К., Аубакирова С. С. М. Ж. КӨпеев, С. Торайғыров пен ж. Аймауытов шығармашылықтарындағы этикалық ЖӘне эстетикалық
жүктеу/скачать 491,5 Kb.
|
| Бақылау сұрақтары
1. ХХ ғасыр басындағы қазақ даласына жалпы сипаттама беріңіз 2. М. Ж. Көпеев, С. Торайғыров және Ж. Аймауытовтың шығармашылығындағы сан, музыка мен сәуле категорияларының түсініктеріне баға беріңіз. 3. Ж. Аймауытовтың «Қартқожа» деген романындағы халық әндерін тыңдаушыларды сипатта. Қазіргі қазақ өлеңдерімен оларды орындаушылармен және тыңдаушыларды салыстыра қатар қою. 4. «Нағыз қазақ қазақ емес, нағыз қазақ домбыра» деген фразаны қалай түсінесіз? Өз жауабыңды түсіндіріңіз. 5. С. Торайғыровтың музыкаға байланысты позициясын талдаңыздар. 6. М. Ж. Көпеевтің көзқарасы бойынша сал және сері өнеріне жалпы талдау беріңіз. Мысалдармен дәлелдеңіздер. 7. Бұл мәтіндердегі көшпелі мәдениеттің қандай категориялары анықталған. Жауабыңызды дәлелдеңіз.
Көргенді таң – тамаша қалдырады. Гауһардан әр жеріне шеге қақты, Орнатты тамаша қып алтын тақты Арыстан аң-таң болып тұра қалды, Жас бала іркілместен жетіп барды. Құдайым рақым көңіл бергеннен соң Аяп кетіп баланы ертіп алды [1]. Бірі күн, бірі шолпан, бірі айым. Солардан басқа кеше кім бар еді, Қазақ үшін шам қылған жүрек майын [2, 147 б.]
Оқу білсең орынды болар мақтан. Білімге қарсы тұрар қандай күш бар, Бас иер талай мырза кеуде қаққан [2, 22 б.]. Қартқожа өзгерді. Бұрынғы соқыр нанымнан, діншілдіктен, ісім ағзамнан тазарды... Бұрынғы жабығу, уайым-қайғының бірі жоқ, Қартқожа талапты, жігерлі, жалынды жігіт болды» [3, 142 б.]. Ұмытып бұл дүниені сол минутте, Иллаһи, бір әлемде кезер барып Ешбір жан, ешбір дыбыс шығара алмас, Жанына жарық түсіп, тіл байланып. Көңілі ойнап, көзіне жас мөлдірер, Белгісіз бір ләзетке мейірі қанып [2, 218-219 б.]. «Бір халықтың әні кетсе, әдебиеті жесір қалады, сәні кетеді, сәні кетсе жаны кетеді. Қазақты жансыз ағаш қылып отқа жаққыларың келмесе, әнді сақтаудың қамын қылыңдар» [2, 131 б.]. «Жұрттың бәрі тым-тырыс төмен қарап, жер шұқып қалыпты. Қартқожа не болғанын білмеді. Аузын ашып, қалшиып, көзінен аққан жасы бетін жуып отыр, анда-санда әр жерден солқылдаған, ішін тартқан дыбыс естіледі» [3, 69 б.]. «Шабыты келмесе де зорланып айтады. Зорланып айтқан ән дұрыс шыға ма? Ән салу көңілден ғой...» [3, 418 б.]. «...Әншілердің көбі түр шығарам деп, әуре болады. Жақсы әнді бұзып жібереді. Қиқылдай ма, шиқылдай ма, аупылдай ма мазарат... Бет-аузын тыржитып, зорланып, күшеніп отырып салған соң ән бола ма? Әнді еркіне жіберіп, қысылмай салған ғой қызығы.... Кейбіреу орысқа еліктей ме, ноғайша жырлай ма? Қазақ әнін бұзып жібереді» [3, 418 б.]. жүктеу/скачать 491,5 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|