Ауыз жолды үнділерді (л, р, й, у) айтқанда ауа ауыз қуысынан шығады

Ауыз жолды үнділерді (л, р, й, у) айтқанда ауа ауыз қуысынан шығады.

Л фонемасы тілдің ұшы үстіңгі күрек тіске тию арқылы жасалып, сөздің барлық шенінде қолданылады, бірақ өзгеріске түспейді. Л әсіресе еліктеуіш сөздердің басында жиі ұшырасады. Мысалы: лық ете қалды, лақ етті, лау ете түсті, лып етті т.б. Ал басқа сөз таптарының (зат есім, сын есім, етістік т.б.) басында келгенде Л-дың алдынан Ы, І қысаңдарының бірі қыстырылып айтылады, бірақ ол жазуда ескерілмейді. Мысалы: [ы]лақ, [ы]лау, [ы]лаң, [ы]лаж, [ы]лай, [ы]лас, [ы]лағу, [і]леген, [і]лекер т.б.

Л фонемасы тілдің ұшы үстіңгі күрек тіске тию арқылы жасалып, сөздің барлық шенінде қолданылады, бірақ өзгеріске түспейді. Л әсіресе еліктеуіш сөздердің басында жиі ұшырасады. Мысалы: лық ете қалды, лақ етті, лау ете түсті, лып етті т.б. Ал басқа сөз таптарының (зат есім, сын есім, етістік т.б.) басында келгенде Л-дың алдынан Ы, І қысаңдарының бірі қыстырылып айтылады, бірақ ол жазуда ескерілмейді. Мысалы: [ы]лақ, [ы]лау, [ы]лаң, [ы]лаж, [ы]лай, [ы]лас, [ы]лағу, [і]леген, [і]лекер т.б.

Кейбір байырғы есімдіктер (бұл, ол, сол) мен етістіктердің (ал, бол, кел, қал, сал) соңында келген Л айтуда (кейде жазуда да) түсіріліп қолданылады. Мысалы: бұ, о, со (кісі), ап келді (алып келді), бопты (<болыпты), кеп қалды (<келіп қалды), үйде қапты (<қалыпты), дорбаға сапты (<салыпты) т.б. Мұндайда сөз мағынасына ешқандай нұқсан келмейді.

Р фонемасы тіл ұшының қызылиекке тиіп, дірілдеуінен пайда болады. Ол сөздің ортасы мен соңында жиі ұшырасады. Ал басында кездессе, алдынан (Л фонемасы сияқты) қысаң дауыстылардың бірі селбесіп келеді, бірақ жазуда ол ерекшелік ескерілмейді. Мысалы: [ы]рас, [ы]разы, [ы]рақым, [ы]рсалды, [ы]смағұл, [ы]сқақ, [ы]ренжі, [і]рең, [і]рет, [ұ]рұқсат, [ү]рүстем т.б.

Р фонемасы тіл ұшының қызылиекке тиіп, дірілдеуінен пайда болады. Ол сөздің ортасы мен соңында жиі ұшырасады. Ал басында кездессе, алдынан (Л фонемасы сияқты) қысаң дауыстылардың бірі селбесіп келеді, бірақ жазуда ол ерекшелік ескерілмейді. Мысалы: [ы]рас, [ы]разы, [ы]рақым, [ы]рсалды, [ы]смағұл, [ы]сқақ, [ы]ренжі, [і]рең, [і]рет, [ұ]рұқсат, [ү]рүстем т.б.