Жылдық есебі 2015

264
265
ЖЫЛДЫҚ ЕСЕБІ 2015
Клиенттерге берілген несие 
бойынша кепілмен қамтама-
сыз ету кепіл құны бойынша 
көрсетілген және әрбір жеке 
қарыз бойынша кредит сома-
сымен шектелген. 
Кепіл құны өткізуге кеткен бар-
лық шығысты, соның ішінде 
қаржы шығысын және өткізу 
мерзімін есепке ала отырып 
түзетілген әділ құны бойынша 
көрсетіледі және әр жеке қа-
рыз бойынша кредит сомасы-
мен шектелген. Әділ құн жар-
ты жыл сайын қайта қаралып 
отырады. 
2015 ж. 31 желтоқсандағы жағ-
дайы бойынша банктерге және 
басқа қаржы институттарына 
ұсынылған несие мен қаражат 
бабына 596 млн. теңге (2014 
ж.: 64,506 млн. теңге, 
2013 ж.: 10,590 млн. теңге) со-
масын құрайтын кері РЕПО 
келісімдері бойынша ұсыныл-
ған несие де енгзілді.
2015, 2014 және 2013 жж. 31 
желтоқсандағы жағдайы бо-
йынша клиенттерге кері РЕПО 
келісімдері бойынша ұсыныл-
ған несие жоқ.
Кредит рейтингілері 
Қаржы активтері халықа-
ралық танылған рейтинг 
агенттіктері берген ағымдағы 
кредит рейтингілерін ескере 
отырып жіктеледі. Ең жоғары 
ықтимал рейтинг – ААА. Қар-
жы активтерінің инвестиция-
лық деңгейі ААА-дан ВВВ-ға 
дейінгі рейтингтерге сәйкес 
келеді. Рейтингісі ВВВ-дан тө-
мен қаржы активтері алып-
сатарлық деңгейге жатады.
Бұдан әрі Топтың қаржы активтерінің кредит рейтингілері бойынша жіктелімі ұсынылған: 
ААА
АА
А
ВВВ
<ВВВ
Кредит 
рейтингі 
берілген жоқ 
2015 ж.  
31 желтоқсан 
Барлығы 
(млн. теңге) 
Ақшалай баламасы 
-
-
-
24,526
-
2,680
27,206
Пайда немесе  залал арқылы  әділ 
құны  бойынша бағаланатын қаржы 
активтері
 1
-
103
-
281,112
14,064
16,073
311,352
Банктерге және басқа қаржы 
институттарына берілген несие мен 
қаражат 
-
70,619
5,813
22,091
182,404
15,750
296,677
Клиенттерге берілген несие 
-
-
-
-
998
3,828,738
3,829,736
Сатуға арналған қолда бар 
инвестициялар
2
1,531
-
-
15,358
9,046
7,208
33,143
Өтеуге дейін ұсталатын 
инвестициялар 
-
153
-
206,305
2,437
1,041
209,936
Басқа қаржы активтері 
-
2
-
85
170
17,951
18,208
ААА
АА
А
ВВВ
<ВВВ
Кредит 
рейтингі 
берілген жоқ 
2014 ж.  
31 желтоқсан 
Барлығы 
(млн. теңге) 
Ақшалай баламасы 
-
-
-
106,924
-
1,436
108,360
Пайда немесе залал арқылы әділ 
құны бойынша  бағаланатын қаржы 
активтері 
1
393
450
1,358
105,421
8,152
14,252
130,026
ААА
АА
А
ВВВ
<ВВВ
Кредит 
рейтингі 
берілген жоқ 
2014 ж.  
31 желтоқсан 
Барлығы 
(млн. теңге) 
Банктерге және басқа қаржы 
институттарына берілген несие мен 
қаражат 
-
44,483
10,603
88,745
36,023
28,696
208,550
Клиенттерге берілген несие 
-
-
-
-
43,803
2,078,345
2,122,148
«Самұрық-Қазына» ҰӘҚ» АҚ 
облигациялары
-
-
-
659,116
-
-
659,116
Сатуға арналған  қолда бар 
инвестициялар
2
-
850
36,256
26,318
14,200
13,945
91,569
Өтеуге дейін  ұсталатын 
инвестициялар 
-
-
155
15,532
1,792
961
18,440
Басқа қаржы  активтері 
-
3
-
243
183
15,515
15,944
ААА
АА
А
ВВВ
<ВВВ
Кредит 
рейтингі 
берілген жоқ 
2013 ж.  
31 желтоқсан 
Барлығы 
(млн. теңге) 
Ақшалай баламасы 
-
-
-
144,585
-
763
145,348
Пайда немесе залал арқылы әділ 
құны бойынша бағаланатын қаржы 
активтері
 1
-
7,702
52
77,244
8,381
23,139
116,518
Банктерге және басқа қаржы 
институттарына берілген несие мен 
қаражат 
23,114
36,914
47,883
12,112
13,564
6,156
139,743
Клиенттерге берілген несие 
-
-
-
-
2,097
1,898,896
1,900,993
Сатуға арналған қолда бар 
инвестициялар
2
-
-
-
7,210
5,893
6,653
19,756
Өтеуге дейін ұсталатын 
инвестициялар 
-
-
152
2,881
2,235
1,235
6,503
Басқа қаржы  активтері 
-
9
13
149
82
5,336
5,589
1 Пайда немесе залал арқылы әділ құны бойынша бағаланатын қаржы активтері үлестік бағалы қағаздарсыз көрсетілген.
 
2 Сатуға арналған қолда бар инвестициялар үлестік бағалы қағаздарсыз көрсетілген.
Топ жұмыс істейтін белгілі бір 
контрагенттерде халықара-
лық рейтинг агенттіктерінің 
кредит рейтингілері болма-
ғандықтан, Топ тарабынан 
контрагенттердің халықара-
лық рейтинг агенттіктерінің 
рейтингілерімен салыстыруға 
болатын ішкі кредит рейтингі-
лерін анықтай алатын өзіндік 
әдістемелері әзірленді. Бұн-
дай әдістемелер маңызды 
корпоративтік клиенттерге 
арналған рейтинг үлгісі және 
бөлшек клиенттерге, шағын 
және орта бизнеске арналған 
скорингтік үлгілер болып та-
былады. Скорингтік үлгілер 
белгілі бір өнімдер үшін әзір-
ленеді және несие мерзімі 
барысындағы әртүрлі кезең-
дерінде қолданылады.  
Клиенттерге берілген не-
сие ішкі бағалау мен басқа да 
аналитикалық іс-шараларды 
негізге ала отырып жауапты 
бөлімшелер тарабынан жік-
теледі. Жинақталған тәжіри-
бені ескере отырып, 2010 ж. 
желтоқсанда клиенттің қар-
жы жағдайы мен ақша ағы-
мын тереңдете талдауға 
негізделген қарыздың құн-
сыздану ықтималын баға-
лау әдістемесі жетілдірілген 

266
267
ЖЫЛДЫҚ ЕСЕБІ 2015
болатын. Жетілдірудің нәти-
жесінде аталған талдауға қа-
рыз алушының операциялық 
тиімділігінің, өтімділігінің көр-
сеткіштері, капитал құрылы-
мы, ақша ағымы және борыш-
қа қызмет көрсету бойынша 
көрсеткіштері, менеджмент 
сапасы, индустрия тәуекелі, 
нысаналы мақсатта қолданбау 
деректерінің болуы, клиент-
терімен қарым-қатынас тари-
хын бағалау сияқты сандық 
және сапалық параметрлері 
енгізілді.
Топ корпоративтік қарыз алу-
шыларға құнсызданбаған қа-
рызды топтастыру кезінде 
рейтингтік үлгіні пайдала-
нады, сондай-ақ 2014 ж. Топ 
ұжымдық несиеді анықтауға 
өзгерту енгізді.
Осыған дейін бөлшек порт-
фельдің бір бөлігі біртекті 
ретінде топтыстырылды. 
2014 ж. бастап ұжымдық не-
сиелік портфельдің құрамы-
на бөлшек портфельдің бір 
бөлігі мен шағын және орта 
бизнес портфелінің бір бөлігі 
енгізілді. Осы өзгеріс құнсыз-
данудың жалпы сомасына ық-
пал еткен жоқ. 
Ұжымдық негізде бағалана-
тын кредит: клиенттерге бері-
летін кредит тәуекелінің ұқсас 
сипаттамалары бар несие (яғ-
ни, сипаттамаға қарыз алушы-
ның түрі, кредиттің нысаналы 
мақсаты, қамтамасыз ету түрі, 
кредит беру мерзімі және бас-
қа факторлар кіреді). Ұжым-
дық бағалау жеке алғанда ма-
ңызы жоқ кредит бойынша 
және жеке бағалау кезінде 
құнсызданудан туындайтын 
залалы жоқ жеке маңызды қа-
рыз бойынша жүргізіледі.
2015 және 2014 жж. Топ 
құнсызданбаған қарыз-
ды келесі топтар бойынша 
топтастырды:
BBB және BBB- рейтингілері: 
кредиттің жарамды немесе 
қабылдауға боларлық сапасы. 
Қарыз алушының өз қаржы-
лық міндеттемелерін орын-
дауға теңбе-тең мүмкіндіктері 
бар, айтарлықтай қаржылық 
жағдайы тұрақты болғаны-
мен, әлсіз жақтары да болуы 
мүмкін. 
BB+, BB және BB- рейтингі-
лері: кредиттің «жеткілікті-
ден» бастап «жеткілікті деу-
ге боларлық» бағалауға дейін 
жіктелетін сапасы. Қарыз 
алушының орташа мерзімді 
кезеңде өз қаржылық мін-
деттемелерін орындау 
мүмкіндігіне жағымсыз эко-
номикалық жағдайлар неме-
се бизнесті жүргізу жағдайла-
рының нашарлауы ықпал етуі 
мүмкін. 
B+, B және B- рейтингілері: 
кредиттің «әлсіз деуге болар-
лық» бағалаудан «өте әлсіз» 
бағасына дейін жіктелетін са-
пасы. Қарыз алушының өз 
қаржылық міндеттемелерін 
орындау мүмкіндігі «жағым-
сыз жағдайлар туындаған 
жағдайда нашарлауы мүмкін» 
болжамынан «қаржылық көр-
сеткіштері мен құрылымдық 
кемшіліктері қайта құрылым-
дауды қажет ететін деңгей-
ге түсті» болжамына дейін 
жіктеледі. 
C рейтингі: кредиттің суб-
стандартты сапасы және де-
фолтқа ұшырауы мүмкін. Қар-
жылық көрсеткіштері мен 
құрылымдық кемшіліктері 
бизнесті және/немесе қаржы-
ны қайта құрылымдауды қа-
жет етеді. 
2015 ж.  31 желтоқсан  
(млн. теңге)
 Ұжымдық құнсызданбаған қарыз
2,804,557
BBB-, BBB
72,186
BB+, BB, BB-
149,545
B+, B, B-
120,140
С
5,328
Клиенттерге берілген құнсызданбаған несие
3,151,756
2014 ж.  31 желтоқсан  
(млн. теңге)
 Ұжымдық құнсызданбаған қарыз
706,354
BBB-, BBB
24,738
BB+, BB, BB-
163,071
B+, B, B-
90,121
С
16,939
Клиенттерге берілген құнсызданбаған несие
1,001,222
  
 
2013 ж. Топ қарызды келесі топтар бойынша топтастырды:
1-ші топ: Қарыз алушы па-
йызды және негізгі соманы 
кешіктірмей толық төлейді. 
Қарыз алушы кредиттің негізгі 
сомасын да, сондай-ақ пайы-
зын да төлей алатыны анық 
және оның тұрақты қаржылық 
жағдайы болашақта сақтала-
ды деп күтіледі.
2-ші топ: Қарыз алушы па-
йызды және негізгі соманы 
кешіктірмей толық төлейді. 
Қазіргі уақытта аталған қарыз 
алушының қаржылық жағда-
йы тұрақты, алайда теріс үрдіс 
туындауы мүмкін.
3-ші топ: Қарыз алушы па-
йызды және негізгі соманы 
кешіктірмей толық төлейді. 
Қарыз алушының алдағы уа-
қытта кредитті төлеуіне ықпал 
етуі мүмкін кейбір қанағаттан-
дырмайтын қаржы нәтиже-
лері туралы деректер бар.
4-ші топ: Қарыз алушы па-
йызды және негізгі соманы 
кешіктіріп және/немесе толық 
көлеміне жеткізбей төлейді. 
Қарыз алушының кредитті 
өтеу қабілеттілігіне ықпал етуі 
мүмкін қанағаттандырмайтын 
қаржы нәтижелерінің айтар-
лықтай көп мөлшері туралы 
дәлелді айғақтар бар.
5-ші топ: Қарыз алушы па-
йызды және негізгі соманы 
кешіктірмей және толық тө-
лей алмайды. Қаржы жағдайы 
күдікті және болашақта кре-
дитті толық төлеу мүмкіндігі 
төмен.
2013 ж. 31 желтоқсан  
 (млн. теңге)
Біртекті кредиттер 
232,802
1-ші топ 
114,615
2-ші топ 
265,211
3-ші топ 
805,912
4-ші топ 
394,651
5-ші топ 
87,802
Клиенттерге берілген несие 
1,900,993
 

268
269
ЖЫЛДЫҚ ЕСЕБІ 2015
Қаржы активтерінің құнсыздануы
Келесі кестеде құнсызданған және құнсызданбаған активтердің баланстық құны көрсетілген: 
 
Құнсыздан-баған қаржы 
активтері, соның ішінде 
ұжымдық құнсызданба-ған 
қарыз  (млн. теңге)
Құнсыздану мақсатында 
жеке бағаланған қаржы 
активтері  
 (млн. теңге)
Ұжымдық құнсызданған 
қаржы активтері  
(млн. теңге)
2015 ж.  
31 желтоқсан 
Барлығы  
(млн. теңге)
Банктерге және басқа қаржы 
институттарына берілген 
несие мен қаражат 
296,677
-
-
296,677
Клиенттерге берілген несие 
3,151,756
592,497
85,483
3,829,736
Сатуға арналған қолда бар 
инвестициялар 
34,544
-
-
34,544
Өтеуге дейін ұсталатын 
инвестициялар 
209,936
-
-
209,936
Басқа қаржы активтері
18,208
-
-
18,208
Құнсыздан-баған қаржы 
активтері, соның ішінде 
ұжымдық құнсызданба-ған 
қарыз (млн. теңге)
Құнсыздану мақсатында 
жеке бағаланған қаржы 
активтері   
(млн. теңге)
Ұжымдық құнсызданған 
қаржы активтері 
(млн. теңге)
2014 ж.  
31 желтоқсан 
Барлығы  
(млн. теңге)
Банктерге және басқа қаржы 
институттарына берілген несие 
мен қаражат 
208,550
-
-
208,550
Клиенттерге берілген несие 
1,001,222
1,078,676
42,250
2,122,148
Сатуға арналған қолда бар 
инвестициялар 
93,725
881
-
94,606
Өтеуге дейін ұсталатын 
инвестициялар 
18,440
-
-
18,440
«Самұрық-Қазына» ҰӘҚ» АҚ 
облигациялары 
659,116
-
-
659,116
Басқа қаржы активтері 
15,212
732
-
15,944
Клиенттерге берілген 
қарыздар
1,900,993
Құнсыздан-баған қаржы 
активтері  (млн. теңге)
Құнсыздану мақсатында 
жеке бағаланған қаржы 
активтері  (млн. теңге)
Жеке бағаланған біртекті 
және бақыланатын қаржы 
активтері (млн. теңге)
2013 ж.  
31 желтоқсан 
Барлығы  
(млн. тенге)
Банктерге және басқа қаржы 
институттарына берілген несие 
мен қаражат 
135,541
-
4,202
139,743
Клиенттерге берілген несие 
107,338
388,364
1,405,291
1,900,993
Сатуға арналған қолда бар 
инвестициялар 
21,249
-
-
21,249
Өтеуге дейін ұсталатын 
инвестициялар 
6,503
-
-
6,503
Басқа қаржы активтері
5,589
-
-
5,589
Өзге қаржылық активтер
15,212
732
-
15,944
Клиенттерге берілген 
қарыздар
1,900,993
Географиялық шоғырландыру
Тиісті кредит комитеті заңнама нормаларындағы өзгерістерге байланысты тәуекелді бақылайды жә-
не оның Топ қызметіне ықпал етуін бағалайды. Топ рейтингісі А-дан төмен барлық елдерге Standard 
and Poor’s жіктеліміне сәйкес елдік лимиттер белгілейді.
Топ Басшылығының пайымдауынша, Қазақстан Республикасы негізгі сегмент болып табылады.
Қаржы активтерінің және қаржы міндеттемелерінің географиялық шоғырлануы туралы ақпарат ке-
лесідей ұсынылған:
Қазақстан 
(млн. теңге)
ТМД  
(млн. теңге) 
ЭЫДҰ елдері 
(млн. теңге) 
ЭЫДҰ 
құрамына 
кірмейтін 
басқа елдер* 
(млн. теңге) 
2015 ж.  
31 желтоқсан 
Барлығы (млн. 
теңге)
ҚАРЖЫ АКТИВТЕРІ ЖӘНЕ ҚЫМБАТ 
МЕТАЛДАР:
Ұлттық (орталық) банктердегі ақша 
қаражаты мен шоттар 
108,087
15,821
-
-
123,908
Қымбат металдар 
-
-
3,908
-
3,908
Пайда немесе залал арқылы әділ құны 
бойынша бағаланатын қаржы активтері 
330,117
2,518
32,642
-
365,277
Банктерге және басқа қаржы 
институттарына берілген несие мен 
қаражат 
203,271
13,981
79,276
149
296,677
Клиенттерге берілген несие 
3,564,847
199,319
65,349
221
3,829,736
Сатуға арналған қолда бар инвестициялар 
27,473
5,540
1,531
-
34,544
Өтеуге дейін ұсталатын инвестициялар 
209,784
-
152
-
209,936
Басқа қаржы активтері 
12,119
5,374
714
1
18,208
ҚАРЖЫ АКТИВТЕРІНІҢ ЖӘНЕ ҚЫМБАТ 
МЕТАЛДАРДЫҢ БАРЛЫҒЫ 
4,455,698
242,553
183,572
371
4,882,194
ҚАРЖЫ МІНДЕТТЕМЕЛЕРІ:
Банктердің және басқа қаржы 
институттарының несиесі мен қаражаты 
117,619
3,520
91
1,833
123,063
Клиенттердің қаражаты 
3,218,817
56,948
30,364
18,604
3,324,733
Пайда немесе залал арқылы  әділ 
құны бойынша  бағаланатын қаржы  
міндеттемелері 
26,750
44
48,615
-
75,409
Шығарылған борыштық бағалы қағаздар 
182,588
518
512,377
-
695,483
Тартылған басқа қаражат 
101,595
-
-
-
101,595

270
271
ЖЫЛДЫҚ ЕСЕБІ 2015
Қазақстан 
(млн. теңге)
ТМД  
(млн. теңге) 
ЭЫДҰ елдері 
(млн. теңге) 
ЭЫДҰ 
құрамына 
кірмейтін 
басқа елдер* 
(млн. теңге) 
2015 ж.  
31 желтоқсан 
Барлығы (млн. 
теңге)
Төленетін дивидендтер 
1
-
-
-
1
Басқа қаржы міндеттемелері 
20,072
633
279
-
20,984
Реттелген қарыз 
138,410
-
142,825
-
281,235
ҚАРЖЫ МІНДЕТТЕМЕЛЕРІНІҢ БАРЛЫҒЫ 
3,805,852
61,663
734,551
20,437
4,622,503
АШЫҚ ПОЗИЦИЯ 
649,846
180,890
(550,979)
(20,066)
Қазақстан 
(млн. теңге)
ТМД (млн. 
теңге) 
ЭЫДҰ елдері 
(млн. теңге) 
ЭЫДҰ 
құрамына 
кірмейтін 
басқа елдер* 
(млн. теңге) 
2014 ж. 31 
желтоқсан 
Барлығы (млн. 
теңге)
ҚАРЖЫ АКТИВТЕРІ ЖӘНЕ ҚЫМБАТ 
МЕТАЛДАР:
Ұлттық (орталық) банктердегі ақша 
қаражаты мен шоттар 
186,140
6,222
-
-
192,362
Қымбат металдар 
-
-
2,826
-
2,826
Пайда немесе залал арқылы әділ құны 
бойынша бағаланатын қаржы активтері 
140,805
5,257
29,327
538
175,927
Банктерге және басқа қаржы 
институттарына берілген несие мен 
қаражат 
124,559
24,613
56,661
2,717
208,550
Клиенттерге берілген несие 
1,844,978
145,172
43,144
88,854
2,122,148
«Самұрық-Қазына» ҰӘҚ» АҚ облигациялары
659,116
-
-
-
659,116
Сатуға арналған қолда бар инвестициялар 
47,716
6,570
39,635
685
94,606
Өтеуге дейін ұсталатын инвестициялар 
17,909
376
155
-
18,440
Басқа қаржы активтері 
12,475
2,297
606
566
15,944
ҚАРЖЫ АКТИВТЕРІНІҢ ЖӘНЕ ҚЫМБАТ 
МЕТАЛДАРДЫҢ БАРЛЫҒЫ 
3,033,698
190,507
172,354
93,360
3,489,919
ҚАРЖЫ МІНДЕТТЕМЕЛЕРІ:
Банктердің және басқа қаржы 
институттарының несиесі мен қаражаты 
666,222
9,366
1,962
5,306
682,856
Клиенттердің қаражаты 
2,185,869
35,017
31,541
11,713
2,264,140
Пайда немесе залал арқылы  әділ 
құны бойынша  бағаланатын қаржы  
міндеттемелері 
46
229
20,516
-
20,791
Шығарылған борыштық бағалы қағаздар 
85,303
1,224
330,393
-
416,920
Тартылған басқа қаражат 
216,693
-
-
-
216,693
Қазақстан 
(млн. теңге)
ТМД (млн. 
теңге) 
ЭЫДҰ елдері 
(млн. теңге) 
ЭЫДҰ 
құрамына 
кірмейтін 
басқа елдер* 
(млн. теңге) 
2014 ж. 31 
желтоқсан 
Барлығы (млн. 
теңге)
Төленетін дивидендтер 
1
30
-
-
31
Басқа қаржы міндеттемелері 
28,089
713
9,484
7
38,293
Реттелген қарыз 
43,408
-
79,448
-
122,856
ҚАРЖЫ МІНДЕТТЕМЕЛЕРІНІҢ БАРЛЫҒЫ 
3,225,631
46,579
473,344
17,026
3,762,580
АШЫҚ ПОЗИЦИЯ 
(191,933)
143,928
(300,990)
76,334
Қазақстан 
(млн. теңге)
ТМД  
(млн. теңге) 
ЭЫДҰ елдері 
(млн. теңге) 
ЭЫДҰ 
құрамына 
кірмейтін 
басқа елдер* 
(млн. теңге) 
2013 ж.  
31 желтоқсан 
Барлығы  
(млн. теңге)
ҚАРЖЫ АКТИВТЕРІ ЖӘНЕ ҚЫМБАТ 

жүктеу/скачать 2,61 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: