Жалпы түсініктер
ҮЗДІКСІЗ ШАМАЛАРДЫҢ ДИСКРЕТТІК ТҮСНІГІ
жүктеу/скачать 0,85 Mb.
|
4 ҮЗДІКСІЗ ШАМАЛАРДЫҢ ДИСКРЕТТІК ТҮСНІГІҮздіксіз шама x(t) дегеніміз берілген диапазонда белгілі бір уақыт интервалында уақыт сәттерінің шексіз үлкен мөлшерінде мәндердің шексіз үлкен мәніне ие болатын шама. Дискретті дабыл дегеніміз ақпарат оны беруге пайдаланылатын шамалардың өлшемінде емес, ондағы дабылдардың тиісті мөлшерінде, олардың өзара орналасуында және т.б. берілген, бұл ретте дискретті дабыл үздіксізге қарағанда, мәндердің белгілі бір ақырғы санына ие бола алады. Дискретті шама уақыт бойында үздіксіз (дискреттелген) немесе (және) мәні бойынша үздікті (квантталған) болуы мүмкін. Рисунок 4.1 непрерывная величина Дискреттелген шама уақыт бойында үздікті болып табылады. Шамалардың мәндері уақыттың тек белгілі бір (алдын ала белгілі) сәттерінде ғана нольден өзгеше болады. Үздіксіз шаманың дискреттелген шамаға түрлену үрдісі дискреттелу деп аталады. Дискреттелудің ең жақын сәттерінің арасындағы Δt уақыт аралығын дискреттелу адымы деп атайды. Дискреттелу адымы біркелкі де, біркелкі емес те болуы мүмкін. 4.2 сурет - Дискреттелген шама Квантталған шама мәніне қарай үздікті болып табылады. Берілген диапазондағы шамалардың мәні мәндердің ақырғы санын қабылдайды. Үздіксіз шаманың квантталған шамаға түрлену үрдісі кванттау деп аталады. 4.3 сурет - Квантталған шама Кванттау үрдісінде үздіксіз шаманың ағымдағы мәні ең жақын тіркелген мәнімен ауыстырылады, ол алдын-ала белгілі болады. Кванттаудың екі ең жақын мәндерінің арасындағы Δt айырмашылық кванттау сатысы деп аталады. Кванттау сатысы тұрақты да, өзгеріссіз де болуы мүмкін. Үздіксіз шама бір мезгілде дискреттелген де, квантталған да болуы мүмкін. 4.4 сурет - Дискреттелген және квантталған шама Аналогты шама деп қандай да бір қайталама шаманы атаймыз, оның барлық мәндері үздіксіз (бастапқы) шама мәндерінің үздіксіз функциясы болып табылады. Егер бастапқы шама үздіксіз болса, ұқсас шама да үздіксіз болады. Бірақ егер алғашқы шама дискретті болса, ұқсас шама да дискретті болады. Сандық дабыл – дискретті дабылдың жеке алған жағдайы, оған тиісті ақпарат сан түрінде беріледі. Кодтау (шифрлеу) – сандық мәндер ережелерінің белгілі бір жүйесі бойынша цифрлар комбинациясы түріндегі квантталған шама алу. Дабылды қалпына келтіру үшін төмендегі шарттың орындалуы қажет: мұндағы Δt – дискреттеу уақыты, fв – кіру дабылының жоғарғы гармоникасының жиілігі. 5 ҮЗДІКСІЗ ШАМАЛАРДЫҢ ДИСКРЕТТІ ШАМАҒА ҚАЙТА ТҮРЛЕНУ ТҮРЛЕРІ Кез-келген Х шамасы в шамасына турленуіне болады; уақыт интервалы, Y— ; қысқа импульстердің жүру жиілігі, У = f ; тұрақты токтың электрлік напряжениясы,Y=U ; бүрыштық немесе сызықтық ауысуY=a или У = l. Xті Y түрлендірудің және схемалық шешімдерінің көптеген түрлері бар Өлшеу аспаптарының құрлымдық сұлбалары әр турлі,бірақ өлшеу аспабында жасалған өлшеу тәсәліне қарай негізгі екі құрлымдық сұлбаларға бөлінеді:тікелей қайта түрлендіру және компенсациялы кайта түрлендіру (компенсационного).Құрлымдары бойынша бұл сұлбалар қателік нәтижелері бойынша және жеке қайта түрлендірушілердің қателігіне карай ажыратылады. 5.2 сурет - Түрлендіргіштін структуралық схемасы Тікелей түрлендергіштен негзгі айырмашылыгы,ол кірістен шыгыска карай түрлендіру тікелей бағытта жүреді.кері бағытта түрлену жүрмейді 5.3 сурет - Түрлендіргіштін структуралық схемасы Келтірілген негізгі айырмашылығы, У шығысы кері бағыттағы XY түрленеді. Х кірісі оны толығымен тенестіреді.сонын нәтежиесінде ΔX кірісінін тек азғантай болігі гана тиесілі болады.ягни кері байланыс колданылады. Негізгі тенестірудін касиетіне негізгі кері байланыстын бар болуын жаткызады 5.3 сурет - Аспаптың тепе- теңдік түрленуінің(компенсациондық) структуралық схемасы Сандық импульсті түрлендірудін барысында өлшенетін электрлік шама импульстерге түрленеді,импульс саны берілген әр мәнге цифрлы есептеуішпен есептелінеді. Сандық импульсті түрлендірудін барысында өлшенетін электрлік шама электрлі сигналдардын жиынына түрленеді.олардың жиілігі белгілі бір уакыт интервалымен берілген шамамен цифрлы есептеушпен есептеледі. Уақыт импульсті түрлендіруде өлшенетін электрлік шама уақыт интервалына түрленеді.онын ұзақтығы интервалды белгілі периодта тіректік жиіліктік импульстармен және сол импульстарды санаумен анықталады. Амплитудалық түрлендіруде өлшенетін электрлік шама амплитуда электрлік сигналға түрленеді.оның мәні бір мезетте тіректік электрлік шамаларды терумен анықталады. 6 УАҚЫТТЫҚ ИНТЕРВАЛДАРДЫ ӨЛШЕУ,СИГНАЛДАРДЫН ЖИІЛІКТІК ФАЗАЛЫҚ ЖЫЛЖУЫ жүктеу/скачать 0,85 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|