Жалпы психология
жүктеу/скачать 11,67 Mb. Pdf көрінісі
|
Жалпы психология
| б е л с е н д іл ік
танытпайды. Көңіл-күй адамньщ қоршаған ортаға қатысына есер етеді. Жағымды кеңіл-күй үстемдік еткенде адам уақытша сетсіздікті және қиындықты жеңіл бастан кеш іре білед \ J Адам саналы қүбылыс жағымсыз көңіл-күймен күресе алады жөне күресуге тиісті: салғырттык, көңілінің қошы болмау, орынсыз қызбалы. Адам эр уақытга оз басында жене басқаларда сергектік, көңіл көтеріңкілік жағдайды қалыптастыруы үшін өмір сүретін, жеке еңбек ететін ортада көзқарастардьщ, сенімдердің, қызығулардьщ мәні орасан зор. Белгілі “Дала” атты дастанын Ілияс Жансүгіров қандай көтеріңкі көңіл-күймен, мынадай жыр арнаумен бастауы лирик ақынның кең даласына, байтақ Отанына деген \ сүйспеншілік сезімін білдіреді: 272 Жүрегім, жырым сенікі, Кеңесті далам, кең далам. Тудым, өстім, есейдім, Ен далам — анам, мен балаң Бүрынғы өткен күніңді Берейін жырлап елге анам... Көргенінді бүгінгі, Жаз, жаз қалам, тер, қалам Жүрегім, жырым сенікі, Кеңесті далам, кең далам Ен далам - анам, мен балаң, Ендеше қалам бер маған1, - деді. Ал Ьшяс кілең шығарма толғағын бастан кешірген, шабьгг ләззатына құныққан бейнеде, жыршылдық сезімдері түтанған күйде көрінетін. Біз алдымен мінберге домбырасымен көтерілген, “кеңесті, кең даласына” барлық ыстык, махаббатын, ақындық сезімін, адамдық санасын түгел үсынған ақынньщ өзін көреміз. ^М ө селен , табиғат райы мен жыл мезгілдері ш ығармаш ылықпен шүғылданатын жазушылардың, ақындардың кеңіл-күйіне ерекше эсер етеді. Александр Дюманы (екесі) замаңцастары ешуақытга да сөнбейтш көңілді, жүзінен ешуақытта да күлкі кетпейтін адам ретінде еске алады, оның оптимизімін, іскерлігін, сергектігін ерекше бағалайды. Ал орыстың ақыны А.С. Пушкин көңіл-күйі көтеріңкі, шабытпен жүмыс істейтін, жыл мезгілдерінің ішінен күзде ерекше көңіл-күймен, ерекше шабытпен жігерлене еңбектенетін. Ол өзінің көптеген тамаша туындыларын осы мезгілде Болдин күзі кезінде жазған ^Аффект, / Аффект - латын сөзі, қазақшалағанда жан толқынысы деген магынада қолданылады. Аффектілер деп ерекше күшті, тез пайда болатын жене адамды билеп кететін, қысқа мерзімді жүріп өтетін эмоциялық жағдайды айтамыз. Мысалы, қуаныш, қорқыныш, қайғы жене т.б. аффектілерін атауға болады. Аффектілер негізінен күшті тітіркендіргіштердің есерінен жүктеу/скачать 11,67 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|