Тақырып12. ЖАЛПЫ ГЕНЕТИКАНЫҢ НЕГIЗДЕРI тарауы бойынша қортынды сабақ
Тақырыптың өзектiлiгi /дәйектiлiгi/: Осы бөлімдегі материалдардағы жалпы генетика негіздерін білу болашақ адам генетикасы және медициналық генетиканы түсінуге негіз болып табылады.
Сабақтың мақсаты: 1. Тұқым қуалау ақпаратының жүзеге асырылу механизмдері және материальдық негіздері туралы студенттердің білімін тексеру.
- Студент бiлу керек: Генетикалық зерттеулерде қолданылатын негізгі терминдер, түсініктер және символдарды;
Моно- және полигибридтi шағылыстыруда белгiлердiң тұқым қуалау заңдылықтарды (Г. Мендель тәжiрбиелерi);
Тұқым қуалаушылықтың хромосомалық теориясының негіздерін, қағидаларының дәлелдемелерін. Т.Морган және оның мектебi ашқан белгiлердiң тiркес (толық және толымсыз) тұқым қуалау заңдылықтарын;
Аллельдi және аллельдi емес гендердiң өзара әрекеттесу түрлерiн.
- Студент үйрену керек: Жалпы қолданылатын символдарды және терминдерді пайдаланатын генетикалық талдау әдістерін тәжірбиеде қолдануды.
Бақылау сұрақтары : Генетика, анықтама, пәні, міндеттері, генетикалық талдау әдістері. Медициналық маңызы.
Тұқымқуалаушылық пен тұқым қуалаудың анықтамасы.
Негiзгi генетикалық ұғымдар: доминанттылық және рецессивтiлiк, аллельдi гендер, гомо- және гетерозигота, гемизигота, генотип және фенотип.
Мендельдiң гибридологиялық әдiсi.
Моногибридтi шағылыстырудағы тұқым қуалау заңдылықтары.
Ұрпақтың бiркелкiлiгi және ажырау заңдарының цитологиялық негiздерi.
Толымсыз доминанттылық құбылысы.
Дигибридтi шағылыстыру және оның цитологиялық негiздерi.
Талдаушы шағылыстыру.
Адамның мендельденушi белгiлері.
Тiркесу және тiркесу топтары туралы түсiнiк. Аутосомалық және жыныспен тiркесулер, толық, толымсыз және тәуелсіз.
Тiркесу тұқым қуалау және кроссинговердi анықтайтын Т.Морганның тәжiрибелерi.
Кроссинговер және гендер рекомбинациясының механизмi.
Адамның Х- және У-хромосомаларындағы гендермен бақыланатын жыныспен тiркескен белгiлер.