Жастардың саяси мәдениеті Қазақстандағы азаматтық қоғамды
азаматтық қоғамдағы жастар: қоршаған орта, бос уқаыт және қатысу
жүктеу/скачать 484,48 Kb.
|
Диссертационная работа Рыстиной И.
азаматтық қоғамдағы жастар: қоршаған орта, бос уқаыт және қатысужастар және қауіптер: денсаулық мәселелері, есірткілер, қылмыскерлік дискриминация қыздар және жас әйелдер [131]. Халықаралық деңгейде жастар мәселелерін шешу мәселелеріне ұсыныстар қабылдау және мәселелерді талқылаудың келтірілген мысалдары болып табылады, ол біздің пікірімізше жалпы мемлекеттік деңгейде әлемдік тәжірибені алу және қолдану үшін ынталандыратын және қызықтыратын факторлары болып табылады. Себебі ол азақматбтаыстамалардың кері байланыстарында құрылады, ол адам құқықтары бойынша халықаралық актілерде жазылған. Көбіне Қазақстанда ратификацияланған, мекенжайлық қағидасы ескеріледі, яғни оларды сол олар арналғандарға іске асыруға арналған. Себебі адам ресурстарын және бірінші кезекте жастарды жұмылдыру шешімді қабылдауға оны қатыстыру жолында пәрменді аспект болады. Бәрінен бұрын шешімді қабылдау процесінде жастардың нақты және тиімді қатысуының оң тәжірибесі қабылданатын демократиялық шешімдердің легитимділігін қамтамасыз ету үшін негізін құраушы болып табылады. Бұл осы әлеуметтік топтың жергілікті, аймақтық және республикалық деңгейлерде белсенді қатысуына әкелуі мүмкін. Жастарға қатысты халықаралық құжаттарды талдау оң әлемдік тәжірибені пайдаланудың маңызды жағдайларын одан әрі зерттеуге негіз береді. Біріншіден, жастардың қызығушылығын қамтамасыз ету облысында басқару және өзін өзі басқаруды қамтамасыз ету негізіндегі демократиялық тұрақтылық негізіне әрекеттесуге бағыттауды жалғастырған жөн. Екіншіден, ТМД- мемлекеттерінің қоғамдық өмірдегі жастардың белсенді қатысуы мәселесі бойынша міндеттемелері сондай-ақ мемлекет басқаруына жастарды қосу мүмкіндігін кеңейтетін заңнамалық тәжірибені кеңінен қолдануға жағдай жасайтын болады. Бұл жағдайда жастардың ұйымдастырушылық- құқықтық нысандарына азаматтық қоғам институттары ретінде қатысу жастар кеңесі, жастар парламенті, жастра форумдары, институционалдқы (советы при маслихатах, смешанные комиссии и т.д.ә)неж әкімшілік құрылымдар (жас отбасын жоспарлау органдары, балалар әжне жастар және т.б.). Осыған байланысты жастар үшін саяси талқылаулардыі әр түрлі орга ндарын құрып, қолдап және дамытып қана қоймай оларды бұқаралОсыған байланысты жастар үшін саяси талқылаулардың әр түрлі органдарын құрып, қолдап және дамытып қана қоймай оларды қоғамның қоғамдық-саяси өміріне жастарды тартудың тиісті тиімді құралдарын әзірлеу керек. Біріншіден, бұқаралық ақпарат құралдарымен жұмыста жастардың белсенді қатысуын кеңейту керек. Екіншіден, жастардың жобалары және бастамаларын қолдай отырып, қазіргі ақпараттық және коммуникациялық технологиялар көмегімен қоғам өміріне тарту, жастарды ақпараттандыру керек. Үшіншіден, жастар ұйымдарын дамыту, үкіметтік емес ұйымдарда және саяси партияларда жастардың қатысуын ынталандыру, сондай -ақ жастарды еңбекке және қоғамға қызмет етуге ынталандыру. Бұл жерде жастардың қоғам өміріне қатысу құрылымдарын және ролін жекелеген тақырыптармен шектемеген жөн, керісінше шындық тұрақты және уақытта шектелмеген міндет болып табылатын, аумақ немесе қала үшін жобалар, нақты нәтижелерге жету мақсатында әзірлеуге тарту керек. Жоғарыда айтылғаннан белсенді азаматтардың қалыптасу қажеттілігі белсенді азаматтар, демократиялық қоғамның дамуындағы жастардың рөлін белсенділендіру толыққан шақтағы ғана емес, сонымен қатар жастық шақтағы қабылданатын қадамдар және шешімге ықпал ету мүмкіндіктерін қолдау, кеңістік, құралдар, құқықтардың болуын болжайды. Бұл жерде мемлекеттік және жергілікті билік органдары жастардың әлеуметтік интеграциясына жағдай жасауы керек, бұл жерде өзінің мәселелерімен және қиындықтарын ғана жеідеу көмектесіп қойай XXI ғ. шақырулармен, олар, мысалы «ақпараттық қоғам және қалалардағы қауіпсіздіктің жоқтығы» Сонымен қатар жергілікті айақтық және орталық биліктердің стратегиялары және шаралары «әр түрлі қажеттіліктер және сауық пен көңіл көтерудің міндетті қатысуы» және әр түрлі қажеттіліктерді ескерумен құрмет ахуалындағы тәжірибе бойынша іске асырған жөн олар жастардың қатысуын белсенділендіруге арналған. Қоғамда аса жылдам болып қжанат процесстерді зерттеуде қоғам негіздерінен шығатын ажырамас процесс және тұрақты мақсаты болып табылатын демократизация тұрақты мақсат және ол қоғам негіздерінен шығады атап айқтанда жергілікті мемлекеттік органдардан және өзін -өзі басқару органдарынан шығатын кішігірім аумақтық округтер қалалардың және аймақтардың сондай-ақ жаңа өсіп келе жатқан ұрпақтың ажырамас процессі болып табылады. Жастардың саяси тұлғалануының қоғамның қоғамдық-мемлекеттік орналасуын жқасартудағы оны ынталандырудың маңыздылығы аз емес аспектісі саяси партиялар болып табылады, бәрінен бұрын саяси партиялар мен қозғалыстардың жастар бөлімдері болып табылады. Олар қоғамдық қозғалыстардың қаралатын сегментіндегі саяси қызметтің белсенді және маңызды қатысушылары болып табылады. Олардың саяси сахнадағы әлеуметтік қызметтері мен рөлі жастар қоғамдық ұйымдарында барынша кәсіби болып табылады, себебі олар барынша үлкен дәрежеде қоғамның саяси өміріне интеграцияланған, оның с* - саяси партиялардың және қозғалыстардың ажырамас бөлігі болып табылады. Өзінің қызметінде олар жастар саяси көшбасшыларының «локомотивтері» ретінде ғшатын, тиісті аналық ұйымдарда бар барлық артықшылықтарды қолданады. Ереже бойынша, өзінің мансабын жас саясаткер колледжде немесе университетте, жалдау бойынша жұмысты, сол партияның жастар ұйымындағы жұмыспен және т.б. қоса атқара отырып бастайды, олардың көзқарастарын ұсынады.Саяси тұлғалану және саяси рекрутирлеу процесінде жастар осынұдйаыймдардың рөлін және функцияларын бағалаумен келіскені жөн, сбебі жастар біртіндеп саясатқа жастардың саяси ұйымдарының желісі арқылы тартылады. Онда адам болашақ саясатқа қатысты бастапқы білімді алады, онда болашақ қызметіні бағытын таңдайды[135]. Жастардың саяси ұйымдары болашақ көшбасшыларды, сарапшыларды, қйымдастырушыларды, журналистерді, жалпы болашақта партияның саясатын анықтайтын және оның өміршеңдігін жүзеге асыратындарды анықтайтыны сөзсіз. Ғылыми әдебиетте кейбір зерттеушілер ұсынатындай, саяси партиялар саяси әлеуметтену, азаматтық қоғамның институттары болып табыла ма. Саяси партиялар әлеуметтік қатынастардың тұрақты қалыптасқан жүйесін құрамайтыны айқын, ол саяси мүдделерді анықтайды және әрекет етеді, саяси бағдарлардың құралы қызметтерін және саяси кадрларды жылжытуды орындайды. Аталмыш зерттеүушін қоғамдық пікірде көрсетілген саяси бағдарларды қалыптастыру аспектісі қызықты, оны партиялардың өздері құрады. Партиялар, олардың көшбасшылары және әр түрлі функционерлерді саяси ұсыныстардың тікелей өндірушілері, идеология және саяси оқиғаларды құрушылар деп атауға болады. Олар әлеуметтік шындықты құрылымдайды және өзінің құрылымдарын азаматтарға ұсынады. Олардан саяси ақпарат бәрінен бұрын БАҚ қамтитын әлеуметтік коммуникациялар көмегімен таралады, отбасындағы, достар, әріптестер арасындағы ресми емес қарым - қатынас түрлері және т.б., оқу орындарындағы қоғамдық-саяси білім. Осындай түрдегі ақпараттың таралуының негізгі мақсаты – мемлекеттік билікті саяси қолдау үшін азаматтарды немесе қандай да бір партияны немесе көсемді жұмылдыру, басты түрде сайлауларда, егер олар азаматтық қоғамның барынша көп немесе аз қалыптасқан саяси институтын құраса. Қоғамдағы болып жатқан саяси және әлеуметтік өзгерістерге өзінің қатыстылығын жас азаматтардың сезінуін оң дамыту және ықпал етуді қалыптастырудың туындаған қажеттілігі контексінде, жас азаматтарды азамақттықоғамның инстуционализациясы процесіне қатыстыр у, жоғарыда аталып өткендей, бәрінен бұрын әр түрлі ғылыми зерттеулердің пәні болады. Бұл ретте халықаралық тәжірибеге сүйене отырып, партиялық ұйымдардың жастар блогының екі негізгі міндеттері бөлінеді: саяси қызмет үшін кадрларды дайындау және партия идеяларын болашқа және жас сайлаушыларға жеткізу, қоғамдық пікірді қалыптастыру. Жастар ұйымдары нақты партия шеңберінде жастардың аға ұрпақпен өзара байланысының П.Бурдье сипаттаған үлгісінің жарқын бейнесі болып табылады. Бұл сияқты ұйымдардың басым бөлігінің қызметінің негізгі бағыты өз партияларының сайлау кампанияларында белсенқдаітысу болып табылады (жастардың партиялық ұйымдарының бұл қызметі олардың көшбасшыларымен де бөлінеді), яғни оларды адам ресурстарымен қамтамасыз ету және сәйкесінше жастарды уақытша жұмысқа орналастыру, олардың басым бөлігі ұйым қызметінің басқа түрлеріне белсенді қатыспайды. Іс жүзінде көптеген жастар партиялық одақтары партия үшін сайлау кампанияларын өткізуге арналған партияның құралдары «сайлау машиналары» болып табылады, олар жастар одақтарының мүшелерінің бюджеттерін толтырудың маңызды көзі болып табылады [137]. Келтірілген интерпретациямен келісе отырып, алайда ірі саяси партиялардың құрамында құрылған жас партиялық ұйымдарда және бөлімшелерде тиісті тәжірибенің жоқтығын атап өткен жөн. Басты мәселе осында, жастардыөз болжамдарын анықтауға үйрету, сол немесе өзге саяси партияның бағытын үлкендер ұстауы керек. Идеология және дәстүрлі саяси партиялар ролінің төмендеу қаупі нәтижесінде болашаққа деген сенімнің және шынай келешектің жоғалуы өкінішке орай, зорлық сияқты қолайсыз баламаға әкелуі мүмкін. Алайда бұрын болған авторитарлық үлгілер, бұрыннан бар мәселелерге барабар шешім бере алмайды. Осыған байланысты бірінші кезекті назарды жастармен байланысты әмселелерге аудару керек. Соныменқатар, жастарды модернизациялық процесстерге саси қатысу деңгейі мен формалары туралы айта отырып, жастардың саяси белсенділігінің нақты жағдайын айту қажет. Жекелеген бозбалалар мен бойжеткендер топтары бүгінде саяси әлсіз тұлғаланғанын ескеру керек, кейбіреулері үмлде бейсаясат. Ал адам кіретін саяси қатынастар қаралатындықтан, құндылықтар, білімдер, ережелер жүйесі адамда саясат саласынақатынасы бойынша қалыптасатынын айтқан орынды, оның саяси санасының немесе саяси ділінің ерекшеліктерін анықтайды. Жастар проблематикасы саласындғаы танымал ресей ғалымдары Л.Гозман және Е.Шестопал саяси ділдің екі маңызды құрылымын атап көрсетеді: мазмұнды жағынан: көзқарастар, құндылықтар, сезімдер және т.б., олар белгілі бір жинқатарда қалыптасады, оларды белгілеуүшін идеологиялық «жарлықтар», идеологиялық стеоротиптер («коммунист», «демократ», «либерал» және т.б.); ойлау стилі, саяси топшылаулар сипатүый,енжі қабылдау тәсілі («психологиялық құрал») [137] Зерттеушілермен келісе отырып, саяси ділдің құрылымдары уақыт өте келе өзгеріп қана қоймай, бір-біріне сәйкес келмеуі де мүмкін. Бұл саяси ділдің өзгергіштігі жағдайы және оның құрылымдарының бір-біріне әсйкессіздігі ғалымдардың алдына азаматтардың саяси мінез - құлқының заңдылықтарын анықтау үшінсаяси сананың сипаттамаларының жүйесін әзірлеу міндетін қояды. Жас ұрпақтың өміршеңдігі, оның әлеуметтік-саяси және мәдени өмірінің Институтициолизациясы процесіне оның үлесі дамыған демократиямен қазіргі азаматтық қоғамның шындықтары оның тиімді қызмет етуінің негізі болып табылады. Жастарңды өзіндік әлеуметтік -саяси идентификациясы мәселелері бойынша әдебиеттер көп емес. Ресейлік авторлар тобы Ю.Л.Качанов Г.Сатаровтардың әрекеті саяси диспозициялар кешенін көрсетеді, ол тұлғаның саяси бағыттылығы деп атау қабылданған мазмұнды құрайды, оны тұлғаның саяси бғаыттылығы деп айтуға да болады, қабылдау, бағалау, ойлау, әрекеттердің саяси диспозицияларының ансамблі, олар саясат өрісінің агентіне ие болады және олардың белгілі бір саяси тәжірибені, білім және мүддел ерді игеру және меңгеруі» [138]Саяси белсенділікті арттыру немесе төмендету механизмі өзектілікті құрайды немесе сәйкесінше сол әдістердің маңыздылығын азайту, олар азаматтың ниеті негізінде жатыр)саясатқа қатысу (азаматтық қарыз, өз мүдделерін қорғау, билікке деген қатынас және т.б.). Жастар қосалқы мәдениетінің зерттеулерінің кең тобы жалпы жастардың оларға тән қасиеттер мен қызметтердің жиынтығы арқылы оқытуды, сондай-ақ тұлғаланудың әр түрлі деңгейіндегі жастардың топтарын зерттеуді қамтиды. Алайда бізді барынша қызықтыратын жастар зерттеулерінің аспектісі жас ұрпақтың ұдайы артып келе жатқан және өзгеретін құндылықтарын, әлеуметтік қатынастарын және атап айтқанда – саяси қатынастарын түсінуі. Себебі біздің зерттеудің пәні саяси ынталандырумен және атап айтқанда – саясимен байланысты. Себебі біздің зерттеудің пәні саяси ынталандырумен байланысты, онда сізді бәрінен бұрын өмірлік стратегия қызықтырды, ол адамның қоғамның саяси өміріне енуге деген тұрақты ұмтылысын болжайды. Жастар тиісті нормалар және құндылықтарды қабылдай отырып және с аяси қатынастарға қатысатын белгілі бір топтармен сәйкестендіре отырып, саяси институттар арқылы қоғамның саяси жүйесіне интеграцияланудың үлкен мүмкіндігіне ие екендігін айтуға болады. Шынымен де жастар партиялық кадрлардың ықтимал және нақты электоратты құрайды (бұл жерде саяси жастар ұйымдарының рөлі маңызды). Саяси мінез-құлықтың басқа түрлерін жүзеге асыру (митингілер, қарсылық акциялары және т.б.) жас ерекшелік мөлшерлері мүлде шектелмеген. Жастардың саяси қатысуының деңгейі мен әр түрлі түрлері туралы айтып, саяси белсенді жастардың үлесі кішігірім екендігі жағдайын көрсету қажет, себебі көптеген қыздар мен бозбалалар саяси әлсіз тұлғаланған, көбісі мүлде бейсаяси – бірінші орындақызығушылықтары бойынша құрдастарымен араласу, білім, жұмыс алады. Өлшемдердің сан алуандығының барлығынан саяси қатысу деңгейін таңдау барынша мақсатты болып көрінеді, ол келесі көрсеткіштерді қамтиды: саяси белсендіқатысу (саяси ұйымдарға мүшелік, сайлауларда өз кандидатурасын ұсыну, саяси үгіт, сайлаулардан басқа әр түрл і саяси іс- шараларға қатысу); бәсең саяси қатысу (дауыс берулерге және Референдумдарға қатысу, саяси жаңалықтарға, оқиғаларға субъектілерге қызығушылық); саяси абсентизм (қандай да бір саяси белсенділіктің жоқтығы). Жастар ортаәслыеуметтік -демографиялық, сондай-ақ мәдени- психологиялық тұрғыда біртекті болмағандықтан, аталмыш зерттеуде жастарда топтарға бөлу саяси қатысу деңгейінің өлшемі бойынша ұсынылған, осыған байланысты мынадай практикалық сұрақтар ұсынады: саяси қатысудың әр түрлі деңгейімен жастар топтарының сандық және сапалық құрамының ерекшеліктері қандай; белгіленген әлеуметтік -психологиялық және әлеуметтік механизмдердің әрекеті салдарынан аталмыш топтарда саяси бірегейлену қалай болады; саяси қатысу деңгейі және саяси -психологиялық және саяси идентификацияның әлеуметтік механизмдерінің әрекетінің ерекшеліктеріне байланысты жастардың саяси идентификациясының қандай стратегиларын немесе үлгілерін атап көрсетуге болады. Сонымен қатар саяси идентификация процесінде саяси сенім механизмі болады, ол көбіне стереотиптенуге негізделген. Жас адам тек салыстырып қана қоймай, сонымен қатар өзінің өмірлік тәжірибесі және саясат туралы алған білімі негізінде билікке сол немеөсзеге үміткерлерге сену немесе сенбеу керектігін таңдайды. Бұл жерде азаматтар мен саяси көшбасшылардың белгілі бір саяси өкзқарастарын көрсететін саяси болжамдар сыныптарын қалай бағалау және салыстыру керектігін білу қажет, кем дегенде өзінің қандай да бір қоғамдық дамудың және оны жүзеге асыру ниетінің концептуалды бағытын декларациялайды. Жеке таныс емес адамның шынайылығына сену оңай емес, егер ол адам саясатпен айналысса, ол Н. Макиавелли уақытынан дәстүрлі түрде «лас іс» деп есептеледі. Белгілі бірәлеуметтік топтың көзімен саясаткердің оң бейнесін қалыптастыру мәселесін шешу үшін т анымал саяси технологиялар тобы бар [139]. Осылайша, саяси идентификациғяа ие бола отырып, индивидтер саяси қатынастар субъектісі және саяси әлеуметтанудың процесіндегі әлеуметтік институттардың ықпал ету объектісі ретінде шығады. Жоғарыда стереотиптелген саяси көріністер индивидке формалды және формалды емес құралдар көмегімен индивидке беріледі. Бұл жерде, индивидтің саяси әлеуметтенуі процесіндегі әр түрлі әлеуметтік институттардың ролін белгілеу қажет, сондай-ақ қоғамдағы саяси коммуникация болатын каналдарды қарастыру. Басқаша айтқанда, бұл жерде тұлғаға әлеуметтік институттардың осындай ықпалы туралы сөз болып отыр, ол тиісті құралдар арқылы ондағы белгілі бір бірегейлікті қалыптастыруға қабілетті. Саяси тұлғалануды зерттеуді чикаго мектебінің ғалымда ры Д.Истонның басшылығымен бастады. Олардың зерттеулерінің пәні белгілі бір ролдерге оқыту процесі ретінде анықталады, оны саясат саласында орындау қажет. Одан бері және осы құбылыстың сол аспектілеріне байланысты саяси әлеуметтенудің анықтамаларының үлкен саны ұсынылды, оларды зерттеушілер барынша маңызды деп санады. Содан бері саяси әлеуметтенудің анықтамаларының үлкен саны ұсынылды. [140]. Мысалы, Л. Гозман жәнеЕ.Шестопалсаяси әлеуметтенудің орталық кезеңі билік және биліктік қатынастар туралы дұрыс көріністерді, сондай-ақ билікке деген қатынасы бойынша өзінің құқықтары мен міндеттері туралы адамның пікірлерін қалыптастыру болып табылады [141], Дәстүрлі анықтаманы И. Денисов келтіреді, онда білім беру жүйесіне ерекше орын беріледі –бұл қоғамның саяси өміріне тұлғаны тарту процесі, оның нәтижесінде индивид саяси білімдердің, нормалардың, құндылықтардың, қағидалардың, дәстүрлердің белгілі бір жүйесін игереді, ол оған толық қанды саяси субъекті ретіндеқызмет етуге мүмкіндік береді. Саяси әлеуметтенудің каналдары әмбебап әлеуметтік институттар болып табылады, оған қоғамның барлық мүшелері қосылған: отбасы, білім беру жүйесінің органдары, құрдастар қоғамы, бұқаралық коммуникация құралдары, саяси және діни бірлестіктер. Әлеуметтік институттарданбасқа саяси әлеуметтенудің каналдары жекелеген саяси оқиғалар бола алады [142]. Саяси әлеуметтенудің субъективті қырын атап өтіп, мысалы, И. Щеглов оны процесс ретінде үтсінуді ұсынады, осы арылы адам белгілі бір саяси нормалар менқұндылықтарға бірігеді, оларды өзінің ішк і әлеміне қосады, өзінің саяси санасын және мәдениетін қалыптастырады және субъективті саяси тәжірибеге дайындалады және оны өзінің өмірлік циклі бойында жүзеге асырады. Саяси ақпаратты беру көзінің түрі бойынша, И. Щеглов бірінші және екінші көздерді атап көрсетеді. Бірінші көздер қоғамдық-маңызды қызметтерді орындайды және тұрғындардың кең тобын саясатқа тартуға жағдай жасайды (бұқаралық ақпарат құралдары). Екінші–нақты бағдарланған және саяси ақпаратты белгілі бір топқа немесе жекелеген индивидке беруге бағытталған. Авторлардың пікірінше, аталған функция негізінен отбасы институты, әр түрлі оқу орындары, әлеуметтік ортамен жүзеге асырылады. Біріншілерінен олар барынша түрленушілігімен ерекшеленеді, ол «екінші» өңдеудің кәсібилігімен және ақпаратты берумен шарттастырылған. Осы көздердің екі классынан және адам жинақтаған әлеуметтік саяси тәжірибемен алынатын білім сондай -ақ әлеуметтік ортаның факторларының ықпалы оның саяси «мені» дамуының деңгейін анықтаудың бастапқы өлшемдері ретінде шығатын болады [143]. Егер саясиәлеуметтену түсінігін анықтаумен мәселе айқын болса, онда саяси субъектілерден қапарат таралатын каналдар жинағы соншалықты бір мағыналы емес және оларды анықтау тәсілдері пікірлердің кеңінен таралуын анықтауды ұсынады. Кейбір зерттеушілер бұқаралық ақпарат құралдарын саяси көзқарастардың қалыптасуына барынша тиімді ықпал етуге ие бұқаралық ақпарат құралдарын көрсетеді. Бұнда БАҚ біруақытта үлкен дәрісхананы қамтуға қабілетті, дәл солар (бәрінен бұрын жаңалықтар бағдарламалары және оларға пікірлер) «осында нақты бағалар және саяси саладағы әрекеттерге ықпал етіп, саясатқа қатысты ақпараттың барынша аз санын тұрғындарға ұсынады. БАҚ, ақпараттық ағындарды басқарып, саяси шындықты белсенді «препарациялайды», өзінің қарауы бойынша оның бір жағын көрсете отырып және басқаларын көлеңкеде қалдырады. Ақпаратты қараудың осындай сипаты мүлде зиянсыз: нәтижесінде бөгде ойланбаған аудиторияларды беру болады (оларда тыңдаушы және оқырман жұмысы жоқ) атаулар және көріністер. Адамдардың пікірлері нәтижесінде олардың БАҚ хабарламаларынан алатынымен анықталады» [144]. Алайда, біздің көзқарасымызша, саяси тұлғаланудың бірінші және айқын институттарының бірі, онда жас адам қосылған отбасы болып табылады. Саяси болжамдар қалыптасқанда тек мүліктік жағдай ғана емес , соныменқатар отбасы м.шелерінің арасындағы үлгі де роль атқарады. Қазіргі уақытта кейбір ғалымдар саяси тұлғалану процесіндегі отбасының ролі кеңестік кезеңмен салыстырғанда азаяды. Сонымен қатар отбасы маңызды әлеуметтік ұяшық болады, ололардың бір бір іне қатынасы бойынша өзара міндеттер және олардың белгілі бір құқықтарын болжайды. Ол азаматтық қоғам жоқ болғанда да, бар болғанда да өмір сүруге қабілетті. Ер мен әйел арасындағы неке одағына негізделген, ол олардңы бір -біріне дегенқатынасы бойынша белг ілі бір құқықтар мен өзара міндеттерді болжайды. Әр отбасы – бұл өзінің нормативті- құндылықты құрылымымен ерекше отбасы. Оның мүшелері бірге үй тұрмысының пәндеріне ие және қолданады, отбасылық ағзаның тұтас ретінде өмір сүруімен байланысты мәселелер мен сұрақтарды шешуде қатысады. Отбасы өмірі социумнан шығатын императивтерге бағынады және діни, адамгершілік және құқықтық нормалармен реттеледі. Кейбір қатынаста отбасымен ұқсас - бірінші тұлғалану институты жас ерекшелік топтары болып табылады немесе индивидтің жақын айналасы (достары, жұмыстағы немесе оқудағы әріптестері). Әлеуметтену тетігі, соның ішінде саясиұ, ндаб еліктеуге, жас ерекшелік тобымен сыртқы идентификацияда құрылған, ол әсіресе жастарға тән. Достар, әріптестер, құрдастар көбінесе референт рөлінде шғыа алады, олар мінез -құлық нормаларын анқытайтын әлеуметтік ұстанымдар, тұлғаның құндылық бағдарлары. жүктеу/скачать 484,48 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|