опыт  показывает: «все  попытки  улучшить  качество  образования,  не  подкрепленные

Изменение целей образования влечёт за собой изменение не только средств оценивания 

(инструментов  и  процедур  оценивания),  но  и,  прежде  всего,  целей  оценивания,  философии 

оценки.  Достижение  поставленной  перед  казахстанской  системой  образования  цели 

«формирования личности, которая будет способна на основе полученных глубоких знаний, 

профессиональных 

навыков 

свободно 

ориентироваться, 

самореализовываться, 

саморазвиваться  и  самостоятельно  принимать  решения  вусловиях  быстроменяющегося 

мира»  возможно  только  при  опоре  на  адекватную  систему  оценивания,  основанную  на 

самостоятельной оценочной деятельности обучающихся. 

Систем оценивания результатов учебной  деятельности  обучающихся сегодня  

накопилось  немало.  Но,  прежде  чем,  перейти  к  рассмотрению  наиболее  адекватной 

современной  Концепции  образования,  необходимо  обратить  внимание  на  следующее: 

система оценивания очень тесно связана с системой организации учебного процесса в школе 

и точное их соответствие в руках учителя и администратора школы. 

Сегодня  (не  дожидаясь,  когда  же  спустят  «сверху»соответствующуюсовременным 

требованиям  систему  оценивания)  учителя  пытаются  решить  проблему  оценивания 

результатов  своего  и  ученического  труда  использованием  таких  систем  оценивания  как 

уровневая,  безотметочная,  критериальная,  формативная,  суммативная  и  технология 

оценивания  «Портфолио».  Педагогический  коллектив  школы-гимназии  №51  определил  в 

качестве  наиболее  приоритетной  для  себя  апробацию  критериального  оценивания, 

обосновывая  это  необходимостью  выполнения  социального  заказа  государства  и  общества, 

отраженного в Послании Президента Республики Казахстан Н.Назарбаева народу Казахстана 

ОТ 17 января 2014 г.: «В  среднем  образовании  надо  подтягивать  общеобразовательные 

школы  к  уровню  преподавания  в  «Назарбаев  Интеллектуальных  школах»,  а  одной  из 

целейАОО  «Назарбаев  Интеллектуальных  школ»  является  «Внедрение    системы 

критериального  оценивания  учебных  достижений  учащихся  в  учебный  процесс  «Назарбаев 

Интеллектуальных школ»  для  объективного оценивания учебных достижений учащихся и 

определения индивидуальной траектории обучения каждого ученика».[1]. 

Эти две задачи, поставленные перед АОО «Назарбаев Интеллектуальные школы»: 

«объективное  оценивание  учебных  достижений  учащихся»  и  «определение  индивидуальной 

траектории  обучения  каждого  ученика»  взаимосвязаны  и  значимы  для  системы 

образования.  Так  как  существование  необъективного  оценивания    приводит    к  тому,  что 

учитель    не  может  определить  индивидуальную  траекторию  обучения  ученика  и, 

соответственно,  вынужден  давать  новый  учебный  материал,  не  зная,  что  известно  и  что 

неизвестно по данной теме каждому из его обучаемых, то есть не в состоянии практически 

реализовать  основной  принцип  дидактики  «от  известного  к  неизвестному».  Но  сегодня,  в 

рамках  современной  цели  казахстанской  системы    образования  «формирования  личности, 

которая  будет  способна … саморазвиваться …», становится  актуальной  задача  создания 

условий  для  определения  индивидуальной  траектории  обучения  самимученикоми  чтобы 

решить  её  учителя  школы-гимназии  №51  считают  необходимой  разработку  конкретного 

инструментариякритериального оценивания в рамках своих предметов. Четко определенные 

ожидаемые  результаты,  критерии  успеха  и    диагностирующие  задания  к  ним  дадут 

возможность  для  объективного  оценивания  учебных  достижений  учащихся  не  только 

учителем,  но  и  самим  учащимся,  что  позволиторганизовывать  его  познавательную 

деятельность,  основанную  не  на  внешних,  а  на  внутренних  мотивах.  Как  гласит  мудрая 

пословица: «Верблюда  можно  привести  к  водопою,  но  напоить  его  нельзя» - при  наличии 

внутренней  мотивировки  познавательную    деятельностьученик  организует  сам,  а 

активизация  внутреннего  потенциала  личности,  по  неоспоримому  мнению  психологов,  во 

773

многом  обусловливается  применением  индивидуальных  эталонов  оценки  достижений,  что 

говорит  о  необходимостиподключения  к  сторонней  (в  данном  случае  учительской)  оценки  

самооценки  учащегося.Именно  контрольно-оценочная  самостоятельность  учащегося 

обеспечит достижение им  учебной самостоятельности, возможность самому устанавливать и 

устранять причины возникающих трудностей. Чтобы сформировать эти умения, необходимо 

внести существенные изменения в контрольно-оценочную деятельность в школе. 

Выводы,  сделанные  в  результате  педагогического  поиска  учителей,  наблюдениеза 

учебным процессом в  школе, изучение концептуальных, нормативно-правовых документов, 

позволили выявить существующие противоречие между потребностью общества и личности 

учащегося в новой, объективной системе оценивания учебных достижений, с одной стороны, 

и недостаточной разработанностью критериальной системы оценивания — с другой. 

Таким  образом,  актуальность  разработки  инструментария  критериальногооценивания 

определяется  необходимостью  разрешения  указанного    противоречия.  Все  вышеназванное 

определило  проблему  исследования: «Каковы  инструментарии  критериального  оценивания 

учащихся, 

способствующие 

объективному 

оцениванию 

учебных 

достижений 

обучающихся?».  Цельюнашего  исследованияявляется  разработка  и  практическая  апробация 

инструментария  (ожидаемых  результатов,  критериев  успеха,  диагностических  заданий)  к 

критериям оценивания. 

В  своём  исследовании  мы  основывались  на  критериях  оценивания,  основанных  на 

компетентностном  подходе  и  новой  образовательной  парадигме,разработанных  и 

используемых  для  проведения  критериального  оценивания  учебных  достижений  учащихся 

автономной  организации  образования  «Назарбаев  Интеллектуальные  школы»:А-Знание  и 

понимание, В-Применение, С-Анализ и Синтез   (Обработка информации)[2]. Мы сочли 

возможным в рамках учебного процесса своей школы разработку диагностирующих заданий 

по  критериям A,B,C, так  как  оценить  учащихся  по  критерию  «Коммуникация»,  а  именно   

«Демонстрировать способность слушать сообщения, представленные другими, и реагировать 

соответствующим  образом.  Вести  обсуждение  с  другими,  понимая  их  точку  зрения, 

объясняя  свою  точку  зрения  и  затем  приходить  к  общему  пониманию»  и  т.д.,  можно  при  

выполнении  учащимися    заданий  к  критериям A,B,C через  различные  формы  работы 

(индивидуальную, парную, групповую). 

Основнымобъектомсистемы 

оценкивсоответствии 

с 

Госстандартом 

являютсяпланируемые  результаты  освоения  обучающимися  основной  образовательной 

программы  общего  среднего  образования  и  система  оцениванияпризванаориентировать  

процесс  обучения  на  достижение  ведущих  целевых  установок  и  основных  ожидаемых 

результатов, составляющих содержание первого блока планируемых результатов для каждой 

учебной программы: «Выпускник научится». 

В  процессе  целеполагающей  деятельности  учителя-  исследователи,  ориентируясь  на 

планируемые  результаты  учебной  программы,выделяли  элементы  содержания,  являющиеся 

предметом  планируемого  урока,руководствуясь  при  этом  требованиями  стандарта  и 

особенностями  обучающихся,  затем  определяли  уровень  усвоения  этих  элементов 

содержания ичетко формулировали ожидаемыерезультаты каждого урока. Значимость этого 

этапа планирования урока в том, что контроль и оценивание результатов обучения должны 

быть  ориентированы  на  эти  конкретные,  достигаемые  ожидаемые  образовательные 

результаты, которые формируются через соответствующие методы и формы действий. 

Однако,как  часто  учителя,  готовя  поурочные  планы,  соотносят  цели  урока  с  этими, 

планируемыми в стандарте, результатами обучения?..Ситуации, когда и цели урока ставятся 

неконкретно, и контроль и оценка неадекватны целям, соответственно и процесс обучения не 

774

обеспечивает  достижение  этих  целей,  для  педагогической  практики  нередки.  Например,  по 

стандарту  какой-либо  элемент  содержания  должен  быть  усвоен  на  уровне  применения,  а 

контроль  и  оценка  осуществляются  с  помощью  пересказа  содержания  учебного  материала, 

т.е.  на  уровне  знаний.  Возможность  в  решении  этой  проблемы  учителя  школы  видят  в 

разработке  в  соответствии  с  критериями  оценивания  и  критериями  успеха  разноуровневых 

диагностирующих заданий, обеспечивающих достижение ожидаемых результатов обучения 

(разработка учителя школы-гимназии №51 Ураковой А.К): 

Критериальное оценивание: русский язык, 7 класс, тема: Правописание наречий 

Ожидаемый 

результат 

Крите

рий 

оцени

вания 

Критерий успеха 

Задания 

Ученик сможет:  

рассказать 

правило 

правописания: 

а) гласных О и 

А на конце 

наречий; 

б) дефиса в 

наречиях 

А 

Знани

е и 

поним

ание 

Учащийся: 

определит 

условия выбора А 

и О на конце 

наречий, 

дефисного 

написания 

наречий. 

І.  В наречиях с приставками из-, до-,с-, на 

конце пишется…. 

ІІ. В наречиях с приставками в-, на-, за- на 

конце пишется … 

ІІІ.Дефис в наречиях пишется:  

а) после приставок … перед 

суффиксами… 

б) после приставки… 

в) перед суффиксами… 

Ученик сможет 

применить 

изученные 

правила 

написания 

наречий на 

практике 

В. 

Приме

нение 

1.Распознаёт

случаи 

постановки 

А и О на конце 

наречий 

(выполнит І 

задание) 

2.

Правильно

пишет на конце 

наречий 

окончания «о» и 

«а», дефис в 

наречиях, 

обозначает 

орфограмму на 

письме.  

(выполнит ІІ 

задание) 

3.Грамотно

образовывает 

наречия по 

образцам, 

подбирает 

однокоренные 

наречия к 

прилагательным 

(выполнит ІІІ, ІҮ 

задания) 

І.  Дописать в наречиях А или О, 

обозначить их графически. 

Изредк.., начист.., занов.., издавн.., 

добел.., наглух.., справ.., издалек.., вправ.. 

ІІ. Раскрыть скобки. Обозначить 

орфограммой. 

1.(по) настоящему отдохнуть 

2.Выполнить задание кое (как)

3.Раздался откуда (то)

4.Встретить (по) дружески

5.Идти еле (еле)

ІІІ.Образовать наречия по образцам 

1) Русский – по – русски: казахский,

соседский, человеческий 

2) Новый – по – новому: зимний, свой,

старый 

3) Первый – во – первых: второй, пятый,

десятый 

-С двумя наречиями составить 

предложения 

ІҮ. К прилагательным подобрать 

однокоренные наречия. 

1) С (новый, левый)

2) На (правый, старый, глухой)

3) За (темный, живой, светлый)

4) До (белый, красный)

775

Ученик сможет: 

сравнивать 

предложения с 

наречием  и 

прилагательными 

с предлогами: 

написание, 

смысловому 

значению, 

использовать 

наречия для 

передачи красоты 

и 

выразительности 

речи, 

самостоятельно 

обобщит свои 

знания по теме. 

С 

Анали

з и 

Синте

з    

1. Сравнит

предложения и 

орфограммы, 

сделает выводы. 

3. Составит текст

с использованием 

наречий, 

4. Обобщит и

сделает выводы 

по освоенной 

теме. 

1Сравнить предложения 

1)

Солнце светило (по) зимнему

неярко. 

2)

(По) зимнему небу плыли

снеговые облака 

2.Составить текст по теме «Весна»

3. Заполнить таблицу:

Буквы А и О 

на конце 

наречий с 

приставкам

и на из-, до-, 

с- и в-, на-

,за 

Линия 

сравнения 

Дефис 

между 

частями  

слова в 

наречиях 

От 

бесприставо

чных 

прилагатель

ных 

Как 

образуются? 

От прилага- 

тельных, 

числи- 

тельных, 

других  

наречий 

От 

приставок 

От каких 

морфем 

зависит 

написание 

наречий? 

От 

приставок и 

суффиксов 

Буквы от  А 

и О 

От чего 

зависит 

условия 

выбора 

орфограмм? 

От дефиса 

Как показывает практика.разработка конкретных ожидаемых результатов и критериев 

успеха, диагностирующих заданий, апробация данного инструментария в учебном процессе, 

позволили  более  объективно  оценивать  уровень  достижения  определенных  результатов 

обучения.Решая  проблему  объективного  оценивания,мы,прежде  всего,  определились,  что 

должно оцениваться: не ученик, не его поведение, не учебную деятельность,не успеваемость, 

а  продукт  деятельности    ученика,  в  виде  выполненного  им  на  уроке  диагностирующего 

задания.  Выполненное  задание  отражаетосвоенные  учеником  в  процессе  обучения,  знания, 

умения и компетенции, обеспечившие изготовление продукта.  

Таким  образом,  для  организации  учебной  деятельности  ученика,  обеспечивающей 

получение  результата  обучения,  мы  предлагаем  обучающимся  специально  разработанные 

диагностирующие задания. Выполненное диагностирующее задание — это и есть результат, 

продукт деятельности учащегося, который оценивается в соответствии с критерием успеха. 

Использованная литература 

1. Концепция  внедрения  системы  критериального  оценивания  учебных  достижений

учащихся АОО «Назарбаев Интеллектуальные школы»

2.

Правила  проведения  критериального  оценивания  учебных  достижений  учащихся

АОО «Назарбаев Интеллектуальные школы»

776

ЖАҢАША ОҚЫТУ – ЗАМАН ТАЛАБЫ 

Ипова А.С. 

Благовещенка №2 орта мектебі  

Жамбыл ауданы, Солтүстік Қазақстан облысы 

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ 

Аңдатпа 

Білім беру үрдісі уақыт өткен сайын жаңаруда. Оқушы мүмкіндіктерін арттыруда 

жаңа технологиялардың маңызы зор. Сондықтан деңгейлік бағдарлама аясында оқушыларға 

қалай оқу керектігін үйретуді жөн санадым. Сонымен қатар оқушылардың оқуға 

мүмкіндіктерін арттыруда критериалды бағалау да тиімді. 

Аннотация 

Методы обучения совершенствуются постоянно. В развитии интеллектуальных 

возможностей ученика значение новых технологии очень важны. В уровневом программе 

обучения я выбрала пути усвоения учебного материала учеником. Критериальное 

оценивание полезно для активизации ученических возможностей. 

Abstract 

The trend of education, is updated every year. In development student play a central role in 

new technologies. Need to introduce new technologies. The most favorable is the evaluation of 

students according to the criteria. Thus, based on the level of training, I decided to assess students 

on the criteria. 

      Əлемдік білім беру жүйесі уақыт өткен сайын жылдам дамуда. Білім беруде 

мұғалімдердің басты нысаны-оқушы. Ендеше алдымыздан білім нəрімен сусындаған 

оқушыларымыз қандай болу керек..? Менің ойымша өзінің жəне қоғамның 

көзқарасын барша жұртқа білдіре алатын, білімді, бəсекеге қабілетті, шығармашыл, 

құзырлы жеке тұлға болу шарт. Ал оқушыларымызды осы деңгейге жеткізу үшін біз 

сабақтарымызды қалай түрлендірер едік? Оқушының оқуға қызығушылығын, 

мүмкіндігін  қалай арттыра аламыз? 

     Мектеп жұмысы мен оқушы жетістіктерін өрістетудегі негізгі тұлға – мұғалім 

(Strong, Ward & Grant, 2011) [2, 15-бет]. Стронгтің бұл тұжырымымен мен келісемін, 

себебі мұғалім оқу үрдісін ұйымдастырушы, оқушының дамуына өз септігін тигізіп, 

бағыттаушы. Деңгейлік бағдарламаны игеру барысында «Қалай оқу керектігіне 

үйрену» арқылы оқушылардың оқуға деген қызығушылықтарын арттыруды көздедім. 

Оқыту – мұғалімдердің оқушыларға жасаған сыйы емес, бұл құзыреттіліктер білім алу 

үшін оқушылардың өздері де оқу үдерісіне белсенді қатысуын талап етеді [2, 25-бет]. 

Сондықтан да өз тəжірбиемде негізінен деңгейлік бағдарламалардан алған теорияма 

сүйенемін. Оқытудың əлеуметтік-мəдени теориясын дамыту барысында Выготский 

оқушының өз бетімен қол жеткізе алмайтын оқу деңгейін ересек немесе «маңызды» 

(ықпалды) адамның көмегімен қамтамасыз етудегі рөлі туралы жазады [2, 24-бет]. 

Яғни оқушы көп білетін адамдармен қарым-қатынас жасайды. Бұл арада курс кезінде 

алған əдіс-тəсілдерді қолдана отырып бір-бірін үйретіп, «бағдаршам», «автор 

777

орындығы»,т.б.  тəсілдермен  оқыту  қажет  деп  білемін.  Мұғалімге  жеткізе  алмаған 

ойын оқушы өз сыныптасына айта алады. Сол себепті топпен, жұппен қарым-қатынас 

жасау  арқылы  сол  ортаға  бейімделе  бастайды.  Оқушылар  толығымен  жаңа 

мəліметтерді  бірін-бірі  оқыту,  толықтыру  арқылы  игереді.  Деңгейлік  бағдарлама 

аясында  оқушыларға  қалай  оқу  керектігін  оқыту  мен  оқуда  қолдану    қажеттігін 

түсініп,  жан-жақты  игеріп,  өзімнің  іс-тəжірбиеме  енгізудемін.  Осыған  дейін  барлық 

ақпаратты  мұғалім  өзі  оқушы  санасына  жеткізгісі  келсе,  баланың  пікірін  ескермей, 

уақыттың жетегіне кетіп, «мен»  деген  сөздің аясында  жұмыс істесе, ал қазір  қарым-

қатынасты  нығайту  арқылы  жаңа  өмірге  деген  көзқарасы  күрт  өзгереді.  Мұғалім  аз 

сөйлеп,  қажетті  ақпарларды  оқушының  өз  бетімен  қабылдауына  жол  ашылды. 

Мұғалім – бақылаушы, оқушының қандай бағытта жұмыс жасап жатқанын қадағалап, 

кей жағдайда ғана өз ықпалын жасайды.

 

Выготский танымдық қабілетті дамытудағы 

əлеуметтік өзара əрекеттестіктің маңызын бəрінен бірінші етіп қояды. Зерттеуші Хоу 

мен Мерсер (2010) бірлескен іс- шаралар ақыл-ой дамуы мен оқуды, сондай-ақ қарым-

қатынас  жасау  дағдыларын  арттыратынын  көрсетті.  Пиаженің  танымдық  өзгерістер 

балалар  ересектердің  емес,  өздерінің  құрбы-құдастарының  идеяларымен  жəне 

көзқарастарымен  қарсы  келіп  қалған  жағдайда  орын  алады  деген  болжамы  бұл 

құбылыстың  бірнеше  түсініктемесін  ұсынады  [2,  24-бет].  Жоғарыдағы  аталған 

ғалымдардың  ой-пікірлері  менің  өткізген  сабақтарымда  қолданыс  тапты  жəне 

басшылыққа  ала  отырып,  көптеген  жетістіктерге  қолым  жетті.  Осы  жаңа  тəсілдерді 

қолдануда  «диалогтік  оқытудың  маңызы»  жəне  «қалай  оқу  керектігін  үйретуді» 

басшылыққа алдым. Оқыту мен оқудағы оқушы мен мұғалімнің арасындағы байланыс 

ол  диалог  арқылы  болары  сөзсіз.  Мысалы,  8  сыныпта биологиядан «Ұлпалар»  деген 

тақырыпты  өткен  кезде,  ұлпаның  төрт  түрі  бойынша  топтарда  талқылады.  Ең 

алдымен жұптық жұмыс жасауды ұсындым. Кейін жұппен талқылап болғаннан кейін 

топтың ішінде өзара пікірталас жүреді. Себебі бірінің ойын бірі жалғастыруда немесе 

түсінбей  қалған  жайттарды  толықтыруда  оқытудың  осындай  əдісі  маңызды.  Осы 

диалогтік  оқыту  сабақ  барысында  тиімді  қолданылғанда  оқушылар  өз  ойларын, 

көзқарастарын  білдіріп,  еркін  сөйлеуіне,  дамуына  көмектеседі.  «Диалогтік  оқыту» 

модулі  бір  жағынан  қызықты  болса,  екінші  жағынан  барлық  мəн-жайын  түсінуді 

қажет ететін модульдердің бірі. Оқу үрдісіне оқушылардың барлығы белсенді жұмыс 

жасауын  қамтамасыз  ету  үшін  белсенді  оқыту  əдістерін  кеңінен  қолдану  керек. 

Мысалы: рөлдік ойындар, қадамды сұхбат, постер т.б. Бұл əдістер сыныптағы барлық 

оқушыларды əрекетке тартып, ұжымда жұмыс жасауға үйретіп, тілдік қарым-қатынас 

орнатуға  септігін  тигізеді.  Осы  орайда  кейбір  ұстанымдарға  сүйену  маңызды  болып 

табылады. Сонымен қатар бағалау модулі мені қызықтырды. Сондықтан да өзімнің іс-

тəжірибеме  оқушылардың  оқуға  деген  қызығушылығын  арттыру  мақсатында 

сабақтарымда  критериалды  бағалауды  енгіздім.  Себебі  критериалды  бағалау  жүйесі 

оқушы  мен  мұғалім  арасындағы  байланысты  орнатып,  оқу  үдерісі  барысында 

қателіктерді  дұрыстауға  мүмкіндік  береді,  оқушының  оқуға  деген  ішкі  уəжін  оятып, 

дамытатын  құрал  болып  табылады.  Критериалды  бағалау  /  Оценивание 

критериальное  /  Criteria  assessment  -  оқушының  оқу  нəтижелерін  білім  беру 

мақсаттары  мен  мазмұнына  сəйкес  келетін,  білім  беру  үдерісіне  қатысушылардың 

(оқушылар,  мек-  теп  əкімшілігі,  ата-аналар,  заңды  тұлғалар  жəне  т.б.)  барлығына 

алдын  ала  таныс,  ұжым  талқысынан  өткен,  нақты  анықталған  өлшемдер  арқылы 

оқушылардың  оқу  жетістіктерін  салыстыруға  негізделген  үдеріс[1,  9-бет].  

Критериалды бағалауды енгізудің мақсаты: 

778

 Мектепте оқыту сапасын жоғарлату

 Мектеп  бітірушілердің білімін  халықаралық стандартқа сəйкестендіру.

Критериалды бағалау жүйесінің тиімділігі мынада: 

 

- Мұғалімге оқушының оқу үрдісіндегі іс-əрекетін объективті түрде бағалауына 

мүмкіндік береді;

 

- Оқушыларға оқу үдерісі барысында туындаған қиындықтарды түсінуге, шынайы 

бағаланғандығына көзі жетеді;

 

- Ата-аналар тарапынан түсінбеушіліктер орын алмайды. Себебі өз баласының 

объективті бағаланғандығы туралы дəлелдемелермен қамтамасыз етіледі. Осыған 

байланысты оқушылар арасында өзара  түсіністік жəне ұжымдық қарым-қатынас 

орнатылады. Оқушылардың өздеріне сенімсіздігі жойылады. Критериалды 

бағалаудың арқасында оқуға деген мүмкіндіктерінің арттады. Оқушылардың оқу 

жетістіктерін бағалауда бірқатар дағдылар қолданылады. Олар: білу, түсіну, қолдану, 

анализ, синтез, бағалау. Мысалы, мен химия сабақтарында былайша қолданамын:   

Кесте 1. Химия сабағында бағалау критерилері 

компоненттер 

критерилер 

білу

-

  Заттардың атын біледі; 

-

  есеп шығаруда формулаларды жазу біледі 

түсіну

-

  Оқушы материалды түсінеді; 

-

  Формуласына қарай заттарды түсініп ажыратады; 

-

  Қажетті формулаларды түсінеді; 

-

  Есепті бастай алады. 

қолдану

-

  Формулаларды орнымен қолдана алады; 

-

  Есептің шарты бойынша алгоритм құра алады. 

анализ

-

  Есептің шартын талдай алады; 

-

  Келесі қадамды болжай алады. 

-

  Заттардың маңыздылығын айқындайды  

синтез

-

  Əр  есепке  қажетті  алгоритмнің  ең  қысқа  жолын 

таңдай алады. 

-

  Өз бетімен есептер құрастыра алады 

Бағалау

-

  Материалдың мəнін бағалай біледі; 

-

  Тақырып бойынша зерттеу жүргізе алады. 

Сабақта  блум  бойынша  оқушыларға  бағалау  шкаласы  беріледі,  оқушылар  топта 

өздерін-өздері бағалайды . Егер балаға оның белгілі бір деңгейге жеткендігін айтса, 

онда бұл оған үздік нəтижеге жету үшін не істеу керектігін түсінуге көмектеспейді; 

бұл ретте егер баламен бірге оның жұмысында мұндай бағалауға не əкелгенін жəне 

бағалау  өлшемдерін  түсіндіруге  талдау  жасаса,  онда  бұл  балаға  өзінің  нəтижесін 

жақсарту үшін кейін не істеу керектігін түсінуге мүмкіндік береді. [3,107- бет] Сабақ 

барысында  мен  нені  өзгерттім?  Оқушылардың  өздігінен  білім  алу  дағдысын,  əр 

сабақта  өз  түйгендерін  жазуды  қалыптастырдым.  Бұл  жақсы  жұмыс  түрі,  жақсы 

бағалау  əдісі.  Өз  тəжірибемде  оқушылардың  еркін  сөйлеуі,  ойын  ашық  айтуы,  бір-

бірінің  пікірін  құрметтеуі  үшін  əрекет  жасай  отырып,  сөз  байлығын  жəне  ой  өрісін 

кеңейту  үшін,  шығармашылық  қабілетін  арттыру  жəне  пəнге  қызығушылығын 

арттыру үшін жұмыстар ұйымдастырдым, əрі қарай алдағы уақытта да жалғастыруды 

басты міндеттерімнің бірі деп ойлаймын. Барлық сабақ барысында оқушылар дəл 

779

осылай  жұмыс  жасағанын,  пəнге  деген  қызығушылықтарын  əлі  де  арттыру,  сабақ 

барысында  жұмыс  түрлерін  өзгертіп  отыруды  мақсат  етемін,  осы  курста  алған  бар 

білімімді,  күш  жігерімді  салуға  тырысамын.  Өз  тəжірибемде  нені  дамыттым? 

Оқушылардың  сабақта  еркін  отырып,  өздігінен  білім  алуларын,  сыныптың 

ұйымшылдығын,    мəтінмен  мозайкалық  əдіс  арқылы    жұмыс  жасауды  дамыттым. 

Видеоға,  фотоларға  түсірген  кезде  оқушылар  бас  кезінде  қобалжығанмен,  артынан 

өздерін  еркін  ұстады.  Жұппен,  топпен  жұмыс  жасаған  кезде    сабақта  жіберген 

қателіктерін  өз  араларында  түзеп  отырды,    жақсы  түсініп,  талдап,  бағалай  білді. 

Əсіресе  бір-біріне  қолдау  жасап,  ойларын  ашық  айтқаны,  кері  байланыс  жасағаны 

ұнады.  Олар  топқа  бөлініп,  жаттығуларды  орындау  барысында,  жетістіктеріне 

жеткендеріне  жəне  сол  топтағы  нашар  оқитын  баланың  өзі  белсенділік  танытып, 

жақсы  көрінгеніне,  ортаға  шығып  дұрыс  жауап  айтқанына  өте  қуанды.  Өздерінің 

жетістіктерін  өздері  көріп,  бағалады.  Дəл  осындай  қарқынмен  өткен  сабақтарымда 

үндемей  отырған  оқушылар  болған  жоқ.  Менің  алдағы  уақытқа  қойған  жоспарым: 

мектепішінде,  мектепаралық,  желелік  қоғамдастықта    ұстаздармен  тəжірибе  алмасу. 

Сонымен  қатар  болашақта  барлық  сабақтарымда  оқушылардың  мүмкіндігін  арттыру 

мақсатында критериалды бағалауды енгізу.   Сонымен қатар тəлімгермен/мұғалімнен 

кеңес/  өздігімен  талдау/жоғарыдан  көмек  жəне  өзімнің  қасымдағы  əріптестерімнің, 

сынып  жетекшілерінің,    ата  -  аналардың  көмегін  күтемін.  Себебі  мектеп-мұғалім- 

оқушы-ата-ана бірлескенде ғана жұмыс сапалы болады, əрі нəтижеге жету байқалады. 

Блум  таксономиясымен  сабақ  жоспарлауды  əлі  де  жалғастырып,  курста  алған 

білімімді  əр  сабағымда  қолданып,  балалардың  білімін  тереңдетіп,  жақсы 

жетістіктерге  жетуді  мақсат  етемін.  Білім  саласындағы  қазіргі  проблемалардың  бірі 

өскелең ұрпақта, өзіндік даму, нəтижеге бағытталған білім беру. Оқушылардың өзін-

өзі тануға, дамытылуына жағдай жасау кез келген мұғалімнің қолынан келе бермейді. 

Тəжірибе көрсеткендей көптеген ұстаздардың санасы бүгінгі күн талабына қарай ояна 

қоймаған. Оқу процесінде əлі күнге дейін оқушыларға Вербальді монологикалы əсер 

ету сақталған. Жас ұрпақтың бойында дамуға деген танымдық мақсатын қызметі тек 

оқушының  өзіндік  ойлау  белсенділігі  негізінде  ғана  іске  асады.  Ол  процесс  сабақты 

инноватикалық  тəсілдермен  түрлендіргенде  ғана      жүзеге  асады.  Алайда,  кез  келген 

білім  мекемелеріндегі  инноватикалық  процестер  түрлі  объективті  себептерге 

байланысты  бірден  пайда  болып,  іске  асып,  дамып  жəне  өзінің  нəтижесін  бермейді. 

Ол  үшін  оқу  процесінің  басқару  құрылымын  модернизациялау  қажет.  Озық 

тəжірибені  ендіру  жəне  қарқындату  түрлі  инновациялық    инициациялауға 

байланысты.  Мектеп  үшін  білім  мазмұнының  жаңартудағы  инновациялық  жəне 

педагогикалық  технологияларды  ендіру,  мониторинг  бағдарламалары  мен 

оқулықтардағы  əдістемелік  аппаратты  эксперттеу  күнделікті  жағдайға  айналды. 

Қорыта  айтқанда,  заман  талабына  сай  оқушыларымызды  білім  нəрімен  сусындату. 

Озық елдегі білім беру жүйесінің қаймағын өзіміздің білім беру реформасына енгізу. 

Деңгейлік бағдарламалар бойынша алған білімізді орынды қолдану. Сөзімнің соңында 

егер  мектеп  алдында  əр  баланың  қабілетін  дамыту  сияқты  əлеуметтік  міндет  тұрса, 

барлық  пəндерде  жаңа  технологияны  тиімді  пайдалану  арқылы  білім  алушының  өз 

белсенділігін ояту, біліктілікті арттыру жағдайында рефлексивті кері байланыс орнату 

сияқты мəселелердің орындалуы тиіс дегім келеді. 

780

1. Педагогикалық  шеберлік  орталығы  Кембридж  Университетінің  білім  беру

Факультетімен  бірселіп  əзірлеген  Қазақстан  Республикасы  педагог  қызметкерлірінің

біліктілігін арттыру курстарының деңгейлі бағдарламасына арналған глоссарий. Оқу-

əдістемелік құрал – Астана: «Назарбаев Зияткерлік мектетері» ДББҰ Педагогикалық

шеберлік орталығы. – 2012 ж

2. Мұғалімдерге арналған нұсқаулық. Бірінші (ілгері деңгей). Екінші басылым. 2014ж

3. Мұғалімге арналған нұсқаулық. Екінші (негізгі) деңгей. Екінші басылым. 2014 ж.

жүктеу/скачать 16,98 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: