Сонымен, ең жақсы мемлекеттік құрылым ретінде оның ұйымдастырылуы әрбір адамға рахаттану және бақытты өмір сүру мүмкіндігін беретін мемлекеттік құрылымды тану қажет. Мемлекеттің өмір сүруін қамтамасыз ететін бірінші шарт азаматтар жиынтығы… Мемлекеттегі адамдардың көп болуының пайдалы еместігі секілді, басқа заңдар жағдайында тәрбиеленген жатжұрттықтардың мемлекетте ұзақ уақыт болуы ондағы игілікті заңдылықты сақтауға пайдалы емес деп айтады…
Сонымен, біз мемлекеттің міндеттерін (erga) тізіп шығуымыз керек, сонда сұрақ түсінікті болады. Ең әуелі азық-түлік болуы тиіс; сонан соң қолөнерлер; үшіншіден қару-жарақ; өзіндік қажеттіліктер мен әскери қажеттіліктер үшінақшалай қаржы қоры; бесіншіден, және бұл ең әуелі, діни ғибадатқа қамқорлық жасау, яғни, абыздық деп аталатын нәрсе; санау бойынша алтыншы, бірақ ең қажетті азаматтардың өзара қатынастарында ненің пайдалы, ненің әділетті екендігі туралы шешім… Сонымен, мемлекет біз тізген міндеттерге сәйкес бөліктерден тұруы тиіс. Яғни, онда тамақпен қамтамасыз ететін жер жыртушылардың белгілі бір саны, қолөнершілер, әскери күш, ауқатты адамдар, абыздар мен ненің әділетті және пайдалы екендігі туралы шешімдер шығаратын адамдар болуы керек.
(Аристотель. Политика. Афинская полития. М., 1997.).
Адамның бойындағы ең жақсы нәрсе не? Ақыл-ой. ...жан-жақты жетілген ақыл-ой адамға тән игілік, ал қалған сезімдер жануарлармен ортақ.
Өмір сүру үшін күресте жануарлар адамнан күштірек секілді болып көрінеді, бірақ табиғат адамға бұл әлсіз тіршілік етушіні жер бетінде ең күшті ететін екі қасиет: ақыл-ой мен қоғамды сыйлады.
(Чанышев А.Н. Курс лекций по древней и средневековой философии. М., 1991).
