Кемельбеков канатжан сауханбекович

59
 
 
4
  БІР ЖАСҚА ДЕЙІНГІ БАЛАЛАРДАҒЫ ЖҤРЕКТІҢ ТУА БІТКЕН 
ДАМУ  АҚАУЛАРЫНЫҢ  ҚАУІП-ҚАТЕР  ФАКТОРЛАРЫ  МЕН  ӚЛІМ 
СЕБЕПТЕРІ 
4.1 Жамбыл Облысы бойынша нәрестелер  мен ерте жастағы балалар 
арасында жҥректің туа біткен даму ақауларын туындататын негізгі қауіп-
қатер факторлары 
Зерттеу материалы ретінде 2014-2015 жылдар аралығындағы, жүректің туа 
біткен  даму  ақауларымен  туылған  176  нәрестелердің  стационарлық  ауру 
тарихтары  таңдалынып  алынды.  Оның  117-і  Тараз  қаласындағы  Облыстық 
перинатальды  орталықта,  ал  59-ы  ӛте  ауыр  ақауларына  байланысты  жоғарғы 
деңгейде  мамандандырылған  ем  алуға  Алматы  қаласындағы  «Педиатрия  және 
балалар  хирургиясы  ғылыми  орталығы»  мен  «Перинатология  және  балалар 
кардиохирургиясы  орталығы»  мекемелеріне  жатқызылған  жүректің  туа  біткен 
даму ақауларымен туылған нәрестелер құрайды. Бақылау тобы ретінде 50 дені 
сау нәрестенің амбулаториялық картасына талдау  жасалынды. 
Алынған  мәліметтер  Statistica  5.5  (StatSoft  Inc.  США)  бағдарламасымен 
ӛңделді.  Пирсонның  корреляция  коэффициенті  қолданылды.  Статистикалық  
сенімділік р < 0,05.  ЖТБДА бар балалардағы негізгі қауіп-қатер факторларын 
зерттеу үшін ЖТБДА-мен туылған балалардың ата-аналары (негізгі топ, n=176) 
мен  сау  туылған  балалардың  ата-аналарына  (негізгі  топ,  n=50)  клинико-
анамнездік  және    медико-әлеуметтік  белгілері  бойынша  талдаулар  негізінде 
анкета  жүргізілді.  Тӛмендегіше  қауіп-қатер  факторларының  топтары 
қарастырылды  (Васильев  В.В.,  2008;  Тихонова  О.С.,  2010;  Whitley  R.J.,  2004; 
Edlich R.F., 2005): 
-  Демографиялық  факторлар  (ата-анасының    жасы,  отбасылық  жағдайы 
және білім деңгейлері); 
-  Әлеуметтік-гигиеналық  факторлар  (ата-анасының  зиянды  әдеттері 
(темекі 
шегу, 
алкоголизм, 
жұмысының 
персоналды 
компьютермен 
байланыстылығы)); 
-  Медико-биологиялық  факторлар:  акушерлік  анамнез    (токсикоз, 
гестоздар, құрсақ ішілік инфекциялар) және  жүктілік кезіндегі бастан ӛткізген 
аурулар (ЖРВИ, анемия, пиелонефрит). 
Анкета  жүргізу  кезінде  темекі  шегуді  анықтауда  ДДСҰ  мәліметтері 
қолданылды:  200  жуық  темекі  жапырақтарының  жануы  кезінде  бӛлінетін 
түтіні,тәулігіне 1 қорап темекі шегумен теңестіріледі.
 
Демографиялық  қауіп-қатер  факторларының  бірі  –  анасының  жасы. 
Анасының  жасының  ЖТБДА  туындауына  қауіп-қатер  факторы  ретіндегі 
байланыстылығы тӛмендегі кестеде кӛрсетілді (кесте 14). 
 
Кесте  14  –  Зерттеу  тобындағы  ЖТБДА  бар  балалардың  анасының  жасы 
бойынша қауіп-қатер факторларының кӛрсеткіштері 
 
 

60
 
 
 
Анасының 
жасы 
ЖТДА бар балалар 
Дені сау балалар 
T 
НТ (n= 176) 
БТ (n= 50) 
абс. саны 
Р±m 
абс.саны 
Р±m 
Р 
≤18 
3 
1,7±0,2 
1 
2,0±0,8 
* 
>0,05 
18-35 
142 
80,7±1,6 
35 
91,0±5,9 
* 
>0,05 
≥35 
31 
17,6±0,3 
14 
7,0±0,8 
6,3 
<0,001 
Ескерту:НТ  –  негізгі  топ;  БТ  –бақылау  топ
;  Р±m  –  интенсивті  кӛрсеткіш  және 
репрезентативті қателік
; 
t-сенімділік; p–мінсіз болжам тиімділігі (р=95,0%, 99,9%),  
*
 – айырмашылық жоқ 
 
14-ші кестеде кӛрсетілген деректер бойынша анасының жасының ЖТБДА 
туындауына  тікелей  әсер  ететіндігі  анықталды.  Анасының  жасының  35-тен 
асқан сайын ЖТБДА туылу деңгейі арта түскен (НТ=17,6±0,3 және БТ=7,0±0,8, 
р<0,001).  Зерттеу  тобындағы  ЖТБДА  бар  балалардың  ата-аналарының 
тұрмыстық  және  отбасылық  жағдайлары  тӛмендегі  кестеде  келтірілді  (кесте 
15). 
 
Кесте  15  –  Зерттеу  тобындағы  ЖТБДА  бар  балалардың  ата-аналарының 
тұрмыстық және отбасылық жағдайлары бойынша қауіп-қатер факторларының 
кӛрсеткіштері 
 
Ата-аналарының 
тұрмыс 
және 
отбасылық 
жағдайлары 
ЖТДА бар балалар 
Дені сау балалар 
T 
НТ  (n= 176) 
БТ (n= 50) 
абс. саны 
Р±m 
абс. саны 
Р±m 
P 
Жоғары 
16 
9,2±0,5 
6 
12,0±2,7 
1,5 
>0,05 
Орташа 
109 
62,0±1,5 
41 
81,0±1,0 
23,8 
<0,001 
Тӛмен 
51 
28,8±1,3 
3 
7,0±1,6 
20,5 
<0,001 
Некеде 
99 
56,4±1,6 
43 
87,0±2,8 
11,8 
<0,001 
Некесіз 
77 
43,6±1,5 
7 
13,0±2,8 
10,7 
<0,001 
Ескерту:  НТ  –  негізгі  топ;  БТ  –бақылау  топ
;  Р±m  –  интенсивті  кӛрсеткіш  және 
репрезентативті қателік
; 
t- сенімділік; p – мінсіз болжам тиімділігі (р=95,0%, 99,9%), 
*
 – айырмашылық жоқ 
 

61
 
 
Жоғарыда  кӛрсетілген  14-ші  кестедегі  мәліметтерге  сүйенсек,  тұрмыстық 
жағдайы  тӛмен  (НТ=28,8±1,3  және  БТ=7,0±1,6,  р<0,001)  және  орташа 
(НТ=62,0±1,5 және БТ=81,0±1,0, р<0,001) отбасыда туылған балаларда, некесіз 
отбасыда  туылған  балаларда  (НТ=43,6±1,5  және    БТ=13,0±2,8,  р<0,001),  яғни  
қолайсыз  демографиялық  фактордың  әсерінің  жоғары  деңгейде  екенін 
байқатады.  ЖТБДА  бар  балалардың  ата-аналарының  білім  деңгейлері  мен 
жұмыспен қамтамасыз етілуі тӛмендегі кестеде келтірілді (кесте 16). 
 
Кесте  16  –  Зерттеу  тобындағы  ЖТБДА  бар  балалардың  ата-аналарының 
білім  деңгейлері  және  жұмыспен  қамтылуы  бойынша  қауіп-қатер 
факторларының кӛрсеткіштері 
 
 
Нәрестелер мен ерте жастағы балалардағы ЖТБДА туындатуы мүмкін ата-
аналарындағы білім деңгейлері мен жұмыспен қамтылуы бойынша қауіп-қатер 
факторлары ретінде әсер ету  деңгейін зерттеу барысында келесідей нәтижелер 
алынды.  Әкесінің  білім  деңгейінің  жоғары  кӛрсеткіші  (НТ=32,1±1,4  және 
БТ=67,0±5,5 , p<0,001)  протективті әсер кӛрсетіп, ЖТБДА туындау қауіп-қатер 
факторының  әсерінің  тӛмендетуге  ықпал  жасаған.  Керісінше  анасының  білім 
деңгейінің  тӛменгі  кӛрсеткіштері  (НТ=9,4±0,5  және  БТ=7,0±1,6  ,  p<0,001) 
ЖТБДА  туындау  қауіп-қатер  факторының  әсерінің  жоғарлауына    септігін 
Кӛрсеткіштер 
Белгілер 
ЖТДА бар балалар 
Дені сау балалар 
T 
НТ (n= 176) 
БТ (n= 50) 
P 
абс.саны 
Р±m 
абс.саны 
Р±m 
Әкесінің 
білімі 
орташа 
91 
51,8±1,6 
17 
33,0±5,5 
2,2 
<0,01 
жоғары 
56 
32,1±1,4 
33 
67,0±5,5 
4,3 
<0,001 
бастапқы 
29 
14,5±0,8 
0 
- 
- 
Анасының 
білімі 
орташа 
96 
54,8±1,6 
29 
58,0±6,0 
* 
>0,05 
жоғары 
63 
35,7±1,5 
18 
35,0 ±5,7 
* 
>0,05 
бастапқы 
17 
9,4±0,5 
3 
7,0±1,6 
3,4 
<0,001 
Әкесінің 
жұмыспен 
қамтылуы 
Ия 
134 
76,0±1,1 
43 
86,0±3,0 
4,0 
<0,001 
Жоқ 
42 
20,9±1,0 
7 
14,0±3,0 
2,3 
<0,01 
Анасының 
жұмыспен 
қамтылуы 
Ия 
61 
34,9±1,4 
21 
39,0±5,9 
* 
>0,05 
Жоқ 
115 
65,0±1,5 
29 
61,0±5,9 
* 
>0,05 
Ескерту:  НТ  –  негізгі  топ;  БТ  –бақылау  топ
;  Р±m  –  интенсивті  кӛрсеткіш  және 
репрезентативті қателік
; 
t- сенімділік; p – мінсіз болжам тиімділігі (р=95,0%, 99,9%); 
*
 – айырмашылық жоқ 

62
 
 
тигізген. 
Сонымен 
қатар, 
әкесінің 
жұмыспен 
қамтамасыз 
етілуі 
(НТ=76,0±1,1және  БТ=86,0±3,0  ,  p<0,001)  балалардың  ЖТБДА  туындау  қауіп-
қатер  факторының  әсерінің  тӛмендетуге  ықпал  жасаған.  Анасының  жұмыспен 
қамтамасыз  етілуі  балалардағы  ЖТБДА  туындауына  қауіп-қатер  факторы 
ретінде  әсері  байқалмаған,  яғни  НТ  пен  БТ  арасында  айырмашылық  деңгейі 
жоқ (p>0,05). 
Нәрестелер  мен  ерте  жастағы  балалардағы  ЖТБДА    мен  демографиялық 
қауіп-қатер 
факторларының 
арасындағы 
байланыстылық 
Пирсонның 
корреляциялық  формуласымен  есептелінді.  Корреляциялық  байланыс  тікелей 
күшті  оң  мәнді  кӛрсетті,  яғни  r=0,814  (p>0,05).  Нәтижесі  тӛмендегі  суретте 
кӛрсетілді (сурет 10). 
 
 
 
Сурет 10- ЖТБДА туындауына әсер ететін демографиялық факторларының 
арасындағы корреляциялық байланыс 
 
Әлеуметтік-гигиеналық  қауіп-қатер  факторлары  мен  ЖТБДА  арасындағы 
байланыстылық тӛмендегі кестеде кӛрсетілді (кесте 17) 
 
Кесте  17  –  Зерттеу  тобындағы  ЖТБДА  бар  балалардың  ата-аналарының 
әлеуметтік-гигиеналық  жағдайлары  бойынша  қауіп-қатер  факторларының 
кӛрсеткіштері 
 
Қауіп-қатер факторлар 
ЖТДА бар балалар 
Дені сау балалар 
 
р 
НТ (n= 176) 
БТ (n= 50) 
абс.саны 
Р±m 
абс.саны  Р±m 
1 
2 
3 
4 
5 
6 
Анасының темекі шегуі 
5 
9,1 ±0,3 
1 
4,0 ±0,2 
<0,001 
Әкесінің темекі шегуі 
14 
23,8 ±1,6 
5 
21,0 ±1,3 
* >0,05 
 

63
 
 
17-кестенің жалғасы 
1 
2 
3 
4 
5 
6 
Анасындағы алкоголизм 
1 
1,5 ±0,1 
0 
- 
- 
Әкесіндегі алкоголизм 
17 
28,6 ±0,3 
1 
4,0 ±0,2 
<0,001 
Анасының 
персоналды 
компьютермен жұмысы 
21 
31,4 ±1,3 
3 
11,0 ±1,4 
<0,001 
Ескерту:  НТ  –  негізгі  топ;  БТ  –бақылау  топ
;  Р±m  –  интенсивті  кӛрсеткіш  және 
репрезентативті қателік
; 
p – мінсіз болжам тиімділігі (р=95,0%, 99,9%); 
*
 – айырмашылық жоқ 
 
Ерте жастағы балалар мен нәрестелердегі ЖТБДА туындатуына әсер ететін 
ата-аналарындағы  зиянды  әдеттері  бойынша  қауіп-қатер  факторларын  зерттеу 
кезінде  келесідей  нәтижелер  анықталды:  анасының  темекі  шегуі  (НТ=9,1±0,3 
және    БТ=4,0±0,2  ,  p<0,001),анасының  персоналды  компьютермен  жұмысы  
(НТ=31,4±1,3 және  БТ=11,0±1,4 , p<0,001), әкесінің алкоголизмі (НТ=28,6 ±0,3 
және  БТ=4,0  ±0,2,  p<0,001)  ЖТБДА  туындауына  жоғары  деңгейде  әсер  еткен. 
Әкесінің  темекі  шегуі  ЖТБДА  туындатуда  қауіп-қатер  факторы  ретінде  әсері 
байқалмаған  (НТ=23,8±1,6  және    БТ=21,0±1,3  ,  p  >0,05*)  және  анасындағы 
алкоголизм  (НТ=1,5±0,1  және    БТ=0)  бақылау  тобында  кӛрсеткіштің  жоқ 
болуына  орай  ӛзара  салыстырылмады.  Корреляциялық    байланыс-  тікелей 
оң,орташа, r=0,584. Нәтижесі тӛмендегі суретте кӛрсетілді (сурет 11). 
 
 
Сурет 11- ЖТБДА туындауына әсер ететін әлеуметтік-гигиеналық 
факторларының арасындағы корреляциялық байланыс 
 
Медико-биологиялық  қауіп-қатер  факторлары  мен  ЖТБДА  арасындағы 
байланыстылық тӛмендегі кестеде кӛрсетілді (кесте 18) 
 

64
 
 
Кесте  18  –  Зерттеу  тобындағы  ЖТБДА  бар  балалардың  ата-аналарының 
медико-биологиялық  жағдайлары  бойынша  қауіп-қатер  факторларының 
кӛрсеткіштері 
 
Қауіп-қатер 
факторлар 
ЖТДА бар балалар 
Дені сау балалар 
 
р 
НТ (n= 176) 
БТ (n= 50) 
абс.саны 
Р±m 
абс.саны 
Р±m 
Гестоздар(ерте, кеш) 
4 
2,9±1,3 
1 
1,7±0,5 
<0,001 
Жүктіліктің 
үзілу 
қаупі 
17 
12,5±0,4 
3 
5,1±0,2 
<0,001 
**Анемия 
67 
49,2±1,5 
5 
13,5±1,6 
<0,001 
**Жедел 
респираторлы 
вирусты жұқпа 
25 
18,3±0,7 
4 
10,8±0,3 
<0,001 
**Созылмалы 
пиелонефрит 
12 
8,8±0,3 
1 
2,7±0,5 
<0,001 
Эндокринді 
бұзылыстар 
1 
0,7±0,02 
0 
- 
- 
Преэкламсиялық 
артериалды 
гипертензия 
6 
4,4±0,1 
1 
2,7±0,5 
<0,001 
Құрсақ 
ішілік 
жұқпалар 
4 
2,9±0,7 
1 
1,7±0,5 
<0,001 
Ескерту:  НТ  –  негізгі  топ;  БТ  –бақылау  топ
;  Р±m  –  интенсивті  кӛрсеткіш  және 
репрезентативті қателік
; 
p – мінсіз болжам тиімділігі (р=95,0%, 99,9%); 
*
 – айырмашылық жоқ, 
**–
 
анемия,  жедел  респираторлы  вирусты  жұқпа,  созылмалы  пиелонефрит    сияқты 
соматикалық  патологиялар  бір  жүкті  әйелде  қосарланып  кездесу  жағдайлары  ретінде 
тіркелген 
 
Ерте жастағы балалар мен нәрестелердегі ЖТБДА туындатуына әсер ететін 
анасындағы  медико-биологиялық  қауіп-қатер  факторларын  зерттеу  кезінде 
келесідей  нәтижелер  анықталды:  жүктілік  гестоздары  мен    құрсақ  ішілік 
жұқпалар  (НТ=2,9±0,7  және    БТ=1,7±0,5,  p<0,001),  жүктіліктің  үзілу  қаупі 
(НТ=12,5±0,4  және  БТ=5,1±0,2  ,  p<0,001),  жедел  респираторлы  жұқпа  ауруы 
(НТ=18,3±0,7 
және  БТ=10,8±0,3,  p<0,001),  созылмалы  пиелонефрит 
(НТ=8,8±0,3 
және  БТ=2,7±0,5,  p<0,001),  преэкламсиялық  артериалды 
гипертензия (НТ=4,4±0,1 және БТ=2,7±0,5 ,p<0,001) сияқты факторлар ЖТБДА 
туындауына  әсер  еткен.  Ал,  жүктілік  анемиясы    (НТ=49,2±1,5  және 
БТ=13,5±1,6, p<0,001) – қауіп-қатер факторы ретінде ӛте жоғары деңгейде әсер 
еткен.  Жүктілік  кезіндегі  эндокринді  бұзылыстар  (НТ=0,7±0,02  және    БТ=0) 
бақылау тобында кӛрсеткіштің жоқ болуына орай ӛзара салыстырылмады. 

65
 
 
Корреляциялық байланыс- тікелей оң, күшті, r=0,890. Нәтижесі тӛмендегі 
суретте кӛрсетілді (сурет 12). 
Сурет 12- ЖТБДА туындауына әсер ететін медико-биологиялық 
факторларының арасындағы корреляциялық байланыс 
 
Сонымен,  скрингті  анкеталық  картаның  мәліметтерінде  (ЖТБДА-мен 
туылған  балалардың  ата-аналарынан  құралған  негізгі  топ  пен  сау  туылған 
балалардың  ата-аналарынан  құралған  бақылау  тобы  ӛзара  салыстырылды) 
кӛрсетілген  қауіп-қатер  факторларың  ЖТБДА  туындатуындағы  рӛлі 
анықталды: 
1.  Демографиялық  факторлар:  анасының  жасының  35-тен  асқан  сайын 
ЖТБДА  туылу  деңгейі  арта  түскен  (НТ=17,6±0,3  және  БТ=7,0±0,8,  р<0,001). 
Тұрмыстық  жағдайы  тӛмен  (НТ=28,8±1,3  және  БТ=7,0±1,6,  р<0,001)  және 
орташа (НТ=62,0±1,5 және БТ=81,0±1,0, р<0,001) отбасыда туылған балаларда, 
некесіз отбасыда туылған балаларда (НТ=43,6±1,5 және  БТ=13,0±2,8, р<0,001), 
анасының білім деңгейінің тӛменгі кӛрсеткіштері (НТ=9,4±0,5 және БТ=7,0±1,6, 
p<0,001)  ЖТБДА  туындау  қауіп-қатер  факторының  әсерінің  жоғарлауына 
септігін  тигізген.Корреляциялық  байланыс  тікелей  күшті  оң  мәнді  кӛрсетті, 
яғни r=0,814 (p>0,05). 
2.Әлеуметтік-гигиеналық  факторлар:  анасының  темекі  шегуі  (НТ=9,1±0,3 
және  БТ=4,0±0,2,  p<0,001),анасының  персоналды  компьютермен  жұмысы 
(НТ=31,4±1,3 және БТ=11,0±1,4 , p<0,001), әкесінің алкоголизмі (НТ=28,6 ±0,3 
және  БТ=4,0  ±0,2  ,  p<0,001)  ЖТБДА  туындауына  жоғары  деңгейде  әсер 
еткен.Корреляциялық байланыс- тікелей оң,орташа, r=0,584. 

66
 
 
3.Медико-биологиялық  факторлар:  жүктілік  гестоздары  мен  құрсақ  ішілік 
жұқпалар  (НТ=2,9±0,7  және  БТ=1,7±0,5  ,  p<0,001),  жүктіліктің  үзілу  қаупі 
(НТ=12,5±0,4  және    БТ=5,1±0,2  ,  p<0,001),  жедел  респираторлы  жұқпа  ауруы 
(НТ=18,3±0,7  және  БТ=10,8±0,3  ,  p<0,001),  созылмалы  пиелонефрит 
(НТ=8,8±0,3  және    БТ=2,7±0,5  ,  p<0,001),  преэкламсиялық  артериалды 
гипертензия (НТ=4,4±0,1 және БТ=2,7±0,5 ,p<0,001) сияқты факторлар ЖТБДА 
туындауына әсер еткен. Ал, жүктілік анемиясы (НТ=49,2±1,5 және БТ=13,5±1,6, 
p<0,001) – қауіп-қатер факторы ретінде ӛте жоғары деңгейде әсер еткен. 
Жоғарыда  келтірілген  факторлар  жүктіліктің  ерте  кезінде  нәрестелердегі 
ЖТБДА  туылу  қаупін  анықтауға  және  кӛрсеткішіне  қарай  жүктілікті  үзуге 
ықпал  жасай  отырып,  ЖТБДА  туылу  кӛрсеткішін  тӛмендетуге  мүмкіндік 
жасайды. 
Қорытындылай  келе,  нәрестелер  мен  ерте  жастағы  балаларда  ЖТБДА 
туындататын  қауіп-қатер  факторларына:  темекі  шегу,  алкоголизм  сияқты 
зиянды  әдеттер,  жүктілік  кезіндегі  жұқпалы-қабынбалы  аурулар  жатқызылды. 
Демографиялық факторлардан: тұрмыстық жағдайы тӛмен, отбасылық жағдайы 
толық емес,ата-аналарының білім деңгейлерінің тӛмендігі және анасының жасы 
балаларда  ЖТБДА  туындататын    қауіп-қатері  жоғары  факторлар  ретінде 
зерттеу  барысында  анықталды.  Медико-биологиялық  қауіп-қатер  факторлары 
ӛте  жоғары  деңгейде  ЖТБДА  туындауына,  әсіресе  анасының  жүктілігімен 
байланысты(жүктілік  анемиясы,  ЖРВИ,  токсикоздар,  жүктіліктің  үзілу  қаупі) 
ӛзгерістер ӛз әсерін тигізді. 
 
4.2  Жамбыл  Облысы  бойынша  нәрестелер  мен  ерте  жастағы  балалар 
арасында жҥректің туа біткен даму ақауларынан болатын ӛлім себептері 
Жамбыл  Облысындағы  ЖТБДА-нан  болатын  ерте  жастағы  балалар 
ӛлімінің  құрылымдық  кӛрсеткіштері,  Қазақстан  Республикасының  ӛзгеде 
аймақтарындағы  кӛрсеткіштермен  салыстырғанда,  негізінен  перинаталды 
кезеңде жоғары деңгейде кездесетіндігі байқалады (кесте 19). 
Кесте  19-  Жамбыл  Облысы  бойынша  балалардағы  ЖТБДА-нан  болған  ӛлім 
кӛрсеткішінің жас ерекшеліктеріне байланысты таралуы 
Кезеңдер, 
жыл 
Ӛлі 
туылғандар 
саны 
Балалардың жасы 
0-6 күн 
7-28 күн 
1-12 ай 
2014 жыл 
2 
2 
3 
2 
2015 жыл 
2 
7 
2 
4 
Барлығы 
4 
9 
5 
6 

67
 
 
Жоғарыда  келтірілген  мәліметтерге  сүйенсек,  2014  жылғы  перинаталды 
ӛлім  саны-  2  (10%)  құраса, 2015 жылы  перинаталды  ӛлім кӛрсеткіші-  7  (35%) 
дейін артқан.  Зерттеу барысында анықталған ЖТБДА-ның жеке нозологиялық 
түрлеріне сәйкес ӛлім кӛрсеткіштерінің таралуы ұсынылады (кесте 20). 
Кесте 20- ЖТБДА жеке фенотиптік түрлері бойынша ӛлім кӛрсеткіштері 
 
ЖТБДА  үлестік  салмағының  арта  түсуі,  ерте  жастағы  балалар  арасында 
ӛлім кӛрсеткішінің арта түсуіне негізгі себеп болып табылды. Жамбыл Облысы 
бойынша  (2014-2015жж)  ерте  жастағы  балалар  арасында  ЖТДА  1000  балаға 
шаққанда    9,0±1,2  жиілікпен  кездесті.  2014-2015  жылдары    Жамбыл  Облысы 
АХЖ-
10 
ЖТДА фенотиптік түрлері 
абс.саны 
ӛлім  кӛрсеткіші 
(%) 
2014г 
2015г 
2014г  2015г 
Q21.0 
Қарынша аралық қалқа кемістігі 
43 
32 
- 
2,2 
Q25.0 
Туа біткен ашық артериалды ӛзекше 
14 
23 
2,3 
3,2 
Q21.1 
Жүрекше аралық қалқа кемістігі 
3 
2 
- 
- 
Q21.2 
Жүрекше-қарынша аралық қалқа кемістігі 
1 
4 
- 
3,2 
Q22.0 
Ӛкпе  артериясы  қақпашасының  туа  біткен 
атрезиясы 
4 
6 
3,6 
1,1 
Q25.8 
Ірі  артериялардың  туа  біткен  даму  ақаулары  
(Д- МТТ) 
3 
7 
- 
- 
Q21.3 
Фалло тетрадасы 
3 
4 
- 
- 
Q23.0 
Қолқа қақпашасының туа біткен стенозы 
2 
3 
- 
1,1 
Q23.4 
Жүректің сол жақты гипоплазия синдромы 
2 
3 
- 
1,1 
Q20.8 
Жүрек  қуыстары  мен  қосылыстарының  басқа 
да  туа  біткен  даму  ақаулары  (Біріккен  жүрек 
қарыншасы) 
2 
- 
- 
- 
Q20.1 
Туа  біткен  оң  жүрекше  кіреберіс 
тесікшесінің қосарлануы 
1 
2 
1,1 
- 
Q22.6 
Жүректің оң жақты гипоплазия синдромы 
1 
2 
- 
- 
Q20.0 
Жалпы артериалды баған 
1 
- 
- 
- 
Q25.4 
Туа біткен қолқаның басқа да даму  ақаулары  
(Үзілісті қолқа доғасы) 
1 
- 
- 
- 
Q26.2 
Ӛкпе  кӛктамырының  тоталды  аномалды 
дренажы (ӚКТАД) 
1 
2 
- 
1,1 
Q22.5 
Эбштейн аномалиясы 
- 
1 
- 
1,1 
Q25.1 
Туа біткен қолқа коарктациясы 
2 
1 
2,3 
- 
Барлығы 
84 
92 
8.3 
14.1 

68
 
 
бойынша  ерте  жастағы  балалар  арасынан  ЖТБДА-нан    20  ӛлім  жағдайына 
ұшырады. Аталған патологиядан болған ерте жастағы балалар ӛлімі 2014 жылы 
7  (8,3%)-ден,  2015  жылы  13  (14,1%)-ке  дейінгі  ӛсіммен  1,8  есе    артқан  (сурет 
13). 
Сурет 13- Жамбыл Облысы бойынша ерте жастағы балалардағы жалпы және 
ЖТБДА болған ӛлім кӛрсеткіштері 
 
ЖТБДА  ӛлген  ерте  жастағы  балаларда  кӛбіне  ауыр  критикалық  және 
қосарланған  күрделі  даму  ақаулары  байқалған.  Сондықтан,  ерте  жастағы 
балалар 
ӛлімі: 
магистралды 
тамырлардың 
транспозициясы, 
қолқа 
коарктациясы,  ӛкпе  артериясының  атрезиясы  және  ҚАҚК(қарынша  аралық 
қалқа  кемістігі)  сияқты  күрделі  анатомиялық  даму  ақауларында  кездесті  және 
себепші факторлар ретінде қарастырылды.  Жамбыл Облысы бойынша зерттеу 
кезеңдерінде  (2014-2015жж.)  ЖТБДА  кездесу  жиілігі  артқан  және  кейбір 
нозологиялық  түрлерінде  таралуы  бойынша  ерекшеліктер  анықталды.  Ерте 
жастағы  балалар  ӛлімі–ауыр  критикалық  және  қосарланған  күрделі  даму 
ақауларында  кездескен.Аталған  ақаулардың  арта  түсуі,  ӛлім  кӛрсеткішінің 
жоғарлауына тікелей байланысты. 

жүктеу/скачать 2,59 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: