Ислам мәдениеті мен білімін қолдау қоры имани гүЛ Қайрат ж о л ды ба й ұ л ы

ИМ АНИ ГҮЛ
зиция  сотында  мұсылман  испандықтар  мен  христиандар 
тазалығына қарап ажыратылатын болған.
Сабынды  да  алғаш  қолданған  мұсылмандар  еді. 
Сондьщтан  мұсылман  елдерінде  базарларда  сабынның 
хош иісі аңқып түратын. Батыс тілдерінде сабынға «savon» 
делінсе,  ағьтлшын тілінде  «soap»
  делінуде.  Бұл батысқа 
сабынның мұсылмандардан өткендігінің белгісі болса ке­
рек.
Ислам  пайғамбары  Мухаммед  (с.а.у.):  «Ей,  Алла 
Тагаланың  қүлдары,  емделіңдер!  Қүдай  түсірген  кез- 
келген дерттің дауасы бар. Теккэріліктің дауасы жоқ»170 
деп, емі жоқ аурудың жоқ екенін білдіріп, мусьтлмандарды 
емделуге,  ем  іздеуге  шақырды.  Сондықтан  исламда 
дэрігерлік, емхана саласы ерте дамып, басқа адамдарға жол 
көрсетіп,  бағыт  берді.  Оныншы  ғасырдың  орталарында 
бір ғана Кордова  каласында елуден астам емхана болған. 
Біз  қазір  қолданып жүрген  әлемдік  терминдегі  «медици­
на» сөзі Ибн Синаның  атымен тікелей байланысты деген 
де көзқарас бар.  Бул көзқарас бойынша «Медед» арабтың 
«көмек» деген сөзі, ал оның артына косылған «Сина» сөзі 
Ибн Синананың аты. Сонда «Сиианың адамзатца көмегі» 
деген  мағынаны  білдіреді.  Ибн  Синаныц  медицина  са­
ласы  бойынша  жазган  «Шифа»
  атты  кітабы  элемнің  эр 
түрлі  тілдеріне  аударылып,  алты  ғасырдай дәрігерлердің 
колдарынан  түспейтін  дерек  көзіне  айналды.  Тіпті,  элі 
күнге  дейін  батыс  сөздіктері  Ибн  Синаға 
«
дәрігерлердіц 
патшасы»
  деген  түсінік  беруде.  Кейінгі дэрігерлік  сала­
сы  дамыганга  дейін  батыста  Ибн  Сина  теңдессіз  ұстаз 
Қабылданды.
170  Мусаннафу  Ибни  Әби  Шэйба,  5-том,  421-бет.  Қосымша  мына 
кітаптарға  қараңыз:  Сунану  Ибш  Мәэжа,  әл-Мустадрак  алас- 
сахихайн,  эл-Муғжамул-кабир  лит-Табарани,  Шуғабул-иман 
лил-Бәйһақи.
301

ИМАНИ ГҮЛ
Батыста  психикалык  ауруға  шалдыккан  адамдар- 
ды  «ішіне  шайтан  кіріп  алған,  жын  иектеген»  деген 
түсінікпен  абактыларға  қамалып,  тоқпақтау  аркылы 
емделетін.  Тіпті,  Інжілге  қарсы  келетін  сөздері  үшін 
оларды өлтіруге дейін баратын. Ауырып жатқан адам дін 
адамының алдында күнәсін айтып, мойындамаса, ол адам 
өлмеші халде болса да, оны дәрігерлердің емдеуіне қатап 
тыйым  салатын.  Емдеген  жағдайда  христиан  дінінен 
шығарылатын. Поптардын түсінігі бойынша, дэрі -  тәңір- 
ге  деген  күпірлікке  жетелейтін  жол.  Бүл  жайлы  шіркеу 
мүғалімі  Татиан  былай  дейді: 
«Дүниелік  дәріяерге,  июп 
пен  тамырларга  сенім  арт у
 -  
т әцірге 
деген 
сенімсіздік. 
Адамдарды  тэцірден  апыстатцысы  келетін  іиайтандар 
меп лас рухтар иманы әлсіздерді алдауда»'71.
Кейіннен  батыс  елі  мүсылмандардан  көп  нәрсе 
үйренді.  Батыста  орын  тепкен  Андалусия  ол  кез- 
де  мұсылмандардың  қолында  еді.  Қазіргі  Испания  ол 
кездері  мүсылмандардың  ғылым  мен  мәдениет  орталы- 
ғы болатын.  Бар ғылым  мен мәдениет батыска ашылған 
осы  мүсылман  өлкесінен  тарайтын.  Андалусияньщ 
Кордова  қаласының  бір  ғана  кітапханасында  600  000- 
га  жуык  колжазба  кітаптар  бар  еді.  Ал  IX  ғасырда 
батыстың  ең  бай  деген  Сенегалдағы  кітапханасында 
400  дей  ғана кітап  бар  болған  көрінеді.  Кейіннен  батыс 
мүсылмандардан  эсерлене  бастаған  ш ақта  Сен  Венсан 
кітапханасында кітап саны  11000-ға жетті. М ен бұларды 
батысты  жамандау  үшін  емес,  тек  тарихи  шындықты 
жеткізу максатында айтып отырмын. Шіркеудің ғылымға 
деген  осындай  каранғылығының  салдарынан  батыста 
ғылым мен мэдениет едэуір артта қалган еді. Бірақ батыс 
XVIII ғасырда шіркеудің үстемдігін қулатып,  саналарын
171 Шабан Дөген, Мүслүмаи илим Өнжүлери аисиклопедиси, 32-бет. 
С там ^л,  1984 ж,
302

ИМ АНИ ГҮЛ
билеген  шектеуден  азат  болғаннан  кейін  ғана  ғылым 
көкжиегіне еркін қанат қақты. Бүгінгі таңда батыс ғылым 
мен  технологияда  алдышы  катарда.  Дейтұрғапмсн, 
дінсіз  ғылым да өзінің кері  нәтижесі  мен кемшіліктерін 
байқатпай қалған жоқ.
«Ғылым деген бұл болса -  адыра калсын,
Демеске  бара  жатыр  ішім  толып»172-деп  Шэкэрім 
Кұдайбердіүлы  жырлағандай  дінсіз,  руханиятсыз  іылым 
адамға  кейбір  тұстарда қасірет  экелді.  Ол  атом  бомбасы 
боп  жарылып,  ок  боп  бейкұнэ  жандарға  атылды.  Руха­
ниятсыз  ғылым  өзгелерді  қанауға  қолданылды.  Соңында 
«клондауды»
  шығарып,  жаратылысты жаратуға  адамның 
да  құдірсті  жетеді  дегендей  күпірлікке  барды.  Ол  -   ол 
ма?  Оны  адам  деген  киелі  жаратылысқа  да  қолдануға 
шақ  қалды.  Қолдан  ұрықгандыруды  дамыта  келе  ешбір 
шектеусіз  оны  адамға  да  қолдана  бастады.  Сөйтіп,  ер 
адамдардың  спермалары  сатылатын  сперма  банкалары 
пайда  болып,  әйелдер  тұрмысқа  шықпай-ақ  жүкгі  болу 
мүмкіншілігіне  ие  болды.  Нэтижеде  әйелдер 
«күйеу» 
деген  Құдай  қосқан  жұбынан  айрылды.  Тіпті,  оларды 
керек те  қылмайтын  болды.  Балалар  болса тумай  жатып 
жетімдік керіп,  дүниеге әкесіз келді.  Киелі ұғым,  ата-тек 
әбден шатасты. Ежелгі  кастерлі ұгымдар бүгінде 
«ескінің 
сарқыншагы»,  «керітартпальіқ»
  саналса,  небір  сорақы 
эрекеттер  «ғылым,  мэдениет,  даму,  эйел  еркіндігі»  деген 
¥Ранменен  көкке  аспандатылды.  Міне,  мұның  бэрі  ру­
ханиятсыз  ғьшымның  жемісі  екені  сөзсіз.  Бүгінгі  танда 
батыстың  ғылымда,  технологияда  өркендегенімен  руха­
ни  азғындап,  тығырыққа тірелгені  баршаға  мэлім.  Дінсіз 
жерде  ғылым  құлды  Қүдайға  жақындатудың  орнына, 
керісінше,  оны алшақтатты. Адамды 
«мен жасадым,  мен
172  Шэкэрім,  Өлеіщер  мен  поэмалар,  139-бет.  Жалын  баспасы, 
Алматы  1988 ж.
303

ИМ АНИГҮ Л
бүйттім»
  деген  тәкаппарлыкқа  тэрбиелеп,  азғындауға 
душар  етгі.  Атақты  ғалым  Эйнштейн: 
«Дінсіз  гылым  -  
ақсақ болса,  гылымсыз дін - көр»,
  -  деп бекер айтпаса ке­
рек.  Қысқасы,  дінсіз жерде ғылым,  ғылымсыз жерде дін 
болмайды.  Құранның  алғашқы  аятына  назар  аударсак, 
«О кы , ж аратқан  Р абб ы ң н ы ң   аты м ен!» делінеді.  Яғни, 
¥л ы   Қүдіретті  танытудан  ада,  Оның  ризашылығы  жоқ 
оку -  ғаламға пайдасынан гөрі  зиянын тигізбек.  Ыбырай 
Алтынсариннің:
«Бір Қүдайға сыйынып,
Кел, балалар, оқылық!»-деп,  окудың жанына жарату­
шы иеміз Алла Тағаланы да косуы, ақын Мүқағалидыц:
«Қол кусырып Құдайга,
Ғылым  мен дін  бірге  бар!»173-деуі  де  бекер  болмаса 
керек-ті.
Өкінішке  орай,  кейбір  адамдардың 
«Батыс  діпнен 
алшацтаганда гана гылымда цайта  өрлеу  дәуірі бастал- 
ды,  дамуіиыльщ  белец  алды.  Мұсылмандар  да  діндерінен 
аліиаңтар болса,  бәлкім,  артта цалудан құтылар м а еді» 
дегенін  де  қүлақ  естіп  жүр.  Алайда,  батыс  бізге  өлшем 
емес.  Батысты  мұсылмандармен  салыстыруга  мулде 
болмайды.  Себебі,  сол  кездегі  шіркеу  ғылымға  катгы 
қарсы  болғандықтан,  батыстың  одан қүтылған шақга да- 
муы табигилық.  Ал,  ислам діні  ешқашан ғылымға қарсы 
болмаған.  Тіпті,  эрдайым  қолдап  отырған.  Сондыктан 
дінді  жақсы  түсініп,  Құранга  кұлақ  асканда  ғана 
мұсылмандар ғылымда шарыктап, мәдениетге өркендеген. 
Әлемге  ғасырлар  бойы  ұстаздық  еткен.  Алайда,  КұРан 
қағидаларынан  алшақгап,  өзгелерге  ес-түссіз  еліктеп, 
өз  текгерінен  адасып,  қастерлі  ұгымдарды  аякасты  ет­
кен кездері еріксіз кері кетушілік  бой көрсетгі.  Ғылымда
173  Мұкагали  шыгармалары,  2-том,  26-6ет.  «Жалын»  баспасы,
200ІЖ.
304

ИМАНИ ГҮЛ
артта  калып,  сауатсыздықтың  шыңырауына  қүлады. 
Ендеше,  мұсылмандардың  артта  қалуы  Ислам  дінінің 
керітартпалығынан емес, керісінше олардың өз діндерінен 
алшақтауында,  Құранның  өміршең  кағидаларын  жаңа 
өмірге  сай  дүрыс  түсіне  алмауларында  жатыр.  Содан 
барып  жақсы  мен  жаманның  паркын  білмейтін,  дос  пен 
дұшпанды ажырата алмайтындай мешелдікке үрынды. Өз 
қундылықтарын  мақтан  ете  бойын тік ұстаудың  орнына, 
өзгелердің  жылтырақ  мэдениетінің  алдында  бүгежектеп 
өздерін төмен санаудан аса алмады. Ынтымақ-бірліктеріне 
сызат түсті. Талқыланатын каншама маңызы зор мәселелер 
бола  тұра  түймедей  жайттар  тұйедей  етілді.  Сол  бол- 
машы  нэрселерге  бола  бір-бірімен  кызыл  кенірдек  боп 
айтысып-таласып, жаға жыртысуға дейін  барудан тайын- 
бады,  береке-бірліктен айрылды.  Ал береке-бірлік кеткен 
жерде даму емес, тек кері кетушілік қана  болады.
Иә, 
бұл  айтылгандар  мусылмандардың  артта 
қалуының  негізгі  себептері.  Бұған  қоса,  кешегі  тарих 
беттеріндегі  шытырман  окигалар  да  мүсылмандардын 
сергелдеңге  түсіп,  сансырауына  себеп  болды.  Бұган 
орта  Азияның  ғылым  мен  мэдениет  ошағы  Отырар- 
Ды, 
сан  ғасырлар  бойы  мұсылмандарға  ғылым-білімде 
орталық  болған  Бағдат  шаһарын  жалмап  жүткан 
моңғол-татар 
шапқыншылығын, 
бүкіл 
батыстың 
шоғырланып  мүсылмандарға ес жиғызбай неше кайтара 
жасаған 
«крест  ж оры ш н»,
  ғылым  мен  өнерде  куллі 
адамзаттың  мақтанышына  айналған 
«Андалусияныц» 
мүсылмандардың 
уысынан 
шығуын, 
«Осман 
империясыныц  күйреуін»
  жатқызуға  болады.
Андалусияны  (казіргі  Испанияны)  христиандар 
жаулап  алған  уакытта,  мүсылмандардын  мәдениетін,
305

ИМАНИ ГҮЛ
ғылымы  мен  білімін  ойрандай  етіп174,  кітапхаларындағы 
бар кұндысын талан-таражға салып,  өз елдеріне экеггі175. 
Сөйтіп,  Андалусия  батыстың  қазіргідей  ғылым-білімде 
дамып-жетілуіне жағдай жасады.
Кешегі,  ғасырлар  бойы  төрткұл  дүниені  аузына 
қаратып, мэдениет пен ғылымда өзгелерден оқ бойы озып 
шығып,  оларға жетекшілік еткен ата-бабаларындай бола- 
мыз десе, бүгінгі мұсылмандар да Құранның нұрлы аятга- 
рын  өмірлерінің  эр  саласына  шамшырақ  ете  білуі  керек. 
Құран аяттарын заманға зай тапсірлеп,  жорамалдай білуі 
кажет.
1  Бір  ғана  Гырнатаны  колға түсіргсн  уақытга қаланыц  ортасында 
мүсьшландардың 80000-ға жуық кітабын оргеп жіберді.
175  Ахмст  Гүркан,  Ислам  күлтүрүнүн  гарбы  меденилештирмеси,
230-бет.
306

Рухтың денеден денеге өтуі, ягни, 
«реенкорнация»  сенімі дүрыс па?
.  Рухтың бір денеден екінші денеге өтуі ғылымда 
«ре- 
енкорнация»
  немесе 
«тәиасүх»
  (ислами)  деп  аталады. 
Бүл жаңсақ наным-сенім бойынша, pyx конған денелердің 
барлығы оның сыртқы шапаны іспетті.  Өмір -  үлкен мек- 
теп.  Бүл  емірге  кайта  келіп,  кем-кетігіңді  толықтыруға 
болады.  Pyx  өзінің кемел  дэрежесіне  жеткенше денеден- 
денеге өтіп, үлкен мектепті тәмамдайды екен.
Бүл 
сенімнің 
негізінде 
өлімнен 
корку, 
жер 
бетінде  мэңгі  өмір  сүруге  деген  қүпггарлық,  дүниеде 
кездесетін  жаманшылыктарды  өзінше  түсіндіру  сиякты 
психологиялық  себептер жатыр.  Яғни,  өлуді  қаламайтын 
адамдар бүл сенім арқьшы ездерінің мэңгілік өмір сүруге 
деген қүштарлықтарын қанағаттандырмақ болған.
Реенкорнация  сенімінің  накты  қай  жерде  бастау 
алғаны  белгісіз.  Кейбір деректер  бойынша,  бұл  көзкарас 
көне  Мысырдан  бастау алған.  Тарихшы Геродот та  осы- 
ны  мақүлдаған.  Өйткені,  көне  Мысырда  әлген  адамның 
жаны  жануарлардың,  әсіресе,  кұс  немесе  жыланның 
денесіне  өтіп,  сол  жерде  әмірін  жалғастырады-мыс  де­
ген наным  болған.  Ежерлгі  мысырлықтар дене  өле  сала, 
рух  қүрлықта  болсын,  мейлі  суда  болсын  бірнеше  жан- 
жануардың  денесін  аралағаннан  кейін  кайта  айналып 
адам денесіне қонады деген пікірге сенген. Перғауындар 
заманында  Пирамидалардың  салынуына  да  осы  бір 
түсініктің ықпал еткені мэлім.
307

ИМАНИ ГҮЛ
Ал басқа дерек көздеріне сүйенсек, бұл жалған сенім 
Мысырда  ғылыммсн  айналыскаи  Пифагор  аркылы  грек- 
терге, осылайша батыс элеміне жеткен.
Шығыста  тәнасүх  сенімінің  ең  көтт  тараған  жері 
-Ундістан.  Ганга  жэне  Сент  өзендерінің  бойында  өмір 
сүрген  тұріындар  адам  өлгеннен  кейін  жаны  құсқа  ба- 
рып қонады,  сол  арқьшы тіршілігін үзбейді деген пікірге 
ияанған.
Бүл 
сенім 
түрлі 
коғам 
мен 
мэдениеттердің 
ерекшеліктеріне,  уақыттың  өтуіне  карай  эр  түрлі  си­
пат  алып,  өзгерістерге  ұтиыраи  отырған.  Сондықган 
бұл  жалған  көзқарас  көне  Греция,  Мысыр,  Үндістан, 
Қытай,  Иран елдерінде  эр  түрлі.  Айталық, тэнасүх пікірі 
Үндістанда жалпыга ортақ кейіпте болса, Будда мен Брах­
ман діндерінде аңыз ретінде сипаггталады.  Тіпті мынадай 
ой калыптасқан: 
«Тазареан  күнәсіз рухт ар Нирванага ңол 
жеткізеді,  an  күнәнар  рухт ар  болса,  т азарганга  дейін 
ацдар мен айуандардың деиелерінде көгиіп ж үреді».
Көне 
мысырлықгар 
реенкорнацияны 
адамнан 
жануарға, жануардан қайтадан адамға өту деп түсінген.
Иранда  болса,  тэнасұх  мәселесі  пәлсападан  гөрі 
діни  негізде  қолға  алынған.  Бұл  пікірді  Зороастризм 
мен  Мэздақы  секілді  діни  топтар  арасынан  колдагандар 
да  шыққан.  Көнеден  келе  жатқан  бүл  жарамсақ  пэлсапа 
Иранда  Ғүлат  секілді  кейбір  Шиилік  ағымдарға  да 
араласкан176.
Жинақтап  айтар  болсақ  реенкорнацияның  негізгі 
басты-басты сенімдері мыналар:
1. 
Рухтар  бір  денеден  екінші  денеге  мэңгілік  өтіп 
жүре  береді.  Будцада  кемелденген  рухтар  «Нирванага» 
жетеді.
1,6  Меһмет  Кыркынжы,  Рух  нсдир?  74-бет.  Зафер  иайынлары,
Станбул.1993 ж.
308

ИМ АНИ ГҮЛ
2.  Адам  ұшін  жұмак  пен  тозақ  ақыретте  емес,  осы 
дүниеде эр түрлі денелерде болады. Олардың түсінігінше, 
Жүмак -  бүл дүниеге сау-саламат, куанышты эрі бай болып 
келіп,  рахатганып  өмір  сүру  болса,  Тозақ -   ауру-сыркау, 
мүгедек,  жетім  болып  келіп,  кипалып,  бар  ауыртпалык- 
тарды  бастан  кешу  ғана.  Қиямет -   кісінің  өлімі,  кабір  -  
ана жатыры, ал өлгеннен кейін қайта тірілу болса, тенасұх 
жолымен қайтадан дүниеге келуді білдіреді.
3. Жақсы іс істегендер келесі келулерінде эдемі, сүлу 
денелерде,  ал  жамандық  істегендер  жағымсыз  денелер­
де  келеді.  Жаман  адамдар  жазаларын  түрлі  жан-жануар, 
өсімдік жэне жансыз нәрселерге көшу аркылы тартады.
4. Адам жэне барлық жан-жануарлар -  жауапкершілік 
иелері. Яғни, Алланың бұйрыктарын орындауға міндетті. 
Жан-жануарлармен қоса барлық жан иелеріне  пайғамбар 
келген эрі келуде.
Реенкорнация 
сенімінің 
исламдағы 
негізгі 
үсганымдарга  жэне  жалпы  қисынға  қайшы  жактары 
төмендегідей
1.  Ислам діні бойынша эрбір адам жеке өзінің өмірі- 
нен,  істеген  істерінен жауапқа тартылады.  Ал  мыңдаған 
денеге  кіріп  шыккан  рух -   біреуінде  жаксьт,  екіншісінде 
жаман,  үшіншісінде  тағы  жақсы  болды  делік.  Сонда  ол 
қай денеде атқарған істері бойынша сүрақка тартылады?
2.  Ислам  діні  жэне  басқа да Қүдайылық діндер  бой­
ынша,  адамдардың  барлығы  мына  дүниеде  істеген  эрбір 
ісінің  карымын  ана  дүниеде  алады.  Ал  енді  бір  денеде 
істеген  жаманшылығы  мен  жаксылығының  карымын 
алу үшін  екінші  бір денеге кіретін  болса,  онда тозақ  пен 
жэннат  кім  үшін?  Арғы  дүниеде  адам  рухының  рахатқа 
бөленіп,  байыз табатын Жэннат мекені болмаса денеден- 
денеге өтіп рухани тазарудыц қандай пайдасы бар?
309

И М АНИГҮЛ
3.  Денеден-денеге  өткен  сайын  рухтың  сатылай 
жоғарылап тазара түсетіндігі  айтылады.  Егер  шынымен- 
ақ адам рухы бір денеден екінші бір денеге көшу арқылы 
тазарып отыратын  болса,  адамзаттың жагдайы қазіргідей 
боямас еді гой. Милпиондаған  жылдан бері мындаған де- 
нелерге кіріп-шығып жүрген  адам рухтары тазарған сай­
ын  тазарып,  күллі  пендешілікден  арылып,  жалпы  элем 
мейірімділік пен  бейбітшілікгің,  адамгершіліктің шуағы- 
на шомуға тиіс еді. Алайда, қазіргі танда элемде керісінше 
согыс, қатігездік, зүлымдык, зинақорлық, ішімдікке салы- 
ну,  өзімшілдік,  жалпы  рухани  аштық  күннен-күнге  арта 
түсуде.
4.Рухтың денеден денеге өту сенімі ақыл-ой, кисынга 
да сай келмеуде. Өйткені, егер ондай көзқарастың шынайы 
өмірдегі ғылыми астары калың болса, онда ол бүкіл адам- 
зат  баласына  ортақ  болуы  қажет  еді.  Айталық,  эркім-ақ 
әуелгі денелерін, бастан өткен оқиғаларын еміс-еміс еске 
түсіре  алуы  керек  еді.  Алайда,  бірнеше  жас  балалар мен 
психопаттардың жэне  кейбір  адамдардың гипноз  кезінде 
айтқан  сандырақ  әңгімелерінен  басқа  ешкім  бүл  тура- 
сында  жақ  ашпауда.  Осы  уақытка  дейін  басқа  денелер- 
де  емір  сүргендіктерін  айтып  келген  алты-жеті  жастағы 
үш-төрт  кішкене  баланық  сөздері  күкыктық арі  гылыми 
түрғыдан  ешкандай  дэлел  бола  алмайды.  Өйткені,  элі 
қиял мен шындықты ажырата алмайтын кішкене жастағы 
балалардың бөгде біреулердің психологиялық ықпалынан 
шыға  алмауы  эбден  мүмкін.  Реенкорнацияшылардьщ 
мықгы  дэлелі -   эр  нәрсенің  басын  бір  шала эңгімелеген 
осы балалар ғана.  Психопаттарға келсек, бұлардың акыл- 
есінде  ақау  болғандықтан,  айтқан  сөздерінде  де  қарама- 
кайшылықгар  жиі  үшырасуда.  Дэрігерлік  емге  зэру  бүл 
кісілердің  айтқан  уэжіне  токтау,  сірә,  акыл-есі  бүтін 
адамға жараса коймас.  Сондықган бүлардың айткандары
310

ИМАНИ ГҮЛ
да  құқыктық  тұргыдап  дэлел  бола  алмайды.  Ал  кейбір 
адамдардың гипноз сеансы кезінде ес-түссіз жағдайда гип- 
ноздаушы  адамдардың ықпалымен өткен өмірлеріне бай­
ланысты айтқан эңгімелері реенкорнацияның шындығына 
қалайша  ғылыми  дэлел  бола  алмақ?  Неліктен  барлык 
психиатрлар  реенкорнация  сенімін  қолдаушылар  сияқты 
гипноз  кезінде  айтылған  сандырақтарды  реенкорнация 
сеніміне  дәлел  ретінде  карамауда?  Керісінше,  барлық 
психиатрлар  бұл  адамдарды  психологиялык  (dissosyetif 
бұзылу)  ауруга  ұшыраған  деп,  ренкорнацишылардың 
дәлелін бірауыздан жоққа шығаруда.
5. 
«Рухтар өткен өмірлерін т ге  естеріне түсіре ал­
м айды ?»
 деген сауалымызға бұл сенімнің жактаушылары 
адам  ушін  өткен  өмірлерін  білмеулері  тиімді  деп,  мы- 
нандай  дәлелі  элсіз  мысалды  алға  тартады: 
«Өткен 
өмірлерінде  араларында  келеңсіз  жайттар  болып,  бір- 
бірімен  дұитан  болган  екі  агайынды  екінші  омірлерінде 
де  бір  иіаңыраңтыц  астында  дүниеге  келулері  мүмкін. 
М р ід а й   ж агдайда  олардың  бүрынгы  өмірлерін  білулері 
олардыц  бүрынгы  дүшпандыцтарып  естеріне  түсіріп, 
ыза-кек, 
дүшпандьщтарын 
цоздыра  түсуі  мүмкін. 
Сондъщтан  бұрынгы  өмірлерін  естеріне  түсіре  алмау- 
лары   олар  үшін  әлдецайда  тишді».
  Берілген  бұл  жау- 
аптарына  канагатгану  әсте  мүмкін  емес.  Себебі,  өткен 
өмірлеріндегі  қателіктерін  білмейтін  адамдардың  қазіргі 
өмірлерінде  сол  жіберген  қателіктерін  түсініп,  тузетуі 
мүмкін  бе?  Ендеше,  өткен  өмірлеріндегі  қателіктерін 
білмеген  адамдардың  сол  жіберген  қателіктерін  түзету 
үшін  мына  дүниеге  кайта  келулерінде  кандай  мэн  бар? 
Өткен қагелерін мүлдем білмейтін адамдардың қайтадан 
сол қателерге үрынбауына кім кепіл?
6. 
Егер 
реенкорнацияшылардың 
айтканындай 
адамдардьщ  рухы  жан-жануар,  өсімдіктерге,  сосын
311

ИМАНИ ГҮЛ
өсімдіктерден  кайта  адамға  өте  беретін  болса,  бұрынғы 
өмірлерінде  адам  болған  қазіргі  триллиондаған  жан- 
жануарлар  мен  өсімдіктерде  неліктен  адамның  кейбір 
ерекшеліктері 
мен 
оған 
тән 
іс-эрекеттері 
кылаң 
бермейді?
7. Бұл сенім адамдардың арасындағы карым-катынас- 
қа да психологиялык тұрғыдан кері  эсерін тигізері сөзсіз. 
Жаңа туған  пэк  сэбидің денесінде  мына  дүниеге  сан рет 
келіп,  эр  түрлі  істерді  жасаған  қария  рух  жатқандыктан, 
ата-ана жаңа туган сәбилерін құшактап түрып:  «бұл сәби 
кезінде  кандай  күнэлар  мен  кылмыстарды жасады  екен» 
деген  үрейлі  ойға  батып,  өз  сэбилерінен  өздері  коркып, 
бойларын  балаға деген  сүйіспеншіліктен  гөрі  суық сезім 
билеуі эбден мұмкін.
8. Реенкорнация  сеніміндегідей  егер  рух  бұрынғы 
өмірлеріндегі кейбір қабілеттері мен жеткен жетістіктерін 
басқа денеге  қайта қонған  кезде  бірге  ала келетін  болса, 
неліктеи жаңа туға сэбиді оқытып, тәлім-тэрбие беріп, өте 
карапайым нэрселердің өзін қайыра үйретуге мэжбұрміз? 
Әлемде  неліктен  баланың  өмір  сахнасына  дайьшдалуы 
үшін қыруар қаржы жүмсалуда?
9.  Реенкорнация  сенімі  бойынша  рухтар  бірнеше 
рет  келіп,  кемелдену  дәрежесіне  жеткеннен  кейін  бұл 
дүниеден  мүлдем  келмеске  кетеді.  Будда  діні  бойынша 
«Н ирванага»
  жетеді.  Ал  енді  миллондаған  жылдан  бері 
көптеген  рухтар  кемелденіп,  мына  дүниені  тэрк  етіп 
келмеске  кеткені  рас  болса,  жер  бетіндегі  адамдардың 
саны  ғасырдан гасырға азаюға тиіс еді  гой.  Алайда жер 
бетіндегі  адамдардың саны керісінше күннен-күнге арта 
түсуде.
10.  Мына дүниеде берілген бір ғана шектеулі өмірде 
адам  баласының  рухани  кемелдікке  жетуіне  толық
312

И М А Н И ГҮ Л
мүмкіндігі  бар.  Ислам  тарихында  исламды  кабылдамай 
тұрьгп  пүтқа  табыньш,  өз  қыздарын  өз  қолдарымен  аяу- 
сыз  өлтіріп,  зұлымдыкка  белшесінен  батқан  көптеген 
жандар  ¥ л ы  Жаратушыға иман  етіп,  Құран  кағидаларын 
ұстанғаннан кейін жалпы адамзатқа үлгі  боларлык кемел 
түлгаларға  айналғаны  баршаға  мәлім.  Олай  болса,  ру­
хани  жетілу  үшін  біресе  адамның,  біресе  өсімдік,  жан- 
жануардың  денелеріне  сан  рет  кіріп-шығудың  қандай 
кажеттілігі бар? Тіпті, реенкорнация сенімі адамдарды ру­
хани жетілдіру былай түрсын, керісінше, мінез-кұлқының 
қүлдырап, адами қасиетгерден ажырауына экеліп соғады. 
Себебі, бүл сенімге иланған адам 

жүктеу/скачать 8,77 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: