Жалпы психология

ретінде қарастыра отырып, инстинктер мен аффектілердің 
жеке түлгадагы рөлін асыра багалады.
XIX ғ. француз , психологиясы нда П олан н ы ң
характерологиясы ерекше орын алады. Ол функционализмді 
оның абстрактылығы, өмірден алшақтығы үшін қатгы сынға 
алды. Поланның айтуынша, типология психикалық іс- 
әрекеттің заңдылықтарына жәңе нақты лы адамзат 
тенденциясын, оның түрі мен мазмүнын зертгеуге негізделу 
қажеттігін атап өтгі.
Орыс харакгерологиясынан ерекше маңызды типологияны 
П.Ф.Лесгафт және А.Ф.Лазурский үсынған болатын. 
П.Ф.Лесгафт өзінің “Балаға отбасы тәрбиесі және оның 
маңызы” деп аталатын еңбегінде.типтерді екі категорияға 
бөлді. Бірінші категорияға іс-әрекеттің жоғары көрінісі 
типтерін жатқызды.
Екінш і категориядағы типтерге — баяу — ақы л-ой
коріністерімен ерекшеленетіндерді жатқызды. П.ФЛазурский
“Жеке түлғаньщ жіктелуі” деп аталатын еңбегінде жан-жақты
типологияны берді.
(М інез туралы ілімнің дамуына ерекше эсер еткен 
физиогномика (phy”iognomike) — адамның ішкі сезімінің сырт 
көрінісі туралы ілім. Италиялық психиатор Ч.Ломброзонын 
(1835-1909) айтуынша, қылмыскерді сыртқы келбетінен 
білуге болады. Бірақ Ч.Ломброзоның теориясы 
ғылыми
түргьщан дәлелденбеді. Физиогномика - адамның сыртқы 
келбеті мен оны ң жеке түлганы ң белгілі типіне 
жататындығының байланысы туралы ілім. Бүл ілім арқылы 
адам ны ң сы ртқы белгілері бойы нш а бүл типтін 
психологиялық мінездемесі анықталады.
Ерекше белгілі болған Иоганн Каспер Лафатердін 
физиогномикалық жүйесі, ол жүйе бойынша адам 
м ін езін
танып-білудің негізгі жолы бас қүрылысын, бас жүйесінін 
табигатын, бет-пішінін жэне т.б. зерттеу деп есептеді. Адам 
мінезін анықтауда физиогномистер әртүрлі 
аны қтайты н
белгілерді пайдаланды.. . . . . . . .
Физиогномистер адам мінезінің негізгі көрсеткіштері 
көзінің бітісіне, түсіне, жаңарына байланысты сипаттама 
береді. Сонымен қатар мінез туралы ілімде жеке багыт болып 
табылатын адамның дара ерекшеліктері — жүрісі жоне 
түрысы, дене бітіміне қарай психологгар мінезін аныктаған. 
Күнделікті санамызда қалыптасқан пікір — өркөкірек, 
панданған, өзін басқалардан жогары үстайтын адамдар денесін 
артқа қарай шалқайтып, көкірегін көтеріңкі, басын артка

жүктеу/скачать 11,67 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: