Issn 2226 1176 индекс 75756

БІЛІМ БЕРУДЕГІ МЕНЕДЖМЕНТ № 1,  2015 г. 
81
Государственная  политика  любого  прави-
тельства тесно связана с образованием своего 
народа. 
Образование  в  независимом  Казахстане 
–  тот  стратегический  фактор,  который  опре-
деляет уровень развития человеческого капи-
тала,  качество  жизни  граждан,  безопасность 
страны. Такое образование требует от педаго-
гов, наряду с профессиональной компетентно-
стью, гражданской активности, политической 
зрелости, лидерства, «интеллектуальной чест-
ности» (понятие Б.Рассела).  
С пониманием своей миссии в обществе у 
политически  зрелых  педагогов  обостряется 
чувство личной ответственности  за развитие 
нашего  независимого  государства,  которое 
входит  в  ООН,  известно  миру  проведением 
Съездов лидеров мировых и традиционных ре-
лигий, созданием Центральноазиатской зоны, 
свободной  от  ядерного  оружия,  Астанинским 
саммитом  ОБСЕ,  программой  «Партнерство 
во  имя  мира»,  государства,  которое  намерено 
вписать «золотой параграф» о международной 
выставке ЭКСПО-2017.
Преподаватели  и  специалисты  Нацио-
нальной  системы  повышения  квалификации 
«Өрлеу»    в  работе  с  педагогами  подчеркива-
ют:  наш  вклад  в  такой  категории,  как  «труд 
казахстанцев», весом и значителен, но мы от-
даем себе отчет в том, что предстоит трудить-
ся намного больше, интереснее и масштабнее, 
чтобы  создать  образовательно-культурную 
платформу для реализации  жизненной фило-
софии  Независимости – Мәңгілік Ел, которая, 
действительно,  открывает завтрашний день, 
выражает веру в будущее, является  символом 
необратимой и прочной стабильности. 
Особую  содержательность  приобретает 
педагогический труд в текущем году, когда мы 
отмечаем  важную  дату  национальной  исто-
рии  и  культуры  –  550-летие  образования  Ка-
захского ханства, даты, связанные с основами 
нашей государственности - Год Ассамблеи на-
рода Казахстана и 20-летия всенародного при-
нятия  Конституции  Рес публики  Казахстан,  а 
также святую дату для стран СНГ и всего мира 
-  70-летие  Победы  над  фашизмом  в  Великой 
Отечественной войне.
2015  год  стартовал  для  североказахстан-
ского  образования  интересными  событиями: 
кафедра Ассамблеи народа Казахстана, создан-
ная в СКГУ им. М.Козыбаева, проводит откры-
тые лекции для разных категорий населения; 
расширяются  и  взаимодействуют    Центры 
мира  и  согласия,  созданные  в  колледжах  об-
ласти;  в  школах  г.  Петропавловска  открыва-
ются первые из 20-ти этнокультурных клубов 
единства;  североказахстанский  филиал  НЦПК 
«Өрлеу»  совместно  с  Управлением  образова-
ния области организует для учительства реги-
ональный семинар-совещание с участием уче-
ных и общественных лидеров...   
Добавим  к  этим  масштабным  событиям 
маленький  штрих  из  нашей  практики,  свиде-
тельствующий об особой гражданской актив-
ности педагогов. На сайте ИПК ПР по Северо-
Казахстанской  области  12.03.  2015  года  была 
размещена  видеозапись  Фестиваля  дружбы, 
проведенного 11.03.2015  в уникальном обра-
зовательном  учреждении  –  школе-комплексе 
национального  возрождения  №  17  г.  Петро-
павловска. Нами как организаторами онлайн-
занятия было предложено просмотреть виде-
озапись и оставить свой педагогический ком-
ментарий. Уже в первые три дня видеозапись 
просмотрели  281  педагог  и  педагогических 
коллективов.  Количество  составленных  на 
сайте комментариев – свыше 100. А к самому 
онлайн-занятию 16 марта 2015 года, подклю-
чилось 31 школа области. 
Безусловно,  2015  год  –  это  год  особого 
педагогического  труда,  вдохновения  и  ответ-
ственности.  В  этой  связи  актуализирована 
проблема  качества  образовательно-воспита-
тельной работы в организациях образования, 
ее соответствия принципам историзма и науч-
ности, а также ценностям патриотизма,  граж-
данской активности и толерантности. 
Качество  образовательно-воспитательной 
работы объективно востребовано, когда «про-
исходит массовое увлечение информатизацией 
и технологизацией процесса обучения в ущерб 
гуманитарной  составляющей,  имеющей  вос-
питательное значение для молодежи… Не уди-
вительно,  что  данный  процесс  способствует 
формированию инфантильной, безответствен-
ной части молодого поколения, открытой для 
любого влияния, пренебрегающей нравствен-
ными принципами в угоду сиюминутным ути-
литарным  потребностям»  [1,  28].  Кроме  того, 
указанная  проблема  требует  специального 
рассмотрения в условиях изменения парадиг-
мы  образования:  «Глобальные  политические, 
экономические  и  социальные  изменения  в 
стране, усиление межнациональных и между-
народных контактов, интеграционных процес-
сов в жизни многонационального общества об-
условили становление новой образовательной 

МЕНЕДЖМЕНТ В ОБРАЗОВАНИИ № 1,  2015 г. 
82
парадигмы, основное требование которой – пе-
реход от «разомкнутой» триады «знания – уме-
ния  –  навыки»  к  формированию  компетент-
ности/компетенций на основе приоритетного 
внимания к коммуникации как специфической 
сферы бытия личности» [2, 109].  
Итак,  для  определения  ценностно-со-
держательного  аспекта  воспитания,  на  наш 
взгляд,  следует  обратиться  к  размышлениям 
А.В.хуторского  о  «первосмыслах»:    «...много-
образие явлений познаваемого мира рано или 
поздно  приводит  человека  к  выводу  о  суще-
ствовании единых основ – первосмыслов, скре-
пляющих,  «стягивающих»  все  происходящее 
к  общим  основаниям...  Если  держать  в  поле 
зрения  одновременно  несколько  линий,  схо-
дящихся  к  одним  и  тем  же  первосмыслам,  то 
можно получить достаточно полную и связную 
картину познаваемого. Образование человека 
тогда будет связано  с познанием первосмыс-
лов  –  узловых  понятий,  проблем,  символов. 
Первосмыслы  служат  источниками  образова-
ния человека на протяжении всей его жизни» 
[3, 41]. 
Первосмыслами для воспитания учащейся 
молодежи  богата,  в  первую  очередь,  история 
нашей  страны  (ср.:    «Национальная  история 
Казахстана  всегда  должна  быть  основана  на 
принципах  объединения  нашего  общества, 
дружбы  и  взаимопонимания  с  соседними 
странами.В  этом  ключе  должны  работать  ка-
захстанские историки, вестись научные иссле-
дования,  а  также  образовательный  процесс  в 
наших школах и вузах» [4]). 
Таким  образом,  каждое  образовательно-
воспитательное мероприятие, независимо от 
его жанра (фестиваль, дискуссия, эстафета и 
др.)  и  масштабов  (школьная  линейка,  межш-
кольная  акция,  республиканский  марафон), 
должно раскрывать те или иные  факты, тен-
денции,  перспективы  истории  независимого 
Казахстана
. 
В  выступлении  Главы  государства 
Н.Назарбаева «Независимость Республики Ка-
захстан  –  Великая  история  Мәңгілік  Ел»  есть 
слова, которые,  на наш взгляд, следует принять 
как концептуальную идею в системе образова-
ния:  «Тәуелсіздік  дегеніміз  –  жалпыға  ортақ 
еңбек.  Ғылым  қуып,  білім  іздеген  оқушылар 
мен  студенттердің  еңбегі.  Еліміздің  ұлттық 
байлығын  еселей  түсетін  барша  мамандық 
иелерініңеңбегі. Әрбір жас буынның жүрегіне 
Отанға деген шексіз сүйіспеншілік дарытатын 
қазақстандықтардың еңбегі» [4]. 
С  данной  концептуальной  идеей  связаны 
другие наши рекомендации:
–  Педагогам  в  образовательно-воспита-
тельной  работе  следует  добиваться  ясного, 
четкого,  конкретного  и  полного  представле-
ния учащимися разных  возрастных  групп по-
нятий  «Независимость»,  «Независимость    Ре-
спублики Казахстан», «Мәңгілік Ел», введя их 
в сферу жизни каждого из учеников, интегри-
руя с жизнью страны, делая близкими и отто-
го понятными. О присутствии Независимости 
в жизни каждого из нас  говорит Н.Назарбаев: 
«Нас всех объединяет и хранит, делает крепче 
и  увереннее  Великий  Дух  Независимости!  Он 
воплощается  в  каждом  младенце,  родившем-
ся на свет под ясным и солнечным казахстан-
ским небом. Он – в каждом гражданине страны 
и каждой казахстанской семье, каждом новом 
построенном доме, каждом городе, ауле и селе. 
Он  крепнет  с  ростом  нашей  экономики,  каж-
дым  новым  индустриальным  проек том,  каж-
дой  новой  магистралью,  проложенной  в  без-
брежных  просторах  нашей  Родины,  каждой 
тонной золотой пшеницы, собранной с наших 
полей» [4]. 
– Важно обсуждать в предметном содержа-
нии школьных курсов и воспитательных меро-
приятий  ценности  Независимого  Казахстана, 
Мәңгілік Ел.
–  Школьный  курс  «Краеведение»  может 
стать  предметом,  подтверждающим  и  иллю-
стрирующим концептуальные положения о Не-
зависимости  Республики  Казахстан,  Мәңгілік 
Ел,  в  комплексе  рассматриваемые  на  уроках 
общественно-гуманитарного  и  естественно-
математического циклов. 
– Необходимо разнообразить хрестоматию 
дополнительных учебных текстов для разных 
школьных  предметов  материалами,  раскры-
вающими исторический, политический, фило-
софский смысл независимости государства. 
–  Предметно-методическим  объединени-
ям следует рассмотреть методологию и мето-
дику изучения «Слова о независимости» Главы 
государства Н.Назарбаева в условиях препода-
вания школьных предметов.
–  В  содержании  образовательно-воспита-
тельной  работы  особое  место  может  занять 
духовный компонент региональной образова-
тельной среды в виде истории, традиций, обы-
чаев  регионального  сообщества,  общих  цен-
ностно-смысловых оснований, целевых ориен-
тиров, современных задач социальной сферы, 
значимых для региона.  
–  В  организациях  образования  необходи-
мо  системно  и  последовательно  проводить 

БІЛІМ БЕРУДЕГІ МЕНЕДЖМЕНТ № 1,  2015 г. 
83
встречи учащихся с ветеранами войны и труда, 
представителями общественных организаций, 
учеными, людьми труда, подтверждающими в 
своей личной и профессиональной жизни цен-
ности независимого Казахстана. 
–  Образовательно-воспитательная  рабо-
та  направлена  на  педагогическую  поддержку 
учащихся в процессе их социализации, следо-
вательно, управление в в учебно-воспитатель-
ной  системе  должно  быть  рефлексивным  и 
конструироваться на ситуационном человеко-
центристском подходе. 
–  Целесообразно  выделить  секцию  в  ра-
боте августовского совещания педагогов, свя-
занную с анализом лучших образцов практики 
организаций  образования  по  методическому 
сопровождению  учебно-воспитательной  ра-
боты в  рамках изучения произведения Главы 
государства  Н.Назарбаева  «Слово  о  независи-
мости». 
Важный  аспект  Независимости  –  нацио-
нальное сознание, которое, как известно, фор-
мируется  национальным  языком.  Без  полно-
кровного языка не может быть полнокровной 
нации.  
Языковое  сопровождение  в  воспитании 
подрастающего поколения – важнейший ком-
понент  в  образовательно-воспитательной  ра-
боте, воздействующий на мировоззрение уча-
щихся  (ср.:  «Культура  вербализуется  в  языке, 
культурные  смыслы  и  ценности,  являющие-
ся  ядром  культурных  универсалий,  задаются 
языком и транслируются через язык» [5, 33]). 
В  условиях  складывающегося  в  образова-
тельной  среде  трехъязычия  следует  коррек-
тно  использовать  язык  (языки),  на  которых 
проводится воспитательное мероприятие.
Зачастую  рабочий  язык  мероприятия  вы-
полняет  лишь  коммуникативную  функцию, 
выступая средством общения участников, тог-
да как «любой развитый национальный язык 
используется еще и в его когнитивно-творче-
ской, креативной функции, которая играет ре-
шающую роль в научном познании мира»  [6, 
88].  В  этой  связи  наша  рекомендация:  участ-
никам  образовательно-воспитательных  ме-
роприятий,  говоря  на  языке,  следует:  а)  от-
носиться  к  языку  как  к  средству  духовного, 
интеллектуального,  национального  самовы-
ражения  языковой  личности;  б)  стремиться 
к  проявлениям  функциональной  грамотности 
языковой  личности,  т.е.  к  речи-импровизации, 
«рождению мысли на глазах у слушателей» (по 
выражению Ли Якокки), в) не просто информи-
ровать посредством языка, а стараться быть 
убедительным и воздействующим в своей речи.
Язык  материализуется  в  литературном 
произведении.  Литературные  произведения 
зачастую используются в образовательно-вос-
питательных  мероприятиях.  Наша  рекомен-
дация  в  этой  связи:  любовь  к  «малой  родине» 
следует  воспитывать  главным  образом,  ис-
пользуя произведения литературы, родной для 
субъектов  образовательно-воспитательной 
работы;  любовь  к  «большой  родине  –  Казах-
стану» - используя произведения казахской ли-
тературы и литературы народов Казахстана
. 
Таким  образом,  диалог  культур  в  воспитании 
интегрирован с диалогом родной и националь-
ной литературы. 
В  заключении  сформулируем  вывод.  Об-
разовательно-воспитательная  работа  требует 
ценностно-деятельностного  подхода.  В  этом 
случае  «культивирование  у  каждой  личности 
высоких  уровней  мысли  и  духа  сделает  воз-
можным  ликвидировать  или  многократно 
смягчить  ассиметрию  между  материальным  
и духовным. Степень остроты проблем в обра-
зовании  возрастает  в  полиэтнической  среде. 
Поэтому  образовательный  процесс  призван 
специально формировать нравственного чело-
века  в  новом  гуманистическом  пространстве, 
главной ценностью в котором выступает раз-
витие  позитивных  взаимоотношений,  уваже-
ние  к  каждой  личности,  к  каждой  культуре. 
Только  в  правильно  построенном  образова-
тельном процессе постигнутые нравственные 
нормы  трансформируются  в  стойкие  личные 
убеждения» [7, 126]. 
Список литературы
1  Днепрова Т.П. Национальная толерантность в биполярном отечественном образовании 
// Педагогика. – 2009. - № 2. – С. 26-31.
2  Шаяхметова Д.Б. Формирование поликультурной компетентности в образовательной па-
радигме будущего учителя иностранного языка // Менеджмент в образовании. – 2013. - № 3. – С. 
108-117.
3  хуторской А.В. Нынешние стандарты нужно менять, наполнять их метапредметным со-
держанием образования //Народное образование. – 2012. - № 4. – С. 36-48.
4  Независимость Республики Казахстан – Великая история Мәңгілік Ел. Выступление Гла-

МЕНЕДЖМЕНТ В ОБРАЗОВАНИИ № 1,  2015 г. 
84
вы государства Нурсултана Назарбаева на торжественном собрании, посвященном Дню Незави-
симости РК 15 декабря 2014г. Астана.
5  Жаданова К.х. Культурологический аспект полиязычного образования // Менеджмент в 
образовании. – 2013. - № 2. – С. 33–35.
6  Лобанова Л.П. О языке науки в условиях глобализации // Филологические науки – 2007. 
– № 2.    
7  Лобанова Е. Основной приоритет в реформировании современного образования // Педа-
гогика. – 2014. – № 8. – С. 125–126.
УДК 37.013
З.Ш. айдарова 
«Өрлеу» БАҰО» АҚ филиалы ББЖҚБАРИ, Алматы, Қазақстан
НҰРлы ЖОл – ҰлТТық РУХаНи қҰНдылықТаРды 
ЖаҢҒыРТУдыҢ НеГІЗІ
Түйіндеме.
  Мақалада  жастарды  елжандылыққа  тәрбиелеу,  олардың  бойында  ұлттық 
құндылықтарды егу мәселесі қарастырылған. Ұлттық рухани құндылықтардың  негізіне – Елба-
сы жолдауында айтылған жаңа бағыттағы идеялары басшылыққа алынған.
Түйінді сөздер:
 елжандылық, құндылық, ұлттық құндылық, рухани құндылық. 
З.Ш. Айдарова
Нурлы жол – основа обновления национальных ценностей
Аннотация. 
В статье рассматривается проблема о патриотическом воспитании мо-
лодежи. За основу были взяты национальные духовные ценности, которое говорилось в 
послании главы государства. 
Ключевые слова:
 патриотизм, ценность, национальные ценности, духовные ценно-
сти.
Z. Aidarova
Nurly jol - is basis of updating of national values
Abstract. 
The article deals with the problem of patriotic education of youth. On the basis na-
tional cultural wealth which was told in the message of the head of State.
Key words:
 patriotism, value, national values, spiritual values.
Елбасы  Нұрсұлтан  Назарбаевтың  «Мәң-
гілік  Ел»  жалпыұлттық  идеясы  –  елімізге  
деген әр 
Қазақстандықтың  патриотизмінен  ба-
стау  алады.  Өткен  тарихымызға  тағзым  да, 
бүгінгі бақытымызға мақтаныш та, гүлденген 
келешекке  сенім  де  «Мәңгілік  Ел»  деген 
құдіретті ұғымға сыйып тұр. Отанды сүю – ба-
балардан  мирас болған ұлы мұраны қадірлеу, 
оны  өз  үлесіңді  қосып,  дамыту  және  кейінгі 
ұрпаққа  аманат  етіп,  табыстау  деген  сөз. 
Елдің  болашағы  жастардың  өз  еліне,  өзінің 
туған  жеріне  деген  сүйіспеншілігін  артты-
рып,  бойына  сіңіре  білуін,  аға  ұрпақтың 
қолымен  жасалған  құндылықтарды  көздің 
қара шығындай  сақтауын      тәрбиелеу 
қажеттігін  елбасы  әрдайым  айтып  келеді. 
Қазақстан 
мемлекеттілігінің 
түпқазығы 
Қазақ  хандығының  550  жылдығы  сияқты 
мерекелерді  қазақстандық  патриотизмді 
қалыптастыру  бағытында  ұйымдастыру  ту-
ралы  салмақты  ой  да  осы  жолдауда  айтыл-
ды.  Бұл  ойды  өз  кезегінде  халқымыздың 
рухани  жаңғыруына    жағдай  жасайтын 
жаңа  жоба  ретінде  қабылдауға  болады. 
Отбасындағы береке, адамдардың қауіпсіздігі, 
еңбекпен  қамтамасыз  етілуі,  яғни  бейбіт 
өмірдің  іргетасының  беріктігі  сайып  кел-

БІЛІМ БЕРУДЕГІ МЕНЕДЖМЕНТ № 1,  2015 г. 
85
генде  тыныштыққа  тәуелді  екенін  ешқашан 
ұмытуға  болмайды.  Елбасының  «Нұрлы  Жол 
–  болашаққа  бастар  жол»  атты  Қазақстан 
халқына  Жолдауы  біздің  еліміздің  ертеңінің 
жарқын, болашағының бақытты екеніне тағы 
да сендіре түсті. «Мәңгілік Ел» идеясының ба-
стауы  тым  тереңде  жатыр.  Осыдан  13  ғасыр 
бұрын Тоныкөк абыз «Tүркі жұртының мұраты 
– Мәңгілік Ел» деп өсиет қалдырған. Бұл біздің 
жалпыұлттық идеямыз мемлекеттігіміздің та-
мыры сияқты көне тарихтан бастау алатынын 
көрсетеді [1].
Қазақстан  Республикасының  Президенті 
Н.Ә.Назарбаев 
«Қазақстан 
– 
2050» 
Стратегиялық  даму  бағдарламасында  «Біз 
Қазақстанның 
барлық 
азаматтарының 
Отаншылдық  сезімі  мен  өз  еліне  деген 
сүйіспеншілігін  дамытуға  тиіспіз»  деген  сөзі 
бүгінгі жас ұрпаққа патриоттық тәрбие берудің 
қаншалықты  маңызды  екендігін  көрсетеді.
Біздің  алдымызда  тұрған  басты  міндет  – 
тәуелсіз  Қазақстанның  әр  жас  жеткіншегінің 
жүрегінде  Отанына,  жеріне,  еліне  деген 
ыстық  сезім,  шынайы  сүйіспеншілік  ұялату. 
Сондықтан  біз  адамзаттық  көзқарасы 
қалыптасқан,  әлеуметтік  белсенділігі  жоғары 
отаншыл  ұрпақ  тәрбиелеп  өсіруге  аса  көңіл 
бөлуіміз керек.
Болашақта  елдің  тізгінін  ұстайтын  – 
бүгінгі  жастарымыз.  Сондықтан  да  еліміздің 
ертеңі  өсіп  келе  жатқан  буынымыздың 
патриоттығына, отансүйгіштігіне байланысты 
болмақ.  Бұл  Отанын  сүю  және  азаматтығын 
мақтан  тұту,  өз  Отанының  болашағы  үшін 
мамандығына сәйкес адал қызмет ету, ана тілін 
жетік меңгеру және оны қадірлеу, өз халқының 
салт-дәсүр  ерекшеліктерін  білу,  дінге,  тарихи 
мұраларға құрметпен қарау, өз отандастарына 
сондай-ақ,  басқа  ұлт  өкілдеріне  адамгершілік 
көзқарас  білдіру.  Кеудесіне  «Бұл  менің  елім, 
менің жерім» дейтін сенім ұялата білген жастар 
ғана өз елінің шынайы патриоты бола білмек. 
Ол  үшін  жастардың  тәрбиесін  басты  мақсат 
ретінде  қарастырып,  патриоттық  тәрбиеге 
ерекше көңіл бөлгеніміз жөн. 
Жастарды  елжандылыққа    тәрбиелеудің 
мазмұны 
төмендегідей 
 
қасиеттерді 
қалыптастыруды  көздейді:  өз  Отанын  сүю 
және азаматтығын мақтан тұту; өз отанының 
болашағы үшін, мамандығы үшін қызмет ету, 
ана тілін жетік меңгеріп сүйе білу, өз халқының 
салт  –  дәстүрін,  ерекшеліктерін  білу,  дінге, 
тарихи  мұраларға  құрметпен  қарау,  өз  отан-
дастарына,  сондай-ақ  басқа  ұлт  өкілдеріне 
адамгершілік көзқарас білдіру. 
Қазіргі  кезеңде  елжандылық  тақырыбы, 
оның  ішінде  қазақстандық  патриотизм 
мәселесі  барлық  қоғамдық,  мемлекеттік,  сая-
си, мәдени-рухани тақырыптардың өзегіне ай-
налуда. А.С. Пушкин елжандылық жайлы «Мен 
отанымды жек көремін, бірақ, өзге ұлт адамы 
менің  ойымды  тап  солай  бөліссе  мен  оның 
жағасын  жыртар  едім»  –  деп  жазады  [4].  Бұл 
елін сүйген әрбір адамға ой салары сөзсіз.
Абайдың  үшінші  қара  сөзінде  «Қазақтың 
бірінің 
біріне 
қаскүнем 
болмағының, 
бірінің  тілеуін  бірі  тілеспейтұғынының, 
рас  сөзі  аз  болатұғынының,  қызметке 
таласқыш  болатұғынының,  өздерінің  жалқау 
болатұғынының  себебі  не?  Һәмма  ғаламға 
белгілі  данышпандар  әлдеқашан  байқаған: 
әрбір жалқау кісі қорқақ, қайратсыз тартады; 
әрбір  қайратсыз  қорқақ,  мақтаншақ  келеді; 
әрбір  мақтаншақ  қорқақ,  ақылсыз,  надан 
келеді;  әрбір  ақылсыз  надан,  арсыз  келеді; 
әрбір  арсыз  жалқаудан  сұрамсақ,  өзі  тойым-
сыз,  өнерсіз,  ешкімге  достығы  жоқ  жандар 
шығады»  –  деген  сөздері  бүгінгі  жастарға  
әсер етіп, ар-ұяты мен  намысын  оятуға күшті 
құрал  болары  сөзсіз  [3,11б.].  Бұл  жайлы  оқу 
орындарында жастар арасында талқылау, тал-
дау  жұмыстарының  жүргізілуі  бүгінгі  күннің 
өзекті талабы болып отыр.
Ел  тарихының  тереңінен  тамыр  тар-
тып,  ұлттық  рухымызды  асқақтататын 
Мемлекеттік  рәміздерді  қорғау  –  әрбір 
қазақстандық азаматтың Отан алдындағы па-
рызы.  Мемлекеттік  Ту,  Әнұран  мен  Елтаңба 
–  халықтың  ары,  намысы.  Ту,  Әнұран  мен 
Елтаңба халықтың ары, намысы екендігін ай-
тып, сол үшін мұндай киені дайындау, пайдала-
ну және мәні мен мазмұнына айналған ұлттық 
сезім, ұлттық мұрат пен ұлттық қадір-қасиетті 
қорғау тұтастай ұлттық мәселе болып табыла-
ды.  
Шетелде ел намысын қорғауға барған спорт-
шыларымыз,  делегаттарымыз  елұранының 
дұрыс, өз деңгейінде орындалмай кейбір жер-
де  көк туымыздың көтерілмей  жатқанының 
куәсі болып, намыс отына түсіп қайтқандығы 
белгілі.  Рәміздерді  қорғау  үшін  заңды 
қатайтуға  бұған  дейінгі  орын  алған  бірнеше 
жағдай себеп болды.  Өз елімізде әкімшілік ша-
ралар өткізу барысында әнұран орнына басқа 
музыкалардың  қосылып  жатқаны  қаншама. 
Осының  барлығын  ескере  келе,  жақында 
Мәжілісте  тиісті  заң  жобасы  талқыланып, 
бірінші оқылымда халық қалаулылары тарапы-
нан қолдау тапты. Қазіргі таңда, Мемлекеттік 
рәміздерді  аяқасты  еткендер  заң  алдында 

МЕНЕДЖМЕНТ В ОБРАЗОВАНИИ № 1,  2015 г. 
86
жауап  береді.  Рәміздерді  қорғау  үшін  заңды 
қатайтуға  бұған  дейінгі  орын  алған  бірнеше 
жағдай  себеп  болды.  Мемлекеттік  рәміздерді 
дұрыс  пайдаланбағандар  немесе  қорлағандар 
жоғарғы көлемде айыппұл төлейді немесе бір 
жылға  дейін  бас  бостандығынан  айырылады. 
Ал  спортшылар  бас  бапкерлерімен  қоса,  заң 
алдында  жауап  береді.  Ұлт  намысына  тиетін 
осындай  жағымсыз  көріністерді  жалпы  білім 
беретін мектептерде талдап, талқыға салатын 
іс-шаралар  бар  ма?  Елжандылыққа  қатысты 
көкейде  жүрген,  қордаланған  мәселелерді  са-
ралай  келе,  мемлекеттік  рәміздер  еліміздің 
өзіндік өмір салтын, бүкіл болмыс ерекшелігін, 
айрықша  арман-аңсарын,  басқалармен  бай-
ланыс  мұратын  білдіретін  белгілер,  яғни 
мемлекеттік  Ту,  Елтаңба,  елдің  әнұраны  мек-
теп  оқулықтарының  мазмұнында    қандай 
дәрежеде орын алған деген сұрақ туындайды.
Мысалы, Америка мектептерінде бастауыш 
сыныпқа арналған оқулықтарда  төмендегідей 
тақырыптар  молынан  орын  алған.  1  сынып 
оқулығында «Бұл − менің Америкам», «Менің 
Америкамның  туы»,  «Менің  Америкамның 
рәміздері», «Менің Америкамның ұлы адамда-
ры», «Менің Америкам дамып келеді», «Менің 
Америкам  ән  салады»,  «Менің  Америкам...». 
2  сынып  оқулығы  мазмұнында  «Америкам  − 
менің  үйім»,  «Біздің  ұлттық  мерекелеріміз», 
«Американың  негізін  қалаған  адамдар», 
«Американың оқушылары», «Американың ков-
бойлары» деген сөздер жиі кездеседі [5]. 
Елжандылық – адамның шартты түрде пай-
да болатын сезімдерінің бірі болып табылады. 
Егер  биология  заңымен  түсіндірсе,  жолбары-
старды алатын болсақ, бұл қасиет яғни отанын 
қорғауда  нашар  ел  қорғаушысы  болатын  еді. 
Ал, қасқырлар туған жерін қорғаушылардың ең 
жақсысы болатын еді. Себебі, адамдар ежелден-
ақ, туысқандық, топтық аз дегенде ата-анасы, 
өскелең  балаларымен  бірге  6–10  адам  болып 
өмір сүруге үйренген. Біздің тамақтану әдісіміз 
бен өзімізді өзіміз қорғауымыз осыған лайық. 
Біздің  өзара  туыстық  байланысымыздың 
күштілігі  соншалықты,  топтың  бір  адамы 
өзгелерді қорғау үшін жанын да аямайды.
Біздің  алдымызда  тұрған  басты  міндет  – 
тәуелсіз  Қазақстанның  әр  жас  жеткіншегінің 
жүрегінде  Отанына,  жеріне,  еліне  деген 
ыстық  сезім,  шынайы  сүйіспеншілік  ұялату. 
Сондықтан  біз  адамзаттық  көзқарасы 
қалыптасқан,  әлеуметтік  белсенділігі  жоғары 
отаншыл  ұрпақ  тәрбиелеп  өсіруге  аса  көңіл 
бөлуіміз керек.
Қазақстандық патриоттық тәрбие барлық 
оқу  орындарының  басты  бағыттарының 
бірі  болып  табылады,  патриоттық  тәрбиенің 
маңыздылығы –  жастардың бойында төмендегі 
қасиеттерді қалыптастырады.  Бұл Отанын сүю 
және азаматтығын мақтан тұту, өз Отанының 
болашағы  үшін  мамандығына  сәйкес  адал 
қызмет  ету,  ана  тілін  жетік  меңгеру  және 
оны  қадірлеп,  қастерлеу,  өз  халқының  салт-
дәсүрінің  ерекшеліктерін  білу,  дінге,  тарихи 
мұраларға құрметпен қарау, өз отандастарына 
сондай-ақ,  басқа  ұлт  өкілдеріне  адамгершілік 
көзқарасын білдіру. Кеудесіне «Бұл менің елім, 
менің  жерім»  дейтін  сенім  ұялата  білген  жа-
стар  ғана  өз  елінің  шынайы  патриоты  бола 
білмек.  Ол  үшін  жастардың  тәрбиесін  басты 
мақсат етіп патриоттық тәрбиеге ерекше көңіл 
бөлгеніміз  жөн.  «Болашаққа  жоспар  құрсаң  – 
балаңды  тәрбиеле»,  –  деп  шығыс  нақылында 
айтылғандай,  жас  ұрпақты  патриоттық  сезім 
негізінде  тәрбиелесек,  егеменді  еліміздің  көк 
байрағы көк аспанда мәңгілік желбіремек.
Қазақстанжолы  –  2050:  Бір  мақсат,  бір 
мүдде, бір болашақ бағдарламасының  мақсаты: 
жастарды  Отанын  сүюге,  бірлікке,  ел  тари-
хын  білуге,  еліміздің  мемлекеттік  рәміздерін 
қастерлеуге  баулу  және    отанымыздың 
байлығын  қорғауға,  елімізді  өркендетуге 
білімді ұрпақ болуға тәрбиелеу.
Жалпы  тәуелсіздігіне  жиырма  жылдан 
астам  уақыт  болған  ел  егемендігінің  тарихы-
на  үңілсек,  мемлекетіміздің  алуан  бағыттағы 
тыныс-тіршілігінің дамуына бірден-бір ықпал 
еткен  фактор  –  бұл    Елбасымыздың  халыққа 
арнаған Жолдауы екендігіне көз жеткізер едік. 
Елбасының  «Қазақстан  жолы  –  2050:  бір 
мақсат,  бір  мүдде,  бір  болашақ»  атты  Жол-
дауыбойынша  Президенттің  жалпыұлттық 
идеясы  –  болашақ  табыстардың  негізі  екені 
айқын.  «Мәңгілік  ел»  идеясы  –  елімізді  өз 
мақсатына  талай  дәуір  сынынан  сүріндірмей 
жеткізетін  тұғырлы  идея.  Осының  барлығы 
дамыған  30  елдің  қатарына  кіруімізге  жаңа 
серпін беретіні сөзсіз. Осы жолдауда жаһандық 
дағдарыс жағдайының қаржы қиындықтарына 
қарамастан,  елбасы  ұлттық  қор  арқылы 
мектептерді  жөндеуге  және  жаңалауға  20 
млрд. теңге бөлінетінін айтты. 
Сонымен  қатар,  елбасы  өз  жолдауында 
білім саласы қызметкерлерінің алдына үлкен 
міндеттер  қойды.  «Ұлттық  білім  берудің 
барлық  буынының  сапасын  жақсартуда  бізді 
ауқымды жұмыс күтіп тұр. 2020 жылға қарай 
Қазақстандағы  3–6  жас  аралығындағы  бала-
ларды  мектепке  дейінгі  біліммен  100  пайыз 
қамту жоспарлануда. Сондықтан оларға зама-

БІЛІМ БЕРУДЕГІ МЕНЕДЖМЕНТ № 1,  2015 г. 
87
науи бағдарламалар мен оқыту әдістемелерін, 
білікті  мамандар  ұсыну  маңызды.  Орта  білім 
жүйесінде  жалпы  білім  беретін  мектептерді 
Назарбаев  зияткерлік  мектептеріндегі  оқыту 
деңгейіне  жеткізу  керек.  Мектеп  түлектері 
қазақ,  орыс  және  ағылшын  тілдерін  білуге 
тиіс», – деп     атап көрсетті.
Осыған орай, үлкен жауапкершілік жүктеліп 
отырған педагогтарға жаңашылдықпен жұмыс 
жасауға  тура  келеді.  Ең  алдымен  барлық 
пән  бойынша  білім  сапасын  арттыру  керек. 
Мәңгілік  елдің  мәңгілік  тіліне  айналған  ана 
тіліміздің, ұлттық мәдениетіміздің мәртебесін 
арттыру  жастарды  елжандылыққа  тәрбиелеу 
арқылы нығая түспек.
Елжандылықты  жас  ұрпақ  бойына  берік 
бекіту үшін қандай шаралар іске асырылуы ке-
рек дегенде, негізге алуға болатын төмендегі 
өзекті  тақырыптарға  тоқтала  кетуді  жөн 
көрдік.
Отбасылық тәрбие.
 Өз еліне деген махаб-
бат пен құрмет көрсететін және осы сезімдерді 
өз  балаларының  бойына  егетін  ата-аналар  – 
балаларды елжандылыққа тәрбиелейді.
Ұлттық  мәдениет  пен  салт-дәстүрлерге 
деген қызығушылық.
 Өз халқын сүю үшін оны 
жақсы танып-білуі тиіс; өз халқының тарихын 
зерделі  түрде  санадан  өткізіп,  адам  өз-өзінде 
елжандылықты тәрбиелейді.
Ақпараттық.
  Өз  елінің  жетістіктерін 
мақтан  ететін  адам  елжанды  бола  алады; 
қоғам  мен  елдің  барлық  қырларымен  бай-
ланысты  ақпараттарға  қызығушылық  – 
елжандылықтың  дамып,  көрініс  табуы  үшін 
қор жасайды.
Өз  еліне,  туған  жеріне  саяхат  жасау.
  Өз 
елін,  туған  жерін  білудің  және  оны  жақсы 
көрудің ең жақсы құралы болып табылады.
Елжандылық, отансүйгіштік рухты балаға 
тек  қана  мектеп  береді  деп  қарап  отыруға  
болмайды. Әрбір жас қазақстандық қыз-жігіт-
тердің ой-санасында: «Мен – қазақпын! Мен – 
елімнің  патриотымын!  Өзімнің  бар  білімімді, 
еңбегімді,  іс-тәжіри бемді  осы  мемлекеттің 
бүгіні мен бола ша ғына арнауым керек!» – де-
ген  тұшымды  ой  болуы  керек.  Сондықтан 
жас  ұрпақты  өз  Отанын  сүюге,  ол  үшін  аян-
бай  қызмет  етуге,  ел жандылық  пен  ерлікке 
тәрбиелеу  –  біздің,  педагогтардың  басты 
міндетіміз болмақ.

жүктеу/скачать 1,99 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: