ІV.
Грамматикалық
тапсырма:
Сөйлемнің тұрлаулы мүшелерін анықтап,
астын сызу.
1929 жылы Алматы Қазақстанның бас
қаласы болып жарияланды. Еліміз 1991 жылы
егемендік алды.
V. Сабақты
қорытындылау:
1. Тапсырма арқылы сабақты қорытындылау.
(Сандарды сөйлету)
Хронологиялық кестені толтыр
А
1920 ж.
С
1925 ж.
Т
1929 ж.
А
1991 ж.
Н
1997 ж.
А
1998 ж.
2. Тест жұмысы
І нұсқа
1.Қазақ елінің тарихында неше қала астана
болды?
а) 2; ә) 3; б) 4; в) 5; г) 1.
2. Астана қай өзеннің бойында орналасқан?
а) Есіл; ә) Жайық; б) Шаған;
в) Сырдария; г) Еділ.
3. Қазақстан қай жылы егемендік алды?
а) 1998ж.; ә) 1997ж.; б) 1992ж.;
в) 1990ж.; г) 1991ж.
4. Бастауыш қандай сұрақтарға жауап
береді?
а) қандай? ә) кім?не? б) қайда?
в) қашан? г) кімге?
5. Тәуелдік жалғауы бар сөзді анықта:
а) тарихы; ә) республика;
б) қала; в) президент; г) елорда.
ІІ нұсқа
1. Қазақ елінің тарихындағы екінші астана
болған қала:
а) Астана; ә) Ақтөбе; б) Алматы;
в) Орынбор; г) Қызылорда.
2. Қазақстан қай жылы тәуелсіздік алды?
а) 1998ж.; ә)1997ж.; б) 1992ж.;
в) 1990ж.; г) 1991ж.
3. Баяндауыш қандай сұраққа жауап береді?
а) қандай? ә) кім?не? б) қайда?
в) не істеді? г) кімге?
4. Септік жалғауы бар сөзді анықта:
а) Алматыға; ә) жарлық; б) елім;
в) тарих; г) Астана.
5. Астана қаласының символы:
а) Парламент үйі;
ә) Жастар сарайы;
б) Бәйтерек;
в) ғимарат;
г) Елбасы резиденциясы.
Бағалау:
Үйге тапсырма:
Жаңа сөздер, хронологиялық кесте бойынша
әңгімелеу.
110
111
Анар ШУМБАЛОВА,
Батыс Қазақстан облысының
Орал қаласындағы
№6 орта мектептің
қазақ тілі мен әдебиеті
пәнінің мұғалімі.
«МЕНІң ОТБАСЫМ» МОДУЛІ
БОЙЫНША ОРТА МЕРЗІМДІ
ЖОСПАР
Тарау.
Сабақ
тақырыбы
Күтілетін
нәтиже
Қолданылатын
әдістер
Қо-
сым-
ша
тап-
сыр-
ма-
лар
Үйре-
ну
бары-
сын
баға-
лау
Негізгі
дерек
көз-
дері,
құрал
жаб-
дық-
тар
Кіріспе.
Менің
отбасым.
Синтаксис.
Сөйлем,
оның
түрлері.
Мақсаты:
модульдің
құрылымы
мен мақса-
тымен
таныс-
тыру.
Сұраулы
сөйлем
туралы
түсінік
беру.
А.Ережелерді
оқып, мысал
келтіреді.
Жұмбақтарды
шешеді.
В. Мәтінді
оқып, сұрақ-
тар құрасты-
рады. Ережені
жатқа айтып,
мысал
келтіреді.
С.Мәтіннің
мазмұнын ай-
тады. Тапсыр-
маларды
тиянақты
орындайды.
I. Қызығу-
шылықты ояту.
«Ассоциация». Су-
рет «Отбасы».
Жуан-жіңішке сұ-
рақтар.
ІІ. Мағынаны ашу
сатысы.
1. Өлеңмен жұмыс .
2. Мәтінді рөлге
бөліп оқу. 3. Ере-
жені пайдаланып,
тапсырмаларды
орындау.
ІІІ. Ой толғаныс
сатысы. Синквейн.
«Отбасы».
2-тап,
3-бет
5-тап,
6-бет.
Өл-
шем-
дер
бо-
йын-
ша
өзін-
өзі
баға-
лау.
Оқу-
лық,
сурет,
дәп-
тер,
грамм.
кесте.
Мінездің
ұнамды
белгілері.
А.Алынған
ақпаратты
қолданып,
I. Қызығушы-
лықты ояту.
1.Жуан-жіңішке
Дең-
гей-
лік
Өзін
өзі
Оқу-
лық,
грам.
Мақсаты:
адамның
жақсы
қасиеттері
туралы
түсінік
беру.
Жақсы,
әдепті
болуына
баулу.
жеткізе білуді
талап етеді.
В.Ақпаратты
талдайды.
С.Ақпаратты
бағалап,ол
туралы
өз пікірін
білдіріп,
дәлелдей
алады.
сұрақтар (диалогтік
оқыту).2. «Менің
отбасым» үй
тапсырмасын топта
талқылап, әр топ ең
үздік шы-ғарманы
таңдайды.
ІІ. Мағынаны
ашу сатысы.
1. Мәтінмен жұмыс.
(3 топ)
2. Дұрыс-бұрыс-
тығын анықтау.
3. Мінездің ұнамды
белгілеріне сипатта-
ма беру.
ІІІ. Ой толғаныс
сатысы. Семанти-
калық карта.
тап-
сыр-
ма,
7-бет,
3-тап,
8-бет.
баға-
лау
сызба.
Дәп-
тер,
сурет-
тер
инте-
рак.
тақта
Менің
отбасы
мүшелерім
қай тілде
сөйлейді?
Құрмалас
сөйлем,
түрлері.
Максаты:
отбасы
мүшелері
қай тілде
сөйлейті-
ні туралы
ауызша ой-
ларын айту-
ға дағды-
ландыру.
Құрмалас
сөйлем ту-
ралы түсі-
нік беру.
А. Диалогті
оқиды, көп
нүктенің
орнына тиісті
сөздерді
қояды. В.
Диалогті өз
ойларынша
жалғастырып,
өзара сөйле-
седі. С. Отба-
сы мүшелері
сөйлейтін
тілдері туралы
5-6 кұрмалас
сөйлем кұрас-
тырады.
I.
Қызығушылықты
ояту. 1. Жуан-
жіңішке сұрақтар
(диалогтік оқыту)
2. Аудиодиктант.
ІІ. Мағынаны ашу
сатысы
1.Бейнефильм. (әр
түрлі ұлтты отбасы)
2.1-тап. Көп
нүктенің орнына
тиісті сөздерді
қойыңдар.
3.Диалогті
жалғастырыңдар.
ІІІ. Ой толғаныс
сатысы.
Бағалау парағын
толтырады.
5-тап,
9-бет.
Өзін
өзі
баға-
лау.
Оқу-
лық,
грам.
сызба,
дәп-
тер,
сурет-
тер,
инте-
рак-
тивті
тақта.
Менің
туыстарым.
Шылау
түрлері
Мақсаты:
туыстық
атаулары
туралы
А. Туыстық
атауларын біле-
ді. Тапсырма-
ларды орындап,
атауларды
айтады. В.
Туыстық
атауларды
I. Қызығушылықты
ояту.
Отбасына қатысты
жұмбақтар жасырудан
бастаймыз.
ІІ. Мағынаны ашу
сатысы.
1. Сөздікпен жұмыс.
Дең-
гей-
лік
тап-
сыр-
ма,
10-бет.
Өзін
өзі
баға-
лау.
Оқу-
лық,
грам.
сызба.
дәп-
тер,
112
113
әңгімелеп,
қайсысы
отбасында
кездесетінін
анықтау.
Шылау
туралы
түсінік беру.
пайдала-
нып, сөйлем
құрастырады.
С. Суреттерді
пайдаланып,
атап өтеді,
оларды
салыстырады.
2. Мәтінмен жұмыс
(авторлық үстел әдісі)
3. Деңгейлік тапсырма.
ІІІ. Ой толғаныс
сатысы.
«Аяқталмаған
сөйлемдер»
Бүгін мен...білдім. Мен
енді ...білемін. Мен......
үйрендім.
сурет-
тер,
инте-
рак-
тивті
тақта.
Диктант:
«Алтын
сандық» .
Мақсаты:
қазақ тілінде
сауатты
жазуға
үйрету.
Мұқият тыңдап,
қатесіз жазуға
тырысады.
Есте сақтау
қабілеттерін
артады.
Сауатты жазуға
дағдыланады.
Қай-
талау.
Бауыр.
Қатемен
жұмыс.
Шылау
сөздер.
Мақсаты:
мәтінмен
жұмыс
жасап,
түсініп,
бауырлар
арасында
қандай
қарым-
қатынас
болуы
керектігін
анықтау.
Шылау
сөздерді
теріп жазу.
А. Мәтінді
оқып,
мұғалімнің
сұрақтарына
жауап береді.
В.Мәтінді
оқып, сұрақтар
құрастырады.
Шылау сөздерді
теріп жазады.
С.Мәтінді
түсініп оқып,
берілген ойды
өз бетінше
жалғастырады.
Құрмалас
сөйлем
құрайды.
I. Қызығушылықты
ояту.
Сөзжұмбақты шешу.
Бауыр сөзінің
мағынасы қандай?
II. Мағынаны ашу
сатысы
1. Сөздікпен жұмыс.
2. Мәтінмен жұмыс.
3. Ойды өз бетінше
жалғастыру.
III. Ой толғаныс
сатысы.
«Бес саусақ» әдісі.
3-тап,
14-бет.
Ма-
қал-
мәтел-
дерді
жат-
тау.
Өзін
өзі
баға-
лау.
Оқу-
лық,
грам
сызба,
дәп-
тер,
сурет-
тер,
инте-
рак-
тивті
тақта.
Тілашар.
Шылау
сөздер.
Мақсаты:
қазақ
халкының
салт-дәстүр-
лері мен
ырымдары-
мен танысу.
А.Мәтінді оқып,
сұрақтарға
жауап береді,
тапсырмалардан
мысалдар
табады.
В. Мәтінде
оқып, сұрақтар
құрастырады.
Шылауларды
таба алады.
С. Мәтінді
оқып, мазмұнын
айтады.
I. Қызығушылықты
ояту.
1.Жуан-жіңішке
сұрақтар.
2. Суретпен жұмыс.
(қазақ халқының
салт-дәстүрлері)
II. Мағынаны ашу
сатысы.
1. Сөздікпен жұмыс.
2. Мәтінмен жұмыс.
3. Тапсырмалармен
жұмыс.
1-тап.
15-бет,
диа-
лог
құру.
Өзін-
өзі
баға-
лау.
Оқу-
лық,
грам.
сызба,
дәп-
тер,
сурет-
тер.
Шылау
сөздер
туралы
түсінік беру.
Ережені пайда-
ланып, мәтіннен
шылауларды
табады,
түрлерін
ажыратады.
ІІІ. Ой толғаныс
сатысы.
Синквейн жазу.
Ана тілінде
сөйлеу.
Фонетиканы
қайталау
Мақсаты:
ана тілін
құрметтеуге
тәрбиелеу.
Фонетикалық
талдау жасау.
А. Сұрақтарға
жауап береді.
Дауысты,
дауыссыз ды-
быстарды таба
алады.
В. Диалог
құрастырады,
өзара сөйлеседі,
фонетикалық
талдау жасайды.
С. Диалогты
жалғастырады,
өзара сөйлеседі.
I. Қызығушлықты
ояту. Жуан-жіңішке
сұрақтар.
ІІ. Мағынаны ашу
сатысы.
1. Аудирование (ау-
диотаспада жазылған
мәтін) тиісті сөздерді
қойыңдар.
2. Диалогті
жалғастырыңдар.
3. Фонетикалық талдау
жасаңдар.
ІІІ. Ой толғаныс
сатысы.
Бағалау парағын
толтырыңдар.
2,3-
тап,
17-бет.
Өзін
өзі
баға-
лау.
Оқу-
лық,
грам.
сызба,
дәп-
тер,
сурет-
тер,
инте-
рак-
тивті
тақта.
Әдеп.
Фонетиканы
қайталау.
Мақсаты:
күнделікті
тәрбиеде
қолданатын
ережелермен
таныстырып,
дағдыға
айналдыруға
тәрбиелеу.
А. Мәтінді
оқып, сөз
тіркестерін
дұрыс
құрастырады.
В. Мәтін
бойынша
кластер
құрастырады.
Сөйлемдерді
дұрыс аяқтайды.
С. Мәтінді қазақ
тіліне аударады.
I. Қызығушылықты
ояту.
1. Жуан-жіңішке
сұрақтар (диалогтік
оқыту)
2. «Бір сөзбен» ойыны.
ІІ. Мағынаны ашу
сатысы.
1.Түсіндірмелі
сөздікпен жұмыс.
2.«Зигзаг» әдісі.
Мәтінмен жұмыс
(3 топ)
ІІІ. Ой толғаныс
сатысы.
4-тап.,
18-бет.
Өзін-
өзі
баға-
лау.
Оқу-
лық,
грам.
сызба,
дәп-
тер,
сурет-
тер,
инте-
рак-
тивті
тақта.
Өз үйім –
берік қама-
лым. Шылау,
түрлері.
Мақсаты: от-
басындағы
мінез-кұлық
туралы ай-
тып, жауап-
кершілікке
тәрбиелеу.
Мәтінмен
жұмыс жа-
сап, деңгей-
лік тапсырма-
ларды орын-
дау.
А. Мәтінді
оқиды,
сөйлемдерді
сәйкестен-
діреді.
В. Сөйлемдер-
дің мазмұнын
сақтап, сөйлем
құрастырып,
жазады.
С. Мәтінді
оқып, адам
өміріндегі
отбасының рөлі
туралы айтады.
I. Қызығушылықты
ояту.
1. Жуан-жіңішке
сұрақтар (диалогтік
оқыту).
ІІ. Мағынаны ашу
сатысы.
1. Сөздікпен жұмыс.
2. Мәтінмен жұмыс.
3. Деңгейлік тапсырма.
ІІІ Ой толғаныс
сатысы.
Семантикалық карта.
Дең-
гей-
лік
тап-
сыр-
ма,
21-бет.
Өзін
өзі
баға-
лау.
Оқу-
лық,
грам.
сызба,
дәптер,
су-
рет-
тер,
инте-
рак-
тивті
тақта,
114
115
Тіл дамыту.
Шылау,
түрлері
Мақсаты:
«Отбасы»
тақырыбы
бойынша
сызба
құрып,
әнгімелейді.
А. Мәтінді
оқып, сөздерді
дәптерлеріне
жазады.
В. Мәтінді
оқып, сұрақтар
құрарастырады.
Шылаулардың
түрлерін
ашыратады.
С. Мәтін
бойынша сызба
құрастырып,
өз ойын еркін
жеткізеді.
I. Қызығушылықты
ояту. «Крестик-
нөлдік» ойыны.
ІІ. Мағынаны ашу
сатысы.
1. Мәтінмен жұмыс
(топтық жұмыс)
2.Мәтінге ат қойылады.
3.Диалог
құрастырады.
4.Кластер
құрастырады.
(2жұлдыз, 1 ұсыныс.)
ІІІ Ой толғаныс
сатысы.
Бағалау парағын
толтыру.
Әдеп-
тілік
туралы
мақал-
мәтел-
дер
жаттау.
Өзін
өзі
баға-
лау.
Оқу-
лық,
грам.
сызба,
дәптер,
сурет-
тер,
инте-
рак-
тивті
тақта.
Тұрмыстағы
мәдениет.
Шылау,
түрлері
Мақсаты:
тұрмыстағы
мәдениет
туралы
әңгімелермен
өз өйларын
білдіру.
Шылау
түрлерін
ажырату.
А. Мәтінді
оқып,
сурақтарға
жауап береді.
В. Мәтінді
оқып, сұрақтар
қурастырады,
сөйлем
құрайды.
С. Мәтінді
оқып,
санитарлық
ереже
құрастырады.
I. Қызығушылықты
ояту. Мақал-мәтелдер-
дің мағынасын ашу.
ІІ. Мағынаны ашу
сатысы. Бейнефильм.
«Тұрмыстағы
мәдениет»
1. Тұрмыстағы мәде-
ниет деген не? 2. Тұр-
мыстағы мәдениет
негізгі шарттары
қандай? 3. Санитарлық
ережелерді сақтай-
сыңдар ма?
Мәтінмен жұмыс.
Флипчарт жасау.
ІІІ. Ой толғаныс
сатысы. Бағалау
парағын толтыру.
4-тап-
сырма,
25-бет.
Өзін
өзі
баға-
лау.
Оқу-
лық,
грам.
сызба,
дәптер,
сурет-
тер,
инте-
рак-
тивті
тақта.
Нәтиже
сабақ.
Шылау,
түрлері.
Мақсаты:
Оқушылар-
дың модуль
бойынша
алған
лексикалық
және грамма-
тикалық
білімдеріне
қорытынды
жасау.
А. Тапсырма-
ларды
оқушылардың
көмегімен
орындайды. В.
Тапсырма-
ларды
орындайды.
С. Тапсырма-
ларды орындап,
топтық
жұмыстарды
бағалайды.
I. Қызығушылықты
ояту. Жуан-жіңішке
сұрақтар.
ІІ.Тапсырмаларды
орындайды.
ІІІ. Ой толғаныс
сатысы. Өлшемдер
бойынша тексеру.
4-тап,
25-бет.
Баға-
лау.
Кеспе
қағаз-
дар,
мәтін-
дер,
сызба.
Гүлжанар КАМЕШОВА,
№17 орта мектептің қазақ тілі мен
әдебиеті пәнінің мұғалімі.
Батыс Қазақстан облысы.
ҚАЗАҚ ОТБАСЫ
Оқыту мен тәрбиелеудің міндеттері: білімділік – қазақтың
салт-дәстүрімен танысып, одан үлгі, өнеге алу; дамытушылық
– сөздік қорын молайту, сөйлемдер құруға жаттықтыру,ауызекі
сөйлеуге үйрету; тәрбиелік – қазақ халқының, өз ұлтының
дәстүрін қадірлеуге тәрбиелеу. Түрі: жаңа білім беру сабағы.
Әдіс-тәсілдер: сұрақ-жауап, жұптық жұмыс, топтық жұмыс,
мәтінмен жұмыс. Құрал-жабдықтар, көрнекіліктер:
компьютер, теледидар, магнитофон, қиықшалар, қазақша-
орысша, орысша-қазақша сөздіктері.
Сабақтың барысы:
I. Ұйымдастыру кезеңі: 1. Сәлемдесу. 2. Сабақтың
тақырыбы.
II. Өткен тақырыптарды қайталау, үй жұмысын тексеру:
1. Активті лексиканы тексеру. Сөздік диктант (47-беттегі
5-тапсырма бойынша).
2. 2 оқушы тақтада жұмыс істейді (47-беттегі 7-тапсырма.
Төмендегі деректер бойынша өз өмірбаянын жазу.
1) Фамилияң, атың, әкеңнің аты.
2) Туған жылың, айың, күнің.
3) Туған жерің (қалаң, ауылың)
4) Отбасың.
4) Ата-анаңның аты-жөні, қызмет орны.
5) Мекен-жайың.
6) Үй телефоның.
7) Қолың.
3. Оқушылардың презентациялары.
«Отбасым – мақтанышым» (слайд-шоу). Үйге алдын
ала берілген сұрақтардың үлгілері: Отбасыңыз қайда
116
117
тұрады? Отбасыңызда қанша адам бар? Олар туралы айтып
беріңіз. Отбасы мүшелерінің мінездері қандай? Әкеңіздің
(шешеңіздің...) жақсы жақтары қандай? Отбасыңыз бос
уақытта немен шұғылданады? Отбасында салт-дәстүрлерді
қалай сақтауға тырысасыңдар?
Тақтаға ұлты татар, неміс, орыс балаларды шақыруға
тырысамын.
4. Оқушылар 3 топқа бөлінеді. Презентацияны тыңдап,
әр топ өз жұмысын атқарады: 1-топ сөйлемдегі сөздердің
орын тәртібіне назар аударады. 2-топ көптік, тәуелдік, септік,
жіктік жалғауларының дұрыс қолдануына назар аударады.
3-топ сөйлеу мәнеріне назар аударады (үндестік заңының
ерекшеліктері).
5. 3 топ анализ жасайды да, тақтадағы оқушылардың
жұмыстарын тексереді.
III Жаңа білімді меңгерту кезеңі.
- Әр халықтың отбасындағы өз салт-дәстүрлері бар екеніне
көзіміз жетті. Бүгін сабақта біз қазақ отбасының рухани
құндылығымен танысамыз.
1. Жаңа сөздермен жұмыс (46-бет). 2. «Қазақ отбасы»
мәтінімен жұмыс (2-тапсырма, 46-бет). 3. «Анасын сүйгеннің
баласын сүй», «қыз-қонақ», «атаңа не қылсаң, алдыңа сол
келер» деген мақал-мәтелдерді қалай түсінесіңдер? 4. Жаңа
материал негізінде диалог құрастыру.
Достарыңызбен бөлісу: |