Ж. Т. Лесова Х. Х. Макажанова С. А. Надирова тағам жəне биотехнологиялық Өндірістерінің микробиологиялық негіздері оқулық
жүктеу/скачать 4,39 Mb. Pdf көрінісі
|
lesova tagam zhne biotehnologiyalyk ondiristerinin mikrobiologiyalyk negizderi
| Крахмал
құрамдас шикізаттардан спирт өндірудің технологиялық процесі. Крахмал – күрделі полисахарид. Фер- менттердің жоқтығы салдарынан ашытқылар ашымайды, крахмал- ды гидролиздейтін жəне жай көмірсутектерге айналдыратын – қант. Демек, крахмал құрамдас шикізаттың қанттанатын ферменттер- мен əсерін білу керек. Бірақ астықтың немесе картоп құрамындағы крахмалды гидролиздейтін ферменттер жеткіліксіз. Сондықтан клетканың қабырғасын бұзу немесе босату үшін шикізатқа жоғары температураны жəне қысымды пайдаланады, нəтижесінде клейстер пайда болады жəне крахмал сұйылады. Процесс арнаулы үздікті жəне үздіксіз аппараттарда жүзеге асырылады. Келесі басқыш қанттану болып табылады. Бұл процесс клейс- трленген крахмал шикізатын қанттың ықпалымен қанттанатын фер- менттерге айналдыру. Қанттанатын ферменттердің негізгі көзі –уыт (солод) немесе зең саңырауқұлақтары. Ашытқыны дайындау. Қантталған ерітіндіні ашыту үшін жəне қоректік зат ретінде шикізатқа арнаулы Saccharomyces cerevisiae расасын қолданады, жақсылап ашытылған концентрленген қант ерітіндісі крахмал құрамдас шикізаттан дайындалады жəне жоғары концентрленген спирт ортасына төзімді болады. Көп мөлшерде суслоны ашыту үшін белсенді ашытқыны пайдаланады. Зауыт- та ашытқыларды көбейту үшін талаптар мен шарттарды қатан сақтайтын арнаулы бөлімшелерде физиологиялық белсенді өндіріс- тік ашытқылар алынады. Ашытқыларға сапалы қоректік орта зауыттағы ең жақсы шикізатты, өндірістік қанттағыштардың ішінен қант массасын қолданады. Таңдап алынған масса сүт қышқылымен ашытылып за- лалсыздандырады. Өндірістік ашытқыларды культивирлеу əдістері. Заманауи за- уыттарда жартылай үздікті жəне үздіксіз əдістер қолданады. Тех- нология Е. П. Скалкинның ұсынысымен іске асырылған. Ашытқы клеткаларына бұл тəсілдерді қолданудың арқасында, ашытқының салыстырмалық өнімділігі 1,2-2 есе артқан. Кейбір периодты схемамен жұмыс істейтін зауыттарда ашытқыны ашыту Л.К.Орловскийдің əдісімен таңдап алу ұсынылған. Ашытқылардың 20% мөлшерін ашытқыштың көлеміне байланыс- ты алады, ашыту процесін орташа жүргізетін құрғақ заттардың 8-12% ғана сұрыпталып алынады. Таңдап алынған ашытқыларды арнаулы чандарда күкірт қышқылымен қышқылдандырады. Жоғары қышқылдылықта 0,9-1,3 о ашытқылар 1-2 сағат ұстап, кейін оларды қант суслосымен бірге келесі чанға себу үшін қолданады. Осы əдіс арқылы ашытқылардың өндірістік белсенді расаларын сұрыптап алады. Егу ашытқы дайындалатын зауыттың ашытқы бөлімшесі əдетте бөлек, жекеленген, жақсы желдетілген, тиісті тазалық ұстаған жайда орналасады. Ашытқы бөлімшесінде сүт қышқылды ашуға арналған |