| 3. Әуе кеңістігінің сапасын бағалау
Атмосфераны ластаудан қорғау шараларының экономикалық тиімділігін анықтау әр түрлі деңгейлерде шешімдер қабылдау үшін қажет болады. Бұл өте күрделі мәселе. Сондықтан атмосфераның ластануынан болатын экономикалық зиянды анықтау өте күрделі, бірак қажетті жұмыс. Ол үшін: жеке зияндарды тура есептеу; ластау мөлшерімен зиянның сандық сипатын аныктау, халықтын денсаулығына, шаруашалықтық әр саласына, табиғат кешіндеріне келетін өзіндік зияндары анықтау; ластаушыларын жиынтық (энергиялық) әсерін анықтау, ластаушылар әсерінін өзіндік нормаларын анықтау және т.б әр түрлі әдістер қолданылады. Осы аталған әдістерді қолданып экономикалық зияндар бірнеше көрсеткіштер кешенімен есептеуге болады. Олар натуралдық салыстырмылы дәрежелік сандық және сапалық корсеткіштер.
Экономикалық зиянды есептеудін негізі үш тәсілі колданылады.
тура есептеу;
талдау және факторлар бойынша есептеу;
тәжиребе негізінде болжау және сарапшылардың бағалауы.
Тура есептеу тәсілі бойынша аймактағы кәсіпорындар тағы баска атмосфераны ластаулар шығаратын зиянды заттар саны және сипаты аныкталады. Содан кейін шығарылатын ластаушы заттардың атмосферада таралу немесе шоғарлану мүмкіншілігі анықталды.
Факторлық талдау тәсілі бойынша экономикалық зиян шамасына әсер ететін факторлар аныкталды, олардын экономикалық зиян шамасымен байланысы анықталады.
Тәжірибелік тәсілде атмосферанын ластауынан болатын зиян әрбір рецементтер бойынша орындарында, шағын өндірістерде, кәсіпорындарда, аймақта тексеріледі және алынған нәтиже кең аумакта сала бойынша, аймакта сондай болды деп болжам жасалады.
Достарыңызбен бөлісу: |
