Жалпы редакциясын басқарған Ғалымқайыр Мұтанов Жауапты редактор



Pdf көрінісі
бет6/10
Дата14.02.2017
өлшемі3,67 Mb.
#4089
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10

иСАТАЕВ
 Совет исатайұлы
Физика-математика 
ғылымдарының 
докторы, профессор
Исатаев  Совет  Исатайұлы  1932  жылы  наурыздың 
23-жұлдызында  Қарағанды  облысының  Қарқаралы  ауданының 
“Совет”  колхозында  дүниеге  келген.  1950  жылы  С.М.  Киров 
атындағы  ҚазМУ-дiң  физика-математика  факультетiне  (физи-
ка  бөлiмі)  оқуға  түседi.  1959  жылы  физика-математика  ғылым-
дарының кандидаты дәрежесiне ие болды.
1958  жылдың  қараша  айынан  бастап  С.М.  Киров  атындағы 
Қазақ  Мемлекеттiк  университетiнiң  физика-математика  факуль-
тетiндегi  қызметiн  бастайды:  1958  жылы  ассистент,  1959-1961 
жылдары аға оқытушы, 1963 жылдан бастап – доцент. 1990 жылы 
ғылыми  және  педагогикалық  жұмыстардағы  жетiстiктерi  үшiн 
ССРО ЖАК шешiмiмен профессор атағы берiлдi.
1969-1972 жылдары С.М. Киров атындағы мемлекеттiк уни-
верситетте физика факультетiнiң деканы қызметiн атқарды.
1945 жылы «Ұлы Отан соғысы кезеңіндегі ерен еңбегі үшін», 
1970  жылы  «В.И.  Лениннiң  100-жылдығына  белгiленген  ерен 
еңбегi үшiн», 1985 жылы «Еңбек ардагерi», 1941-1945 жылдары 
«Ұлы Отан соғысының жеңісіне 50 жыл», «Ұлы Отан соғысын-
дағы Жеңіске 60 жыл», 2006 жылы «Ерен еңбегі үшін» медальда-
рымен, 1985 жылы «КСРО жоғары білім беру ісінің үздігі», 2009 
жылы «ҚР білімінің мәртебелі қызметкері» белгiсiмен, ҚазССР 
Жоғары және Орташа арнаулы бiлiм беру министрлiгiнiң Құрмет 
грамотасымен,  2001  жылы  Президенттен  алған  Алғысхатымен 
марапатталған. 

Аманат
87
МенІҢ өМІРбАЯн естелІгІМ
 
М
ен,  1932  жылы  наурыз  айының  23  күні 
Қарағанды облысы Қарқаралы ауданының 
«Совет»  колхозында  қарапайым  кол-
хозшы  Мұстафаұлы  Исатай  мен  Дүйсеке  қызы 
Айшаның  жанұясында  дүниеге  келіппін.  Қара-
күнгей  тауымен  Балпан  тауының  екі  арасындағы 
үлкен сайды «Өлке» деп атайды. Осы Тілеулі батыр 
бабамыздың ата қонысы болған қыстақта дүниеге 
келдім.  Бұл  қыстақ,  1939  жылы  шілде  айында 
болған «Үштөбе», «Совет» колхоздарының жерлері 
күйген  қалың  өртте,  өртеніп  кетті.  1937  жылы 
қараша  айы ның  басында  өлкедегі  қыстақтағы 
менің әкем мен оның туған інілері Қызылбай, Сыр-
лыбай тұратын үш бөлмелі үйдің бір бөлмесін боса-
тып Қазақ ССР-ның жоғарғы кеңесінің 1-сайлауына 
дайындалуға  үгіт-насихат  жүргізетін  және  сай-
лау  өткізетін  бөлімше  құрылды.  Үйдің  алдындағы 
сыртқы  қабырғаға,  бөлменің  ішіне  қызыл  матаға 
жазылған  ұрандары  бар  лозунгтер,  үй  бөлмесінде 
Жоғарғы  кеңеске  депутаттыққа  ұсынылған 
кандидаттардың  портреттері  ілінді.  Солардың 
ішінде Жақыпов, Түсіп Күзембаев деген адамдардың 
портреттері  де  болды.  Портреттердің  астын-
да  үлкен  әріптермен  ла тынша  жазылған  аты-
жөндері  болатын.  Мен  соның  бәрін  қызық  көріп, 
бұлардың  кім  екенін  осыларды  іліп  жүрген 
ағаларымнан, соның ішінде жасы 17-дегі Дауылба-
ев  Зейнолла  ағам нан  сұрадым.  Олардың  айтқаны 
бойынша  портреттердің  астындағы  жазуларына 
қарап  тұрып,  аттары  мен  фамилиясы  жазылған 
әріптерін  дыбыстарымен  салыстыру  арқасында 
өз  бетіммен  қандай  әріптің  қай  дыбысқа  сәйкес 
екенін ұқтым. Содан соң столдың үстінде жатқан 
газеттердің үлкен әріппен жазылған сөздерін оқуға 
тырыстым.

Аманат
88
Портреттердің астында болмаған әріптердің қандай ды бысқа 
сәйкес екенін Зейнолла ағамнан сұрадым. Сөйтіп бір-екі жұма ның 
ішінде стол үстіндегі газет-журналдардың сөздерін оқуды үйреніп 
алдым.  Кейіннен  тексергенімде  сол  Қазақ  ССР-ның  Жоғарғы 
кеңесіне депуттаттардың 1-сайлауы 1937 жылы 12 желтоқсанда 
өткен екен. Сонымен мен бесжарым жасымда өз бетімше хат та-
ныдым. Газет-журналдарды, қолыма түскен кітаптарды мүдірмей 
тез  оқитын  едім.  Бірақ  мектепке  барғанша  20-ға  дейін  санауды 
ғана біліп, сандарды қосу, алу амалдарынан ешқандай хабарым 
болмайтын. 1-класқа оқуға 1940 жылы Ақтайлақ өзенінің батыс 
жағында Ақтайлақ тауынан екі шақырым жердегі бастауыш мек-
тепке  бардым.  Менің  алғашқы  оқытушым  Игіліков  Қалиасқар 
ағамыз болды. 1-класта үш-ақ бала оқыдық. Мұсатаева Мәрзия, 
Түсіпбеков  Омар  және  мен  үшеуміз  бір  партада  отырған  едік. 
Мектебіміз кішкентай екі бөлмеден тұратын үй болатын. Ауызғы 
бөлмеде  1-және  7-8  баласы  бар  2-кластың  балалары  отырдық. 
Төргі бөлмеде 10 шақты бала төртінші класта оқитын. Бәрімізге 
бір-ақ  мұғалім  сабақ  беретін.  Мұғалім  алдымен  1-класқа  сабақ 
оқып,  тапсырма  беріп,  2-класты  оқытады.  Оларға  тапсырма 
беріп  қойып,  төргі  бөлмедегі  4-класқа  сабақ  береді.  Әлден  соң 
қайта  келіп  сабақты  әрі  жалғастырады.  Сонымен  бір  жылда  1 
мен 2-кластың программасын қатар оқыдық. Қысқы каникулден 
кейін мұғалім мені 2-класқа көшірем, бір жылда екі класты үздік 
бітіреді дегенде әкем оған «көз тиеді» деп көнбей қойған. 1941 
жылдың  күзінде  Қалиасқар  ағамыз  әскерге  алынды  да,  екінші 
және  үшінші  кластарда  Қисықова  Мәрзия  деген  мұғалім  сабақ 
берді.  1943  жылы  Қарқаралыдағы  №1  Қазақ  орта  мектебінің 
4-класына оқуға түстім де 1950 жылы осы мектепті бітірдім.
1941  жылы  Ұлы  Отан  соғысы  басталысымен  колхоздағы 
әскерге  алуға  жарайтын  барлық  жігіттер  алынды.  Оған  жара-
майтын еркек адамдар еңбек майданына алынып, Қарағандыға, 
Балқашқа  шахта-заводтарда  жұмыс  істеуге  жіберілді.  Ал  жа-
стары  14-15-тегі  балалар  жұмысшылар  дайындайтын  мектеп-
терге  жіберілді.  Ол  кезде  «Совет»  колхозында  бірде-бір  трак-
тор не автомобиль деген болмайтын. Егін салу, шөп шабу, күзде 
егінді ору өгіз, ат не түйе жегілген соқа, шөп шабатын машина, 
лобогрейкалардың  көмегімен  істелетін.  1942  жылы  көктемде 

Аманат
89
егін салуға соқаны ұстайтын ересек адам жетіспей қалды. Сон-
да  ауылдағы  жастары  10-13-тегі  балаларды  тұрғызып  қойып, 
колхоз бригадирі осының күші соқаны ұстауға жарап қалар де-
ген балаларды іріктеп алды. Солардың ішіне 10 жастағы мен де 
іліктім. Сөйтіп 10 жасымда соқа ұстап егін салдым. Жалпы кол-
хоз жұмысына 7 жасымнан араластым. Соған тоқтала кетейін.
1938  жылы  жазда  колхозда  әке-шешем  ауыл  адамдары-
мен  бірге  пішен  шауып  жатқан  кез.  Мен  ауылда  әлі  бір  жасқа 
толмаған кішкентай қарындасым Мәрияшпен таңертеңнен кешке 
дейін болып, оны бағамын. Ауылда қішкентай балаларды күндіз 
тамақ беріп Кәрі апа деп атайтын үлкен әжеміз күтіп отырады. 
Бір күні түстен кейін ауылға жақын жерде әке-шешелеріміз шөп 
шауып жүр еді. Соған әке-шешелерімізге барамыз деп менен ере-
сек балалар тұра жүгірді. Кішкентай қарындасымды Кәрі апама 
ұстата салып, мен де балалардың сонынан жүгірдім. Пішен ша-
уып  жүрген  әке-шешелерімізге  келіп  шешелерін  түсіріп,  бала-
лар өздері атқа мініп, шөп шаптыра бастады. Мен де шешемнің 
орнына  атқа  мініп,  шөп  шаптыра  бастадым.  Менен  бұрын 
қозғалған пішеншілер шөп шауып жатқан жерді екі-үш айналған 
соң, алдынғы пішеншілер бір жерге жиналып бізді тосып алды. 
Менің әкемнің жасы барлық пішеншілерден үлкен болатын. Бізде 
тоқтаған  соң  барлығы  жанымызға  келіп  менің  әкеме:  «Исеке, 
мына балаңыз атқа мініп үлкен азаматтай жұмыс істей бастады, 
қуанышыңыз құтты болсын, балаңыздың азамат болғанына той 
жасаңыз»,  –  деп  әкемді  құттықтады.  Әкем  оған  қатты  қуанып: 
«Иә, бауырларым, той жасаймын!», – деп барлық әйелдерді ауылға 
жіберіп,  шешеме:  «  Ауылға  бар  да  бір  үлкен  қойды  сойғызып, 
тамағыңды дайындай бер», – деді. Содан біз бір-екі сағаттай шөп 
шауып,  кешке  қарай  бәріміз  ауылға  келдік.  Ауылдағы  барлық 
жұмысшылар біздің үйге жиналып, сойылған қойдың етін жеп, 
барлығы  мәз  болды.  Ертеңінде  мен  күн  шықпай  ерте  тұрып, 
киімдерімді киініп алдым. Әкем «Балам қайда барасың?», – деді. 
Мен:  «Ата  ,  мен  сенімен  бірге  жұмысқа  барамын,  апам  үйде 
қалып, Мәрияшты өзі бақсын», – дедім. Әкем менің қалғанымды 
жақсы көрді. Мен көнбегеннен кейін жұмысқа алып кетті. Содан 
атқа мініп жұмыс істей бастадым. Шөп шабатын машинаға екі өгіз 
жегеді, оның алдына атқа мініп мен жүріп отырамын. Алғашқы 

Аманат
90
күні біраз жүргеннен кейін аттың үстінде отырып қалғып кетіп 
үш  рет  аттан  құлап  түстім.  Мен  құлап  түссем  атым  да,  өгіздер 
де тоқтай қалады. Қайтадан атқа мініп алып тағы жүремін. Со-
дан бастап шөп шабуды бітіргенше әкеммен бірге жұмысқа ба-
рып жүрдім. Келесі 1939 жылы мен ылғи әкеммен бірге жұмысқа 
баратын  болдым.  Апам  үйде  отыратын  еді.  Келесі  1939  жылы 
екі  колхоздың  –  «Совет»  және  «Үштөбе»  колхоздарының  көп 
қыстақтары мен шөптері өртеніп кетті. Біздің қыстақтарымыз да 
өртеніп  қыстақсыз  қалған  соң  көрші  «Жарбастау»  колхозының 
«Қызыл шілік» деген қыстағында екі жыл қыстап шықтық.
Мен  соның  арқасында  1939  жылы  мектепке  бара  алмай 
1-класқа 1940 жылы бардым.
Мен жасымнан әртүрлі қол өнеріне әуес болдым. Екінші кла-
стан бастап иленген шикі теріден таспа тіліп қамшы, жүген, ер-
тұрманның айылы құйысқан өруді үйрендім. Ең қарапайым 4 та-
спалы қамшыдан 48 таспалық төсайылға дейін әшекейлеп өретін 
едім.  3-сыныпта  етік  тігуді  үйреніп,  әкем  мен  шешеме  қыста 
киетін  етік  тігіп  бердім.  1945  жылы  жазда  бидайды  бастыруға 
көлік күшімен жүргізетін молотилка деген аспапты әкелді. Сол 
аспапты  құрастырып  іске  қосатын  ауылда  маман  табылмай, 
соғыстан  бұрын  Украинада  молотилкамен  жұмыс  істеген  бір 
адам әкелінді. Бірақ ол аспапты дұрыс жинай алмаған соң, моло-
тилканы мен жинадым. Содан бастап 1950 жылы орта мектепті 
бітіргенше жаз айларында алғашқы кезде ұстаға көмекші, ал 1946 
жылдан  ұста  болып  істедім.  Ұсталық  өнерді  1945  жылға  дейін 
ауылдың өте шебер ұстасы Шашубай ағамыздан, ал ол кісі 1945 
жылы қайтыс болған соң нағашым Опабек ұстадан үйреніп едім.
Қарқаралыда оқып жүргенде бу қазанының күшімен жүретін 
Стефенсон паровозының, самолеттің ұшатын модельдерін жаса-
дым. Орта мектепті үздік бітірген соң 1950 жылы Алматыдағы 
С.М.  Киров  атындағы  Қазақтың  мемлекеттік  университетінің 
физика-математика факультетінің физика бөліміне оқуға түстім. 
Студент  кезiмде  өзiмнің  табиғи  алғырлығым  мен  бiлiмге  де-
ген  құштарлығымның  арқасында  сол  кезде  факультетте  жұмыс 
iстеген, Қазақстанда жылу физикасы ғылымының негiзiн салушы 
iрi ғалым Л.А. Вулистiң көзiне түсiп, iлтипатына ие болдым және 
осы кезден ғылыми жұмыстарға араласа бастадым. Университеттi 

Аманат
91
тәмамдағаннан  кейiн  ҚазМУ-дiң  күндiзгi  аспирантурасында 
қалдырылып, Л.А.Вулистiң жетекшелiгiмен диссертация қорғап, 
физика-математика  ғылымдарының  кандидаты  дәрежесiне  ие 
болдым.
Факультетке жетекшiлiк еткен жылдарда физика факультетiне 
талантты қазақ жастарын тартуда ауқымды жұмыстар атқардым. 
Менің  жол  сiлтеуiмен  физика  факультетiнiң  көптеген  түлектерi 
Одақтың  жоғары  оқу  орындарына  аспирантураға  жiберілдi. 
Аспирантураны  бiтiрген  соң  олар  факультеттiң  оқытушылық 
және  ғылыми  жұмыстарына  араласты.  Факультетке  жұмысқа 
шақырылған сол көптеген оқытушылар мен аспиранттар қазiргi 
кезде  физика  саласындағы  жетекшi  ғалымдар  қатарында:  мы-
салы,  ҚР  ҰҒА  академиктері,  профессорлар  М.М.  Әбдiлдин, 
Ф.Б.  Бәйiмбетов,  Ш.Ш.  Сәрсембинов,  ЖМ  ХҒА  академигі  
Т.А. Қожамқұлов және басқалар кіреді.
Теориялық  және  қолданбалы  механика  бойынша  барлық 
Бүкiлодақтық  съездерде  жылу  –  және  массаалмасу  бойынша 
өт кiзiл ген  Бүкiлодақтық  және  Халықаралық  симпозиумдарда, 
турбуленттiлiк  мәселесiне  арналған  JUТАМ  Халықаралық  сим-
позиумдарында  құнды  ғылыми  баяндамалар  жасадым.  Оның 
эксперименттiк зерттеулерiнiң нәтижелерi көптеген авторлардың 
аэродинамика және жылумассаалмасу саласындағы монография-
лары мен оқулықтарына ендi.
Бүгiнде  эксперименттiк  аэродинамика  және  жылу  физика-
сы  саласында  iрi  мамандардың  бiрiмін.  Көлденең  өлшемдерi 
шектеулi  ағында  орналасқан  цилиндр  мен  шарды  орай  ағудың 
аэродинамикасын алғаш зерттеген ғалым. Бұл жұмыстарда ағыс 
қимасындағы  бөгет  көрсеткiшінің  дене  кедергiсi  мен  дененiң 
жылуалмасуына үлкен әсерiнің болатынын анықтадым. Ұштары 
сфера болып келетiн қысқа цилиндрлердi бойлай және көлденең 
орай ағу құбылыстарын жүйелi түрде эксперименттiк зерттеулер 
нәтижесiнде өлшеулерi шектеулi денелердiң аэродинамикасы мен 
жылуалмасуының жалпылама заңдылықтары тағайындалды.
Геометриялық  пiшiнi  әр  түрлi  денелер  бойымен  қозғалатын 
ағыншалар мен қабырғалық ағыншаларды терең зерттедiм. Осы 
зерттеулер  нәтижесiнде  жазық,  цилиндрлiк  және  конустық  бет-
тер  бойымен  ағатын  қабырғалық  ағыншалардың  жалпылама 
заңдылықтары  алынды.  Турбуленттілiктiң,  турбуленттiк  ағын-

Аманат
92
шаның бастапқы бөлiмiнде дискреттi iрi масштабты құйындар-
дың  пайда  болуы  арқылы  дамитынын  және  бұл  құйын дардың 
өзара әрекеттесiп, ағыншаның төменгi жағында кiшi масштабты 
құйындарға  бөлiнiп  кететiнiн  эксперимент  жүзiнде  ұсындым. 
Тiкбұрышты қималы соплодан шығатын дыбыс жылдамдығына 
де йiнгi және асқын дыбысты ағыншалар заңдылықтарын сопло 
жақтарының  қатынастарын  кең  ауқымда  өзгерте  отырып  зерт-
тедiм және осы ағыстардың жалпылама заңдылықтарын таптым.
Тiк  бұрышты  соплодан  ағып  шығатын  ағынша  мен  қысқа 
цилиндрді  көлденең  орай  ағатын  ағыншаның  ық  жағындағы 
пiшiнiнiң  деформациялануына  ағынша  мен  дене  ығында  дами-
тын iрi масштабты құйындар үлкен әсер ететiнiн анықтадым.
240-тан  астам  ғылыми  еңбектерi  жарық  көрдi,  оның 
iшiнде:  «Аэродинамика  и  теплообмен  криволинейных  тел»  – 
(«Ғылым»  баспасы,  Алматы,  1996.  438  бет)  монографиям  және 
8 оқу-әдiстемелiк құралдарым бар. Ол-ҚР Министрлер Кабинетi 
жанындағы Терминком бекiткен физика және астрономия сала-
сы  бойынша  қазақша-орысша  және  орысша-қазақша  терминдiк 
сөздiктің  (Рауан  баспасы,  Алматы,  1999,  295  бет)  авторлық 
ұжымының жетекшiсiмін.
Студент  кезiмде,  1953  жылы  Қазақстанда  тұңғыш  оқу  жұ-
мыстарына  арналған  аэродинамикалық  құбыр,  ал  1959  жылы 
дыбыс  жылдамдығына  дейiнгi  үлкен  аэродинамикалық  құбыр 
жасадым.  Бұл  аэродинамикалық  құбыр  Қарағанды  мемлекеттiк 
университетiне сыйға тартылған, онда осы күнге дейiн оқу және 
ғылыми  жұмыстар  жүргiзiлуде.  1980  жылдары  менің  жетек-
шiлiгiммен  жасалған  асқын  дыбысты  аэродинамикалық  құбыр 
бүгінде студенттер мен аспиранттардың игiлiгiнде.
Өз  шәкiрттерiммен  бiрiге  отырып,  ССРО-ның  көптеген 
ғылыми-зерттеу  институттары  мен  жоғары  оқу  орындарына 
енгiзiлген турбуленттiк ағыстардың құрылымын зерттеуге арналған 
ғажайып прибор-термоанемометрлiк жүйенi жасадық. 30 жылдан 
астам  уақыт  ракеталық-космостық  техниканың  Бас  конструкто-
ры  академик  С.П.  Королевтың  «П/я-В8685»  Бас  институтының 
тапсырысымен  қомақты  ғылыми-зерттеу  жұмыстарын  атқардым. 
Осы зерттеулердiң негiзiнде физика факультетінде университеттiң 
барлық  факультеттерiн  және  Алматы  қаласы  мекемелерiн  сұйық 

Аманат
93
азотпен  қамтамасыз  ететiн  криогендiк  зертхана  құрылды.  Осы 
аталған  зертхана  негiзiнде  факультетте  жаңа  мамандану  «Төмен 
температура физикасы” ашылды.
Қызылорда  облысында  «Қорқыт»  темiржол  разъезінiң  жа-
нында 1979 жылы салынған Қорқыт ата ескерткiшiне қойылған 
музыкалық құрылғының (желқобыз) авторымын.
Әл-Фараби  атындағы  Қазақ  ұлттық  университетiнiң  гидро-
динамика,  жалпы  физика  және  жылу  физикасы  кафедрасының 
эксперименттiк  базасын  ұйымдастырдым.  Жалпы  физикалық 
практикумның  молекулалық  физика  бөлiмiнiң  зертханалық 
қондырғылар  топтамасының  авторымын.  Бұл  қондырғылар  әл-
Фараби атындағы ҚаЗҰУ-нiң эксперименттік-өндiрiстiк орталы-
ғында көбейтiлiп, Республика жоғары оқу орындарына жiберiлiп 
отырады.
Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ-нiң жалпы физика кафедрасын 
1979 жылдан 1994 жылға дейiн басқардым, ал 1994 жылдан ба-
стап  жылу  физикасы  және  молекулалық  физика  кафедрасының 
меңгерушiсi қызметiнде болдым.
Физика  факультетiнде  қазақ  және  орыс  тiлдерiнде  жалпы 
және  арнайы  курстарды  жүргiземiн.  Көп  жылдар  бойына  әл-
Фараби  атындағы  ҚазМУ  жанындағы  жоғары  оқу  орындары 
оқытушыларының бiлiктiлiгiн көтеру институтында дәрiс бердiм.
Заманауи  студенттер  туған  өлкесін  инновациялық  дамы-
ту  бойынша  маңызды  міндеттерді  шешуде  атсалысулары  тиіс. 
Мемлекетпен  жоғары  мектепті  жаңартуға  бөлінетін  ресурстар, 
білім беруге қолдау көрсету қазіргі заманғы жас ұрпаққа әлеуетін 
қалыптастыруға, батыл идеяларын өмірде іске асыруға мүмкіндік 
береді.  Қазіргі  таңда  жас  басқарушылар,  билік  және  кәсіпорын 
органдары  басшылары  ешкімді  таң  қалдырмайды.  Қуатың  мен 
біліміңді іске асырудың өзі тамаша. Ал табысқа қол жеткізу үшін 
мектепте, ЖОО-да көзге түсе білуден, қолда бар ресурстарды пай-
даланудан қорықпау керек. Барлық жас ұрпаққа өз қабілеттерін 
ашудан,  өмірде  белсенді  болудан  қысылмауды  тілеймін,  себебі 
бұл – табысқа қол жеткізетін дара жол. Университетіміз гүлдене 
берсін,  ал  студенттерге  –  төзімділік  пен  оптимизм,  және  де 
олардың бұл жерге не үшін келгендерін түсінулерін, сондай-ақ өз 
мақсаттарына қол жеткізулеріне тілектеспін!

Жылу физикасы және техникалық физика кафедра ұжымы
ҚР Тәуелсіздігінің 10 жылдығына арналған конференция

2007 ж.түлектердің мерейтойлық кездесуі 
2008 ж. курстастарымен

Аманат
96
 
 КиМ 
Владимир Александрович
Владимир  Александрович  Ким  1922  жылы  25  желтоқсанда 
Ресейдің Приморье өлкесінің Находка қаласында дүниеге келген.
Алматы қалалық советінің депутаты, социалистік заңдылық 
тұрақты  комиссиясының  төрағасы  (1963-1970  жж.).  Қарағанды 
қалалық  советінің  депутаты,  қалалық  советтің  социалистік 
заңдылық  тұрақты  комиссиясының  төрағасы  (1971-1975  жж.). 
Қазақстан  Республикасы  Президентінің  “Құрмет”  ордені  (2001 
ж.) және медальдер; профессор атағы 1964 жылы – КСРО ЖАҚ 
берілді.  Ішкі  қызмет  полковнигі  атағы  1970  ж.  берілді;  «КСРО 
жоғарғы оқу білімінің озаты» белгісі КСРО білім беру министрінің 
бұйрығымен 1973 жылы берілді; 1972 жылы КСРО ІІМ-ң еңбек 
сіңірген қызметкері атағы берілді; 
1992  жылы  «Қазақстан  Республикасының  жоғарғы  оқу 
білімінің озаты» белгісі берілді; КСРО ІІМ-ң, Қазақ және Қырғыз 
КСР ІІМ-ң, халық ағарту министрлігінің, партиялық және кеңестік 
органдардың құрмет грамоталарымен марапатталды. 1996 жылы 
ҚР гуманитарлық ғылымдар Академиясының толық мүшесі. 1996 
жылы  Ресейлік  жаратылыстану  ғылымдары  Академиясының 
шетелдік  мүшесі.  Жоғарғы  Кеңестің  1986  жылғы  желтоқсан 
оқиғасына  байланысты  репрессияны  тергеу  комиссиясының 
мүшесі; Жоғарғы Кеңестің Қазақстандағы 1920-1930 жылдардағы 
заңдылықты  бұзушылықтарды  анықтау  комиссиясының 
төрағасының  орынбасары;  Жоғарғы  Кеңестің  1993  жылғы 
ҚР  Конституциясының  жобасы  жөніндегі  конституциялық 
комиссиясының  мүшесі;  ҚР  Президенті  жанындағы  Қазақстан 
Республикасының 1995 жылғы Конституциясының жобасы бой-
ынша сараптық-консультативтік кеңестің мүшесі.             
                                                                                                                    
 

Аманат
97
выДАЮщИйсЯ уЧеный,  
пеДАгог  И  гРАжДАнИн  –  
влАДИМИР АлексАнДРовИЧ кИМ
В 
2014  году  коллектив  Казахского  националь-
ного  университета  имени  аль-Фараби  от-
мечает славный 80 – летний юбилей. В дни 
празднования юбилея КазНУ будет чествовать сво-
их выдающихся ветеранов, внесших существенный 
вклад в развитие отечественной науки и образова-
ния.  К  числу  корифеев  юридической  науки  и  обра-
зования, долгие годы работающих на юридическом 
факультете  КазНУ  им.  аль-Фараби,  относится 
Владимир  Александрович  Ким,  выдающийся  науч-
ный деятель и педагог с большой буквы, чьи много-
численные труды внесли существенный вклад в раз-
витие конституционно-правовой науки.
Владимир Александрович Ким родился в бухте Находка в При-
морском крае в 1922 году. Его родители Александр и Мария Ким, 
вместе с детьми в числе других корейских семей были насильствен-
но переселены в Казахстан. Здесь Владимир Александрович и на-
чал свои трудовой путь рядовым работником в колхозе «Ленинский 
Путь» Каратальского района Талды-Корганской области. С 1942 по 
1944 годы он работал секретарем Ленинского сельского Совета. 
В 1944 году Ким В.А. поступил во Всесоюзный Юридический 
институт. В 1952 году в этом институте Владимир Александрович 
защитил кандидатскую диссертацию на тему «Государственный 
строй КНДР».
В 1963 году Владимир Александрович защитил докторскую 
диссертацию в виде книги «Роль народно-демократического го-
сударства и права в социалистическом преобразовании сельского 
хозяйства (на примере КНДР)». Защита успешно прошла в Ин-
ституте государства и права АН СССР в Москве. В этом же году 
ему присвоено звание профессора.
Много лет профессор Ким посвятил плодотворной работе в 
Караганде. С 1970 по 1976 годы он занимал должность начальни-

Аманат
98
ка Карагандинской высшей школы МВД СССР. С 1976 г. по 1982 
г. был заведующим кафедрой научного коммунизма Карагандин-
ского политехнического института.
С  1982  по  1999  г.  профессор  Ким  В.А.  заведовал  кафедрой 
Конституционного и административного права юридического фа-
культета КазНУ им. аль-Фараби, почетным членом которой он яв-
ляется и сейчас. Его общий трудовой стаж – 74 года, в том числе 
педагогический – 68 лет.
Владимир  Александрович  Ким  является  выдающимся  уче-
ным и талантливым исследователем. Им написано и опубликовано 
свыше ста научных трудов. В их числе -  «Государственный строй 
КНДР» (1955 г.); «Роль сельских и аульных Советов депутатов тру-
дящихся в руководстве сельским хозяйством» (1956г.); «Вопросы 
деятельности местных советов трудящихся по руководству сель-
ским хозяйством» (1960 г.); «Роль народно-демократического го-
сударства и права в социалистическом преобразовании сельского 
хозяйства»  (1963г.);  «Ленинское  учение  о  государстве»  (1969  г.); 
«Отражение интересов трудящихся в деятельности Советов депу-
татов трудящихся» (1970г.); «План социального развития Карме-
таллургстроя г. Темиртау» (в соавторстве, 1978 г.); «Президент: га-
рантия суверенитета» (1990 г.) «О Конституции РК и проблемах ее 
эффективного применения» (1997 г.); «Годы созидания» (2002 г.); 
«Конституционный строй Республики Казахстан» (1998 г.) и «Раз-
витие конституционного законодательства» (2008 г.).
Ряд работ Владимира Александровича был посвящен деятель-
ности местных Советов. В годы освоения целины Ким В.А. возгла-
вил творческую группу, в составе которой были такие известные 
ученые - юристы, как  Биндер М.А., Имашев М.Т., Нечитайло Г.В., 
Досымбеков С.Н., Амренов М., которые неоднократно выезжали 
в целинные районы для оказания организационно-правовой помо-
щи местным органам и для сбора материала для научной работы. 
Многие выводы и предложения, сделанные в научных работах Ким 
В.А., могут быть использованы и сегодня для совершенствования 
деятельности современных исполнительных и представительных 
органов власти республики. Особого внимания заслуживает иссле-
дование вопросов обеспечения взаимодействия органов управле-
ния с населением, освящение форм и методов выявления и реали-
зации воли, интересов и потребностей граждан. Эти вопросы явля-

Аманат
99
ются актуальными и сейчас, поэтому использование имеющегося 
научного опыта является необходимым и своевременным. Труды 
В.А.Ким вносят существенный вклад в разработку злободневных 
научных и практических проблем.
Монографии Ким В.А. «Конституционный строй Республики 
Казахстан» и «Развитие конституционного законодательства» яв-
ляются серьезными научными исследованиями в области консти-
туционного строительства суверенного Казахстана. Говоря о по-
нятии конституционного строя Республики Казахстан, Владимир 
Александрович подчеркивает необходимость его определения не 
только с точки зрения форм и способов организации государства. 
В понятии Ким В.А. конституционный строй - это система самых 
важных общественных отношений и основных государственно-
правовых институтов, основных прав и свобод человека и граж-
данина, закрепленных в Конституции и защищаемых ею, вклю-
чая  идею  подчинения  государства  Конституции,  или  систему 
конституционных установлений, закрепляющих все это. В таком 
определении  проявлен  системный  подход  к  конституционному 
строю, как к целостности, так как все стороны жизни общества 
взаимосвязаны в рамках единства, и таким обобщающим поня-
тием,  как  конституционный  строй,  нужно  охватить  именно  эту 
целостность, а не ее отдельные части.   
Касаясь такой важной проблемы как закрепления в Конститу-
ции прав и свобод человека и гражданина как высшей ценности, 
Ким В.А. утверждает, что конечно, конституционное признание че-
ловека, его жизни,  его прав и свобод высшими ценностями не со-
ставляет исключительную особенность Казахстана. Эта идея в том 
или ином варианте выражается в конституциях многих стран. Но 
четкая формулировка идеи о человеке, его правах и свободах как 
высшей ценности, имеет место именно в Конституции Республики 
Казахстан, как и в Конституции Российской Федерации и некото-
рых других стран. Конечно, мало одного такого признания, если в 
Конституциях и в других законах не будет закреплены конкретные 
нормы, направленные на реализацию этого высшего гуманистиче-
ского принципа, если этот принцип не будет реализован в жизни.
Но то, что в Конституции Республики Казахстан в статье первой 
провозглашается этот принцип как базовый принцип деятельности 
государства само по себе имеет огромное значение для придания 

Аманат
100
особого  конституционного  признания  идее  примата  человека  во 
всех общественных отношениях, в отношениях человека и госу-
дарства. Конституция признает в этом положении, что не человек 
должен быть в услужении у государства, а государство должно слу-
жить человеку, людям, являющимся для него высшей ценностью.
Понятие «высшая ценность» имеет не декларативное, а впол-
не конкретное содержание. Высшая ценность - это значит, что из 
всех ценностей, созданных природой и человеческим обществом, 
включая  материальные  ценности,  государство,  культуру,  самым 
главным основным, высшим является человек.  
Исторический и политический анализ современности, научный 
анализ происходящих в республике событии нашел свое отраже-
ние в монографии «Эпоха созидания (анализ социально - полити-
ческих и конституционно-правовых взглядов Первого Президента 
Республики  Казахстан)».  Эта  работа  получила  высокую  оценку 
общественности и самого Президента РКРК  Н.А.Назарбаева. 
В книге «Эпоха созидания» Ким В.А. анализирует некоторые 
основные идеи Президента РК Н.А.Назарбаева о принципах дея-
тельности государства, о развитии гражданского общества, о со-
вершенствовании механизма защиты прав и свобод граждан РК,  
перспективах развития казахстанской государственности.
Анализируя идеи Н.А.Назарбаева Ким В.А. подчеркивает, что 
среди принципов внутренней политики важное место занимают 
политические принципы обеспечения общественного согласия и 
политической стабильности. Социальные слои, нации, народно-
сти, которые образуют казахстанское общество, имеют как общие 
коренные интересы, так и своеобразные особенные интересы, в 
рамках этих общих интересов.
Добиться  их  полного  совпадения  невозможно  и  нереально, 
это явление самой жизни. Такая противоречивость внутри обще-
го не угрожает общественному согласию и стабильности. Опас-
ность может возникнуть, если она будет разрастаться по тем или 
иным причинам. В этих условиях своевременное изучение суш и 
причин  этих  противоречий,  снятие  их  обеспечивают  политиче-
скую стабильность и общественное согласие.
Следует отметить, что эта проблема находится в центре те-
оретической и государственно-политической деятельности Пре-
зидента Республики Н.А. Назарбаева. Эту идею он предложил за-

Аманат
101
крепить в Конституции в своем докладе на II Сессии Ассамблеи 
народов Казахстана.
Важность этой концепции вытекает из того, что обеспечение 
общественного согласия и политической стабильности является 
условием осуществления всех преобразований, условием разви-
тия  Казахстана, и вместе с тем одной из главных целей развития 
общества. Речь идет о том, что для осуществления экономических, 
социальных преобразований нужно иметь мирные спокойные ус-
ловия, а не потрясения, которые вызовут раскол в среде тех, чьими 
силами должно быть обеспечено развитие. Вместе с тем, на основе 
социально-экономического развития и повышения благосостояния 
всех членов общества укрепятся все большее общественное согласие 
и политическая стабильность. Таким образом, развитие общества и 
стабильность,  общественное  согласие  взаимно  обуславливают 
друг друга. То, что в общественной и государственной жизни они 
становятся обоюдно причиной и следствием делает весь этот про-
цесс постоянно прогрессирующим.
Эта концепция основана на том, что коренные интересы всех 
общественных слоев, нации и народностей совпадают. Это повы-
шение экономики, культуры, жизненного уровня народа, расши-
рение социальных прав и свобод; развитие рыночных отношений 
на основе проводимых реформ, развитие демократии, совершен-
ствование государственности.
Согласие и стабильность означают глубокое понимание всеми 
силами общества, всеми народами их необходимости, обеспече-
ния  своими  действиями  согласованной  созидательной  деятель-
ности по единой программе развития Республики, их готовность 
защитить  конституционный  строй,  отказ  от  конфронтации,  на-
сильственных  действий,  от  революции,  продвижение  вперед  в 
соответствии  с  эволюционными  закономерностями,  мирно  без 
потрясений.  Это  не  означает  застоя,  более  того,  именно  в  этих 
условиях происходит наиболее быстрое развитие общества.
Характеризуя президентскую концепцию стабильности, надо 
выделить ее наиболее общие положения.
Он считает, что стабильность имеет общечеловеческую основу, 
каковой является идея человеческого единства. Он отмечает: "Не 
слишком  ли  часто  мы  в  политической  горячке,  в  пылу  амбиций 
теряем это естественное чувство человеческого единства, а этим 

Аманат
102
самым сеем рознь и во всем обществе, подстегивая его к конфрон-
тации". А ведь человеческое единство — это и есть стабильность.
Народы, люди, стремясь к сохранению стабильности, в случае 
ее нарушения огромными усилиями восстанавливают ее. Испы-
тав немыслимые муки и страдания в различных войнах, револю-
циях, других потрясениях, они своими действиями обеспечивают 
выход из этих положений, восстанавливают состояние стабиль-
ности, спокойной жизни, обеспечивающей экономический доста-
ток,  социальный  мир  и  людское  единство.  Изучая  историю  че-
ловечества, мы видим, что именно это составляло их идеал, они 
рассматривали стабильность как важнейшее условие своей жиз-
недеятельности,  самосохранения.  И  Назарбаев  в  приведенном 
положении подчеркивает, что самый стабильный фундамент ста-
бильности - люди, народы, все человечество, движимые чувством 
человеческого единства, предполагающего мир и спокойствие.
Но  для  сохранения  и  упрочения  стабильности  нельзя  исхо-
дить только из этого. В силу ряда объективных и субъективных 
обстоятельств, прежде всего, из-за коварных происков и подстре-
кательских действий различного рода антинародных сил состо-
яние стабильности может нарушиться. Такие силы стремятся к 
тому, чтобы народ забыл про изначальное условие своей спокой-
ной жизнедеятельности, своего созидательного существования и 
развития, чтобы он отодвинул на задний план идею стабильно-
сти, чтобы мрачный дух бессмысленных конфронтации возобла-
дал над здравым разумом, взял вверх в его сознании и действиях.
Поэтому одна из главных задач народного государства, заклю-
чается  в  том,  чтобы,  опираясь  на  идейный  потенциал  стабиль-
ности,  всем  миром  (т.е.  всем  обществом)  самым  решительным 
образом  пресекать  любые  действия  антистабилизирующих  сил, 
своевременно  предпринимать  превентивные  меры,  предупреж-
дать зарождения явлений, могущих вызвать даже самые малей-
шие ослабления стабильности.
Стало быть, прочность состояния стабильности коренится не 
только в общечеловеческой идеологии стабильности, но и в адек-
ватной деятельности народов, государств и их лидеров. Любое, 
самое сильное состояние стабильности не может быть причиной 
индивидуального и группового безразличия к нему. Оно нужда-
ется в постоянной заботе и поддержке государства, всего наро-

Аманат
103
да. Такова альфа и омега стратегии Назарбаева по сохранению и 
упрочению стабильности.
Касаясь такой проблемы как развитие национальной идеи и 
идеи  равноправия  казахской  нации  и  других  наций  и  народно-
стей,  проживающих  в  РК.  Владимир  Александрович  отмечает, 
что идея равноправия нации и национальных диаспор носит ко-
ренной и изначальный характер, определяющий все содержание 
и направление процесса их свободного развития, так как только 
в условиях равноправия, отсутствия подчиненности, господства, 
притеснения, привилегии, нация и национальные диаспоры мо-
гут обеспечивать свободное свое развитие по параметрам, выте-
кающим из природы человека, сообщества людей. На встрече с 
общественностью в январе 2001 года  Назарбаев назвал первым 
из  пяти  принципов  Казахстанской  идеи  равенство  многонацио-
нального народа Казахстана.
Равноправие казахской нации и национальных диаспор - это 
право, производное из естественного равноправия человека, при-
знанного человеческим сообществом и закрепленного в между-
народно-правовых  актах,  конституциях  практически  всех  стран 
мира. Так, закрепленное в статье 14-й Конституции Республики 
Казахстан равное право всех людей и граждан перед законом, т.е. 
их правовое равенство, распространяется на казахскую нацию и 
на все диаспоры, состоящие из людей, наделенных от природы 
естественным равноправием.
Правовое  равенство,  однако,  не  означает,  что  все  они  -  как 
люди, так и нации и диаспоры имеют одинаковый уровень разви-
тия, вносят одинаковую лепту в развитие общества - существуют 
различия. Стоя на позиции гарантии правового равенства, нации и 
народностей, находящихся на различных уровнях развития, госу-
дарство стремится к тому, чтобы сокращать различия в направле-
нии их возможного выравнивания, путем оказания им содействия, 
не замедления темпа развития более развитых наций и диаспор.
Ким В.А. всегда подчеркивал, что вопрос о государственном 
языке является одним из важнейших. В своей работе «Эпоха со-
зидания» он отмечает, что для Президента РК вопрос языковой 
политики — не просто вопрос о языке как ценности националь-
ной культуры, а вопрос Большой Политики. Он имеет огромное 
значение для всей жизнедеятельности Республики. Несмотря на 

Аманат
104
изменение  характера  государства,  ставшего  государством  всех 
живущих в Республике народов, для его суверенитета нужен ка-
захский язык, как государственный. Трудно представить суверен-
ное государство, в чьих учреждениях, в его международных от-
ношениях  с  другими  странами  применялись  бы  языки  народов 
других стран, вытеснившие язык нации, создавшей в историче-
ском плане свою государственность, и ныне играющей ведущую 
роль среди равных и в государстве.
В  своих  работах  Ким  В.А.  анализирует  принцип  разделения 
государственной  власти  на  три  ветви  и  роль  Президента  в  этом 
механизме.  Главным,  конечно,  высшим  звеном  в  механизме  вза-
имодействия ветвей власти является Президент республики, обе-
спечивающий  согласованное  взаимодействие  ветвей  власти.  При 
этом важны как очерченные в Конституции функции Президента 
по обеспечению согласованных действий ветвей власти, так и вы-
сокий авторитет Президента как личности. В этой связи следует 
отметить  огромную  роль  Президента  Назарбаева  в  обеспечении 
согласованной деятельности всего государственного механизма и 
его ветвей, что, в конечном счете, является важнейшим фактором 
обеспечения стабильности казахстанского общества и всей страны.
Неоднократно в своих трудах Ким В.А. возвращается к анали-
зу роли Президента РК Н.А. Назарбаева в разработке и принятии 
Конституций  суверенного  Казахстана  1993  и  1995  годов.  Прези-
дент обосновал важность построения Конституции в соответствии 
с идеей триады:  человек - гражданское общество - государство.
По этой триаде человек выступает как обладатель широких 
прав и свобод, как высшая ценность в обществе и государстве и в 
таком качестве выступает как изначальный элемент во всей три-
аде. Второй элемент триады - основанное на частной собствен-
ности гражданское общество, которое объединяет граждан и их 
независимые от государства различные объединения. Третий эле-
мент - само государство, которое должно служить народу.
Мысль о такой триаде была высказана Назарбаевым в докла-
де на Второй сессии Ассамблеи народов Казахстана 30 июня 1995 
года: "Новая  Конституция  качественно  отличается  тем,  что  она 
задумана и представлена как целостный и четкий и реальный "до-
говор народа с властью", ею устанавливаются понятные каждому 
фундаментальные, системообразующие, приоритетные элементы 

Аманат
105
правового статуса человека и гражданина, организации общества, 
построения и функционирования государственной системы".
Его мысль о триаде, пронизывая всю Конституцию 1995 года, 
способствовала тому, что все ее основные нормы и вся Консти-
туция в целом получила ясную направленность на человека и на 
гражданское общество, на нашу суверенную государственность.
Говоря об авторстве Конституции 1995 года, Н.А. Назарбаев 
многократно подчеркивал, что ее автором является, народ Казах-
стана. Все это верно, так как народ высказал свои мысли при об-
суждении  проекта  и  своей  непосредственно  выраженной  волей 
принял Конституцию. Но также будет правомерным считать, что 
достойным Соавтором Конституции является Президент Респу-
блики Казахстан - Нурсултан Абишевич Назарбаев. Его истори-
ческие заслуги в отношении Конституции выражаются в том, что 
в  то  нелегкое  время  он  выдвинул  обоснованное  предложение 
перед всем народом о принятии новой Конституции, что им обо-
снованы все основные идеи, в которых охвачены основные прин-
ципы, положения Конституции, что он сыграл в течение всех этих 
годов  плодотворную,  руководящую  роль  в  претворении  идей  и 
норм Конституции в жизнь.
Владимир  Александрович  Ким  был  привлечен  к  разработ-
ке проектов обеих Конституции суверенного Казахстана в 1993 
и в 1995 годах, где понадобились его богатый жизненный опыт, 
глубокие научные и практические знания. С особой теплотой он 
вспоминает жаркие споры и атмосферу осознания особой значи-
мости тех дней, царившую в период работы этих комиссии. Ким 
не устает повторять своим ученикам: «Мы - счастливые люди. На 
наших глазах и при нашем участии делается история, и вы будете 
рассказывать об этом своим внукам, они будут завидовать нам». 
Многие идеи Владимира Александровича нашли свое отражение 
в  нормах  Основного  Закона.  И  сейчас  государственные  органы 
обращаются к Владимиру Александровичу для получения сове-
тов, консультации и для проведения научных экспертиз. Высоко 
ценится добросовестность и кропотливость, с которой относится 
Ким к порученным заданиям, он очень тщательно и щепетильно 
формулирует каждое словосочетание, отдавая должное внимание 
вопросам юридической техники и в полной мере осознавая се-
рьезность законотворческой работы.

Аманат
106
Владимир Александрович является блестящим педагогом. На 
его  лекции  студенты  ходят  с  величайшим  удовольствием,  пре-
красно  зная,  что  Ким  удивительно  четко  и  доступно  излагает 
материал. Все лекции построены на богатом жизненном опыте и 
серьезных, разносторонних, глубоких знаниях.
Профессор  Ким  В.А.  всегда  старается,  чтобы  его  огромные 
знания приносили практическую пользу. Он неоднократно изби-
рался депутатом представительных органов власти. В г. Алма-Ате 
он был депутатом Совета в течении 4 созывов и Председателем 
постоянной  комиссии  социалистической  законности  (1963-1965 
гг.; 1965-1967 гг.; 1967-1969 гг.; 1969-1970 гг.), а также дважды 
избирался  депутатом  Совета  народных  депутатов  г.  Караганды 
(1971-1973 гг.; 1973-1975 гг.). 
Как общественный деятель и ученый - юрист Ким был назна-
чен членом Комиссии Верховного Совета по расследованию по-
литических репрессий и декабрьских событий 1986 года, а также 
являлся заместителем председателя комиссии Верховного Совета 
КазССР по выявлению нарушений законности в период 20-30 го-
дов ХХ века. 
За  свои  трудовые  заслуги  профессор  Ким  В.А.  награжден 
медалями  за  освоение  целины,  в  ознаменование  100-летия  со 
дня  рождения  В.И.Ленина.  Но  особую  гордость  составляет  на-
граждение  орденом  «Құрмет»,  который  Владимир  Александро-
вич  получил  из  рук  самого  Президента  Республики  Казахстан 
Н.А.Назарбаева.
За успехи службы в 1972 г. приказом Министра внутренних дел 
СССР полковнику внутренней службы Ким В.А. присвоено звание 
Заслуженного работника МВД СССР. В 1973 г. приказом Министра 
Высшего образования СССР Ким В.А. награжден значком отлич-
ника высшего образования СССР, а в 1992 году приказом Мини-
стра высшего образования Республики Казахстан награжден знач-
ком отличника высшего образования Республики Казахстан.
Научные,  творческие  и  педагогические  достижения  нашего 
юбиляра общепризнанны не только в Казахстане, но и в ряде дру-
гих стран мира. Он является действительным членом Академии 
гуманитарных наук Республики Казахстан, а также иностранным 
членом Российской Академии естественных наук.
Профессор  Ким  плодотворно  работает  в  сфере  подготовки 

Аманат
107
научных кадров. Им подготовлены 4 доктора юридических наук, 
более 30 кандидатов наук. Многие из них занимают высокие госу-
дарственные посты и ответственные должности. Владимир Алек-
сандрович  активно  оппонирует,  рецензирует  и  является  членом 
Ученого  Совета  юридического  факультета.  Юбиляр  принимает 
активное участие в разработке и рецензировании законопроектов,  
проектов государственных программ. Имея богатый опыт работы, 
он являлся членом конституционной комиссии Верховного Совета 
по проекту Конституции Республики Казахстан 1995 года, а также 
членом экспертно-консультационного Совета по проекту Консти-
туции Республики Казахстан при Президенте РК в 1995 году.
Владимир Александрович являясь корейцем по национально-
сти, является патриотом своей страны и интернационалистом по 
убеждению. В своих трудах («Ленин и решение национального 
вопроса», «В семье великого содружества социалистических на-
родов»,  «В  семье  единой»  и  монографии  «Годы  созидания»),  а 
также в своих выступлениях и лекциях он всегда пропагандирует 
уважение друг к другу, любовь к своей стране и языку.
Владимир  Александрович  принимает  активное  участие  в 
работе  Ассоциации  корейцев  Казахстана,  сотрудничает  с  по-
сольством  Республики  Корея,  чем  вносит  существенный  вклад 
в развитие добрых отношении между нашими странами и наро-
дами. Ким неоднократно бывал за рубежом: в 1958 г. - в КНДР 
в  научной  командировке  с  целью  сбора  материалов  для  книги; 
в  1995  году  в  Республике  Корея  в  составе  делегации  Казахста-
на, сопровождавшей Президента Республики Казахстан; в 1996 
году - в Республике Корея по приглашению общества корейско-
казахстанской  дружбы.  Историческая  Родина  знает  Владимира 
Александровича  как  выдающегося  ученого,  государствоведа  и 
как активного участника укрепления отношений между нашими 
странами в различных сферах
Владимир  Александрович  очень  отзывчивый,  тактичный  и 
деликатный человек, преданный своему делу, своим убеждениям. 
Он человек, полностью растворившийся в науке, педагогической 
деятельности и в своей семье. Его прекрасные душевные каче-
ства пользуются большим уважением и авторитетом среди коллег, 
учеников и являются ярчайшим примером для всех нас. 

 
Дәріс оқу үстінде. 2007 жыл
Әріптестерімен сұқбат үстінде. 2007 жыл

М
емлек
ет және құқық теориясы мен т
арихы, к
онстит
уциялық және әкімшілік құқық к
афе
драсы ұжымымен бірг
е

Аманат
110

Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет