Кафедра:«Техникалық физика және Жылу энергетика» (кафедраның атауы) Мамандық: 5В072300 «Техникалық физика»
жүктеу/скачать 450,91 Kb.
|
СРО 15
| Ферромагнетиктер
Ферромагнетиктерге сыртқы магнит өрісі жоқ болса да магниттік қасиетке ие болатын заттар жатады. Диа- және парамагнетиктермен салыстырғанда (бұлар әлсіз магнитті заттар) ферромагнетиктер күшті магниттік заттар болып саналады. Ферромагнетиктердің негізгі өкілі темір (Fe)болып саналады, оларға сонымен бірге кобальт, никель, гадолиний және олардың қоспалары жатады (мысалы, Fe–Nі не Fe–Nі–Al). Соңғыжылдары өндірісте ферромагнитті шала өткізгіштер – ферриттер үлкен роль атқаратын болды. Ферромагнетиктердің магниттелінуі диа- және парамагнетиктердің магниттелуінен орасан есе (1010-ға дейін) көп. Ферромагнетиктердің магниттелінуі Н-қа тәуелді (2.4-сурет).Магнит өтімділігі m мен магнит сезімталдығы χ да Н-қа тәуелді.. А.Г.Столетов жұмыстары бойынша Н-тың өсуімен бірге магниттеліну бастапқыда жылдам өседі де, сонан соң баяулайды, шамасы 100 А/м өрісте Н-қа тәуелді болмайтын магниттік қанығуға (jқан) жетеді. Бұл құбылысты магниттік қанығу деп атайды. 2.5-суретте Столетовтың темір үшінχ шамасы өріс кернеулігінің функциясы ретінде келтірілген. Ферромагнетиктердің ерекшелігі болып саналатын, магнит гистерезисі деп аталатын құбылыс бар. Бастапқыда ферромагнетик қанығуға дейін магниттеледі (1 нүкте, 2.6-сурет), сонан кейін өріс кернеулігінің (Н) азаюы нәтижесінде магнитсізденеді, 1-2 қисығы, 1-0 қисығынан жоғары орналасқан. Н=0 ( =0) болғанда, J нолге тең болмайды, яғни магниттеліну жоғалмайды. Қалдық магниттелінуінің jқалбар болуы тұрақты магниттерді жасауға мүмкіндік береді. Ферромагнетикті магнитсіздендіру үшін магниттеу өрісі бағытына қарама-қарсы бағыттағы өрісті Н пайдалану керек. Бұл кернеулік НСкоэрцитивтік күш деп аталады. Әрі қарай қарама-қарсы бағыттағы өрісті арттырғанда, ферромагнетик қайтадан магниттеледі (3-4 қисығы), 4 нүкте қанығуға сәйкес келеді, мұнда Н=-Нс.. Ферромагнетикті магнитсіздендіруге (4-5-6 қисығы) және қайтадан қанығуға дейін магниттеуге (6-1 қисығы) болады.Сонымен, ферромагнетикке айнымалы магнит өрісі әсер еткенде, магниттеу 1-2-3-4-5-6-1 қисығына сәйкес жүргізіледі. Бұл қисық - гистерезис тұзағы деп аталады (осындай тұзақ В-Н диаграммасы бойынша да алынады). Қатаң ферромагнетикке кең тұзақ тән. Егер Нсаз шама болса, ферромагнетик – жұмсақ (гистерезис тұзағы енсіз) деп аталады. Трансформаторлардың өзекшесі жұмсақ ферромагнетиктерден, ал тұрақты магниттер - қатаң ферромагнетиктерден жасалады. Әр ферромагнетик үшін магнит қасиеттерін жоғалтатын температура болады, ол Кюри нүктесі деп аталады. Темір үшін, мәселен, Кюри нүктесі Тс = 7680С, ал никель үшін Тс =3650С.
жүктеу/скачать 450,91 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|