Жасыл жаңбыр таңдамалы өлеңдер

* * *
Періште едің, пері емес ең алдамшы.
Жайсаң едің, жан емес ең жалғаншы.
Жан таласып, жасырасың күнәңді,
Сен одан да өзіңе өзің таңданшы.
Таңдан,
Таңдан –
Мұндаймын– деп– мен неге?
Сайтан кірді қай уақытта кеудеңе?
Енді маған емші емессің,
Біліп қой,
Енді менің жүрегімді емдеме.
Ұзын, 
Қою.
Қайқы қара кірпігің.
Көктей алмас жүрегімнің жыртығын.
Берекемді алып болдың 
Ауырттың, 
Қу жаныма бермей қойдың бір тыным.
Сағынба да,
«Сағынамын!» деме де
Сабырсызсың,
Сағынғанмен немене!
Мыйсызым-ау, 

371
Мен білмейді дейсің бе,
Сенің жаның менен бөлек кемеде.
Кішкене еді кірбеңдерім,
Есейді.
Өтірігің өрт– өшімді көсейді.
« Қайтқың келіп тұр ғой...» деп ең күрсініп,
Айтқым келіп тұрып еді осы ойды.
Келмей-ақ қой , келмей-ақ қой сен маған,
Құсым едің қолыма ерте қонбаған.
Қара түнсің сен үстіме орнаған,
Мен теңізбін –дөңбекшимін, толғанам.
Келмей-ақ қой, келмей-ақ қой сен маған.
Мейірсізбін, мені әурелеп қайтесің,
Бар болса егер алынбаған айт, өшін,
Сен- перісің бір көрсеткен ай төсін,
Мен- пендемін біздерде жоқ сәйкесім.
Меңіреумін, мені әурелеп қайтесін?!
Келмей-ақ қой, мойынынды енді бір бұрма.
Жүк түсірме жүрек деген құрғырға.
Мен өзімді байлап қойдым шынжырға,
Бір сындырған сағымды енді сындырма,
Келмей-ақ қой, мойынынды енді бір бұрма.

372
МАЗМҰНЫ
Жастық жыры ......................................... 3
Ағын ...................................................... 5
Қоңыр қаз ............................................... 7
Ат пен ару ............................................... 9
“Ей, жүрегім, сен қанша сыздамадың” ....... 11
Қыс пен шал .......................................... 12
Дала ..................................................... 13
Әке ....................................................... 14
“Сырқаттанып қарт әкем” ........................ 16
“Жылқышы құс тынбайды” ..................... 17
“Қасында бар құлыны” ............................ 17
“Күлімдеп келіп үйіме” ............................18
Бір қызық ............................................. 19
“Тауға барып қайтсам ба” ........................ 20
“От ұрынды көзіме от ұрынды” ................. 21
“Бозторғайлар ән салуын қоймас та” ......... 22
“Түсінермін өмірді” .................................23
Таңсәрі ..................................................25
“Уай, мына қыс самалында да ұран бар” .... 28
“Жүр осы маған не жетпей?” .................... 30
Ұлға сын ............................................... 31
Анама ашық хат ..................................... 32
Белгісіздік .............................................34
Ұлым туған күні .....................................36 
“Жел тұрып, міне, келеді” ....................... 38
“Мазамды алған ойлар көп” ......................39
“Шыланған жасқа кірпігің” ..................... 40
“Сыйламаушы ең” .................................. 41

373
“Ей, жігіттер, ер жетсек те біз бүгін” ........ 42
Не жетеді ...............................................43
Жабайы гүл ........................................... 44
“Бұлданатын жүрегім бұлданбасқа” .......... 45
Жел өтіндегі жетім қыз .......................... .46
“Салқын. Салқын”..................................  47
“Нағыз ақын болар деп қайырымды” ..........48
Кіріптармын ......................................... .49
Қорқытпен сырласу .................................51
Оқымадым .............................................52
Ағарып ол да бара ма? ............................. 53
Тарбағатай .............................................54
Әкемен сырласу ......................................56
Мылтықтың монологы .............................57
“Масайраған сезімдерді тәрк етіп”............. 60
От пен тұз .............................................. 61
Әкетіп, әне, барады .................................62
Іздер едім ...............................................63
“Дағыстанның шың-құздарын көргем жоқ” 64
Менің күнім ...........................................65
Қызыл аяз ............................................. 66
“Таудан төмен түсіп келе жатырмын” .........67
“Солма гүлім” ........................................ 68
Сені қалай дәл теңегем ерменге .................68
Елес ..................................................... 70
“Алыстан бір үн естілген” .........................71
“Қымыран исі аңқыған” .......................... 73
“Жүрегімнің ішінде” ............................... 75
“Қиын-ау, қиын суреттеу мұны” ............... 76
Жастық-ай, жастық... .............................78
Жауқазын ............................................. 80
“Талма түнде тал басы тербетіліп” .............82
Қараңғыда .............................................83

374
Тамшы-ғұмыр ........................................ 84
Күлкі құрбаны ........................................85
Сирень .................................................. 86 
Ақ жусан ...............................................88
“Шеруқұмар”......................................... 89
“Махаббатсыз”.......................................  90
“Әрбір, әрбір жеңістерін тәнімнің” ............ 91
“Келмей-ақ қой, келмей-ақ қой сен маған” .92
“Түндегі өртті көріп пе едің сен” ................93
Солмын мен! ...........................................94
Қамыс пен қурай .....................................96
Сұлулық ................................................98
“Жаздың таңы, мінеки, келеді атып” .......101
“Түнемел ойды көп іштім”...................... 101
“Іштен тынып. Дыбысыңды шығармай” ...102
“Ол айтты:– мен сүйемін өмірді,– деп” ..... 103
“Сен кім үшін сәнденесің, мұнды қыз” ..... 104
“Аман калған жандайсың арашадан” .......105
“Тебіренгенімен терендер” ..................... 106
Махаббат ............................................. 107
Күн– келіншек ..................................... 108
“Сыңсып-сыңсып” .................................109
“Сәби гүлге тамды көктен аққан сүт” ........110
“Есіркеп маған қарадың” ........................111
“Сыңсиды жел бір әнді сызылдырып” ........112
Құрдасқа” ............................................ 113
“Тылсым үн кернеп маңайды” .................114
“Аяулы жан” ........................................ 115
Сам жамырап барады .............................117
Жар .................................................... 119
“Жүруші едің, құрбыжан ........................122
Тәрк етіп бәрін ......................................123
“Келді көктем, – дейсің ғой” ....................124

375
Сақтығың болсын ................................. 126
“Рәсуә” ............................................. ...127
“Бір запыран бар дейсің” .........................128
“Көзіңдегі жасыңды сығып-сығып 
тастайсың” ...........................................130
Ауруханада .......................................... 131
“Жылауық күздің түнінде .......................132
“Менің терім ағып жатыр бұршақтап” ......133
Бүгін түнде .......................................... 134
Өзен ғана ............................................. 135
“Қамырық күйді көп кешем” ..................136
“Аспан, жердің арасында жүр арман” .......137
“Байлық деген мал мен дәулет болса егер” .138
“Бір тауымнан биік болды бір тауым” .......140
Семей .................................................. 141
“Армысыңменің, ақтөрім” ......................143
Не де болса өртегін .................................145
“Шіркін қиял” ..................................... 147
Біз, адамдар..........................................148
“Қолымда кесе бос деме” .........................150
“Көл көсір боп тұрушы еді көк терек” .........150
“Аспан” ............................................... 151
“Неге керек” .........................................153
“Аспан жақта ұшқандай бу айналып” ........154
Үстелім ................................................ 155
Түнгі дауыл ..........................................157
“Қаймығу деген немене” ........................ 160
Кел, қаламым! ...................................... 161
“Кеше маған ай көрінді.......................... 162
Есенин мен христос ............................... 163
Мас ..................................................... 165
“Күлген жақсы-ау қарқылдап” ............... 167
“Миды сығып, тамшысынан дәрі алған” ...168

376
“Шұрайлы тіл, шырайлы сөз, тәтті жыр” ..170
“Шапқан сайын жер кемірер тұяқты” ...... 172
Жырласам деймін .................................173
Ауыл оттары ........................................ 176
Аңсар ..................................................178
Ескі үй .................................................179
От пен гүл ............................................ 181
Жабығу ...............................................182
Кім ғаріп? ............................................184
Қысқы бақтағы сары жапыраққа ..............185
“Ай бозарған түсіндей боп қаны аздың...”.. 186
Жаңа жыл күні .....................................187
“Мен өмірде дүлей көрдім, дүр көрдім” .... 188
“Мұңданасың неге, дос?” ........................189
Муза ....................................................190
“Жанарынан жылы шуақ шашырап” ........191
“Түн болғым келмейді түнерген” .............192
Сүйіп өсер өз елін” .................................193
“Анамды ойлап, сағына бастағанда” ........ 194
“Түнгі жолдай таусылмайтын, бітпейтін” .195
Сендерге ие болайын ..............................196
“Ақсуаттан аттанғанда мен алғаш” ..........197
Таусылмайтын өлең  ..............................198
“Шегірткелі, шеңгелді, шұбар шилі” ........199
Қаныш – жүрек .................................... 200
Қос саңлақ ........................................... 202
Күз де келді-ау! ..................................... 203
Құйын ................................................. 205
Сен – рухсың сен – арсың ........................206
Асау ....................................................208
“Қанаттарын қағып-кағып жіберіп” .........209
“Құмарым бар қанбаған” ........................210
Алғашқы сабақ .....................................212

377
Қаламға ...............................................214
“Арды ойламас адамға аласа аспан” .........215
“Күн келеді шапағы қызыл-сары” ........... 216
“Ақырын” ........................................... 218
Аққа толған қазандар құтқа толып.. ...... .219
Балалық .............................................. 221
“Түні бойы тамырыммен ой ақты” ...........222
“О, менің өрт күндерім, өрт түндерім” ......223
“Сырласа бергім келеді өткен өмірмен” .....224
“Кеше құстар көктем тойын тойлады-ай” ..225
Әсер .................................................... 226
“Жұртым тыныш , ел аман” ................... 228
““мисыз” деген бір сын есім жекұрын” ..... 230
“Кейде шырқап, кей кезде баяулаймын” ...232
“Көгімде күн бар” ..................................233
“Таулар шөгіп” ..................................... 234
Сен кімсің, қазақ? .................................236
Қазақ деген арыстан... ............................238
Қабанбай батырдың рухына шағыну ....... 242
Кешірмейді ..........................................244
Алыс ауыл ........................................... 246
Табиғатымның қақпасы .........................248
Дір ете қалам ........................................250
Нелер таяп келеді? ................................ 251
Жұт .....................................................253
“Біздің қазақ бірбеткей ғой...” ...............  255
“Мен мұңымды сарқып іштім” ................ 257
“Сумандаған суық тіл” ........................... 259
“Тау – саңырау” ....................................260
Албан ұзақ батырдың ақырғы сөзі” ..........261
1986 желтоқсан .................................... 263
“Мен емес!” .......................................... 268
Түс немесе майшамдар маскарады ...........270

Өзен ғана ............................................. 273
“Қамырық күйді көп кешем”  ...................274
Бір ақынға ........................................... 275
Өлең ....................................................276
“Мен шөлдедім бір сусынға...” ............. ...277
“Кеудеңнен керуен көшіп, ит үргенде” ......278
Біреу ...................................................279
Би үстінде ............................................280
“Майысып гүл маужырап” ..................... 282
“Аунақшып тұр ауа мен жел” ..................284
Не деймін? ........................................... 285
“Ойлар, ойлар” ..................................... 288
Табалдырық ......................................... 290
“Қайғы алмағын, жүрегім” .....................291
Үміт дүниесі ......................................... 292
“Ұшар жағын біліп ұшар торғай да” ......... 295
“Тұщы сулы” ........................................297
Қап жоғалған ....................................... 298
“Ештеңе жоқ” .......................................300
Әнші мен танабай ..................................301
Құмалақ .............................................. 303
Наразы науқан ..................................... 305
“Күн шыққан соң күрсінесің сен ақыр”  ...  306
Шам ....................................................307
Тірі өлік ...............................................309
Алматы туралы екі өлең .........................311
“Дәл жаныңда досың тұрса мысқылдап” ...314
“Жердің жайлап төсегін” ........................315
Мен және жер .......................................316
“Қиылған жоқ арыстанның тырнағы” ..... 318
Қасқыр ................................................319
Элегия .................................................321
Қайраты кем пенделер ...........................322

“Шақырады мені бір оңашалық” ...............323
“Келмейтүғын текені жезделегім” ........... 324
Қазақы үн ............................................ 325
Ыза .................................................... 327
“Абай!» деп...” ......................................330
Суық ауа .............................................. 332
“Түсінбеске түсіндірем деу – обал” ...........333
“Күлбілте күндер күлдірмек 
мені қытықтап” ....................................334
Бәйтерек ..............................................335
Шұрқырап қамбар ата, қой маңырап... .....337
“Өмірде адамдар болады” ........................338
Қуанасың сен неңе? .............................. 339
“Қылыш ұстап көрген жоқпын қолыма” ...340
Мезі етеді .............................................341
Поэзия  ............................................... 343
“Қапырық дейді ауаны” .........................344
 “Ей, жұлдыздар, жұлдыздар” ................ 346
“Жаңа жыл жетті” ................................ 347
“Желді күнгі жапырылып қоғадай” .........349
Шалторы ............................................. 350
“Сезінгенде сергек бір күйдің лебін” .........352
“Жыршы жырын айта ма толғамастан” ....353
“Шым-шытырық түс көрдім өткен жолы” .355
“Мұңды бикеш!” ....................................357
“Өкпелепсің...” .....................................358
“Жастардың жайсаң әзілі” ....................  360
“Қабағын түйіп” ................................... 361
Аза ......................................................362
Бауырым тұрсынғалидың рухына.. ......... 363
Ағам азат қайтқандағы ой .......................366
Ақтаңкер ............................................. 368
“Періште едің, пері емес ең алдамшы” ......370

Қайран  ҚАИРБЕКОВ
ЖАСЫЛ ЖАҢБЫР
Редакторы Ә. Оспан 
Қате түзеуші Қ. Нұрмаханова 
Көркемдеуші редакторы М. Байұзақова
Техникалық сарапшы Н. Сүйеубекұлы
ИБ №78
Басуға 16. 10. 2014 ж. қол  қойылды. 
Қалыбы 84 108 
1
/
32
.  Офсеттік басылым.
 Қаріп түрі “MM Mekteptik”.  Көлемі 20,0 шартты баспа табақ. 
Таралымы 2000 дана. Тапсырыс №78
«ҚазАқпарат» баспа корпорациясының баспаханасы