Жоспар Кіріспе Семиотика туралы түсінік Негізгі бөлім


Чарльз Пирс Т.В. Гамкрелидзе



бет2/3
Дата28.11.2022
өлшемі3,62 Mb.
#53246
1   2   3
Байланысты:
Мәдениет семиотикасының сипаты

Чарльз Пирс
Т.В. Гамкрелидзе
Б.А. Успенский
Семиотика (гр semeion - белгі, танба) (семиология— таңбалық белгілер жүйесі туралы ғылым, адамзат қоғамына қызмет ететін салалардағы (тіл мәдениет, салт дәстүр, кино т.б.), табиғаттағы (жануарлар дүниесіндегі коммуникация) немесе адамның өз қызмет-қабілетіндегі (заттарды көру, есту арқылы қабылдау, логикалық пайымдау) ақпараттың сақталуы мен қабылдануына қатысты әр түрлі таңбалық жүйелердің құрылымы мен қызметінің жалпы мәселелерін зерттейтін ғылыми пән.
Мәдениеттің негізгі рәміздері
Мәдени рәміздер - ең көне және әмбебап коммуникация құралдары. Осы арқылы рәміздері халықтар тиесілі түрлі тілдер мен мәдениеттерге, қалыптастыра алады онда мағыналық кеңістік, онда болады ен болуы мүмкін актілер қарым- қатынас және өзара түсіністік. Символы ғана емес, шоғырландырады әлеуметтік-мәдени тәжрибесі, тіршілік әрекетінің белгілі бір ортақтығы, бірақ орындайды коммуникативтік ақпараттық функцияны ықпал ете отырып,өзара алмасу, идеялар мен құндылықтар ретінде ішкі және мәдениет аралық қатынас. Мәдениет аралық қарым-қатынас негізделеді процесінде символдық өзара іс-қимыл субъектілері арасындағы интеракции, мәдени айырмашылықтар, олардың анықтауға болады, барысында мағыналық мазмұнын ашу рәміздер.

Семиотика үш топқа бөлінген:


�� Бірінші топ таңбалық – иконы. Бұл таңба мен таңбалық объект арақатынасы. Мысалы: «портрет» нақты адамды бейнелеу.
�� Екіншісі таңбалық – индексы. Кеңістік пен уақыт аралығындағы таңба мен белгіленетін объект. Оған мысал келтірер болсақ: «түтін» оттың белгісі, «жол көрсеткіштер».
�� Үшінші топ таңбалық – символ. Таңба мен объектің арасындағы конвенционалды келісім. Бұл таңбалық – символға келісім, салт – дәстүр немесе жай ғана кездейсоқтық жатады
Мәдениет семиотикасы туралы сөз қозғағанда біз мәдениеттің таңбалық сипатын , мәні мен ақпарат беруші жүйесін айтамыз . Бір мәдениетті түсіну дегеніміз - оның семиотикасын түсіну , оның таңбалық сипаттагы құпияларын ашып оқу.
АДАМЗАТТЫҢ АЛҒАШҚЫ ТОБЫРЫНЫҢ ӨЗІНДЕ МӘДЕНИЕТ ҚАЛЫПТАСҚАН БОЛАТЫН.ОЛЛАРҒА МЫСАЛ КЕЛТІРЕР БОЛСАҚ
�� құрал-жабдық ұстау, Қолдану мәдениеті
�� Аң аулау өнері
�� Әйел мен ер адам арасындағы мәдениет Кейінірек энеолит,мыс,қола дәуірлеріне
адамдарқа ра металлды игере бастады және де осының әсерінен мәдениет өркендей түсті.
  • Белгі таңба - заттардың өз бойындағы, одан бөліп алуға болмайтын белгісі (дене қызуының

  • көтерілуі - адам ауруының белгісі);
  • Жазуға дейінгі белгілер - жазу пайда болғанға дейінгі ауызша жеткізілетін хабардың орнына немесе соған қосымша қолданылған түрлі заттардың символикалық мағыналары;
  • Тыныс белгілері - сөздердің сөйлемдегі қызметіне қарай сөз соңынан немесе сөйлемдерден соң қойылатын белгілер;
  • Тілдік таңба;
  • Диакритикалық белгілер - жеке әріп (графема) мағынасының мәнін өзгерту немесе нақтылау үшін қолданылатын белгілер. Олар жол үстінде, астында, кейде жолдың ішінде қолданылады. Мысалы, көне славян тілінде жол үсті. Диакритикалық белгілер «титло» сөзінің қысқартылып жазылуын және кейбір дыбыстардың түсіп қалуын көрсету үшін кең пайдаланылған. Диакритикалық белгілер әріпке жаңа мағына беру үшін қолдануы мүмкін.


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет