Ж. Н. Сулейменова А. Эбшкаев, З. Бейсенбайкызы

Цажетт! эдебиеттер:
1. Каз1рп казак тшнщ сезжасам жуйесь Алматы, 1989
2. Оралбай Н. Казак тшнщ сезжасамы. Алматы, 2002
3. Казак тшш окыту методикасы. Алматы, 1988
4. Бейсенбаева 3. Сезжасамды окытудыц гылыми-эд!стемелж непздерь 
Алматы, 1998
5. Казак тш. Энциклопедия. Алматы, 1998
6. Калиев F. Тш 6uiiMi терминдершщ тусшд1рме сезд т. Алматы, 2006
7. Салкыибай А. Тарихи сезжасам. Семантикалык аспект. Фил. гыл. докт. 
авторефераты. Алматы, 1999
3- блок: Морфологияны окыту
Heri3ri мэселелер:
1.Морфологияны окытудыц максаты мен устанымдары
2.Морфологияныц мазмуны
3.Морфологиялык угымдарды игерту жолдары
4. Морфологиялык дагды мен мжерлЬгп калыптастыру
Тщырыща ену сурацтары:
1.Морфология кай сыныптарда етшед1?
2. Морфологияныц мазмунына кандай угымдар жатады?
Теориялыц 
блок. 
Тшдо 
окып 
уйрену 
ушш 
оныц 
непзп
компоненттершщ 
(дыбыстык жуйесш, 
лексикасын, 
грамматикалык 
курылысын) калыптасуы мен кызметш бшу керек. Tin - когамдык 
кубылыс, ол дамып отырады. Осы тургыдан оган сездердщ жасалуы мен 
сездердщ турлену1 сиякты касиеттер1 ерекше сипат бередь Окушьшар 
сездердщ жасалуы жайында тусшш алганнан кешн сездердщ турлену
1 
жайында, олардыц жасалу тэсшдер1 жайында окып битедг А л сездердщ 
турлену1 грамматиканыц морфология бел1мшде етшедь мунда гылымда 
“ сез таптары” деп аталатын сездердщ лексика-грамматикальщ турлерге 
белшушде карастырьшады.
Морфология - дербес сездердщ грамматикалык магыналарын 
тексеретш, сез тулгалардыц кызмеп мен калыптасу, даму зандылыктарын 
зерттейтш тш бшмшщ 6ip саласы.
Морфологияны окытудыц максаты:
1) сез таптары, оныц fypnepi туралы тусшш беру;
2) эр сез табыныц лексика-грамматикальщ сипатына токталу;
3) сез таптарын ж1ктеудеп непзп межеге токталу;
4) сез тулгалары туралы тусшш беру;
5) сездердщ турлену1 жайында маглумат беру;
6) морфема, оныц турлер! жайында угым калыптастыру т.т. 
Морфологияны игертудщ мацызы.
Сездердщ турлену
1
жайында тусшш болмайынша, 
окушьшар 
синтаксис материалын, сездердщ сейлем шпнде этркесу зацдылыгын бше
87

алмайды. Ойткеш сездердщ 6ip-6ipiMeH байланысуы кебшесе сездердщ 
турленуше (септелуь тэуелдену^ жштелу1) непзделедь Сез таптары -
сездердщ лексика- грамматикалык топтары, ягни олар тек таза 
грамматикалык белгшер^ тулгалары аркьшы гана емес, сонымен катар 
сездердщ лексикалык магыналары аркылы да, белшедь Сондыктан сез 
таптарын окып уйрену окушылардьщ сездшпен жумыс журпзулер
1
мен 
байланыстырьшады. Сез таптарын окыту окушыларды синтакснстщ 
жуйел! курсын етуге даярлайды, дурыс жазу ережелерш окып уйренуге 
жагдай тугызады, грамматика сабактары окушылардьщ Tin устартуы, 
сездштерш байытуы, сездерд1 колдану ережелерш мецгеру макеатында 
пайдаланылады. Сонымен 6ipre сез таптарын окып уйрену окушьшардыц 
логикалык ойлауын дамытуга мумкшдк бередд, бутан эр турл1 сез 
таптарына жататын сездерд1 грамматикалык белгшерше карап жктеу, 
TeicriK жэне турлк угымдарды ажырату, кубьшыстарды кандай да 6ip 
белгшерше карап жктеу сиякты логикалык операциялар журпзуге 
жетелейдь
Морфологияны окытуда: курьшымдык-магыналык, морфологиялык, 
жуйелшк жэне лексика-грамматикалык (синтакеиетк) устанымдар непзге 
алынады
Сез таптарын окытканда кездесетш киыншылыктар: 1) окушылар “ сез 
таптары” мен “ сейлем мушелерГ угымдарын шатастырады; 2) 6ip сез 
табынан екшпп сез табына ауыскандыгын бшмей калады (сон, кешн, эр!, 
6epi сездершщ 3pi устеу, spi шьшау болатындыгы); 3) аттас формаларды 
ажырата алмау (жатые 

жүктеу/скачать 6,39 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: