Жануарлар экологиясы

зияны да жоқ т.с.с. болуы мүмкін. Осыған сәйкес түраралық қарым- 
катынасты бейтараптық немесе 
нейтрализм 
(лат: пеиітаііз-бейтарап), 
бәсекелестік 
немесе 
конкуренция^ 
өзара тиімділік немесе 
мутуализм
(лат: 
шаШи88-өзара), 
жатыпішерлік (яғни арамтамактық) немесе 
комменсализм 
(фр.: 
сош-бірге; 
шепза-қорек), 
жырткыштык,
тоғышарлықХпаразитизм) қатынас деп жіктейді.
Бейтараптық. 
Бір экожүйеде, бір биоценозда бірге тіршілік 
ететін екі түрдің жануарлары (немесе өсімдіктер) өзара байланыссыз 
тіршілік етуінің нәтижесінде олардың бір біріне пайда да зиян да 
тигізбейтін қарым қатынаста болуы. Мысалы, қарағайлы орманда 
бірге өмір суретін сайрауық пен тоқылдак бір біріне ешқандай әсерін 
тигізбейді; қылқан жапырақгы орманды тіршілік ететін тиін мен бүғы 
бір-біріне жанаспайды, әсерін де тигізбейді.
Бәсекелестік. 
Бір жерде (биоценозда) бірге мекендейтін екі 
түрлі жануардың кажепенетін табиғи қорлары (қоректік қор, 
мекендейтін орын, т.б.) бірдей болса жэне ол қор жеткіліксіз болса 
түрлер өзара бәсекелес қатынасқа түседі. Нэтижесінде бір түрдің 
жануары екіншісіне басымдық көрсетіп, оны ьпъістырады, не оның 
тіршілік ету жағдайын төмендетеді. Түрлердің тіршілігіне қажетті 
жагдайлары үқсас болған сайын олардың арасындағы бәсекелестік 
кызу жүріледі. Бірақ бэсекелесудің нэтижесінде түрлер табиғи 
сүрыпталудан өтіп, тіршілік ету қабілеті жақсаратындықтан түрдің 
| өміршевдігіне оңды эсерін тигізеді.

жүктеу/скачать 12,6 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: