«Ислам туралы қысқаша мәлімет» сериясы МҰсылманшылықТЫҢ
жүктеу/скачать 1 Mb. Pdf көрінісі
|
Ы.Алтынсарин
| таййибату әс-сәләмү әләйкә әйуһән-нәбийу уә рахматуллаһи уә
бәракәтуһу, әс-сәләму әләйнә уә алә ибәдил-ләһис-салихин әшһәду ән лә иләһә илләлла уә әшһәду әннә Мухаммәдән абдуһу уә расулуһу. Аллаһуммә салли алә Мухаммәдин уә алә али Мухаммәд кәмә салләйтә алә Ибраһимә уә алә әли Ибраһим иннәкә хамидун мәжид, әллаһуммә бәрик алә Мухаммәдин уә алә әли Мухаммәдин кәмә бәрактә алә Ибраһимә уә алә әли Ибраһим иннәкә хамидун мәжид) 149 . Мұны оқыған соң екі жаққа (әс-сәләму аләйкум уә рахмәтуллаһ) деп сҽлем бересіз. Мұның соңында қамат түсіріп, қаматтан соң «Аллаға ниет қылдым ерте намазының екі ракағат парызын ҿтемекке, жүзім жҿнелдірдім құбыла жағына (Халисҽн лиллҽһи тағалҽ, Аллаһу ҽкбҽр) деп, манағы суннат қалпынша екі ракағат намаз оқырсыз. Бірақ ҿзіңіз біреуге имам болсаңыз, «Ҽлхамду» мен Құран сүресін ҽшкере 150 дауыстап оқисыз. Егер біреуге ұйып тұрсаңыз, ішіңізден намазға ниет етіп, һҽм «Субханҽкты» оқып «ҼлҺамды» һҽм сүрені оқымай, имам оқығанын тыңдап тік тұрасыз. Имам рукуғқа сҽждеге барғанда рукуғқа сҽждеге бірге барып, ішіңізден тасбихтарын айтып, «Ҽттҽхиятқа» отырғанда «ҽттҽхиятты» һҽм хафия 151 оқып, имам сҽлем берген соң бірге сҽлем берерге керек. Ҽуелі намазының тҿрт ракағат суннаты, тҿрт ракағат парызы һҽм парыз артынан жҽне екі ракағат суннаты бар. Бұлардың һҽм ниеті, қиямы, рукуғы, сҽждасы, «Ҽлһамды» оқу, сүре қосу, «Ҽттҽхият-қа» 1 4 6 (Субханҽ раббиял-азым) – 126-шы түсініктемені қараңыз. 1 4 7 (Сҽмиғаллаһу лимҽн хамидҽһу) – 127-ші түсініктемені қараңыз. 1 4 8 (Субханҽ раббиял-ҽғля) –128-ші түсініктемені қараңыз. 1 4 9 (Ҽттҽхияту лиллаһи...) – Аллаға мадақ-сҽлем болсын... 1 5 0 Ҽшкере – дауыстап. 1 5 1 Хафия – жасырын, құпия (іштей оқу). Кҽлҽм шҽрифте былайынша айтылған (раббәнә уәбъас фиһим расулян йатлю әләйһим айатика уә йуғаллимуһумул-китәбә) уҽ тағала азалы құдіретінде біздің пайғамбарымыз Мұхаммед ҽлҽйһис-сҽлҽмды Ибраһим нҽсілінен һҽм оның баласы Исмағил нҽсілінен шығарды. Мұнан соң Құдай тағала бұйырды: «ей, Ибраһим, бұл салған Қағбаға хаж етуге халықты шақыр» – деп. Ибраһим айтты: «Құдая, мен жаңғыз бейшарамын, менің шақырған дауысым қанша халыққа естілер?» Жарлық келді: «Шақырмақ – сенен, есіттірмек – менен», – деп. Мұнан соң Ибраһим Құрайшу тауына шығып (әйуһән-нәс инналлаһә тағала бәнә ләкум бәйтән уә әмәракум ән тәхажжуһ фахажжуһ) деп дауыстады. Мағынасы: «ей, адамдар, сіздерге Құдай тағала үй бина қылдырды һҽм ол үйге хаж қылмаққа ҽмір етті, келіңіз, хаж қылыңыздар». Бұл дауыс Құдай тағаланың бұйрығыменен жамиғ 188 халыққа түгел, хатта сол замандағы адамдардың болашақ замандағы ҿсіп- ҿнетін нҽсіл, несіптеріне шейін естіліп, һҽм бұлардың бҽрі де жауап берді: (ләббәйкә ләббәйкә ля шәрикә ләкә ләббәйкә иннәлхамдә уән- ниғмәтә ләкә уәл-мулкә ля шәрикә ләкә) яғни «Ей, серігің, теңдесің жоқ Құдайым, қайым 189 қылармын сенің қызметіңді, қайым қылармын сенің қызметіңді, ей, серігің жоқ Құдайым мақтау да, дҽулет те, мүлік те бір саған лайық» деген мағынада. Ғұламалар айтысыпты, сол уақытта Ибраһим пайғамбарға «лҽббҽйкҽ» деп жауап берген адамдардың ҿзі, яки болашақ адамдардың жаны уақытында хажға бармай қалмас, жауап бермегендер бара алмас» – деп. Хаж парыз болады хисабқа малы жеткен, һҽм хажға барып қайтқанша үй-жамағаттарының күн кҿрер ауқаты бар адамдарға, һҽм парыз емес ұзақ жолды кҿтере алмайтын ауруларға, сатынды құлдарға немесе хаж жолында қатерлі жау, залымдар бар болса, не болмаса қатерлі дариялар болса да. Бірақ Жейһун мен бір қаладай сулар дарияға қосылмайды. Қағбатуллаға барып тҽуҽп ету күндегілік я болмаса жыл сайын міндетті амал емес, шамасы келген адам ҿмірінде бір рет барып қайтса, мойнынан парыз кҽміл түседі. 1 8 8 Жамиғ – барлық, бүкіл. 1 8 9 Қайим қылу – орнына келтіру, орындау. 27 38 отыру – барлығы жоғарыда айтылған қалыпша. Айырмасы жалғыз-ақ сол тҿрт ракағат намаздың ҽуелгі екі ракағатына «Ҽлһамнан» соң сүре қосылады. Соңғы екі ракағатына «Ҽлһамнан» басқа қосылмайды һҽм алдыңғы екі рақағатты оқыған соң «Ҽттҽхиятқа» отырғанда «Ҽттҽхиятты» (абдуһу уә расулуһу-ға) шейін ғана оқып, сҽлем бермей түрегеліп жҽне «бисмиллҽһи...» қайырып, «Ҽлһамды» оқып, рукуғқа барады. Осылайша соңғы екі ракағат оқылған соң, бұл соңғы отырыста «Ҽттҽхиятты» һҽм – (Аллаһуммә салли аля...-ны) да тегіс оқып сҽлем береді. Екінді намазында суннат оқылмайды.Тҿрт ракағат парызы бар. Ақшам намазында үш ракағат парыз жҽне екі ракағат суннат бар. Хуфтан намазында ҽуел тҿрт ракағат парыз, мұнан соң екі ракағат суннат, мұнан соң үш ракағат уитр уҽжиб 152 намазы. Бұл уитр уҽжибтің бҿтен үш ракағатты намаздан айырмасы сол, ортадағы «Ҽттҽхияттан» тұрғаннан соң үшінші ракағатта «Ҽлһамду» артынан бір сүре косып, сүреден соң қолдарын жіберіп жаңадан «Аллаһу ҽкбҽр» деп құлақ қағады. Сонан соң қайта қол құсырып Құнут 153 дұғасын оқисыз. Құнут дуғасы осы (Аллаһумә иннә нәстәғинукә уә нәстәғфирукә уә нумину бикә уә нәтәуәккәлу әләйкә уә нусни әләйкәл- хайра нәшкурукә уә ля нәкфурукә уә нахләғу уә нәтруқу мән йафжурукә, Аллаһуммә ийакә нәғбуду уә ләкә нусалли уә нәсжуду уә иләйкә нәсға уә нәхфиду, нәржу рахмәтәкә уә нахшә азәбәкә иннә азәбәкә бил-куффари мулхиқ) 154 . Бұл сурат Қунутты дұрыс білмеген кісі (раббанә әтинә фид- дунья хасәнәтән уә фил-әхирати хасәнәтән уә қинә азәбән-нәр уәхшурнә мәғаль-әбрар) 155 рҽуішті дұғаның бірін оқыса да болады. Ең болмаса үш рет (я, Алла, я, Алла, я, Алла) десе де болар. Жұмға 156 (жұма) намазы – ҽрбір балиғ, есі бүтін, азат һҽм муқим тұрған 157 , денесі, кҿзі саламат ер кісілерге парыз. Жұма намазының уақыты – ҿғле (бесін) намазымен бір уақыт. Ол күні жұма 1 5 2 Уитр уҽжиб –Ҽр күні хуфтан намазынан кейін оқылатын 3 ракағат намаз. 1 5 3 Құнут–117-ші түсініктеменг қараңыз. 1 5 4 (Аллаһуммҽ иннҽ нҽстҽғинук) – О, Қүдай, біз саған кҿмек сұрап жалбарынамыз. 1 5 5 (Раббҽнҽ ҽтина...) – Раббымыз, бізге бұл дүниеде де ахиретте қайырымдылық жасай кҿр, от азабынан құтқара гҿр, бізді от азабынан сақтай гҿр, жҽне бізді діншіл, кҿргенділер қатарына қос. 1 5 6 Жұмға-яумул-жұмға – бірге болу күні, аптаның бесінші күні. Бұл күні барлық мұсылмандар жұмалық намаз бен уағызды тыңдау үшін жиналуға тиіс. 1 5 7 Мұқим тұрған – сапарға шықпаған тұрғын. жүктеу/скачать 1 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|