Жаһандық диалог 2 ж урна л таяу Шығыстағы саясат



Pdf көрінісі
бет3/7
Дата12.03.2017
өлшемі2,4 Mb.
#8765
1   2   3   4   5   6   7

> Ливандағы қоқыс

Нисрин Шаер, Утрехт университеті, Нидерланды

2              

015  жылдың  тамыз  айында 

Ливандағы 

қалдықтар 

дағдарысына 

қатысты 


наразылықтар ауқымды анти-

коррупциялық  қозғалысқа  ұласты. 

Қалдық  менеджментінің  дағдарысы 

елдің  мемлекеттік  және  секталық 

партияларының 

азаматтық 

пен 

таптық бөлінісіне негізделген зорлық-



зомбылық  сызбаларын  көрсететін 

және  оны  күшейтетін  жолдарын 

анықтайтын Ливанның биосаясатына 

көз жүгіртуге мүмкіндік береді.

Бейруттың 

қоқыс 


дағдарысы 

2015  жылдың  шілдесінде  қал-

дықтар  қала  көшесіне  жиналып 

қалғанынан  басталды.    Үкіметпен 

келісімшарттары  саяси  байланыс, 

коррупция  мен  ұрлық-қарлыққа 

негізделген, Ливандық жекешелендіру 

үлгісіне  сәйкес  болып  есептелетін 



дағдарысының 

биосаясаты

байланыстары  бар  қоқыс  жинайтын 

Sukleen  компаниясы  мен  Үкімет 

арасындағы  ұзақ  мерзімге  созылған 

келісімшарт аяқталды. 

Азаматтық қоғамның орта табы мен 

әлеуметтік медианың белсенділерінен 

құралған «Сен сасисың» кампаниясы 

азаматтық 

қоғам 


ұйымдары, 

студенттер  топтары,  солшылдар, 

антисектанттық,  феминистік  ұжым-

дарды  қамти  отырып,  қоғамға  кең 

тарады,  наразы  топты  коррупция, 

непотизм, 

қоғамдық 

кеңістіктің 

болмауы, сектанттық тәртіпті тоқтату, 

полицияның зорлық-зомбылығы үшін 

жауапкершілікті  күшейту  тәрізді 

мәселелер біріктірген. 

29 тамызда өткен негізгі наразылық 

шарасына  70  мыңнан  астам  адам 

қатысты.  Бірақ,  бетбұрыс  кезең  бір 

апта бұрын, «Сен сасисың» шарасын 

Бейруттегі қоқыс үйінділері.

ұйымдастырушылар өздерін көшедегі 

наразы  топтан  бөлініп  кеткенде 

басталған  еді.  Наразылық  шаралары 

зорлық-зомбылыққа ұласып, көптеген 

адамдар  бейбіт  шеруді  арандатушы 

Moundassin-дер  ретінде  -  арабтың 

баскесерлер  мен  жансыздарға  үшін 

қолданатын  сөзімен  -  айыпталды. 

Тіпті, «Сен сасисың» тобы наразылық 

танытқан  жастарды  Амал  саяси 

партиясының 

«қарақшылары» 

деп  атап,  билікті  агрессиялық 

ұстанымдағы  наразы  топқа  қарсы 

күш  қолданып,  көшелерді  осы 

«арандатушылардан» 

тазалауға 

шақырды.

Келесі  күндері  демонстранттардың 

басым  бөлігі  (көбіне  солшылдар) 

«Мен  -  тыңшымын!)  деген  ұранмен 

«Сен  сасисың»  тобына  қарсы 

шықты  және  оның  жетекшілерін 



 

ТАЯУ ШЫҒЫСТАҒЫ САЯСАТ

 13


GD 

6/ 2 / 2016 МАУСЫМ

адамды  қорлайтын  Moundass  сөзін 

қолданғаны  үшін  айыптап,  кешірім 

сұрауды талап етті.

Бірақ, бұл оқиға бөлінудің тереңдеп 

кеткенін  көрсетті.  Олардың  Mou-

dassin  сөзін  Ливандық  медиада 

қолдануын бірқатар саясаткерлер мен 

белсенділер  таптық/нәсілдік  сипатқа 

өзгертіп, наразылық танытушыларды 

«түрлі  келбеттегі»  жандар  ретінде 

бағалап,  олардың  әрекетін  жоққа 

шығарды. Бір ливандық газет оларды 

«иттер» деп атаса, өзгелері «жартылай 

жалаңаш адамдар» және «бет перделі 

адамдар»  деп  атады.  Сунниттер  мен 

христиан саяси партияларына тиесілі 

кейбір  масс-медиа  шерушілерді 

Әл  Гамик  Хандада  тәрізді  шийт 

аудандарынан  келген  жұмысшы 

топтары ретінде көрсетті және оларды 

Хизбуллах  партиясымен  байланысы 

бар  екендігін  алға  тартса,  тағы  бір 

медиа құралдары шерушілерді Сирия 

мен Палестинадан келген босқындар 

ретінде көрсетті.

Шерушілерге  қарсы  шара  өте 

қатаң  болды:  полиция  жасағына 

олардың  көзін  жойып,  белсенділерді 

қолға  түсіру  үшін  қару  таратылды. 

Moundassin  лақабымен  қаруланған 

дегуманизация  технологиясы  табы-

сы  төмен  және  ливандық  емес 

таптарды 

шыққан 


шерушілерге 

қатысты  күш  қолдануды  ақтап  алды. 

Moundassin  деп  аталатын  ливандық 

биосаясат  жүйесінде  жұмысшы 

табы  мен  азаматтығы  жоқ  адамдар 

қылмыскерлер  ретінде  танылып, 

өліммен  бетпе-бет  қалдырылса, 

керісінше  элита  саналатын  бақуатты 

топтың өмір сүруіне мол мүмкнідіктер 

жасалды. 

Шерушілер  полицияның  зорлық-

зомбылығынан  қорғанудың  өзгеше 

түрлерін  ұйымдастырып,  қолданды. 

Әрбір    жаппай  тұтқындаудан  кейін 

түрмелердің  алдында    стихиялы 

түрде 


отырыс-демонстрация 

өтті  және  бұл  жиі  қайталанып, 

қарсылық 

тәсілдерінің 

біріне  

айналды.  Ащы  мысқылды  әзіл 

баннерлер  демонизация  мен  In-

diseis 


(инфильтрация) 

терминін 

пайдалануды  сынға    алды.    Кейбір 

баннерлерде «Je suis Khanda’» (Moun-

dassin келді деп есептелетін  аймақтың 

атауы),  «Біз  Moundassin-быз»,  «#In-

diseis»,  «Бұл  Indiseis  төңкерісі», 

«Келіңдер  және  Indass  әрі  менің 

қандай жұмсақ екенімді көріңдер» деп 

жазылса,  біреулер  топтың  ішіндегі 

жасырынған полиция «тыңшыларын» 

әжуаға айналдырып жатты. 

Moundass-тың осындай рекламация-

сы кең тарады. Бейруттың саудагерлер 

қауымдастығының  басшысы  шеру-

шілерді  «коммунистер»  («Ресей-

дің  запраны»)  деп  атап,  елдің 

экономикасы 

мен 

«өркениетті» 



келбетін  қирататындығын  айтқан 

кезде 


шерушілер 

Бейруттың 

орталығындағы  қолжетімсіз,  «сәнді» 

және  заңсыз  жекешелендірілген 

ауданды Сук Абу Рахоуза яғни «арзан 

қол  дүниелер  базарына»,  ұсақ-түйек 

және шоқпыт базарына айналдырып, 

мыңдаған  адам  комментарийге  бір 

ауыздан пародия жасап, жаңа алаңды 

көңіл көтеретін орын қылып алды. 

Қаладағы  қоқыстарға  байланысты 

өршіген 


наразылықтардан 

біз 


ливандық тап жүйесі мен азаматтыққа 

қатысты 


қандай 

қорытынды 

жасай  аламыз?  Ливанның  реттеу 

жүйесі  саяси  элитаға  қалдықтарды 

басқаруға  қатысты  ұсыныстардан 

да  пайда  табуға  мүмкіндік  береді, 

бұл  элита  тұрғындармен  саяси 

сектанттық 

нығайтып 

тұрған 


капиталистік-экономикалық 

қаты-


настардың  желісі  арқылы  тығыз 

байланысқан.  Ливандағы  биосаясат 

элита 

саналмайтын 



бұқараны 

бағындыра  және  бақылай  отырып, 

элиталық  топ  пен  олардың  өмірін 

жоғары  экономикалық  категорияға 

айналдыратын 

неолибералды 

мемлекеттік  және  конфессияаралық 

акторлармен тікелей байланысты. 

Көптеген 

қоқыс 


полигондары 

маргиналды  аймақтарда  орналасқан. 

Іс  жүзінде  Sukleen  компаниясымен 

арадағы  келісімшартқа  1998  жылы 

қол  қойылған  сәтте,  қоршаған  орта 

мен адам денсаулығына аса қатты зиян 

тигізетін орын ретінде қарастырылған 

үлкен  қоқыс  полигонына  баратын 

жолды  Наамех  ауданының  тұрғын-

дары  жауып  тастаған  кезде-ақ 

аяқталған.  Үкімет  бұл  полигонды 

2004  жылы  жабуға  уәде  бергенімен, 

ол  2015  жылға  дейін  пайдаланылып 

келді.  Қоқыс  полигонына  жақын 

жерде өмір сүретін адамдар қоршаған 

«Сен сасисыңды» жақтаушылар Ливан 

үкіметіне наразылық білдіруде.


 

ТАЯУ ШЫҒЫСТАҒЫ САЯСАТ

 14


GD 

6/ 2 / 2016 МАУСЫМ

ортаның  зиянды  әсерін,  токсиндер 

канцерогенді ықпалын сезініп келеді, 

қоқыс дағдарысы мен тап арасындағы 

байланысты 

иллюстрациялағанда 

үкімет пен сектанттық партиялардың 

қоқыс 

полигондарына 



жақын 

жерде 


өмір 

сүретін 


адамдар 

тобын  бақылап,  оларды  өлімге 

итермелеп 

отырғанын 

көреміз.

Дегуманизация 

үлгісі 

мен 


полицияның 

қаталдығы 

және 

қоқыстың  салдарынан  тұрғындарды 



экологиялық 

зорлық-зомбылыққа 

ұшырату сыбайласқан жетекшілердің 

ондаған  жылдар  бойы  Ливанды 

басқарудағы тәртібінің архитектурасы 

болып  отыр.  Қоқыс  дағдарысы  мен 

көшелерде  қалдықтардың  жиналуы 

саяси  биліктегі  жемқорлықты  ашық 

көрсетіп  қана  қоймай,  сектанттық-

ұлттық мемлекет пен оның саясатына 

тереңдеп  еніп  кеткен  зорлық-

зомбылықтың  таптық  және  нәсілдік 

аспектілерін де жария етті. 

Хаттарды  Нисрин  Шаер  <

nisrine.chaer@gmail.com

>  


жолдауға болады.

 

ТАЯУ ШЫҒЫСТАҒЫ САЯСАТ

 15


GD 

6/ 2 / 2016 МАУСЫМ

>>

> Аса зор

   қатігездікті

   заңдастыру:

Лиза Хаджар, Калифорния университеті, Санта Барбара, АҚШ

Израиль

2              

016  жылдың  15  ақпанында 

Джордж  Вашингтон  универ-

ситетінің  профессоры,  әлеу-

меттанушы  Амитай  Этциони 

израильдік 

Ha’aretz 

журналына 

«Израиль жойқын жарылғыш қаруды 

Хезболла  зымырандарына  қарсы 

қолдану  мүмкіндігін  қарастыруы 

қажет  пе?»

1

  деген  публицистикалық 



Газа қаласына израильдік соққыдан кейінгі 

жарылыстың түтіні мен өрт, шілде, 2014. 

шолу  мақала  жариялаған  болатын.  

Аты  аталмаған  бір  Израильдік 

шендінің  сөздерін  келтіре  отырып, 

Хезболланың 

100000-ға 

жуық 


зымыраны  барын  және  тағы  бір 

әскери басшының ол зымырандардың 

жеке  тұлғалар  үйінде  орналасқанын 

әрі  мұның  ұлттық  қауіпсіздік 

төңірегінде алаңдаушылық тудырып 


 

ТАЯУ ШЫҒЫСТАҒЫ САЯСАТ

 16


GD 

6/ 2 / 2016 МАУСЫМ

отырғанын айтады. Этциони аталмыш 

«зымырандарды жою үшін құрлықтық 

әскерді жіберу екі жақтан да көптеген 

адам  шығындарын  әкелуі  мүмкін» 

деп, оған балама ретінде көз жететін 

диапазондағы  барлық  ғимараттарды 

жермен  жексен  етуге  қабілетті 

қозғағыш  арқылы  іске  қосылып, 

аэразоль  бұлттарын  тудыратын  Әуе 

май  жарылғыш  заттарын  (FAE) 

пайдалануды  талқылайды.  Оның 

ойынша,  бейбіт  тұрғындар  жарылыс 

туралы  алдын  ала  ескертілгенімен, 

кездейсоқ  құрбандардың  болуы  бек 

мәлім.  Сондықтан,  Израиль  FAE 

қолдануға  мәжбүр  болған  жағдайда, 

Израильді  жақтырмайтын  шетелдік 

әскери  сарапшылар  мен  мамандар 

мұндай  зымырандарға  қалай  жауап 

беру керектігін анықтауы қажет дейді.

Мемлекеттер  өзін-өзі  қорғауға 

құқылы, бірақ қару қолдану әскерлер 

мен әскери нысандардың және бейбіт 

тұрғындар мен нысандар арасындағы 

айырмашылық,  сәйкесінше  күш 

қолдану  қағидасына  негізделетін 

Халықаралық  гуманитарлық  құқық-

пен  реттеледі.  Мемлекеттер  әскери  

нысандарға қатысты сәйкесінше күш 

қолдануы тиіс және әскери нысандар 

заңды  болып  табылуы  шарт;  бірақ, 

тіпті 


Хезболлалық 

зымырандар 

жеке  тұлғалар  үйінде  орналасқаны 

рас  болса  да,  FAE  сияқты  жойқын 

жарылғыш  заттарды  қолданудың 

кез  келген  сценарийі  сәйкесінше 

күш  қолдану  және  айырмашылықты 

сақтау  сияқты  негізгі  гуманитарлық 

қағидаларды бұзады.

«FAE  қолдану  сияқты  зорлықты 

заңдастыруда 

шетелдік 

әскери 

сарапшылар 



мен 

қоғамдық 

интеллектуалдардың 

демеуі 


қа-

жет»  деген  Этционидің  ұсынысы 

Израильдің  халықаралық  құқыққа 

деген 


көзқарасымен 

мағыналас 

болып  отыр.  Халықаралық  гума-

нитарлық  құқықты  жиі  бұзып 

отыратын мемлекеттер мен содырлық 

ұйымдардан  Израильдің  жалғыз 

айырмашылығы  –  өзінің  зорлық 

әрекетін  стратегиялық  қайта  қарау 

арқылы 

заңдастыру 



мүддесі. 

Мысалы,  ол  2000  жылы  сотсыз  өлім 

жазасын  қауіпсіздік  мақсатында 

қолдану  құқығын  қорғаған  алғашқы 

мемлекет  болды.  Израиль  әскери 

прокуратурасының бұрынғы басшысы 

Даниель  Рейзнердің  Халықаралық 

құқық туралы айтқаны: 

«Біз  қазір  халықаралық  құқықты 

қайта  қараудың  куәсі  болып 

отырмыз. Егер бір шара төңірегінде 

ұзақ  әрекет  етілсе,  әлем  оны 

қабылдайды.  Егер  мемлекеттердің 

жеткілікті 

саны 

қабылдаса, 



халықаралық  құқық  –    бүгін 

тыйым  салынған  нәрсенің  ертең 

рұқсат  етілетін  дүниеге  айналуына 

құрылған.  Халықаралық  құқық 

толықтай 

зорлық-зомбылықты 

заңдастыру негізінде дамиды»

2



FAE 

қолданумен 

байланысты 

Этционидің  сценарийі  соңғы  кездегі 

Израильдің  қатысуымен  орын  алып 

отырған  әскери  шиеленістердегі 

нақты 

оқиғалар 



мен 

өзінің 


стратегиясын  айырмасыз  жойқын 

зорлық-зомбылыққа 

ауыстыруын 

ақтауы  себепті  үкіметтің  ұсынған 

негіздемесіне 

құрылған. 

2000 

жылдың  қыркүйегінде  лауазымды 



тұлғалар  «қысқа  мерзімді  қарулы 

қақтығыстар»

3

 

деп 



сипаттаған 

екінші  интифада  басында  Израиль 

«жау  нысан»  деп  тапқанның  бәріне 

қорғаныс тәртібінде шабуыл жасауға 

құқылы екенін айтқан болатын. Яғни, 

ол  айтып  отырғандары  –  Палестина 

билігіне  қарайтын  оккупацияланған 

Батыс  жағалау  мен  Газа.  2002 

жылғы  наурыздың  соңында  Нетания 

қонақ  үйінде    Хамас  мүшесінің 

ұйымдастырған қантөгісті терактісіне 

қарсы  Израиль  Батыс  жағалауда  ірі 

көлемді әскери компаниясын бастады. 

«Қорғаныс қалқаны» операциясы сол 

кездегі Израильге мүмкін шабуылдар 

мен  болашақ  зорлық-зомбылықтың 

алдын  алу  мақсатында  зорлық  пен 

жоюдың жазалау деңгейлерін қамтуға 

бағытталған «шөп ору»

деп аталатын 



жаңа  стратегияны  білдірген.  Сәуір 

айының 


тоғызындағы 

Дженин 


ұрысында  (1982  жылдан  бергі 

Израильдің ең ірі әскери операциясы) 

он  үш  израилдік  сарбаз  бен 

резервистердің  барлығы  өлтірілген 

болатын,  соның  салдарынан  лагерді 

сарбаз шығынынсыз әрі жылдам алу 

үшін Израильде саяси қысым күшейді. 

Нәтижесінде  ғимараттарға  әскер 

жіберудің орнына кейбіріне алдымен 

оқ  жаудырылды,  палестиналықтар 

Израиль сарбаздарын қорғау үшін тірі 

қалқан болуға мәжбүр болды.

5

 Әскери 


мақсаттарды  ескергенде,  ол  кезеңде 

әуеден  бомбалағаннан  құрлықтық 

операциялар  дұрысырақ  еді.  Алайда, 

қалалық  операциялар  –  мемлекеттің 

өз  қарулы  күші  үшін  қауіпті  әрі 

күрделі 


тактика. 

Адамдарды 

қалқан  ретінде  пайдалану  қалыпты 

қорғану  стратегиясы  болатын,  бірақ 

Израильдің  жоғарғы  сотының  2005 

жылғы үкімі ондай тәжірибеге тыйым 

салды.

Түбінде 


осы 

факторлардың 

жиынтығы  әуеден  яки  қашықтықтан 

жою 


стратегиясына 

ауысуды 


ынталандырды.  2002  жылдың  22 

шілдесінде  Хамас  көсемі  Салах 

Шехадехті 

өлтіру 


мақсатында 

ұйымдастырылған 

операцияда 

Ф-16  әскери  ұшақтары  Әл-Дараж 

қаласының 

тұрғындары 

тығыз 

орналасқан  аймағында  бір  тонна 



бомба  тастады.  Бомба  Шехадех 

тұратын  тұрғын  үй  мен  жақын 

орналасқан  сегіз  ғимаратты  күлге 

айналдырып,  тоғыз  адамның  өліміне 

себепкер болды.  Шехадах пен оның 

күзетшілерінен  бөлек,  балаларды 

қоса санағанда 14 палестиналық қаза 

тауып, 150 адам әр түрлі жарақат алды. 

Бомба  көлемі  мен  тұрғын  алабын 

нысандауға  қоғамдық  наразылық 

израильдік 

әскерилерді 

тергеу 

жүргізуге  мәжбүрледі.  Нәтижесінде 



әскери  қызметкердің,  Шехадихтің 

содырлық  қатыгездігіне  қатысты 

бағыты  ақталып,  біршама  әскери 

қателіктерге жол бергені мойындалды. 

Атап айтқанда, Шехадих қорғанының 

жанында бейбіт тұрғындардың болуы 

турасындағы ақпарат дұрыс берілмеді 

деп сипатталды.

«Кінәсіз  азаматтық  тұлғалардың» 



«заңды 

нысаналар» 

арасында 

болуы  риторикасынан  құтылу  үшін 

Израильдің  де-факто  тірі  қалқан 

ретінде  пайдаланған  адамдарды 

«жау  азаматтық  тұлғалар»  санатына 

жатқыза  отырып,  қаза  болған 

бейбіт 

тұрғындардың 



кінәсін 

Израиль  соққы  берген,  ұйымдасқан 

топтарға  жапты.  Соған  ұқсас  Тель-

Авив  университетінің  профессоры 

Аса  Кашар  мен  Израиль  әскери 

>>


 

ТАЯУ ШЫҒЫСТАҒЫ САЯСАТ

кеңесшісі генерал Амос Ядлин  2005 

жылғы  бірігіп  жазған  эссесінде    әуе 

операцияларындағы 

соққыларын 

«этикалық»  таңдау  болды  деп 

суреттеген. Олардың жазғандары:

Егер террористер комбатант еместер 

қатарынан 

алынып 


тасталса, 

жауынгерлер  арасында  шығынды 

азайту ең соңғы басымдық қатарына 

жатады.  Біз  мұндай  тұжырымға 

мүлдем  қарсымыз,  себебі  бұл  – 

адамгершілікке  жат.  Комбатант  –  

формадағы  азамат.  Ол  Израильде 

көбіне не әскерге шақырылған кісі, 

не  жаттығу  үстіндегі  азамат    […] 

Террорға  қатысушы  тұлға    […] 

террорға  қатысы  жоқ  тұлғалар 

арасында  өмір  сүріп,  әрекет 

ету  фактісі  оларды  қудалаушы 

жауынгердің  өмірін  қауіпке  тігуге 

негіз бола алмайды.

7

Азаматтық тұлғаларға қатысты әскер 



қауіпсіздік басымдылығын осылайша 

қайта  қарау  азаматтық  иммунитет 

қағидасына  кереғар.  Сондай-ақ, 

ХГҚ  этникалық  бірегейлік  негізінде 

айырмашылыққа жол бермейтіндігіне 

де қарсы. Мұны Грегуар Чамиоу ХХ 

ғасырдың  екінші  жартысында  орын 

алған өзін-өзі сақтау ұлтшылдығының 

әсерінен  халықаралық  заңдардың 

бұзылғанын

8

  көрсете отырып, қарулы 



қақтығыс  заңының  жарғышы  және 

«император жауынгеріне тиіспеушілік 

қағидасы»

9

  ретінде сипаттайды.



2005  жылы  Израиль  біржақты 

тәртіпте Газадан өз әскерін шығарып, 

аймақты  қоршауға  алды.  2006 

жылы  Хамас  жеңген  палестиналық 

парламенттік 

сайлаудан 

кейін 

және  Палестина  билігін  Газадан 



ығыстырған 2007 жылғы фракциялық 

шиеленістен  соң  Газаны  қоршау 

күшейді.  Бұл  оқиғалар  желісі 

Израильдің 

Газа 

содырларға 



бүйректерін 

бұрып 


тұрушылар 

мекендейтін  террористер  басқаратын 

аумақ  және  онда  Хамас  адамдарды 

тірі  қалқан  ретінде  пайдалануда 

деген  айыптарын  қуаттады.

9

  Бұл 



ресми  көмкеру  Израильдің  2000 

жылы  окупацияланған  Оңтүстік 

Ливаннан  бір  жақты  тәртіпте  әскер 

шығарғаннан  кейінгі  Израильдің 

Хезболла  басшылығындағы  Ливан 

аймақтары  туралы  риторикасымен 

салыстыруға 

келеді. 


Газаны 

шетелдік  әрі  жау  деп  суреттеу 

Израиль,  тіпті  өзі  соққы  жасаған 

кезде  де  азаматтық  тұлғалардың 

қауіпсіздігіне  жауап  беруге  міндетті 

емес  дегенді  білдіретіндей  көрінді. 

Нив  Гордон  мен  Никола  Перугини 

түсіндіргендей,  «post-hoc  көмкеру 

бейбіт тұрғындарды көптеп өлтіретін 

бомбалауды  заңдастыру  үрдісі  үшін 

шешуші  рөл  атқарады,  өйткені  ол 

Израиль  күшті  халықаралық  құқық 

шеңберінде 

қолданылып 

отыр. 

Сондықтан 



этикалық 

жағынан 


дұрыс».

10

 



    Израильдің  2006  жылғы  Ливанға 

басып  кіруі  барысында  «Дахия 

доктринасының»  Бейруттің  оңтүстік 

қалаларындағы  тығыз  шоғырланған 

қуатты  шеиіттерді  толықтай  жою 

стратегиясына  сай  қасақана  сәйкес 

емес  күш  қолданды.  2008  жылы 

Израильдің Солтүстік басқармасының 

бұрынғы басшысы генерал Айзенкот 

мәлімдемесінде «2006 жылғы Бейрут 

аумағындағы  оқиға  Израильге  оқ 

атқан  әрбір  ауылда  орын  алады  […] 

Біз  онда  сәйкес  емес  күш  қолданып, 

аймақтарды  жермен  жексен  етеміз. 

Біздің  тұрғымызда  олар  бейбіт 

ауылдар  емес,  керісінше  әскери 

базалар  […]  Бұл  –  ұсыныс  емес. 

Бұл  –  жоспар  және  ол  бекітілген.

11

 

Стратегиялық  қисынды  2008  жылы 



қазанда  зейнеттегі  полковник  және 

стратегиялық  сарапшы  Габи  Сибони 

жалғастырды:

Қарсыластардың  әлсіз  тұсына  тең 

емес  соққы  беру  соғыс  жүргізудің 

негізгі басымдығы болса, зымыранды 

іске қосудың алдын алу операциялары 

қосымша  басымдық[…]  Мұндай 

әсер  қайта  қалпына  келудің  ұзаққа 

созылып,  қымбатқа  түсіретін  залал 

келтіру  мен  жоғары  дәрежелі 

жазалауы.  Соққы  мүмкіндігінше 

жылдам жүзеге асып, бірінші кезекте, 

іске  қосу  механизмдерін  анықтауға 

баса  назар  аудару  қажет  [...]  Мұндай 

жауап  естен  шықпайтындай  соққы 

бола  отырып  [...],  израильдіктерге 

шабуыл  жасау  мүмкіндіктерін  ұзақ 

уақытқа шегереді.

12

Шынында  да,  осы  жаңа  стратегия 



қабылданғаннан  кейін  2  айдан 

соң  Израиль  Газа  секторында 

«Құйылған  қорғасын»  операциясын 

бастады.  БҰҰ  құзіретті  дерек 

жинау  миссиясының  баяндамасына 

сәйкес  израильдік  әскерилер  де, 

палестиналық  соққы  беруші  топтар 

да  әскери  қылмыстар  мен  бәлки 

адамзатқа қарсы қылмыстар жасаған. 

Баяндамаға  сай,  Израиль  «Газа 

халқын  толықтай»  нысанға  алып, 

бейбіт  тұрғындар  мен  содырларды 

ажырата  алмаған;  азаматтық  инфра-

қүрылымдарға израильдік шабуылдар 

қасақана,  алдын-ала  ойластырылып, 

ұйымдастырылған  әрі  анағұрлым  ірі 

стратегияның бір бөлігі болған.

2014  жылғы  Газадағы  соғыс, 

сөзсіз,  бүгінгі  таңның  ең  қатал 

әрі  жойқын  көрінісі  болып  отыр. 

«Қорғаныс  тіреуі»  операциясында 

6000-нан  астам  әуе  соққысы,  50000 

артилериялық  не  танк  снарядтары, 

қоса  алғанда  шамамен  21  килотонна 

жарылғыш  заттар  іске  қосылған. 

Қаруды  дрондар,  Апачи  және  2000 

фунттық  бомбаларды  көтере  алатын 

Ф-16  ұшақтары  арқылы  қолданған.

13 

Нысанаға 



түрлі 

масштабтағы 

инфрақұрылымдар  алынған,  оның 

ішінде,  су  қоймалары,  электр 

желілері, емхана, мектеп, университет, 

көпқабатты үйлер, сауда үйлері және 

Хамаспен  байланысы  болуы  мүмкін 

құрылымдар бар. Соғыс нәтижесінде 

2100  палестиналық  қаза  тауып, 

11  мың  тұрғын  әртүрлі  дәрежелі 

жарақаттар  алған,  олардың  басым 

бөлігі  бейбіт  тұрғындар  болатын. 

Толықтай  отбасылар  жойылып,  қала 

орамдары  түгелімен  жермен  жексен 

болған.

14

Әсіресе,  қазіргі  соғыс  жүргізу 



тәсілдері  қатты  өзгерген  уақытта 

соғыста 


ненің 

заңды 


екенін 

тәтпіштеулер  мемлекеттер  прак-

тикасының,  соның  ішінде  қуатты 

мемлекеттер  практикасының  арқа-

сында  қалыптасады.  Израильдің 

қатігездіктің  аса  жойқын  түрін 

қолдануы  және  өзге  мемлекет 

азаматтарының 

имунитеттерін 

елемеуі, 

сөзсіз, 

ассиметриялық 

қақтығыстарға  қатысып  отырған 

мемлекеттердің  осындай  ақталуды 

пайдалануға  қызығушылығын  арт-

тырады.  Шындығында,  Этциони-дің 

шетелдік  әскери  сарапшылар  мен 

қоғамдық  зияткерлерді  болашақта 

 17

GD 


6/ 2 / 2016 МАУСЫМ

>>


 


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет