Бүйректің құрылысы жəне қанмен жабдықталу

Жоғары  сатыдағы  омыртқалы  жануарлардың  зəр  бөлу  жүйесі  қос 

бүйректен  жəне  олардан  шығатын  зəрағарлардан,  қуықтан,  зəр  шығаратын 

өзектен тұрады. 

Мал бүйрегінің құрылысы өте күрделі. Ол сыртқы қыртыстық жəне ішкі 

бозғылт  заттан  тұрады.  Қыртыстық  қабат  нефрондар  жиынтығынан 

құралады.  Нефрон  -  ішінде  капилляр  шумағы  (мальпигий  шумағы)  бар 

қапшықтан  (Шумлянский-Боумен  капсуласынан)  басталады  (120-сурет). 

Оның бір қабат эпителий торшаларынан тұратын қабырғаларының арасында 

қуыс  болады.  Капсуланың  ішкі  қабырғасы  капиллярлар  шумағымен  тығыз 

жанасып,  сүзгіш  мембрана  құрайды.  Капсулаға  қаннан  сүзіліп  шыққан 

сұйықтық - алғашқы зəр жиналады.  

Қапшықтың  қысқа  мойыны  бірінші  реттік  ирек  түтікшелермен 

жалғасады.  Бүйректің  бозғылт  қабатына  жеткенде  ирек  түтікше  жазылып, 

жіңішкереді  де,  төмен  қарай  созыла  келіп  нефрон  ілгегінің  (Генле  ілгегі) 

ілгек тəрізді бұрылып қайта кеңейеді де, қыртыстық  қабатқа қарай жоғары 

көтеріледі.  Түтікшенің  бұл  бөлігін  нефрон  ілгегінің  өрлеу  иіні  деп  атайды. 

Жоғары  өрлеген  осы  түтікше  қыртыстық  қабатта  екінші  реттік  ирек 

түтікшелер  өзара  тоғыса  келіп,  еміздікшелер  түзеді.  Ал  еміздікше 

түтікшелері  зəрді  бүйрек  астаушасына  құяды.  Өз  ретінде  ол  бүйрек 

қақпасынан басталатын зəрағармен жалғасады.  

 

120-ñóðåт

. Íåôðîí 

º½ðûëûñû: 

1-

 

ê-ïèëëÿð 

2- 

ðåттiê  (ïðîêñèì-ëüäûº) 

èðåê  т¾тiê;  3,  4- Íåôðîí 

iëãåãiíi»  т¼ìåíäåó  æ¸íå 

¼ðëåó  èiðiìi;  5-åêiíøi 

ðåттiê (äèñт-ëüäûº) èðåê 

т

¾тiê;  6-  æèí-¹ûø  т¾тiê; 

ê-ïèëëÿðë-ð; 

8- 

-ðтåðèÿ; 9- âåí- 

 

319

жүктеу/скачать 9,54 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: