Кэкен Аханов грамматика теориясының негіздері ж о га р ы оку оры ндары ны ц филология ф акульт ет т еріне арналган оқу цүралы


§ 72. Ж ы л ы су  құ б ы л ы сы . Тілдің дамуының әртүрлі дэуірінде



Pdf көрінісі
бет126/237
Дата31.12.2021
өлшемі5,78 Mb.
#21265
1   ...   122   123   124   125   126   127   128   129   ...   237

§ 72. Ж ы л ы су  құ б ы л ы сы . Тілдің дамуының әртүрлі дэуірінде 
сөз  құрамындагы  морфемалардың  бір-бірімен  ара  қатысы  әзгеруі 
мүмкін.  Мүндайда  сөз  кұрамындагы  морфемалардың  бастапқы 
аралық  шегі  озгеріп,  соның  нэтижесінде  сөз  морфемаларға  бұ- 
рынгысынша  емес,  басқаша  мүшеленетін  болады.  Екінші  сөзбен 
айтқанда,  сөз  құрамындағы  бір  морфеманың  элементі  екінші 
морфемага  сусып  ауысады.  Мысалы,  орыс  тілінің  ертеректегі 
қалпында женами, рыбами формасындағы сөздер жена-ми, ры ба­
м и  түрінде  мүшеленген  болса,  оның  қазіргі  қалпында  аталған 
сөздер  жен-ами,  рыб-ами  түрінде  морфемаларға  ажыратылады.
В.А.  Богородицкий  орыс  тілінде  ертеректе  флексиясы  сөздің 
негізіне  телінген  болса,  кейінде  бұл  дыбыс  септелетін  сөздің 
жалғауларының  алдында  қайталанып  келе  беруіне  байланысты, 
сөздің  негізінен  сусып,  жалғаудың  қүрамына  ауысып  кеткен  деп 
есептейді1.  Мүнан  негіздің  есебінен  флексияның  үлгая  түскенді-


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   122   123   124   125   126   127   128   129   ...   237




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет