2.2 Зерттеу әдістерінің сипаттамасы
Ғылыми жұмыстарының мақсаты мен міндеттеріне жету үшін тӛмендегіше
зерттеу әдістері қолданылды: жалпы клиникалық, аспаптық, анкета жүргізу
әдісі мен статистикалық зерттеулер.
38
Жалпы клиникалық зерттеулер барысында нәрестелер мен ерте жастағы
балалардың ауру тарихы бойынша ретроспективті талдаулар (анамнездік,
антропометриялық және физикалық-психикалық даму кӛрсеткіштері, Апгар
шкаласы бойынша бағалау) жасалынды. ЖТБДА бар балалардың жүрек-қан
тамыр жүйесін зерттеу барысында келесі белгілерге: тері және кілегей
қабықтардың түсіне, цианоздар мен ісінулердің локализациясына, жүрек
аймағының жалпы шолу мәліметтеріне, физикалық зерттеу нәтижелеріне назар
аударылды.
ЖТБДА бар нәрестелер мен ерте жастағы балаларға кешенді тексерілуден
ӛту және диагностикалау үшін: электрокардиография, эхокардиография, кеуде
сарайының рентгенография, доплерэхокардиография және қажет жағдайда
жүрек қуысының катетеризациясы сияқты аспаптық зерттеу әдістері
қолданылды.
-
Электрокардиография 12 каналды «Heartscreen» электрокардиографта
(Innomed Medical Ins, Hungary), арнайы 50 мм/с жылдамдықтағы тастапмен
жасалынды, кейбір жағдайда жүректің ӛткізгіштік жүйесіндегі ӛзгерістерге
терең талдаулар жүргізу үшін тӛменгі жылдамдықты (25 мм/с) қолданылды.
-
Эхокардиограмма - трансторакалды ЭХО-КГ 3,5 МГц. жиіліктегі
секторлы датчиктің кӛмегімен, «Philips iE33 xMATRIX Echocardiography
System» (Philips, USA) аспаптың кӛмегімен жүргізілді.
-
Кеуде сарайының рентгенографиялық зерттеулері «EDR 750 В» № 044-28
(Венгрия, 1986г.) аспабын қолданып жүргізілді. Кеуде сарайына жасалған
рентген суретінің кӛмегімен КТИ % дәрежесі мен жүрек кӛлемінің ӛзгерістері
анықталды.
Инвазивті
зерттеу
жүрек
қуысының
катетеризациясы
мен
ангиокардиография әдістері арқылы жүзеге асырылды.
Нәрестелер мен ерте жастағы балалардағы ЖТБДА туындататын қауіп
факторларын анықтау мақсатында ата-аналарына анкета жүргізу әдісі
қолданылды. Анкетада ЖТБДА туындататын: демографиялық, әлеуметтік-
гигиеналық және медико-биологиялық факторлар толығымен қарастырылды.
(Қосымша
1).
Құрастырылған картада ЖТБДА туындататын қауіп
факторларыны туралы мәліметтер жан-жақты қарастырылды
(Васильев В.В.,
2008; Тихонова О.С., 2010 және бірлескен авторлардың мәліметі бойынша):
-
Демографиялық факторлар (ата-анасының жасы, отбасылық жағдайы
және білім деңгейлері);
-
Әлеуметтік-гигиеналық факторлар (ата-анасының зиянды әдеттері
(темекі
шегу,
алкоголизм,
жұмысының
персоналды
компьютермен
байланыстылығы));
-Медико-биологиялық факторлар:
- акушерлік анамнез (токсикоз, гестоздар, құрсақ ішілік инфекциялар);
- жүктілік кезіндегі бастан ӛткізген аурулар (ЖРВИ, анемия, пиелонефрит).
Отбасылық анамнезде ата-аналардың жасы, зиянды әдеттері, созылмалы
аурулардың болуы, жақын туыстарының арасында ЖТБДА мен басқада даму
ақауларының кездесу жағдайларына аса назар аударылды. Баланың ӛмір
39
анамнезінде келесі параметрлерге назар аударылды: туылған кездегі жалпы
жағдайы(Апгар шкаласы бойынша), жүрек аймағындағы патологиялық
шуылдардың анықталу уақыты,тері жабындысы мен кілегей қабықтардағы
цианоздардың байқалулары, ентігулер және олардың физикалық жүктемеге
тәуелді сипаттамалары, жүрек жетіспеушілікті емдеу барысы және оның
нәтижесі.
ЖТБДА бар балаларға анкета жҥргізу әдісі
ЖТБДА туындататын қауіп факторларын анықтау мақсатында 2014-2015
жылы Жамбыл Облыстық перинаталды орталықта туылған дені сау және
ЖТБДА бар нәрестелер мен ерте жастағы балалардың ата-аналарына арнайы 24
сұраудан тұратын анкеталық сұрау түрінде жүргізілді. Аталған тест-анкета
Васильев В.В., 2008; Тихонова О.С., 2010 және бірлескен авторлардың
ұсынысы бойынша дайындалған (кесте3) [39].
Кесте 3 — ЖТБДА туындататын негізгі қауіп факторлар
Қауіп факторлары
Белгілер
градациясы
Диагностикалық
коэффициенті
Ақпараттану
коэффициенті
1
2
3
4
Медико-биологиялық
Ата–аналарында
жұқпалы
инфекциялардың болуы
ия
5
0,40
жоқ
-2
0,24
Анасында
құрсақ
ішілік
инфекциялардың
болуы:
ЦМВ,
уреаплазмоз,
вирусты
гепатит
В,
хламидиоз,мерез
ия
5
0,36
жоқ
-2
0,35
Жүктілік:
1-ші
ия
0
0,01
2-ші
ия
-1
0,05
3-ші
ия
1
0,02
4-ші және жоғары
ия
5
0,26
3-ші кестенің жалғасы
Анасының анамнезінде медициналық
аборттың болуы
ия
4
0,38
жоқ
-1
0,08
Анасында жүктілік кезінде анемияның
болуы беременности
ия
3
0,37
жоқ
-2
0,25
Анасында жүктілік кезінде созылмалы
аурулардың ӛршуі
ия
3
0,26
жоқ
-1
0,13
Әлеуметтік-гигиеналық
Анасының темекі шегуі
ия
4
0,29
жоқ
-1
0,05
Әкесінің темекі шегуі
ия
4
0,29
жоқ
-1
0,05
40
3-кестенің жалғасы
1
2
3
4
Анасының алкаголді ішімдікке салынуы ия
3
0,50
жоқ
-2
0,45
Әкесінің алкаголді ішімдікке салынуы
ия
3
0,50
жоқ
-2
0,45
Демографиялық
Анасының жасы
≥ 18
Ия
3
0,26
≤ 35
ия
-1
0,13
Толық емес отбасы
ия
9
0,61
жоқ
-1
0,04
Анасының білімі:
Орта
ия
3
0,08
Арнайы кәсіптік
ия
3
0,50
Жоғары
ия
-3
0,55
3-ші кестенің жалғасы
Әкесінің білімі:
Орта
ия
1
0,01
Арнайы кәсіптік
ия
3
0,50
Жоғары
ия
-5
0,82
Анкета картасы негізгі ЖТБДА қауіп факторларының туындату себептерін
ескере отырып 3 бӛлімнен құралған. Кӛп факторлы зерттеулер қорытындысы
арнайы болжамды кестеде – 14 негізгі белгілер бойынша кӛрсетілген. Ата-
аналардан сұраулар жүргізу үшін әрбір белгілердің диагностикалық
коэффициенттеріне сәйкес градациялық белгілері тіркелген, соңынан барлық
белгілерді қосу қажет (Кесте 2). Коэффициенттер қосындысы +13тең немесе
жоғары болған жағдайда, нәрестелердің ЖТБДА туылу болжамы 95% құрайды.
Ата-аналарға 14 негізгі белгілер бойынша кӛрсетілген 3 бӛлімнен құралған
анкета сұраулар ӛз еріктерімен толтырылды. Статистикалық кӛрсеткіштерді
есептеу кезінде стандартты әдістер қолданылды. Зерттеу нәтижесі бойынша
топтар құрастырылып, ӛзара корреляциялық байланыс анықталды.
2.3 Материалдардың статистикалық ӛңдеуі
Ғылыми жұмыстың зерттеу барысында алынған нәтижелер « Microsoft
Excel 2007-2010 » электрондық кестелер ,
Statistica for Windows» v. 7.0, StatSoft
Inc. (АҚШ) қолданбалы бағдарламалық жүйе
және « SPSS Statistics -17»
статистикалық бағдарламалары арқылы статистикалық ӛңдеуден ӛткізілді.
Статистикалық талдау материалдар озық параметрлік және параметрлік
емес биомедициналық зерттеулердегі статистикалық талдау әдістерін, сондай-
ақ , медициналық деректерді талдау үшін қазіргі заманғы талаптарға сәйкес
дәлелді медицина критерийлерін пайдалана отырып жүзеге асырылды.
41
Статистикалық зерттеу әдістері барысында: интенсивті кӛрсеткіш, экстенсивті
кӛрсеткіш, орташа статистикалық қателік; t - сенімділік; p – мінсіз болжам
тиімділігі (р=95,0%, 99,9%), (р=95,0%; р=99,9%, p<0,01; p<0,001), орташа мәнде
арасында айырмашылық бар (немесе жоқ) туралы болжамды тексеру үшін
параметрлік емес критерийлер және Пирсонның корреляциялық байланыс
коэффиценттік формуласы қолданылды.
Ҥлестік (экстенсивтік) кӛрсеткіш – жиынның (бүтіннің) бӛлшегін немесе
оның құрамын кӛрсетеді. Мысалы: аурушандық, мүгедектіктің, ӛлім
себептерінің
құрамы.
Жалпы
дәрігерлер
санының
құрамы
түрлі
мамандықтардан тұрады, халық құрамы – жынысы, жас шамасы, мамандығы
бойынша бӛлінеді. Бұл кӛрсеткіш пайызбен белгіленеді (барлығы 100% деп
алынады).Үлестік (экстенсивтік) кӛрсеткіш = жиынның бӛлшегінің абсолюттік
мӛлшері х 100жиынның жалпы абсолюттік мӛлшері.
Қарқынды (интенсивтік) кӛрсеткіш – болмаса жиілік, таралу
кӛрсеткіші
деп
атайды.
Бұл
кӛрсеткіш
бір
белгінің
немесе
құбылыстың зерттелетін ортадағы, жиынтықтағы жиілігін анықтайды.
Қарқынды кӛрсеткіш = зерттелетін жағдайдың абсолюттік саны х 1000
сол ортаның абсолюттік саны. Сонымен қарқынды кӛрсеткіштер зерттелетін
жағдайлардың жиілігіне байланысты 100, 1000, 10 000, 100 000-ға есептелінеді,
себебі қарқынды мӛлшерлер бүтін санмен кӛрсетілу керек, сонда салыстыру
оңай болады. Қарқынды кӛрсеткіштің пайдалануы: зерттелетін жағдайдың
деңгейін, жиілігін, таралуын анықтағанда; зерттелетін жағдайдың түрлі
жиынтықтағы жиілігін кӛрсеткенде (мысалы, әр түрлі мемлекеттердегі туулық
кӛрсеткіштерін салыстырғанда т.б.); бірнеше жыл бойы бір жағдайдың
құбылысын бақылағанда (мысалы, бірнеше жыл ішінде сәбилер ӛлімінің
кӛрсеткішінің ӛзгеруі т.с.с).
Статистикалық қателер ӛзіндік статистикалық әдістермен ерешеленеді,
яғни басты жиынтықтан объектінің бӛлігін алып қарастырады. Басты жиынтық
кӛрсеткіштерінің сипатталуынан іріктеуді зерттеуде пайда болған қателерді
репрезентативті қате деп атайды. Статистикалық қатенің шамасы іріктеуге
кіретін сандық мүшелерге және белгінің ӛзгеру дәрежесіне байланысты.
Неғұрлым белгінің ӛзгеруі күшті болса, соғұрлым статистикалық қатесі де кӛп
болады; іріктеу кӛлемі кӛп болса, қатесі де аз болады. Осы қателер басты
жиынтықтағы сенімділік шекараларын, іріктеу және айырма кӛрсеткіштерінің
сенімділігін, ғылыми-зерттеу жұмыстарында іріктеу кӛлемін анықтауда
қолданылады. Сатистикалық қатені m әріпімен белгілеп, параметр жазуының
астыңғы жолына жазады.Сенімді интервалдар деп соңғы мағынаны, яғни оның
шегінде басты жиынтық параметрінің болуын айтады. Вариациялық
статистиканың пайымдауынша, басты жиынтықтың орташа арифметикалығы
±3m шекарасында жатады, орташа арифметикалықтан (бірге(σ және С) іріктеу
зерттеулерінде; кӛп жағдайда бұл жақын келеді.Орташа арифметикалықтың
қатесін (
) мына формула бойынша есептейді:
42
Белгілі нүктелік таңдама сипаттамалар бойынша интервалды баға немесе
сенімділік интервалын құруға болады, онда қандай да бір ықтималдықпен
генералды параметр орналасады. Белгілі таңдама кӛрсеткіштер негізіндегі
генералды параметрлер туралы сенімді түрде айтуға келетін болып есептелген
ықтималдықтар сенімді деп аталады. Әдетте медициналық-биологиялық
зерттеулерде Р=0,95 (95%) сенімділік ықтималдығының мәні қолданылады.
Параметрдің нақты мәнінің осы шектерден шығу ықтималдығы 1–
0,95=0,05 (5%)-тен аспайды. Сенімділік ықтималдықты толықтыратын шаманы
әдетте α деп белгілейді. Орталық шекті теоремадан білетініміздей, таңдамалар
алынған бастапқы жиынтықтың тарамдалуына тәуелсіз таңдама орташалар
жуықтап алғанда қалыпты тарамдалуға ие. Осылайша, таңдама орташа мән
үшін сенімділік интервалы
және
мәндерінің арасында
орналасқан, мұндағы m
x
орташаның стандартты қатесі, t
α
– Стьюдент
коэффициенті, п таңдама кӛлеміне тәуелді (немесе сәйкес f бостандық
дәрежелірінің саны) шама және сенімділік ықтималдығының таңдалған
деңгейіне тәуелді шама Стьюдент тарамдалу кестелері бойынша анықталады. t
α
коэффициент шамасы сенімділік ықтималдығын 1-ге дейін толықтыратын α
деңгейінде кесте бойынша анықталады, яғни сенімділік ықтималдығы 95%
жағдайда интервал симметриясы ескерілгенде (1-0,95)=0,05 деңгейінде. Орташа
мәндерді салыстыру үшін параметрлік емес критерийлердің толық қатары
қолданыла алады, олардың ішінде маңызды орынды рангілі критерийлер алады.
Осы критерийлерді қолдану салыстырылатын топтардың мүшелерін
ранжирлеуге
негізделген.
Бұнда
ранжирленген
қатардың
мүшелері
салыстырылмайды, олардың реттік нӛмірдері немесе рангілері салыстырылады.
Салыстырылатын тәуелсіз таңдамалардың бір генеральды жиынтыққа қатысы
туралы болжамды тексеру үшін Манна—Уитни U-критерийін келтіреміз. Екі
таңдаманың барлық мәндерін бір қатарға ӛсу ретімен біріктіреміз. Осы
қатардың әрбір элементіне 1-ден N = n
1
+ n
2
–ға дейін номер (ранг) береміз. Егер
қатардың бірнеше элементтері шамалары бойынша сәйкес келсе, онда
әрқайсысына олардың номерлерінің арифметикалық орташасына тең ранг
беріледі. Бірінші таңдаманың R
1
рангілерінің суммасын және екінші
таңдаманың R
2
рангілерінің суммасын анықтаймыз және статистикаларды
есептейміз:
U критерийі ретінде осы сандардың ең кішісін таңдаймыз. Егер оның мәні
кестеде α мәнділік деңгейінің бойында және f бостандық дәрежелерінің саны
43
(кіші таңдама кӛлемі) үшін кӛрсетілген критикалық мәннен үлкен болса, онда
нольдік болжам қабылданады, яғни таңдамалар арасындағы айырмашылықтар
сенімді емес. Кері жағдайда Н(1) қабылданады. Егер нольдік болжам дұрыс
болса және таңдамалар бір генеральды жиынтықтан алынса, онда біріккен
вариациялық қатардың бір жағынан бір таңдаманың бақылаулары артық
болады дей алмаймыз. Олардың мәндері барлық жалпыланған қатар бойымен
біртекті тарамдалған болу керек. Осылайша, R статистиканың ӛте үлкен немесе
ӛте кішкентай мәндері гольдік болжамның дұрыстығына күмән келтіреді.
Егер х пен у кездейсоқ шамалар қалыпты тарамдалса, олардың сызықтық
байланысының күшін Пирсон корреляция коэффициенті арқылы есептеуге
болады;
n
у
у
n
х
х
n
у
х
ху
r
2
2
2
2
*
Есептелген корреляция коэффициенті жиынтықтың генералды корреляция
коэффициентінің таңдамалы бағасы болып табылады, яғни, кез келген
кездейсоқ шама сияқты m
г
қатесі бар. Сол себепті корреляция жоқтығы туралы
болжамды тексеру керек. Болжамдарды тұжырымдамасын жасайық:
-
Н0 - r=0 (айнымалылар арасында байланыс жоқ)
-
Н1 - r.≠0
-
α мәнділік деңгейін берейік.
Критерий статистикасы келесі теңдік болып табылады:
2
1
2
n
r
r
t
мұндағы t - (п-2) бостандық дәрежелі Стьюдент тарамдалуы бар
статистика. Егер t сенімділіктің берілген деңгейінің критикалық мәнінен үлкен
болса, онда нӛлдік болжам қабылданбайды.Корреляция коэффициенті келесі
аралықта орналасады: -1 ≤ r ≤ 1.
Егер r < 0, онда х шамасы артқан сайын оларға сәйкес келетін у екінші
вариациялық қатардың мәндері кемиді. Егер r> 0, онда бір шаманың мәні
артқан сайын екіншісі де артады. Егер r =0, онда х және у шамалары абсолютті
тәуелсіз. r = 1 болғанда шамалар арасында тура пропорционал функционалдық
тәуелділік бар ( медициналық-биологиялық зерттеулерді ӛте сирек жағдай). 7
суретте тәуелділіктің бірнеше типтік варианттары және оларға сәйкес келетін
корреляция коэффициенттерінің мәндері кӛрсетілген (сурет 2).
44
Сурет 2 – X және Y айнымалылары арасындағы тәуелділік
варианттарының және олардың сәйкес Пирсон корреляция коэффициенттерінің
схемалық сызбасы.
r=0
б)
r=+0,5
r=+0,8
в)
r=-0,5
г)
r=+1
д)
r=-1
е)
а)
45
3
ЖҤРЕКТІҢ ТУА БІТКЕН ДАМУ АҚАУЛАРЫНЫҢ ТАРАЛУЫ
МЕН ҚҦРЫЛЫМЫ
Нәрестелер
мен
ерте
жастағы
балаларға
кардиохирургиялық,
кардиологиялық және педиатриялық (неонатологиялық) кӛмек кӛрсетуді
жақсарту болып ЖТБДА таралуы мен құрылымдық ерекшеліктерін анықтау
болып табылады. Осы мақсатта зерттеуге алынған уақыт аралығындағы (2014-
2015жж.) ЖТБДА бар 1 жасқа дейінгі балаларға Қазақстан Республикасындағы
таралу кӛрсеткіштерімен салыстыра отырып Жамбыл Облысы бойынша таралу
мен құрылымдық ерекшеліктеріне терең талдаулар жүргізілді.
Зерттеу
обьектісін: жүректің тума даму ақаулары бар бір жасқа дейінгі және ӛмірінде
алғаш рет анықталған балалар құрады. Зерттеу нысандары: жүректің тума даму
ақаулары, ЭхоКГ, ЭКГ және кеуде сарайының рентгенографиясы сияқты
аспаптық тексерулерден тұрды. Зерттеудің жүргізілетін орны: Тараз
қаласындағы «Ғылыми-клиникалық кардиохирургия және трансплантология
орталығы»; Жамбыл «Облыстық перинаталды орталығы»; Алматы қаласы,
«Педиатрия және балалар хирургиясы Ғылыми Орталығы»; Алматы қаласы,
«Перинаталды орталық және балалар кардиохирургиясы» болып табылды.
3.1 Қазақстан Республикасы бойынша бала тҧрғындарының негізгі
демографиялық қысқаша сипаттамасы
Қазақстан Республикасындағы демографиялық саясат – бала тууды
ұлғайтуға, саламатты ӛмір салтын қалыптастыруға, ӛлім-жітімді азайтуға және
соның нәтижесінде адамдардың ӛмір сүру сапасын арттыруға және ӛмір сүру
ұзақтығын ұлғайтуға бағытталған.
Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігі Статистика
коммитетінің деректеріне сүйенсек, 2015 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша
халық саны - 17 417 673 адамды құрады. 2014 жылмен салыстырғанда халық
саны 256 889 адамға ӛскен (2013 жылғы 1 қаңтардағы адам саны - 17 160 774
адам). ҚР халқының құрылымында 0-17 жастағы балалардың үлесі – 2015
жылдың басында 30,4%(2014ж. – 30%) құрады. ҚР 0-17 жастағы балалардың
(соның ішінде 1 жасқа дейінгң балалардың саны) саны тӛмендегі кестеде
кӛрсетіледі (кесте 4).
Кесте 4 — Қазақстан Республикасындағы 0-17 жастағы балалардың саны
Жасы
Барлық жыныстар
бойынша
Ұлдар
Қыздар
2014
2015
2014
2015
2014
2015
1
2
3
4
5
6
7
Бүкіл халық 17 160 774
17 417 673
8 284 815
8 414 523
8 875 959
9 003 150
Оның ішінде
0-17жас
5 151221
5 298488
2 643 182
2 719 810
2 508 039
2 578 678
0
383507
396714
197722
204197
185785
192517
1
375693
382464
192521
197173
183172
185291
2
366782
375237
188593
192258
178189
182979
46
4-кестенің жалғасы
1
2
3
4
5
6
7
3
361640
366372
185654
188383
175986
177989
4
349845
361257
180309
185436
169536
175821
5
346494
349421
177571
180104
168923
169317
6
306013
346119
157237
177351
148776
168768
7
289150
305621
148812
157030
140338
148591
8
270012
288853
138649
148634
131363
140219
9
266775
269704
137637
138474
129138
131230
10
245306
266477
125694
137489
119612
128988
11
233005
244993
118938
125529
114067
119464
12
221893
232720
113736
118794
108157
113926
13
224258
221641
114482
113597
109776
108044
14
218007
223984
111811
114313
106196
109671
15
224133
217747
114753
111656
109380
106091
16
225500
223850
114915
114596
110585
109254
17
243208
225314
124148
114796
119060
110518
Осы кӛрсеткіштердің ішінен 0-1 жастағы балалардың санын іріктеп алу
барысында анықталды: республикадағы бір жасқа дейінгі балалардың саны–
396 714, бұл 2014 жылға қарағанда 13207 балаға артық (2014 жылы – 383
507).
Ана мен баланы қолдау жӛніндегі шаралар жүйесін іске асыру бала
тұрғындарының санын сақтауға және ұлғайтуға ықпал етеді.
Республикада жалпы тұрғылықты халықтың 56,6% (2014 жылы – 54,9%
қалалық елді мекенде тұрып жатыр, оның ішінде – 2 769 743 балалар (52%)
құрайды (2014 жылы– 2 576 201, 50% ). ҚР Облыстары бойынша балалардың
таралу кӛрсеткіші тӛмендегі кестеде кӛрсетіледі (кесте 5).
Кесте 5 – Қазақстан Республикасындағы балалардың аймақтар бойынша
таралуы
Облыстар
Қалалық
Ауылдық
барлығы
ер
әйел барлығы
ер
әйел
1
2
3
4
5
6
7
Бүкіл халық
9868641
4636579
5232062
7549032
3777944
3771088
Оның ішінде
0-17жас
2769743
1423546
1346197
2528745
1296264
1232481
Ақмола
90675
46632
44043
105688
54039
51649
Ақтӛбе
145359
75011
70348
98902
50826
48076
Алматы
146445
75142
71303
471709
241885
229824
Атырау
95283
48760
46523
109506
56297
53209
Шығыс Қазақстан 189142
96963
92179
154917
79316
75601
Жамбыл
150966
77685
73281
245486
125859
11962780
Батыс Қазақстан
80883
41520
39363
93209
48036
45173
Қостанай
99348
51163
48185
103959
52922
51037
Қызылорда
116709
59988
56721
158947
81387
77560
Маңғыстау
104663
53933
50730
119954
61836
58118
47
5-ші кестенің жалғасы
1
2
3
4
5
6
7
Солтүстік
Қазақстан
51554
26642
24912
84528
43581
40947
Оңтүстік
Қазақстан
474198
243559
230639
634609
324685
309924
Алматы қаласы
385484
198668
186816
0
0
0
Астана қаласы
241793
124302
117491
0
0
0
2015 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша балалардың кӛп үлестік
мӛлшері Оңтүстік Қазақстан (1 108 807), Алматы (618 154), Жамбыл
облыстарында (396 452) және Алматы қаласында (385 484) байқалады.
Балалардың ең тӛменгі таралу кӛрсеткіштері Солтүстік Қазақстан(136 082) мен
Батыс Қазақстан облыстарында (174 092) анықталады.
Достарыңызбен бөлісу: |