Ислам және өнеге
жүктеу/скачать 1,62 Mb. Pdf көрінісі
|
| Тәрбиенің негізі – имандылық
ибн Амр 251 , Әбу Әйюб Ансари 252 (р.анһум.) секілді сахабалардың шаңырағында, я болмаса мешітте тігілген шатырда 253 күтілетін 254 . Өсиеттерінде қонаққа дәм беру- ге асығуға шақырып 255 , қонақ келген үйге құт-берекенің қоса келетіндігін білдірген 256 . Тәлімі мінсіз тәлімгер (с.а.с.) өте сабырлы еді. Меккеде халықты Ислам дініне алғаш шақыра бастағанда, өз жақындары тарапынан қанша құқай көрсе де, ләм-мим демеген. Басын сәждеге қойып, намаз оқып тұрғанда, үстіне түйенің қан-жынын қотарып айызы қанғанша келемеждегендерге, Тайыф- та жарыса тас лақтырып, аяғын қанатып, Ұхыдта тісін сындырғандарға да қатты назаланып, қарғыс айтпаған. Өзін өлтіруге талай әрекет жасағандарға бар болғаны «Раббым олар мені білмейді ғой, білсе бұлай істемес еді» деп қынжылатын да қоятын. Құранда «Әй, иман еткендер! Сабырмен, на- мазбен Аллаһтан жәрдем тілеңдер! Күмәнсіз, Аллаһ сабыр етушілермен бірге» 257 делінгендіктен, үнемі ашуын сабырға жеңдіре білетін. Пұтқа табынушы- лар «сиқыршы», «айлакер», «ақын», «айықпас ауруға шалдыққан» деген секілді түрлі жала жапса да, ешбіріне мойымай, төзе білген. Хадистерінде «Сабыр 251 Ибн Сағыд, Табақат, І, 338. 252 Ибн Сағыд, Табақат, І, 338. 253 Бұл да сонда. 351. Келген қонақтар намаз оқыған мұсылмандарды көрсін, Құран оқылғанда естісін деген мақсатта мешіттердің қастарына шатыр тігілетін болған. Қараңыз: Зұрқани, Шәрхүл-Мәуахиб, ІV, 8. 254 Кеңірек мәлімет алу үшін: Кәттани, Тәратиб, ІІ, 22-27. 255 Бұхари, Никах, 80, Әдаб, 31, 85. 256 Ибн Мажа, Әтима, 55. 257 «Бақара» сүресі, 153-аят. 176 Ислам және өнеге – алғашқы соққы тиген сәттегі көрсетілген сабыр» 258 , «Сабыр – иманның жартысын құрайды» 259 , «Сабырдың діндегі орны, бастың денедегі орны секілді» 260 , «Саған ұнамаған нәрсеге сабыр етуіңде үлкен игілік бар» 261 деп мұсылман үмбетін сабырлы, шыдамды, төзімді болуға шақыратын. Пайғамбарымыздың (с.а.с.) сыртқы түр-тұлғасы мен бітім-болмысы да келісті еді. Риуаяттарда былай делінген: Ол сымбатты келген 262 , қызыл шырайлы, жылы жүзді кісі болатын. Жүзінен нұр есіп тұратын. Бет-әлпеті аса дөңгелек те, толық та емес еді. Бойы ортадан сәл биіктеу болатын. Өзінен бойшаң адаммен қатарласқанда, Пайғамбарымыз одан еңселі болып көрінетін. Иықты әрі арқа сүйегі ірілеу адам болған 263 . Шапанын шеш- кенде, денесі қалыпқа құйылған күмістей болып жа- расымды көрінетін 264 . Екі жауырынының арасында ай пішіндес немесе көгершіннің жұмыртқасына ұқсас жұдырықтай пайғамбарлық мөрі бар болатын 265 . Қарны шығыңқы емес, көкірегімен бір деңгейден аспайтын. Саусақтары салалы, алақаны кең, аяқ-қолдары түзу еді. Басы сәл үлкендеу, кейде құлағының жартысына дейін, кейде иығына дейін жететін 266 шашы толқынданып 258 Бұхари, Сахих (1194). 259 Әбу Нуайым 260 Дәйлами 261 Тирмизи 262 Мүслим, Сахих 11/491(4308) 263 әл-Хинди, Кәнзул-уммал 7/50 (17807) 264 әл-Хинди, Кәнзул-уммал 7/314 (18535) 265 Бұхари, Сахих 1/81 (187) 266 Табарани, Муғжамул-кәбир 22/155 (414) 177 Тәрбиенің негізі – имандылық тұратын. Шашын кейде ортасынан бөлгенде, кекілі екі көзінің ортасына түсетін 267 . Қастары қалың, бір-біріне қосылмайтын 268 . Көңілі әлденеге алабұртқан кезде, екі қасының ортасындағы тамыры білеуленіп кететін 269 . Кең маңдайлы еді 270 . Шашы қайырылған кезде жазық маңдайы жарқырап көрінетін. Көзі үлкен әрі қап-қара еді 271 . Кірпіктері ұзын болғандықтан, көзін жұмған кезде, бір-бірімен қамасып тұратын 272 . Сөйлеген кез- де, аузынан нұр төгілгендей әсер беретін. Тершең еді. Терлеген кезде, денесінен хош иіс шығатын 273 . Қолынан да әрдайым хош иіс аңқып тұратын. Оны- мен амандасқан адамның қолынан кешке дейін осы бір әдемі иіс кетпейтін. Жүрісі ширақ әрі шапшаң еді 274 . Даусы ашық әрі жағымды болатын 275 . Бұл жайлы бір сахаба былай дейді: «Бізге Минада уағыз айтқан кезде, тынысымыз кеңіп, көңіл сарайымыз ашылатын. Тіпті үйімізде отырғанда да осы бір жағымды дауыс көпке дейін құлағымыздан кетпейтін» 276 . Қорыта келгенде, сүйікті елшінің қай қасиетін алсақ та адамзатқа үлгі-өнеге көрсеткенін байқайсыз. Сы- нына сызат түсірмеген мінез сұлулығына, кішілігімен баураған кісілік келбетіне, парасаты өлшеусіз 267 Ибн Кәсир, әл-Бидая 6/20 268 Ә. Дербісәлі. Әз пайғамбар – хазірет Мұхаммед. Көкжиек баспасы. А. 2007. 269 Табарани, Муғжамул-кәбир 22/155 (414) 270 Тирмизи, Шәмаил 1/36 271 Мүслим, Сахих 4/1820 (2339) 272 Тирмизи, Сүнән 5/599 (3638) 273 Мүслим, Сахих 4/1814 (2330) 274 Ахмет, Мүснәд 2/350 (8588) 275 Мүслим, Сахих 1/336 (457) 276 Пайғамбар жинағы 2/86 178 Ислам және өнеге пайғамбарлық тұлғасына тәнті боласыз. Бұдан басқа да асқан сабырлылық, мейірімділік, жомарттық, ибалық, кешірімділік, әділеттілік, шыншылдық секілді қол жетпейтін қаншама жақсы қасиеттерді бойға сіңіргеніне қарап, өзінің «Мені Раббым тәрбиеледі» дегеніне көз жеткізе түсесіз. Көз жеткізген сайын, іштей сүйсініп, оның әрбір көркем қасиетін өзіңізге үлгі тұта бастай- сыз. Айналасына шұғылалы шуақ шашып, әлі күнге хақ нұрына бөлеп келе жатқан біртуар жанды зор мақтаныш етесіз. Ақыретте өзіне тиесілі «махмуд» мақамына жетіп, мерейі шалқып, беделі биіктей берсін деп сансыз салауатыңызды жаудырасыз. |