ген уакытта Раббыларына шын ықыласпен жалбары-

ИМ АНИ ГҮЛ
Кейіннен пайда болу дәлелі
Бүкіл  элем,  опдағы  үлкенді-кішілі,  жанды-жансыз 
барлык  нэрсе  өзгеруде,  ауысуда,  ескіруде,  жадаруда, 
қозғалуда,  тоқтауда.  Бұл  өзгерістер  -   кейіннен  пан­
да  болғанның  бслгісі  эрі  ерокшелігі.  Ал  кейіннен  пайда 
болған эрбір нэрсе мэңгі емес, уакытша, яғни, жок болуға 
бас  иетін  пэни  болмак.  Ксйіннен  пайда  болған  барлык 
нэрсенід  бастауы  бар деген  сөз.  Ал бастауы  бар  нәрсенің 
соңы, яғни ақыры да болуға тиіс. Барлык әлемнің кейіннсн 
пайда  болғанына  қарағанда  бүларды  жоқтан  бар  еткен, 
жоқтық  әлемінен  тіршілік  элеміне  шығарған  бастауы  эрі 
акыры  жок  -   мэңгі,  кұзіреті  шексіз  бір  Құдіретгің  бо- 
луы  лэзім.  Өйткені  жок  нэрсе  сыртган  басқа  бір  күштін 
ықпалынсыз өз-өзінен пайда бола алмайды.
Иэ, әлемдегі  ұлкенді-кішілі нэрселердің кейбіреуі эр 
ғасырда, ендігілері эр жылда, тағы біреулері  эр көктемде, 
эр айда, эр кұнде тіпті эр сағатта, эр сәтте ауысып, тіршілік 
әлемімен  кош  айтысып,  орнын  баскаларға  қалдыруда. 
Олардың орнына келгендер де өздерінің жаратылуындағы 
міндеттерін тәмамдағаннан кейін орнын басқаларға боса- 
туда.  Бірақ бұл  өзгерулер  мен  ауысулар  қаншалықты көп 
болса да, алемдегі тепе-теңдікті, керемет жүйені бұзбай, еш 
ақаусыз  іске  асып тұр.  Демек,  бұлардың бэрін қадағалап, 
жаратыльтстағы  эр  нэрсеге  өз  бұйрығын  тыңдатып, 
кұдіретіне  бас  идіріп,  қалауына  бойұсьшдырып  түрған 
бастауы  эрі  акыры  жок  мэңгі  бір  Жаратушы  болуға тиіс. 
Міне,  осы  ¥лы   Жаратушы  әлемдегі  эр  нэрсені  жаратуы 
аркылы Өзініц барлығын білдірсе, ескінің орнына жаңаны 
жарату аркылы эр нәрсенің уақытша, поіш, өткінші екенін, 
ал Өзінің мэңгі екендігін акылы бар эркімге көрсетуде.
18

ИМАНИ ГҮЛ
Ж аратылыстағы өзара жәрдемдесу дәлелі
Жалпы жаратылыска үңіліп карасақ, барлық нәрсенің 
бір-бірімен 
тығыз 
байланыста, 
езара 
жәрдемдесу 
арқылы  керемет  жүйе  құрып  тұрғаньщ  байкаймыз.  Де- 
мек,  акылды-ақылсыз,  жандьт-жансыз  тіршілік  элемінің 
барлығын  бір-бірінің  жәрдеміне  жүгіртіп,  эр  нэрсенің 
қажетін уақытында жібертіп, оларды Өзінің қалауына бас 
идіріп,  элемдегі  тепе-теңдікті  сақтап түрған мейірімді  де 
құдіретті ¥л ы  Жаратушыныңболуытиіс. Себебі, сырттан 
бір кұдіретті күштіц ыкпалынсыз мына әлемнің фабри­
ка  машиналарының  кертік-кертік  тістері  арасындағы 
үйлесімділікке  ұқсас  ксйіпте  бір-бірімсн  тығыз  бай­
ланыста  болуы,  бір-бірінің  қажетіне  сай  жұмыс  істеп, 
белгілі  бір тепе-теңдікті,  керсмет жүйені  сақтауы мүмкіи 
емес.  Атом,  клетка  сиякты  сң  кішкентай  материялар  мен 
ең үлкен ай, жұлдыз, күн тэрізді алыптардың жэне жарық, 
ауа,  су,  топырак  секілді  нэрсслсрдің  жансыз,  санасыз 
болғандарына карамастан дүниедегі мына керемет жүйені, 
эр  нэрседегі  мэн-мағына,  пайдалы  мақсаггы  жасау  үшін 
саналы адамдай бір-бірлерінің жәрдеміне жүгірулсрі, бір- 
бірлерінің  жұмысын  толыктырып,  қолға  қол  жалғаулары
-   бүлардың  барлығын  махаббатпен,  мейірімділікпен 
баскарып тұрғап ¥л ы  Құдіреттің барлығының айғағы.
Ио,  ¥льт  Рахман  Алла  Тағала  әлемдегі  койган 
жордемдесу  ережесімен  бұлттарды  жэне  жердегі  мине- 
ралдарды  өсімдіктерге,  өсімдіктсрді  жан-жануарға,  ал 
оларды  адамдарға көмск ретінде жіберіп тұр.  Аналардың 
ақ  сүтін  сәбилерге,  әр  түрлі  тагамдардың  атом,  молеку- 
лаларын  денедегі  клеткаларға  медет  етіп  жіберуде.  Әр 
сатыдағы  барлық тіршілік иелерініц кажеттерін күтпегсн 
жерден,  мүқтаждықтарына  қарай жеткізуде.  Әр нэрседегі
19

ИМАНИ ГҮЛ
мұктаждық Оның ешкімге мүқтаж еместігін меңзейді. Қар 
мен жаңбырды бірнеше шақырым биіктіктен, тұскен жерін 
жапырып,  тиген жерін опыратын томардай-томардай, ірі- 
ірі  көлемде  емео,  жапалактатып, тамшылатып жаудырып 
жердегі  суға  мүқтаждарға  мейірімділікпен  көмек  беріп, 
медет жіберген ¥ л ы  Құдіретті танымауға бола ма?
Әлемдегі тендессіз жүйе дәлелі
Иә, төбеміздегі бас айналдырар таңғажайып үйлесім- 
ді  жүйемен  жүрген  сансыз  жымындаған  жүлдыздар 
мен  жан-жағымызды  коршап  жатқан  мың  бір  мағына- 
хикметке  толы  жалпы  жаратылыс  -  ¥ л ы   Жаратушымыз- 
ды  танытатын  ерекше  алып  кітап.  Аспан  элемінің  эрбір 
қабаты  -   бул  улкен  кітаптың  жеке-жеке  беттері,  эрбір 
галактика -  сол  беттегі  жеке-жеке  мағыналы сөйлем,  сол 
галактикалардағы орбір жүлдыз -  том-том кітаптарға пара­
пар мағыналы  жарық сөз.  Жер  шары  бүл  үлкен  кітаптың 
мазмұнын  қамтитын  негізгі  беті  болса,  адам  баласы  сол 
бетгің негізгі мазмұн-мағынасы.  Барлығы ¥ л ы  Жаратушы 
Алланы ез болмысымен танытып, Оның бар екендігін һэм 
бір екендігін күллі әлемге эйгілеп тұр.
Жалпы  жаратылысқа  қарағанымызда  ондағы  эр 
нэрсенің  орын-орнында  түрғанын,  арнайы  өзіндік  мән- 
мағынамен  безендіріліп,  эрқайсысына  белгілі  бір  міндет 
жүктелгенін  көреміз.  Әр  нэрседен  сүлулық,  кемелдік, 
жүйелілік  байқаймыз.  Жалпы  жаратылыс  сағат  сиякты 
керемет  есеппен,  нэзік  жүйемен  істеп  түр.  Тіпті  біздер 
сағатымызды  осы  жалпы  жаратылыстағы  жүйеге  қарай 
есептейміз. Ендеше, өзіидік мағына-міндеті бар кішкентай 
иненің  де  белгілі  бір  ұстасының  болатыны  секілді, 
жаратылыстағы  сұлулықтьщ,  кемелдіктің,  жүйенің,  мэн- 
мағынаның да бір жаратушысы, қоюшысы болуға тиіс.
20

ИМАНИ ГУЛ
Кейбіреулер  айтатындай,  бұл  элем  өз-өзінен, 
кездейсоқ  пайда  болған  жок-  Неге  дейсіз  бе?  Өйткені 
кездейсоктық  мына  өте  керемет  жүйемен,  нэзік  те 
ғаламат  есеппен  істеп  түрған  ұшы-киыры  жоқ  шексіз 
элемді, жаратылысында  еш міні жоқ түрлі-түсті,  сан ал- 
уан жан-жануарды,  көздің жауын алатын сансыз өсімдік 
элемін жэне мың бір сырлы,  ғажайып жалпы жаратылы- 
сты жасайтындай күш пен ақылдан мақұрым.
Асііан әлемі
Алла  Тағала  «Тәбәрак»  сүрссінде:  «Жеті  кабат 
аспанды бір-біріне үйлесімді етіп жаратқан -  Ол Алла. 
Рахманнмн  жаратуында  ешбір  ақау,  жүйесіздік  көре 
алмайсың.  Сал  көзінді,  көре  аласың  ба  бір  ақау?  Со- 
сын көзінді қайта-қайта бүрып қара! Көзіц ешбір ақау 
таба  алмағандықтан  шаршап,  талған  күйде  саған 
қайта  оралады» -  деп аспан әлеміндегі  керемет жүйені, 
ақаусыздықты баяндайды.
Аспан 
элемі, 
яғни 
сансыз 
планеталар 
мен 
жымыңдаған  жүлдыздар  бір-бірімсп  қақтығыспай  өте 
нэзік  есеппен,  ете  керемет  жүйемен  миллиардтаған 
жылдар 
бойы 
істеп 
түр. 
Бүларды 
бір-бірімен 
қақтығыстырмай,  осынша  жылдар  бойы  іске  қосып 
түрған күш кандай күш? «Тартылыс» күші делік. Тарты- 
лыскүш індегі ііэзіктеғажайыптепе-теңдіктіқойғантыл- 
сым  күш  кандай  күдірет? Егер  бір  планетаның тұрақты 
тартылыс  күші  бір  мезет  кездейсоктыктыц  әсерінеи 
азайса  немесе  көбейсе,  көк  әлемі  калай  тас-талкан  бо- 
ларын  бір  сәт  ойландыңыз  ба?  Барлық  планеталар  мен 
жүлдыздардың  үлкенді-кішілі  көлемдері  мен  бір-бірінің 
ара-кашықтықтарына  қарай  өзіндік  тартылыс  күштері 
бар. Тартылыс күшіндегі бұл есеп, кездейсоктықтың емес, 
арнайы бір ¥ л ы  Қүдіретгің жаратқанын меңзейді.
21

r\
881

ИМАНИ ГҮЛ
Жер шары
Біз отау тігіп, өмір сүріп жатқан жср шары мен жылуын 
кұлімдей төккен күннің арасы жаз жэне кыс мезгілдеріне 
байланысты  135  немесе  149,5  миллион  шақырым.  Егер 
осы аталмыш аракашыктық кездейсоктықтьтң эсерінен аз 
мөлшерде азайса, тоңып, мұз болып катып калатынымызды 
немесе аз  мөлшерде көбейсе  күйіп-жанып кетерімізді бір 
мезет ойладық па? Ойланып, Жер мен Күннің арасындағы 
осы  ыңғайлы  аракашықтыкты  белгілеп,  оны  ғасырлар 
бойы бұлжытпай ұстап тұрган кұдіретті күшті тани алдық 
па?
Аспандагы  эрбір  денснін  озіне  тэн  белгілі,  тұракты 
айналу орбитасы, козғалу жылдамдыгы бар. Мысалы, Жер 
т а р ы  сағатына  1  670 шакырым жылдамдыкпен өз-өзін ай- 
налса,  Күнді  сағатына  108  ООО  шакырым  жылдамдыкпен 
айналады.  Егер  осындай  жылдамдыкпен  жүретін  көлік 
жасалған жағдайда жалпы дүниенің шеңберін 22 минутта 
айналып шығуға болады екен. Көрсетіліп отырған бұл сан- 
дар  тек  Жер  шары  үшін,  ал  Күн  жүйесінің жылдамдыгы 
мүлде  таң  каларлык.  Ғарыштық  (космоста)  жүйелердің 
колемі  ұлғайған  сайын  козғалу  жылдамдыктары  да 
арта  түседі.  Күн  жүйесінін  Құс  жолы  галактикасы 
орталығын  айналудағы  жылдамдыгы  сагатьша  тұп-тура 
720  000  шакырым.  Ал,  шамамен  кұрамында  200  милли­
ард  жүлдызды  камтитын  осы  Құс  жолы  галактикасыныц 
гарыштағы  жылдамдык  мөлшері  сагатына  950  000 
шакырым3.  Мұндай  бір-бірімен  тыгыз  байланыстагы 
эрі  өте  жогары  жылдамдықтағы  жүйелердің  согысып, 
кақтығысуы  эбден  мүмкін  бола  тұра  гарышта  ешбір 
ақауга  куо  болмадык.  Иэ,  миллиардтаган  жылдар  бойы
3 Лдем Якуп, Курап Мужизслсрі, 23*бет. Нссил Маібажылык, 2003 ж.
23

ИМАНИ ГҮЛ
жылдамдықгарындағы  тұрақты  мөлшер  еш  өзгерместен 
жалғасуда.  Мысалы,  біз  автокөлікпен  сағатына  200 
шақырым  жылдамдықпен  келе  жатып,  оқыс  тоқтатсак, 
терезе  әйнегін  быт-шыт  қып  сыртка  тесіп  щығарымыз 
аньтқ.  Ал  енді  біздің  сенімді  бесігіміз  -   Жер  шары  бір 
мезет  оқыс  тоқгамай-ақ  қойсын,  тұрақты  жьшдамдығын 
аз  ғана  азайтса,  жер  бетіндегі  күллі  зат  атаулы  ғарышка 
тарыдай  шашылып  кетер  еді.  Демек,  миллиард  жыл­
дар  бойы  Жер  анамызды  жэне  басқа  да  жүлдыздарды 
бір  мезет  тоқтатпастан,  әркайсысын  өзіндік  тұрақты 
жылдамдықтарымсн  айналдырып,  тербетіп  түрған  ¥лы  
Жаратушы  болуға  тиіс.  Егер  мүньщ  бэрін  кездейсок 
жузеге  асып  жатыр  десек,  неге  біз  тағы  да  сол  сенімсіз 
кездейсоқтықтыц әсерінен Жер анамыздың токтап немесе 
жылдамдығында  кідіріп  қалуынан  еш  қорықпастан,  уа- 
йымдамастан, үстіиде жайбарақат жүрміз?
Бейтаныс бір адам қолындағы механикалык жүйемен 
істейтін  кол  сағатын  бізге  таныстыру  барысында: 
«Өз-взінен,  кездейсоцтықтыц  әсерінен,  ягни,  жердіц 
астътдагы минералдар  оз-озінен  еріп,  темірге  айналып, 
одап  жіцішке  есепті  ііиіидегі  әр  түрлі  кертік-кертік 
ң^раядары,  көрсеткіш сандары және бетіндегі эйнегі өз- 
озінен жасалып,  іске цосылып псіііда болды» -  десе, сенер 
ме едік? Әрине, сенбес едік. Ал енді жай бір уақытты ғана 
көрсететін  кішкентай  қол  сағаттың  ез-өзінен,  кездейсоқ 
пайда  болғаныца  сенбейміз  де,  жүйе  жағынан  сағатпен 
салыстыруға мүлдем келмейтін мьша керемет үшы-қиыры 
жок  шексіз  әлемніц  өз-өзінен  пайда  болғанына  қалай 
сенбекпіз?
24

ИМАНИ ГҮЛ
Экология
Табиғатта  кұстар  (бүркіт,  қаршыға,  қүзғын,  т.б.) 
өлтірілген  жағдайда  жыландар  көбейеді  екен.  Ал  жы- 
ландар  қырылса,  қүрбакалар  көбейеді.  Құрбақалар 
күрыған  жағдайда,  шыбын-шіркей  көбейеді  екен.  Жан- 
жануарлардың өмір сүрулерін бір-біріне байланыстырып, 
табиғаттағы экологиялық тепс-теңдікті, осы таң қалдырар 
жүйепі күрған кім?
Ж ыл мезгілдері
Жер шарының өз-өзін жэне Күнді айналуынан күндіз 
беи түн жэне жылдың төрт мезгілі жаз, күз,  қыс,  коктем 
болып  алма-кезек  үздіксіз  өзгсріп  түратыны  бэрімізге 
мэлім.  Жаздың  қайнағаи  аптап  ыстығыиан  кейін  дереу 
қыстың  қақаған  аязы  мен  ысқырған  бораны  болмайды. 
Екі  мезгілдің  ортасында  күз  атты  қоцыр  салқьш  мезгіл 
бар.  Міне,  осы  күз  мезгілінің  аркасында  адамдардың 
жаздың  жылы  ауа-райына  үйреніп  қалған  ағзалары 
біртіндеп  қыстын  кақаған  суығына  бой  үйретеді.  Сол 
сиякты  кыстың  қақаған  аязынан  кейін  ауа  райы  күрт 
өзгеріп,  дереу  көктемсіз  жаз  болғанда  қандай  күйде 
болар  одік?  Бэлкім,  ағзаларымыз  күрт  өзгеріске  дайын 
болмағандықтан  бэріміз  жаппай  ауруға  шалдығар  ма 
едік?  Ендеше,  жыл  мезгілдеріндегі  осындай  керемет 
рет пен үйлесімдікті  жэне Жер шарының айналуындағы 
дэлме-дэл есепті койған кім?
25

ИМАНИ  ГҮЛ
Гүлдер элемі
Неиіе түрлі гүл, жапыраң, 
Әрбіреуін қолыца ал.
Қүры коріп ңойма бірац, 
Опда не бар ойга сал.
ЦІякэрт
Бақшамызда  өсстін  сары-кызыл,  түрлі-түсті,  can 
алуан  хош  иісін  аңкытып,  адам  баласын  озіне  тамсан- 
дырып  каратпай  коймайтын  гүлдерге  бір  рет  болса  да, 
ойлаиа-толгана,  гибрат көзімен  карайыкшы.
Иэ, гүлдер кішкенс туйір дәннеч жер қойнауьш жара 
шыгып, бүл дүниеге келсді. Сабағы мен жапырагы жаеыл 
тартып,  гүлі  шоқгай  болып  мыц бір  түрлі  реңмен  бояна- 
ды.  Үлбіреген  нэзіктігіно,  адам  баласыныц қиялына келе 
бермейтін зр түрлі ою-өрнегіне, ондағы көркем эстетикага, 
мүлтіксіз симметриялы ғажайып формасына, ацқыған can 
алуан жүпар иісіне, кауырсынындағы өмірін жалғастырар 
мүрагері -  ұрығына караңызшы... Қандай гажап?!  Неткен 
эдемілік? Жерге караңызшы, гүлдердегі сан алуан, түрлі- 
түсті  реңдсрді  көрс  аласыз  ба?  Гүлдерден  аңкитын,  бір- 
біріне ұқсамайтын эр түрлі жұпар иісті топырақган иіскеп 
сезс аласыз ба?
Жср  бетіидегі  жайкалған  барлық  гул  атаулыныц  нэр 
койнауы  саналатын  топырагы,  аймалаған  күн  соулесі, 
ішетін  сулары  меи  жүтатын  ауалары  бірдей  болғаиымен, 
өздері  әр  түрлі,  сан  алуан.  Бұл  тац  каларлық  нэрсеге 
тац  калмай,  колымызбен  жасаган  пластмас  гүлдсрге  тан 
калайык  па?  Бұл  да  кездейсоктык  па,  жок,  элдс  кұдіреті 
күшті  ¥л ы   Жаратушынын  бізгс  ұсынған  сыйы  ма?  Егер 
мүны  да  кездейсоктыктын  түсініксіз  кездейсоқтығы  жа-
27

ИМАНИ ГҮЛ
сады  десек,  сол  кездейсоктьщ  жасаганын  адам  баласы 
акылымен  асып  тусіп,  одан  да  кереметіп  жасауы  керек 
еді  ғой.  Өйткені  акыл  кездейсоқтықтан  элдеқайда  үстем 
емес  пе?  Бірақ  адам  баласы  осы  кунге  дейін  нәзіктіктен 
макүрым,  қоқайып,  қатып  калган,  өніп-өспейтін  жансыз, 
жасанды пластмас гүлдерден асырып, артык ешнэрсе жа- 
сай алмады, жасауы да мүмкін емес!
Кездейсоктың  жасады  дегсн  нэрселерін  лаборато- 
рияда  түрлі-турлі  қүралдардың  көмегімен  ақыл  иесі  -  
адам  бапасы  жасай  алмаса,  ойлап  карайықшы,  ақылсыз 
кездейсоқтык калай жасамақ?!  Олай  болса,  барлық жара- 
тылысты,  адамнын  акылын  да  жараткан  тылсым  К¥ДІрет
-   ¥лы   Алла  жаратқан  деп  мойындау  ақылдыньщ  жолы 
болса керек.
Кобелектср
Бақшамыздагы  ұшып  жүрген  сан  алуан  түрлі-түсті 
көбелектерге  гибрат  көзімен  алғаш  рет  көріп  тұрғандай 
бір  марте  болса  да  зер  салып  караңызшы.  Ондағы  кере­
мет  эстетиканы,  нэзіктікті,  канаттарындағы  киялымызға 
келмейтіндей  ою-өрнектерді,  ою-өрнектеріндегі  ешбір 
қатесіз  симметрияпы,  эр  түрлі  реңдеріндегі  үйлесімдікті 
коріп,  тац  қалып,  тацдай  кағасыз.  Карапайым  суреттің, 
кез келген ою-өрнектің белгілі бір жасаушысы, дизайнері 
бар  да,  көбелектердегі  мына  теішсссіз  сүлулықтың,  ою- 
өрпектің неге жасаушысы, жаратушысы болмасын?!
29

*
БАЛ АРАСЫ
. 
:
«Раббын бал арасі.ша:
«Таулардіш, агаиітардан жәие адамдардың салған 
куркслерінеп үя жасап ал. Сосын эр түрлі жемістерден 
же  де,  Раббыннын  саған  оңтайластырған  жолымен 
жур», -   деп уахи еі гі. Араның карнынаи адамға шина- 
лы түрлі-түсті  бал  шыгады.  Әдбетте, мунда ойланған 
кауым үшін ғибрат бар». («Нахл» / 68-69).
Бал арасы мыңдаған гүлдерге ұшып-коаып жүрія бал 
жинайды.  О чдягт   шакырымдарға үшып  барып,  компас- 
сыз-ак кұнге карап  қайта айналып үясьш таба  алады.  Ке~ 
ремот  инженер  сиякты  алты  бұрыш  етіп,  геометриялық 
пішінде бал ұяшыкгарын жасайды. Аралар бал ұяшьщта- 
рыннеліктеналтыбурыштыетіпжасауда?Негесвгізбщ)ыш 
иемесе үш бұрыш яки бес  бұрыш емес? Математиктердін 
есебі  бойынша  алты  бүрышты  бал  ұяшықтарын  жасауд! 
ең  аз  материал  ксшданылып,  оған  ең  көп  мөлшерде  ба
31

ИМАНИ ГҮЛ
сыяды  екен.  Яғни,  алты  бұрышты  бал  ұяшықтары  ара- 
лар үшін ен тиімдісі болмақ.  Бал үяшықтарын жасаудағы 
аралардың колданған тэсілі өтс тац каларлық.  Аралар бал 
ұяшыктарын жасаған уақытта белек-бөлск екі-үш жерден 
бірден  бастайды.  Яғни,  бір  топ  ара  бөлек-бөлек  жерден 
бастап,  бірдей  өдшемде  алты  бұрыш  жасап,  бұларды со- 
сын бір-бірімсн біріктіре отырып бал ұяшықтарын токып, 
сосын барлығы ортада кездеседі екен. Алты бүрыштардың 
бір-бірімен  біріктірілген  түстары  өте  шеберлікпен  іске 
аскандықтан 
кейіннен 
біріктірілгендіктері 
мүлдем 
байқалмайды.
Ал  енді  осы  ақылсыз  араға  қай  гүлдерде  бал  бар 
екенін,  күнге  қарап  үшкан  үясын  қайта  табуды,  керемет 
есеппен есептелген бал үяшықтарын жасауды кім үйретті? 
Ұяларындағы  тазалық,  бүзылған  жерлерін  жөндеу,  жас 
араларды  қоректендіру  істері  жүйелі  түрде  іске  асады. 
Егер ұяньщ іші ыстық болса жүмыртқаларды салқындату 
үшін канаттарын  кағып,  ал суық болса жүмыртканы жан- 
жағынан көлегейлеп жылытады. Кез кслген бір бал арасы 
бал жасауға жарамды гүлдерді тапқан жағдайда, алыстағы 
баска  араларға  өздері  ғана түсінетін  кейбір  іс-эрекеттері 
арқылы  хабар  береді.  Бал  арасы  мүның  бэрін  қайдан, 
кімнен үйренді? Бал арасы улы денесінен құрамьшда мын 
бір түрлі минералдар мен витаминдері бар шипалы балды 
жасауды кімнен үйреніп,  кай зертханада жасады.  Балдың 
формуласын қайдан алды?
Ж арқанат
Бэрімізге  белгілі, 
жарканаттың  көзі 
көрмейді, 
яғни  кер.  Ол  дыбыс  толкындарын  жіберу  арқылы  жан- 
жағындағы  нэрселерге  қақтығыспайды.  Тіпті,  қорсгін 
осы  аркылы  аулайды.  Адам  баласы  радарды  жарканатқа
32

ИМАНИ ГҮЛ
қарап тапты. Радардың кереметтігінің алдында таң қалып, 
шапалақ  ұрған  біздер  жарканатқа  осы  дыбыс  толқынын 
жіберу  кабілетін,  өнерін  үйреткен  ¥лы   Жаратушының 
құдіретіне неліктен таң қалып, бас имейміз?
Ауаныц қүрамы
Әр тыньтс алған сайын жүтатын ауамыздың кұрамын 
ойланып  көрейік!  Ауаның  құрамында  21%  оттегі,  78% 
азот,  1%  басқа  газдардьщ  косындыеы  бар.  Ауаның 
қүрамындағы  21%  оттегінің  мөлшері  кішкене  көбірек 
болғанда күн  сэулелері  арқылы келетін радиациялар сал- 
дарынан  Жер  беті  түтанып,  лаулаған  отқа  айналып,  ал 
аталмыш  мөлшерден  кішкене  азырақ болғанда,  оттегінің 
аздығынан тыныс ала алмай,  бұл дүниемен қош айтысып 
кетер едік.
Біздер  ауадағы  оттсгіні  жүтып,  көмірқышқыл  газын 
боліп  шығарамыз.  Ал  өсімдік  олсмі  болса,  ксрісінше, 
көмірқышкыл газын жүтыгт, оттегі бөліп шығарадьт.  Осы- 
лайша  ауа үздіксіз  алма-кезек табиғи жолмен  тазаланып, 
адамның  игілігіне  айналады.  Өсімдіктер  де  біз  сиякты 
оттегіні  жұтып,  көмірқышқыл  газын  бөлер  болса,  ауа- 
мызды  қалай  тазалар  едік?  Әр  нэрседе  өзінің  кұдіретін 
сездірген ¥лы  Жаратушы қандай үлық!
Ш аш, қас, кірпіктеріміз
Шаштарымыз  ұдайы  осіп  отырады.  Шаштың  бұлай 
үпемі  өсуін  кездейсоктык  деп  қабылдасак,  неліктен 
шаш  тектес  кастарымыз  бен  кірпіктеріміз  өспестен 
бір  калыпты  түр?  Ал  бұлар  да  шаш  тэрізді  үдайы  өсіп 
отырса,  жағдайымыз  калай  киынға  соғар  сді.  Бұған 
қоса  кірпігіміздегі  эстетикаға,  нэзіктікке,  сүлулыкка 
қараңызшы,  олар  да  кездейсок  емес,  басқа  бір  тылсым
3— 1250
33

ИМЛІІІІ  ГУЛ
к үш   т а р а п ы и а п   одсііі  ж а с а л п ш д ы гы н   а ц га р а с ь п .  Л л 
м ү р н ы м і.п д ы ц   іш іи д е п   түктерді  іие?  О и ы ц   ауап ы   ж ы - 
лі.іту,  ф ш п.трлсу,  одам  да  б а с к а   кі.п м сттер іи   с с к е р м с с т с и , 
о і
-
о ч іііс іг
, 
б о с т а н -б о с к а   к с ід с ііс о к   осіп  тү р   л еи  
к і м  
аііта 
ал ад ы ? !

жүктеу/скачать 8,77 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: