Жылқы шаруашылығы. Олардың жұмыс көрсеткіштері
жүктеу/скачать 213 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Таза әдіс
| І.НЕГІЗГІ БӨЛІМ
1.1 Жылқы шаруашылығы. Олардың жұмыс көрсеткіштері Жылқы - сүтқоректілер класы тақтұяқтылар отрядының өкілі. Қолға үйретілген жылқының арғы тегі жабайы жылқылар - тарпан мен түзат. Жабайы жылқылар тарихи дәуірлерде Еуразияның далалы, шөлейтті аймақтарында үйір-үйірімен тіршілік еткен. Олар ретсіз аулаудың нәтижесінде жойылған. Ерте кездерде тарпан мен түзат қазақ даласында көптеп кездескен. Тарпан XIX ғасырдың бас кезінде жойылған. Қазақ халқы үшін жылқы – төрт түлік малдың патшасы. Мінсе – көлік, жесе – ас, ішсе – сусын болған жылқы көшпелі халықтың бар керегіне жараған. Заман өте келе бұл төлге деген ерекше сүйіспеншілік пен қадірлеу әлі де сақталып келеді. Киелі жануардың еті, қазы-қарта, жал мен жаясы, қымызы дастархан төрінен орын алатыны белгілі. Отандық жылқы шаруашылығының бүгіні қандай? Импорт пен экспорт жүзеге асып отыр ма, мал басы қанша, саралап көрелік. Жылқының алғаш қолға үйретілген жері Қазақстан даласы деп саналады. Жылқысын; бұдан 5—6 мың жыл бұрын қолға үйретілгенін археологиялық зерттеулер дәлелдеп отыр. Көкшетау өңіріндегі Ботай елді мекенінен қолға үйретілген жылқының қаңқа қалдықтары өте көп табылды. Қазір бұл археологиялық жаңалық дүние жүзіне белгілі. Жылқының Қазақстанда қолға үйретілгендігін дүние жүзі ғалымдары мойындап отыр. Глазуновка елді мекенінде жылқы шаруашылығы базасын жүзеге асыру үшін алдымен кем дегенде 80 бас жылқы қажет: Жылқыны бағып, одан қымыз алу мақсатында сауынды 29 бие, 1 айғыр алу керек; Жылқы жарыстарын ұйымдастыру мақсатында асыл тұқымды Қостанай жылқысы 30 бас, ал көлік және тасымал мақсатында және салт атты 20бас қажет. Жылқы қоралары. Жылқыны дұрыс күтіп- бағу үшін ат қорасы зоогигиеналық талаптарға сай болуы керек. Онда су құйылатын кеспек, қи шығаратын қол арба немесе зембіл, сыпырғы, жылқы суаратын шелек, ноқта, жүген, щетка, ат тарақ, жал тарақ, шұға, сүлгі, жұмсақ ысқыш, тұяқ қырғыш болуы керек. Ат қораның қабырғасы мен төбесін шаңнан тазартып, жылына екі рет әктейді. Зиянды газдар жиналмай ауасы таза болуы үшін қора ауасы таза болуы үшін қора ауасы ауық- ауық желдетіліп, ауыстырылады. Қора температурасы жұмыс аттары мен тұқымды айғырларға- 7-8 0 С, құлынын емізетін биелер мен құлындарға- 10-120 С шамасында сақталуы керек. Жазда ат қораның іші қоңыр салқын, ал қыста жылы болуы керек. Қора қаьырғасы жылуды жақсы сақтайтын кірпіш, ағаш, сабанкесектен не лай тамнан тұрғызылады. Бір қорада 5-6 жылқыны ұстау керек. Көп жылқыны ұстау үшін ат баздарын салу керек. Жылқыны азықтандыру.Жылқы жайылым отын, шалғын шөбін, көп жылдық екпе шөптерден ат қонақ, еркекшөп, беде мен жоңышқа жақсы жеп, жұғымды пайдаланады. Сұлы, арпа, тары сабаны мен топаны алдын ала булап, жұмсартып, жеммен араластырып берген жөн.Сұлыны жылқыға шектеусіз беруге болады. 1-кесте
Көлік атын азықтандыру 2-кесте
Тұқымдық айғырды азықтандыру 3-кесте
Желіс және мініс тұқымды биені азықтандыру 4-кесте
Жылқыны азықтандыру және оған кететін шығын. 5 - кесте
Жылқы санын көбейту: Бие буаздығы орташа есеппен 11 айға созылатын болса, бір биеден жылына 1 құлын алуға болады. Демек, 100 жылқыдан жылына 95 бас құлын алуға болады. Жылқы өсіру кезінде, маңызды мәселе - оңтайлы жиынтық оңтайлы жиынтығымен ұрпақты өндіруге қабілетті тұлғаларды дұрыс таңдауы: сыртқы түрінен жұмыс әлеуетіне дейін. Осы мақсатта асыл тұқымды жануарлардың әртүрлі әдістері пайдаланылады және жылқылардың өздері осы процесте дайындалуы керек. Бұл тренингті қалай өткізуге болады және фермерден жылқыныңызды дұрыс тамақтандыру үшін не қажет болса, қазір сізге айтып береміз. Жылқы өсіру әдістері Таза әдіс Тоғысуы Жұптау үшін жылқыларды таңдау және дайындау Маре талаптары Айғырға қойылатын талаптар Жылқыларды ұрлау әдістерінің сипаттамасы Қолмен жұтылу Kosechaya жұбайы Жылы тоқылған Жасанды ұрықтандыру Жыныстық үрдіске қандай факторлар әсер ететін, жылқылардың ерекшеліктері Жылқы шаруашылығын жеке фермерлер мен ірі жылқы шаруашылығы ұйымдары пайдаланады, бірақ екеуі де екі негізгі әдісті пайдаланады: таза және түйіршіктелген.+ Таза әдісТұқымдық тұқымды жылқы өсіру жануарлардың барлық тұқымдық қасиеттерін сақтауға кепілдік беретін бір тұқымдас өкілдерді іріктеуге мүмкіндік береді.Бұл әдіс, ең алдымен, құнды тұқымды көбейту үшін қолданылады, олардың сипаттамаларын одан әрі жетілдіру. Олар сондай-ақ байланысты селекция - туа біткен және байланысты емес - сіңірілу мүмкіндігін атап көрсетеді. Жылқылардың біркелкі өсіруі бір-біріне өте жақын туыстары болып табылатын жануарлардың жұбайын қосады: әкесі мен қызы, анасы мен ұлы, ағасы мен әпкесі. Ағайынды бауырлармен немесе бауырларының балаларын ұрпақтарымен жұбайларымен байланыстыру тығыз байланысты өсіру болып саналады. Сонымен қатар, ортақ ата-бабаларымен кездесетін бие мен айғырдың жұбайы алыс шет елдерде ғана алыс қасық өсіру деп саналады. Алайда қажетті нәтижеге жету үшін қолайлы адамдарды таңдау жеткіліксіз, жас жануарларды азықтандыру және тұрғын үйге қажетті жағдайларды қамтамасыз ету маңызды. Тұқымдық өсіруде желілік көбею жиі қолданылады. Жол - бұл белгілі бір ұрпақтан шыққан бірнеше ұрпақтан шыққан жануарлар тобы.Барлық желілердің өкілдері сыртқы түрі мен өнімділігі сияқты тұқымдық ерекшеліктерге ие болуы керек, бұл өте маңызды болып табылады Сызықты өсірудің мәні тек таңдалған сызыққа тән белгілері бар жануарларды ғана емес, сонымен бірге келешекте (кейінгі ұрпақтарда) қажетті қасиеттерді жақсартуға және қалаусыз желілердің кемшіліктерін жоюға тырысады. Жануарларды келесі жолдарда өсіру кезінде:+ жүктеу/скачать 213 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||