Бану ШАЛОВА
ХАЛЫЌТАР ДОСТЫЄЫ – БІРЛІКТЕ
Есік қаласында В.Терешкова атындағы орыс
орта мектебін биыл бітірдім. Енді міне, жоғары
оқу орнының табалдырығын аттап, өзім қалаған
Қ.И.Сәтбаев атындағы ҚазҰТУ-да Ақпараттық тех-
нологиялар институтының 1-курс студенті атанып
отырмын. Аңсаған арманымның
бірі жүзеге асқанына қуандым.
Бір мақтан тұтар жай: өзім оқып
жүрген қасиетті қара шаңырақтан
талай атақты ғалымдар, ақын-
жазушылар, есімдері елге та-
нымал
қоғам
қайраткерлері,
әлемді әнімен тамсандырған
“Дос-Мұқасан” ансамблі шықты.
Алдымда тағы да бір мақсат
тұр. Ол – қазақ тілін оқып, үйренуге деген құштарлық.
Өйткені, мен өзім Қазақстанда туып-өскеннен кейін,
мемлекеттік тіл – қазақ тілі болған соң, қазақ тілін
үйренуге деген ынта-жігерім артты. Қазір 1-курста оқи
жүріп, қазақ студент-жастарымен қазақша сөйлесіп, аз
ғана уақыт аралығында біраз тілді меңгеріп қалдым.
Бір байқағаным, қазақ тілі өте бай тіл екеніне көзім
жете түсуде. Үйренем, білгім келеді деген адамға
оның ешқандай да қиындығы жоқ екенін айқын сез-
дім. Тек ықылас, ынта-жігер болу керек екен адамда.
Қазақ тілін жақсы меңгеру үшін университетіміз-
де ай сайын жарық көретін “РАС” газетін де оқып
тұрамын. Тілге құрмет дегеніміз – елге құрмет, туған
жерге құрмет қой. Менің ендігі ой-арманым – универ-
ситетті бітіргенге дейін қазақ тілін жақсы меңгеремін
деп ойлаймын. Өзімнің бірге оқитын достарымды мем-
лекеттік тіліміз - қазақ тілін үйренуге шақырамын.
Галина ЛИПКИНА,
Ақпараттық технологиялар
институтының 1-курс студенті.
ЌАЗАЌ ТІЛІ
ЖАНЫМА ЖАЌЫН
В сентябре под руководством преподавателя ка-
федры русского языка Б. Муратовой состоялся кон-
курс, посвященный празднику языков. Вечер открыл
ведущий А. Кемадилдаев,
который напомнивший об
Указе Президента нашей
республики Н.А.Назарбаева
о Дне языков. Он отследил
историю развития государственного языка, на основе
казахской литературы, продекламировав стихи Абая,
Ы.Алтынсарина, М.Шаханова и других видных поэтов.
М. Жубай сделал экскурс в русскую литературу,
прочитав на русском языке стихи А.С. Пушкина, М.Ю.
Лермонтова. Студентка Ж. Скакова сделала сообщение
об истоках мировой литературы, о литературе древней
Греции. А. Бауыржанулы поделился особенностями
французской, испанской литератуы, познакомив со-
курсников с творчеством видных писателей. Г. Кады-
ракын перенесла студентов в мир литературы Герма-
нии, прочтя стихи немецких поэтов в подлиннике, а
также сделала доклад на тему литературы Арабских
стран, читала в переводе стихи О. Хаяма. Студентка
А. Макул читала стихи на английском языке, рассмо-
трела творчество английских и американских писате-
лей. Благодаря А. Жиренбаеву слушатели оказались
в мире культуры, литературы Китая, а Ш. Мусаулы
представил присутствующим
литературу древней и совре-
менной Японии. Члены жюри
подытожили результаты и
присудили призовые места:
1-место – А. Бауыржанулы, 2-место – А. Кема-
дилдаев, 3-место – А. Жиренбаев. Студенты уча-
ствовали в конкурсе с интересом и энтузиазмом.
Соб. кор.
П р а з д н и к я з ы к о в
Т
ТІЛДЕР МЕРЕКЕСІ
ІЛДЕР МЕРЕКЕСІ
The Kazakh Nat-
ional Technical Uni-
versity named after
K.I. Satpaev, for two
days became a centre of the international scientific coope-
ration in the field of colloid chemistry and a nanotechno-
logy in the industry. 20-21th of September KazNTU was
hosting the international conference (Workshop) «CollNa-
noInd 2010» «Colloids and nanotechnologies in industry».
The purpose of the conference was the development of
cooperation with foreign scientists in the field of colloid ch-
emistry and a nanotechnology, with participation PhD degr-
ee, master degree and undergraduates students from different
universities. During the conference current scientific proble-
ms and different ways of science integration were discusses.
As the vice-rector of science and international rel-
ationships of the Kazakh National Technical Univers-
ity I. N. Dussembayev noted, conference was devoted
to one of the most actual problems for any country on a
global scale. It is notorious that the level of the scientif-
ic achievements in sphere of nanotechnologies direct-
ly determines the development of the innovations and as
a result the development of the economy of the country.
In the mid-nineties of the last century nano-scale par-
ticles brought high attention, which evoked occurrence of
new interdisciplinary field of science that combined phy-
sic, chemistry and biology. In nanotechnology, a particle
is defined as a small object that behaves as a whole unit
in terms of its transport and properties. The decimal prefix
«nano» occurs from the Greek word and defined as dwarf.
Nanotechnology is a science and engineering at the
scale of atoms and molecules. It is the manipulation and
use of materials and devices so tiny that nothing can be
built any smaller. The idea of nanotechnology was born
in 1959 when physicist Richard Feynman gave a lectu-
re exploring the idea of building things at the atomic and
molecular scale. He imagined the entire Encyclopaedia
Britannica written on the head of a pin. Nowadays nano-
technology is the clue for solving all problems in all fie-
lds of science, from genetics to time-space adventures.
Such international forum is hosted in our coun-
try for the first time. Leading scientists participat-
ed from different countries, such as Germany, Ita-
ly, Taiwan, Poland, Portugal and Sweden; partner
university SOC. The Kazakhstan science was represented
by many known scientists, including scientists from Ka-
zNTU – one of the leading Universities of Kazakhstan.
The chairman of the conference was doctor of chemic-
al science,
p r o f e s s -
or Saule
Aidarova
– the director of the International Postgr-
aduate
Institute
«Excellence
PolyTech».
One of most interesting reports were presented by the
co-chairman of the international scientific committee pro-
fessor Reinhard Miller, Max Planck Institute of Colloids
and Interfaces, Germany; professor, independent intern-
ational expert of the Republic of Kazakhstan science and
education development monitoring committee T. Imae,
National Taiwan University of Science and Technology,
Taiwan; L. Liggieri CNR-Institute for Energetic and Int-
erphases, Genova, Italy. Among the Kazakhstan scientists,
the most remarkable were given by doctor of chemical sc-
ience, professors Z. A. Mansurov, Institute of Burning of
Al-Farabi Kazakh National University; academic of АN
RK K. B. Musabekov, Al-Farabi Kazakh National Un-
iversity; doctor of technical science S. E Kumekov and
doctor of chemical science G. I. Boiko, KazNTU e.g.
Also, in order to improve professionalism and compe-
tence, were organised various trainings and master classes
for professors University, young scientists and employees.
SALTANAT KENBEILOVA
New academic year - new scientific conference
New academic year - new scientific conference
Т
ОТАНЫМ МЕНІҢ–ҚА
ОТАНЫМ МЕНІҢ–ҚАЗАҚСТАН
ЗАҚСТАН
Ќалдырылєан ќолтаѕба
– университет
тарихы
4
Досмұхамед КІШІБЕКОВ,
ҚР ҰҒА академигі,
философия
ғылымдарының
докторы, профессор.
Газет коллективтің айна-
сы, әрбір жеке адамның три-
бунасы. Газеттің үлкен-кішісі
жоқ. Ол баспа (печать). Онда
жазылған ой-пікір, ұсыныс
тасқа басылғандай сақталады, ұмытылмайды. Сондай
газеттердің бірі “РАС”, алғашқы жылдары “За инженер-
ные кадры” – “Инженер кадрлары үшін” деп аталатын. Га-
зет бетінде студенттер, магистранттар мен докторанттар,
оқытушы-профессорлар, әрқайсысы айтуым керек деген
пікірлерін, қуаныш-табыстарын, алдағы мақсаттарын
айтып, ойларымен бөлісетін. Бұл, әрине, жарты
ғасырдан астам уақыт ішінде әбден қалыптасқан жақсы
дәстүр. Оның үстіне, газет - университетіміздің тарихы.
Оны зерттеймін дегендерге таптырмас құнды материал.
Газет қашанда ішкі өміріміздің бейнесі. Әсіресе, маған
ерекше әсер ететіні студенттер мақалалары. Сол арқылы
олар өз табыстарымен ғана бөлісіп қоймайды, сонымен
қатар, бойындағы творчестволық мүмкіндігін оятады.
Бұлақтың көзін ашады, қаламын ұштатады. Ғылымға,
өнерге жол ашады. Газетте студенттердің өлеңдері,
қысқа қызықты әңгімелері, сықақтары да жарық көреді.
Қазіргі еліміздегі белгілі ақындар Иранбек Оразбаев,
Қасымхан Бегманов, тағы басқалар творчестволық ба-
стауын студент кездерінде біздің осы газетімізден алды.
Ондайлар қазіргі студенттерімізден де шығады деп се-
немін. Қазіргі “Дос-Мұқасан” және оның Досым Сүлеев
сияқты мүшелері кезінде біздің газеттен қолдау алды.
Ойларын ортаға салып, сол газет бетінен көрініс тапты.
Бұл тәрбиенің ең тиімді жолдары екенін айтқым ке-
леді. Өйткені, кезінде біршама уақыт осы газетте редак-
тор болдым. Газеттің коллективпен байланысы қандай
болатынын білемін. Коллективіміз Президентіміздің
халқымызға Жолдауларын терең ұғынып, ынта-жігермен
қолдайды. Соңғы жылдары газетіміздің беделі артып ке-
леді. Мақалалар мазмұны да, полиграфиялық сипаты да
жоғары. Оқырман қауымға ұнайды. Оның үстіне басы-
лым мемлекет тілінде де, орыс халқы тілінде де жарық
көреді. Бұл да бүгінгі таңда тәрбиенің тиімді түрі дегім
келеді. Жазам деген авторларға ешқандай қиындық жоқ.
Ағылшын тіліндегі мақалаларға да орын беріліп жүр.
Редакция журналистеріне шығармашылық табыс ті-
леймін!
ТƏРБИЕЛІК МƏНІ
МОЛ ҚҰРАЛ
Өздеріңіздің сүйікті басылымдарыңыз “РАС” га-
зетіне 10 жыл толып отыр. Оның алғашқы 1-ші саны
2000 жылы қазан айында жарық көрді. Газет шығаруға
дайындық жұмыстары кезінде қатталған құжаттар мен
қағаздарға қарап, университеттегі редакциялық-баспа
бөлімінің 2000 жылы мамыр айында “Пульс КазНТУ”
деген атпен жалпыуниверситеттік газет басылымының
жобасын әзірлегенін, оның алғашқы нөмірін қыркүйек
айында шығаруды жоспарлағанын көруге болады.
Университет газетінің атын қалай атау керекті-
гі жөнінде оқырмандарға жасалынған ұсыныстарға
байланысты басылымның бірнеше балама атта-
ры: “Сатпаевец”, “Инженер”, “Жас талап”, “Тех-
ника шыңына”, “Дарын”,“Техникалық түлектер”,
“Жас қыран”, “Alma mater” сарапқа салыныпты.
Соңынан “РАС” деген атауға тоқтам жасалынған.
“РАС” – бөліп айтар болсақ, руханият, адамгерші-
лік, самғау немесе орысша реальность, анализ, страте-
гия деген ұғымдар негізге алынған. “РАС” деп аты да
айтып тұрғандай, тек шындықты жазып, шындықты
айтып, шындықты ту етіп ұстап келе жатқан жайы бар.
Он жыл уақыт аз да, көп те емес. Десе де, осы
арада өткен он жылда оның жарыққа шыққан жүзден
астам саны қолдарыңызға тигенше шығармашылық
топтың талай еңбегі жатқанын аңғару қиын емес.
Әйтеуір, уақыттың текке, зая кетпегені анық. Олар-
да 5000 астам үлкенді-кішілі материалдар, 2000 астам
суреттер, штрихтер, коллаждар жарық көрді. Бүгінге
шейін әртүрлі газет жанрларында – хабар, суретте-
ме, корреспонденция т.т. материалдар беріліп келеді.
Қ.И.Сәтбаев атындағы ҚазҰТУ өткен жылы
құрылғанына 75 жыл толу мерейтойын атап өтті. Ре-
дакция ұжымы осыған орай көлемі 48 беттік арнайы
шығарылым әзірледі. Оны журнал десек те болады.
Онда университеттің өмірге келу тарихынан бастап
бүгінге шейінгі аралықтағы қадау-қадау қол жеткізген
табыстары өркенді өрістерінен қысқаша мағлұмат бе-
рілді. Онда редакция журналистерінің шығармашылық
ізденіс іздері қолтаңба болып қалды.
Университеттің (ол кезде институт) бір кездері
1957 жылдан жарық көрген “За инженерные кадры” –
“Инженер кадрлары үшін” деген институтаралық газе-
ті болған-ды. Алайда, сексенінші жылдардың басында
Алматы қаласы жоғары оқу орындарының тыныс-
тіршілігін көрсететін “Өркен”, “Горизонт” мерзімді
басылымның дүниеге келуіне орай, ол газет шығуын
тоқтатқан-ды. Арадағы жиырма жылға жуық үзілістен
соң, 2000 жылдың қазан айында “РАС” газетінің 1-
ші саны А–4 кіші форматпен оқырмандар қолына
тиді. Оның редакторы университеттің оқу-тәрбие ісі
жөніндегі проректоры, профессор Ұ.Е.Сыдықов болды.
“РАС”-ты “За инженерные кадры” – “Инже-
нер кадрлары үшін” газетінің сабақтасқан жалғасы
деуімізге де әбден болады. Десе де, “РАС”-тың
онымен салыстырғанда мазмұнына, сапасына, без-
ендірілуіне қатысты айырмашылығы өте көп.
Уақыт талабын, заман ағымын дөп басқан “РАС”
басылымының бүгінгі реңі өзгеше әрі офсет-
пен басылып, түрлі-түсті қағазда шығарылады.
Газет
2004
жылдың
қараша
айынан
қолдарыңыздағы форматқа – А-3 пішінге көшірілді.
Бүгінде газеттің тұрақты авторлар қатары едәуір
көбейді деуге болады. Газетте ректордан бастап,
барлық проректорлар, департамент, институт ди-
ректорлары, басқа да құрылымдардың басшылары,
профессорлар, кафедра меңгерушілері, қатардағы
оқытушылар, әр курстағы студенттерге, өз ойын айтқан
оқырмандардың материалдарына орын беріліп келеді.
ҚазҰТУ-дың өзге оқу орындарынан бір өзгешелігі
және ол өздеріңізге де белгілі, техникалық ма-
ман кадрларын даярлайды. Соған қарамастан,
қолынан қалам түспеген оқытушы-профессорлар,
өнерге, өлең жазуға икемі бар жастар көп. Бұған
қуануға болады. Алайда, олардың жазғандары
өңделмей, “мұрты” бұзылмай жарық көреді деуден
аулақпыз. “Қырнап”, “әрлеп” өндіріске жіберіледі.
Соңғы жылдары студент-жастардың, жалпы,
оқырмандардың газетімізге деген ықыласы артты.
Газетті іздейтін, редакцияға телефон шалып тұрақты
сұрайтын болды.
Газетіміздің қаз тұрып кетуіне жиі-жиі мақала
жазып, әр кездері өздерінің сүбелі үлесін қосқан
Мүштай аға Батырбековтың (марқұм), профессорлар
Ғ.Нысанбай мен Н.Сейітов, Ш.Әбдіраманның, доцент-
тер Б.Құмар мен сатирик-жазушы Т.Кенеев (марқұм),
С.Тұрбекова, спорт тақырыбына тұрақты жазған
С.Крылов (марқұм), Қ.Шаймаханов, А.Нұғыманұлы,
Е.Әуелхан, заңгер Е.Жұрынбаев, Ж.Есіркегенова,
К.Рябченюк, З.Ғубайдуллина, Т.Ибрагимова, тілші-
лер М.Сағымбаева, Д.Сәрсенбекова, Г.Әкімбаева,
А.Өмірбеков, А.Есімбекова, А.Мырзахмет, К.Хошна-
зарова, Р.Рәштайқызы, Д.Арынбаева, газетті безенді-
рушілер Ғ.Мамырбек, Г.Оразалиева, М.Мәуленова,
қоғамдық фототілші Д.Тайыров, Ж.Қалиақпарова,
терушілер Д.Смағұлова, мен Л.Қосжановалар, бел-
сенді студенттер Д.Бейсенбекұлы, Е.Тәукебай, Ғ.Бе-
кенов, Б.Рсақов, Б.Оралханов, Р.Әріп, Б.Нәлібаев,
Р.Нұрлыбаев,
А.Нугаметова,
Қ.Белқоңыров,
Е.Зікірияұлы, А.Байларова т.б. есімдерін құрметпен
атағанымыз абзал. Бұл тұста бәрін тізіп шығу мүмкін
де емес, қалып қалғандар болса, ренжімеуін қалар едік.
Газеттің сапасын әлі де жақсарта түсу ойымыз-
да бар. Кезінде газеттер туралы Ахмет Байтұрсынов
айтқандай, университеттегі “Халықтың көзі, құлағы
һәм үні” саналатын “РАС” газеті редакция ұжымының
оған шығармашылық мүмкіндігі толық жететініне
де сенімдіміз. Ізденіс игі нәтижесін беретіні сөзсіз.
Марат ӘБДІХАЛЫҚ,
“РАС” газетінің бас редакторы,
Қазақстан Журналистер одағының мүшесі.
Таяуда университетіміздің № 1-ші жатақханасында
“Бәйшешек” әдеби бірлестігінің ұйымдастыруымен
әсерлі әдеби-музыкалық кеш болып өтті.
Осы кеште “Бәйшешектің” белді мүшесі, жас ақын
Дауыл Әрбибектің “Анарыс” баспасынан шыққан
“Әриам” деп аталатын жыр жинағының тұсауы ке-
сілді. Кешке “Анарыс” баспасының қызметкері, ақын
Дәулетбек Байтұрсын, “Қазақ әдебиеті” газетінің тілші-
сі, ақын Рысбек Дәбей, “Айқын” газетінің қызметкері,
ақын Ерлан Жүніс, белгілі ақын Саят Қамшыгер
қатысып, өз өлеңдерін оқыды. “Бәйшешектің”
мүшелеріне шалқар шабыт тілеп, ақ баталарын бер-
ді. Жүректерінен жыр төгілген ақын студенттеріміз
ағынан жарыла өз жырларын оқыды.
Кеш қасиетті қара домбыра мен киелі қобыздың
үнімен әсерлене түсті. Кешке қатысқан әл-Фараби
атындағы ҚазҰУ студенттері мен белгілі қаламгерлер
ҚазҰТУ студенттерінің талантына ризашылықтарын
білдіріп тарасты. Кешті “Бәйшешек” әдеби
бірлестігінің жетекшісі Аспандияр Әденұлы жүргізді.
Бану ШАЛОВА
ƏСЕРЛІ ЖЫР КЕШІ
Студент института Ав-
томатики и телекоммуни-
каций нашего универси-
тета Максат Мамадияров
включен в Казахстан-
скую книгу рекордов
2008-2009 г.г. Парень из
города Жетысай Южно-
Казахстанской области об-
ладает уникальными спо-
собностями: читает любой
текст справа налево ( т.е.
наоборот) на казахском, рус-
ском, арабском языках со скоростью 290 слов в минуту.
Обладает уникальными
способностями
“РАС”-қа – 10 жыл!
«РАС» ГАЗЕТІНЕ РИЯСЫЗ АЌ ТІЛЕКТЕР
5
Біздер – студенттер қашан да жаңалыққа жаны құштар жан-
дармыз ғой. Сондықтан да болар, еліміздегі, өзіміздің уни-
верситетіміздегі күнделікті болып жатқан жаңалықтарға
құлағымыз түрік жүреді. ҚазҰТУ-дың білім мен ғылымдағы,
қазіргі заманғы уақыт талабына сай жеткен жетістікте-
рі
жайлы
жаңалықтарды
өзіміздің
университетіміздің
айнасына
айналған
“РАС”
газеті
арқылы
оқып
отырамыз.
Мен өзім Экономика және бизнес институтының 3-курс студентімін. Университетіміздің
Жастар ісі жөніндегі комитетінің мүшесімін. Біздің белсенді жастарымыз газеттің әрбір
нөмірі шыққан сайын оның студенттер арасына кеңінен таралуына үнемі көмектесіп келеді.
“РАС” газетінің жарық көргеніне 10 жыл толуына орай, тұрақты оқырманы ретінде айтар
тілегім: осындағы қаламгерлер мен белсенді тілшілеріне әрдайым толағай табыс тілеймін.
Динара ӘЛІШЕВА,
Жастар ісі жөніндегі комитеттің мүшесі,
Экономика және бизнес институтының
3-курс студенті.
ТЎРАЌТЫ
ОЌЫРМАНЫМЫН
“Оқусыз – білім жоқ, білімсіз – күнің жоқ” де-
мекші, университетіміздің Ақпараттық техно-
логиялар институтына түскеннен бері өзіміздің
қара
шаңырағымыздың
айнасына
айналған
“РАС” газетінің тұрақты оқырманымын. Га-
зетте жарияланып жатқан барлық мақалалар
университетіміздің әр кезеңдегі тыныс-тіршілігін жақсы қамтып келеді.
“РАС” газетінің 10 жылдық мерейлі мерекесімен құттықтай отырып, редак-
ция қызметкерлеріне шығармашылық табыс тілеймін. Алдағы уақытта студент-
тер өмірінің өзекті мәселелерін қамтып, жастарға сапалы білім, тәлімді тәлім-
тәрбие беретін жақсы материалдар жариялана берсе екен деген ниеттемін.
Айжан КАСАНОВА,
Ақпараттық технологиялар
институтының 2-курс студенті.
ШЫЄАРМАШЫЛЫЌ
ТАБЫС ТІЛЕЙМІН
Ақпараттың сарқылмайтын құралы,
Ордасында білім жиған құнары.
Ұрпақ қамын ойландырған тұмары,
Жақсылық пен жаңалықтың шынары.
Он жылдығы газетімнің күздегі.
Атқарылған небір істер тізбегі.
Жаны жайсаң ұстаздарым толғанған,
Сыр шертеді қаламұштың іздері.
Асқақтайды “РАС” деген жақсы атың,
Алға қойған айқын сенің мақсатың.
Жорналшылар қауымына тілерім,
Әрқашан да ашық болсын аспаның!
Ұстаз әрі ақын Ыбырай Алтынсарин атамыз:
Оқу білім бар жұрттар,
Тастан сарай салғызды.
Айшылық алыс жерлерден,
Жылдам хабар алғызды, –демекші, ҚазҰТУ
қабырғасында білім алып жатқаныма биыл 4-ші жыл. Өзімнің
тұрақты оқитын газеттердің бірі – университетімізде шығатын “РАС” газеті,
яғни, университет өмірінде болып жатқан күнделікті жаңалықтарды, хабар-
ошарларды үзбей жариялап келеді. Сондай-ақ студенттердің арасында талап-
ты жастардың таланттарын танытуына мүмкіншілік береді. Мұның өзі жаста-
рымыз үшін маңызы өте зор.
Басқа жоғары оқу орындарында жарық көретін газеттермен салыстырғанда
материалдарының сапасымен де, безендірілу жағымен де айшықты “РАС”
газетінің жылдан-жылға көркейе беруіне, таралымның көбеюіне тілек-
теспін. Ал редакция ұжымы шығармашылық табыстарға жете берсін.
Достарыңызбен бөлісу: |