1.
Электр тогын қандай қҧралдардан алуға болады?
2.
Электр тогының бар екенін қандай сипаттар арқылы білуге болады?
3.
Амперметр электр тізбегіне қалай қосылады?
1.6.
ӚТКІЗГІШТЕР МЕН ДИЭЛЕКТРИКТЕР ,
Электрондардың белгілі бір бағыт бойынша қозғалуы және электр
тогының тууы барлық материалдарда бірдей мҥмкін бола бермейді.
Мысалы, фарфорда, резинкада, мраморда,
шақпақ тас, бос электрондар
жоқ, барлық электрондар ядромен байланысқан. Сондықтан, электр ӛрісінің
зарядтары электрондарды нақты бағыт бойынша қозғалта алмайды және
ондай материалдарда ток жҥрмейді. Ондай материалдар
диэлектриктер
мен
изоляторлар
деп аталады.
Диэлектриктерге ауа, газ, шақпақ тас, мрамор,
пластмасса, лак және
эмаль, электрофарфор, лактыматалар, шыныталшықтар және т.б
материалдар жатады.
Керісінше, металдарда бос электрондар кӛп және электр ӛрісі кҥшінің
әсер етуінен электр зарядтарының қозғалуы жҥзеге асады.
Сондықтан
металл арқылы ток жҥреді. Электр тогын ӛткізетін материалдар
ӛткізгіштер
деп аталады. Алғаш рет ӛткізгіштердің сипаттамалары XIV ғ.
келтірілген. Оларға металдар, тҧз, қышқыл ерітінділері және ҥгінділер
жатады.
БАҚЫЛАУ СҦРАҚТАРЫ ,
1.
Қандай материалдар диэлектриктер деп аталады?
2.
Электр тогын ӛткізетін қандай материалдарды білесіздер?
1.7.
ЭЛЕКТРЛІК СЫЙЫМДЫЛЫҚ. КОНДЕНСАТОРЛАР ,
.
Диэлектрикпен бӛлінген,
екі ӛткізгіштен тҧратын, ӛтізгіштің
немесе
қҧралдың электрлық сыйымдылығы олардың электр зарядтарын жинау
қабілеттерімен сипатталады.
БАҚЫЛАУ СҦРАҚТАРЫ ,
Техникада конденсаторлар-салыстырмалы кіші ӛлшемдерде айтарлықтай электр
зарядтарын
жинай алатын, қҧралдар, кеңінен қолданылады. Конденсаторлардың
электрлік сыйымдылықтары ӛте ҥлкен және энергетикалық орнатуларда,
электроника,
автоматика қҧралдарында қолданылады. Қарапайым конденсатор ортасында
диэлектрик (ауа,шақпақ тас, фарфор, қағаз және т.б ) бар екі жақын орналасқан металл
пластиналардан (астардан) тҧрады. Конденсатор электрондары аумағын ҥлкейту ҥшін
оны кӛп қабатты етіп жасайды. Жалпақ конденсатордың схемалық тҥрі 1.4. а суретте, ал
цилиндрлік – 1.4 б суретте кӛрсетілген.
Кондансаторлардың әр тҥрі 1.5 суретте кӛрсетілген.
Достарыңызбен бөлісу: 
