Кеше елорданың Конгресс-холл са- райында жиналған ұстаз дар қауымын
жүктеу/скачать 2,53 Mb. Pdf көрінісі
|
| Республикалық қоғамдық-саяси ақпараттық газет №173 (625) 1 қазан сенбі
2011 жыл Кеше елорданың Конгресс-холл са- райында жиналған ұстаз дар қауымын қала әкімі Иманғали Тасмағамбетов құттық- тап, жыл сайынғы дәстүр бойынша мұғалімдердің төл мерекесіне орай өзінің ізгі тілегін білдір- ді. Кезінде ұстаз болып, одан кейін Қазақстанның білім министрі қызметін атқарған бүгінгі елор- да әкімінің шын ниеті астаналық ұстаздардың зор ілтипатына ие болды. Ал биылғы үздіктер байқауы біраз елордалық ұстаздарды қуанышқа бөледі. ДАТ! 6-б етте Жүсіпбек ҚОРҒАСБЕК: Кейде
«жалаңаштанбайықшы» деп айқай салғың келеді МЕРЕЙ
Ұстаз деген сөздің өзінен-ақ ұлағат есіп тұратын сияқты. Өйткені осы сөзді естігенде қай-қайсымыз да осынау өмірге жол сілте- ген, мейлі мектеп, мейлі жоғары оқу ор- нында болсын, тәлім-тәрбиесін, өнегесін үл гі еткен ардақты адамдарымызды еске ала тынымыз анық. Өйткені өзі білген бі лімін ер інбей-жалықпай балаға үйретумен ай- налысатын шын мәніндегі ұстаз болу екінің бірінің қолынан келе бермейді. Ендеше, бәрімізді әріп танытқаннан бастап, білім нәрімен сусындатып жүрген ұстаздықтан асқан ұлағатты іс жоқ екендігін де мойын- даймыз. Елорда ның ұстаздар қауымын ар- найы келіп құттықтаған Астана әкімі Иман- ғали Тас мағамбетов өз сөзінде ұстаздар қауымының жас Қазақ мемлекетінің 20 жы- лында көтерген жүгін ерекше атады. «Қоғамның ары мен ақылы саналатын «ұстаз» ұғымы — бүкіл халық құрметтейтін қадірі мол, ерекше кәсіп. Сіздер, ұстаздар, Қазақстанның Тәуелсіздік алған алғаш- қы онжылдығында болған барлық ауырт- палықтарды көтеріп, алып шықты ңыздар. Ол қиындықтарды еңсеру жолында мем- лекеттілігіміздің тірегі болдыңыздар. Биыл- ғы жыл — біз үшін ерекше. Алдымызда — Қа зақстан Тәуелсіздігінің 20 жылдығы. Ал осы Тәуелсіздіктің басты жетістігі ол, әрине, Қазақстанның жаңа елордасы – Астана. Бү- гінде Астана әлемнің қарқынды дамып келе жатқан шаһарларының біріне айналды. Бұл жерде үлкен білім әлеуеті шоғырланды. Ол — сіздердің жетістіктеріңіз. Мінеки, осы дәре жені ұстап отырған барша ұстаздар ды бүгінгі төл мерекелерімен шын жүрек- тен құт тық таймын», — деп өз құттықтауын жеткізген әкім И.Тасмағамбетов биылғы жыл дың үздіктерін марапаттады. ОЙ-КӨКПАР
Автор үшін де, баспагер үшін де ең бас- ты мақсат – кітапты оқ ыр манға жеткізу. Егер де қыруар ең бек пен қаржы жұм сап, «ал тынмен аптап, күміспен күптеп» қойсаң да жарық көрген кітап оқырман қолына тимесе, онда оның құны көк тиын. Қазіргі таңда көптеген баспа өз өнімдерін мемле- кет қаржысына шығарып отыр. Біз көбіне кітап басу мәсе лесімен ғана бас ауыртып жүрген сияқтымыз. Ал оны тарату жағын мүлде ескерусіз қал дырып келеміз. Қап- таған жекеменшік баспаларды айт паған- ның өзінде мем лекеттік тапсырыс алып от- ыр ған баспалардан жыл сайын қан шама әдеби кітаптар, ғылыми-танымдық басы- лымдар, түрлі оқу лықтар шығып жатыр. Ал осы дү ниелер үлкен қалалардан өзге алыс аймақтар мен шалғайдағы ауыл дарға жетіп жатыр ма? 3-бетте Ғалым ЖАЙЛЫБАЙ, ақын, Қазақстан Жазушылар одағы басқармасы төрағасының бірінші орынбасары: Қансейіт ӘБДЕЗҰЛЫ, әл-Фараби атындағы ҚазҰУ-дың филология факультетінің деканы, профессор: Қазіргідей нарық заманында кітапқа шығармашылық еңбектің жемісі деп қана қарамай, оны тауар ретінде ұсына алатындай жағдай жасауымыз қажет. Өкінішке орай, бүгін біз кітап шығару және оны тарату ісіндегі бұрынғыдай біртұтас жүйені сақтай алмадық. Тәуелсіздік алған алғашқы жылдары қазақ қоғамы қолына кітап алмақ түгіл, әркім өз қарақан басын күйттеп кеткен бола- тын. Десек те, соңғы жылдары елдегі жағдай түзеліп, руха- ни дүниелеріміз қайта жандана бастады. Бүгінде баспалар мемлекет қаржысымен кітап шығару ісін біршама алға қөя бастағандай. Бірақ оны тарату мәселесіне келгенде түйінді мәселелер әлі де болса өз шешімін таппай келе жатқаны анық. Біз, бүгінде жұрт кітап оқымайды деген пікірді жиі айтамыз. Шығарған кітаптарды оқырманға жеткізе алмай тұрып, бұлайша жаңсақ пікір айтуға негіз бар ма? Мүмкін, кітап дүкендерімен, кітапханалармен арнайы келісімшарт жасамайынша баспаларға мемлекеттік тапсырыс беруді шектеу керек шығар? Мәселенің шешілуіне, осылайша, ықпал ете аламыз ба? ЖОҚ Қазір баспалардың басым бөлігі кі- тапты тендерге қатысып, мем лекеттен арнайы тапсырыс алу арқылы шығарады. Оны да реттеп, қадағалап отырған ешкім жоқ. Меніңше, мемлекет кітапқа ақша бөлгеннен кейін баспаларға жаңаша та- лаптар қоюға міндетті. Егер де әр баспа кітап шығармас бұрын бірнеше мекеме- мен, мейлі ол кітапхана, кітап дүкені, басқа да қоғамдық мекеме болсын, ар- найы келісімшартқа отырған болса, мыңдаған кітаптар қоймаларда қатталып тұрмас еді. Қазір әр кітап орта есеппен екі-ақ мың данамен жарық көреді. Бұл кімге жетеді? Мысалы, бір баспа жүздеген дүкенмен, мыңдаған мектеппмен жоғары оқу орындарымен байланыс орнатса, шығарған өнімін қайда таратамын деп алаңдамас еді. Арман БЕЙСЕНБАЙҰЛЫ Жалғасы 3-бетте Астана – білім әлеуеті шоғырланған орталық Қазақстан Президентінің тұңғыш рет білім магис- трант тары арасында таға- йындаған стипендиясы кеше Мемлекет басшысының қатысуымен Ақордада табыс етілді. Конкурстық комиссияның сынынан сүрінбей өтіп, 7 мың үміт кер- дің арасынан үздік шыққан, Президент стипендиясына лайықты деп танылған 10 магистрант алдағы уақытта елдің келешек дамуына сер- пінді үлес қосатын жас ғалым ретінде өздерінің зерттеу жұмыстарына белсенді кірі- сетін болады. 7 мың магистранттың арасынан іріктелген 10 білімпаз жастың әрқайсысының ұстанған бағыты, ғылым үшін жаңалық әкелуге ұмтылыс жолы айқын. Таңдаған магистратуралық білім салалары әртүрлі болғанымен, қарышты дамуды діттеген Қазақ елі үшін осы 10 ғалымның әрқайсысынан үлкен үміт күтілетіні мәлім. Стипендия иегерлерімен кездесуі барысында да Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаев алдымен осы мәселеге баса назар аударып, әрбір магистранттың ұстанған зерттеу бағыты туралы қысқаша танысып шықты. Бағы жанған магистранттың бірі Бауыржан Абдықадыров наноматериалдарды зерттеуге ерек- ше құлшынысты. Ғылыми зерттеу жұмысы өртті сөн- дірудегі нанотехнологияларға арналыпты. Ал Динара Асқарқызы жеміс-көкөніс шаруашылығы бойынша магистратурада білім жетілдіруде. Елімізде өндірілетін көкөністердің бұзылмай ұзақ сақталуына қатысты ғылыми ізденіске ұмтылуда. Еуразия университетінің түлегі Жадыра Ақылова болса менеджменттің ұң- ғыл-шұңғылына үңіліп, кәсіп орындардағы ақша ағындарын реттеу мәселесін ғылыми жұмысына өзек етіпті. Осылайша, арасында гидрология, мұнай мен газ ісі, биотехнология, денсаулық сақтау, филология мен музыка саласының магистранттары бар жас ғалымдармен жеке-жеке танысып шыққан Елбасы Н.Назарбаев әуелгі сөзін Тәуелсіздіктің мерейлі 20 жылына қатысты әңгімемен әрледі. «Өткен кезең ел үшін ешқандай да оңай еңсерілген емес. Оның үстіне қазақ халқының сан ғасырлық тарихында мұндай Тәуелсіздік болмаған. Сондықтан да тарихи кезеңдегі 20 жылдық елдің есінде еш уақытта ұмытылмақ емес. Әсіресе, кешегі мен бүгінгі заманның куәсі болып отырған аға буын үшін ғана емес, Тәуелсіздік жылда- ры өркен жайған жастар үшін де 20 жылдықтың орны ерекше.
– Қытай – әлемдік адам өн- діруші ел.
Ұлттық болмысымызды жоғалтпайық... Дәстүрлі тағамның технологиясы бұзылып барады Шоқанның құрдасы Мұхамед-Салық Бабажанов туралы не білеміз? ОҚИҒА ҚР Төтенше жағдайлар министрлігі баспасөз қызметінің хабарлауынша, елді мекеннің Шет кө- шесінде орналасқан қос қабатты ғимарат бұрын үй болған. Бүгінде қаңырап бос тұрған екен. Кеше сағат 10.50 шамасында ғимарат опырылып құлаған. Ғимараттың бір қабырғасы екі адамды басып қалды. Үйінді астында қалған адамның бірі тіл тартпастан кеткен. Екіншісі аман қалды. 1977 жылы туған Төлеу- баев деген азаматты құтқарушылар мен дәрігерлер ауруханаға жөнелтті. Ол бірнеше жерден түрлі жарақат алған. Астана қалалық төтенше жағдайлар департа- менті мамандарының мәліметінше, үйінді астынан табылған мәйіт те – азиялық нәсілді. Қазір оның аты- жөні анықталып жатыр. Алдын ала болжам бойынша, ғимараттың құлауына осы екі адамның өздері себеп- ші. Олар қаңырап тұрған ғимараттың материалдарын бұзып алмақшы болған. Ғимарат құлап, бір адам қаза тапты Астананың Сарыарқа ауданындағы Кір- пішті елді мекенінде екі қабатты қалқанды- құрастырмалы ғимарат құлап қалды. Үйінді астында екі адам қалып қойды. Оның біреуі ғана аман. Мансұр Х
АМИТ (фо то)
Бұл өмірде ғылымға құлшылық жасап өткен ләзім Жалғасы 2-бетте Мансұр Х
АМИТ (фо то)
Н.Назарбаев: РЕСПУБЛИКАЛЫҚ ҚОҒАМДЫҚ-САЯСИ АҚПАРАТТЫҚ ГАЗЕТ №173 (625) 1.10.2011 жыл, сенбі www.alashainasy.kz 2
САЯСИ БЮРО
Туристер үшін ең қымбат қалалар Туристік сапармен шетелдерге жолымыз түсіп жатады. Кейде қымбат қалаларға тап болып жатамыз. Әлемде туристердің қалтасын қағатын қымбат қалалар қай елдерде екен? Жамбыл ДАСТАНҰЛЫ, Алматы TripAdvisor ұйымы туристер үшін әлемнің ең арзан және ең қымбат қалаларына зерттеу жүргізді. Рейтингті құру барысында 2011 жылдың маусым-тамыз айларындағы төрт жұлдызды қонақүйлердің бір күндік ақысы, ас мәзірі, такси бағасы ескерілді. Зерт теудің нәтижесі бойынша, Франция астанасы Париж шаһары туристер үшін ең қымбат қала болып танылды. Парижге ба- ра мын десеңіз, күніне 429 доллар шығында- нуға тура келеді. Цюрихте күніне – 379 дол- лар, ал Лондонда 374 доллар жұмсайсыз. Туристер күніне Токиода – 372 доллар, Нью- Йоркте – 367 доллар, Рио-де Жанейрода 346 доллар жұмсайды. Көрші Ресей аста- насы Мәскеуге жолыңыз түссе, тәулігіне 345 долларыңызды қамдап қоюыңыз керек. Бұ- лар ға қарағанда арзандау қалалар бар шы- лық. Мәселен, Киев – 332 доллар, Амс тер- дам – 313 доллар, Стокгольм – 312 дол лар. Сыған серенадасын қай елден тыңдай аламыз? Өздерін рома деп атайтын сығандар жұрты Еуропада, Алдыңғы және Оңтүстік Азияда, Солтүстік Африкада, Солтүстік Америка мен Оңтүстік Америкада және Австралияда өмір сүріп жатыр. Дүниенің төрт бұрышына тарыдай шашыла қоныс- тан ған сығандардың кэлдэрарлар, довар- лар, сэрвалар, синти және мануш, калос және хитанос, рома, мугат (люли деген ат- пен белгілі), кале, лом (боша деген атпен бел гілі), домари және дом, трэвеллерс деп аталатын көптеген субэтникалық топтары бар. Деректер бойынша, Еуроодақ елде рін- де 10 миллонға жуық сыған қауымы өмір сү ре ді. Венгрия, Румыния, Болгария, Чехия және Словакияда 4-5 миллион сыған бар. Сыған серенадасын гитараға қосып шыр- қайтын сыған халқы ең көп тұратын ел – Ру мыния, онда тұратын 1,8 миллион сы ған халқы Румынияның 8,32 пайызын құ рай- ды. Көрші Ресейде 825 мың сыған тұрады. Сығандар серенадасын тыңдамаған жоқ шығар. Отаны жоқ сығандар жұрты этникалық топтарға бөліне ме? Сығандар көбінесе қай елдерде тұрады? Майра САҒАТҚЫЗЫ, Тараз Басы 1-бетте АҚОРДА
Бұл өмірде ғылымға құлшылық жасап өткен ләзім Арман БЕЙСЕНБАЙҰЛЫ ЖИЫН
Мұнайшылар мәселесін сарапшылар талқылады Бүгінде Маңғыстау облысының Жаңа- өзен қаласындағы мұнайшылар ереуілі «ел тарихында ең ұзаққа созылған қар- сылық акциясы» айдарына ие болып отыр. Ағым дағы жылдың мамыр айынан бері қаланың Тәуелсіздік алаңынан тарамай жүрген «Өзенмұнайгаздың» жұмысшылары жала қы ны көтеруді және адам денсаулы- ғына келетін өндірістік залал үшін тиісті төлема қыларды беруді талап етуде. Бұған дейін сот мұнайшылар ереуілін заңсыз деп тапты. Осыны негізге ала отырып, жұмыс беруші компания заңсыз деп танылған митингке қатысушы 1 мыңға жуық адамды жұмыстан босатты. Олардың басым бөлігі бүгінде қаланың орталық алаңында түнеп, өз құ қық тарын талап етуді жалғастыруда. Жұмыс сыз қалған мұнайшыларға олардың әке-шешелері, әйелдері мен балалары қосылды. Жергілікті билік және жұмыс беруші компания мұнайшылардың бұл әрекетін «қанға сіңген әдет» ретінде қарастырып отыр. Себебі бұған дейін 2000 жылдары Жаңаөзенде мемлекеттік кәсіпорындарды жекеменшік секторға беруге қарсы сан алуан қоғамдық толқулар болды. Ал 2009 жылы «Бұрғылау» ЖШС-нің 1800 жұмыс- шы сы кәсіпорынды қайта мемлекетке қайтаруды талап етіп, митингіге шыққан болатын. Сол кезде «ҚазМұнайГаз» компа- ниясы қаржы тапшылығына байланысты аталған кәсіпорынды мемлекет меншігіне қайтара алмады. Бірақ «Бұрғылау» ЖШС- нің бас директоры ауыстырылып, ереуіл- шілердің бірқатар талаптары орындалды. Енді «ҚазМұнайГаз» Барлау және өндіру» компаниясына қарасты «Өзенмұнайгаз» ААҚ басшылығы мұнай шы лардың заңсыз митингісі «ауру кетсе де, әдет қалмайтын- дықтан» орын алды деп мәлімдеп отыр. Митинг кезінде «Өзенмұнайгаз» ком- паниясы 366 мың тонна мұнайды өндіре алма ды. Ал «Самұрық-Қазына» қорының басқарма төрағасы Тимур Құлыбаевтың ха барлауынша, соңғы ереуілдің кесірінен «Өзен мұнайгазда» 1 млн тонна мұнай өн- ді ріл мей қалды. «Демек, 2011 жылдың жос па ры орындалмайды. 1 млн тонна мұ- най де ген сөз, ол – 54 млрд теңге көлемін- дегі қаражат бюджетке түспеді дегенді білдіреді», – дейді Т.Құлыбаев. Басқарма төрағасының сөзіне қарағанда, осы уақыт- қа дейін заңсыз митингке шыққан «Қара- жам басмұнай» және «Өзенмұнайгаздың» 2 мың мұнайшысы жұмыстан босатылды. Бүгінде оларға «Қаз Мұнайгаз» компания- сына қарасты басқа да кәсіпорындардан бос орындар ұсынылып отыр. Бірақ мұнай- шылар жаңа қызмет орнының жалақысы- мен келіспей жатыр. «Мәселенің мән-жайы мынада: бұған дейін олар 250-300 мың тең ге алса, жаңа жұмыста 160 мың көле- мін дегі еңбекақы белгіленіп отыр. Енді, олар бұрынғы жалақыны талап етуде», – дейді Т.Құлыбаев.
БРИФИНГ
ЖӘРМЕҢКЕ Зират қиратушылар радикалдар емес дегенге сенесіз бе? Аймақтар жетістігі – Астанада Небәрі 17 мен 20 жас аралығындағы жастардың кәмелетке толғандары жарты жылға бас бостандығынан айырылып, жалпы режимдегі түзеу колониясына тоғытылды. Ал кәмелетке толмағаны дәл осындай мерзімге шартты түрде сотталды. Бұлардың бесеуі де университет студенттері болып шықты. Оксана Петерстің айтуынша, сотталғандар өздерінің бұл әрекеттерін не себеппен жасағандарын айтпаған. Расын айтсақ, мұнысы көңілге қонымды болмады. Оксанадан бұлардың қандай да бір радикалды діни ағымға қатысы бар-жоғын сұраған едік. Ол ондай ағымдарға еш қа- ты сы жоқ деп жауап берді. Кім біледі, мүм- кін, Жоғарғы сот радикалды деген сөздің елімізде жиі қолданылғанын қаламай отыр ма? Десек те, ақыл-есі сау, еш ағымның шыр мауына шыланбаған жастардан мұн- дай шығады дегенге ешкім сенбейді. Соңғы уақыттарда елімізде кәмелетке толмаған жастардың қылмысы көбейіп барады. Кеше ғана Парламент Сенаты кә- мелетке толмаған балаларды ұйымдасқан қылмыстық топқа тартқан қылмыскерлерді жазалау шараларын күшейтетін заң қабыл- дады. Енді келесі жылдан бастап еліміздің барлық облыс орталықтарында кәмелетке толмаған жастардың істерімен айналысатын мамандандырылған соттар жұмыс істей бастайды. Қазіргі уақытта мұндай соттар тек Астана мен Алматы қалаларында жұ- мыс істеп жатыр. Мұндай соттардың жұмыс жасай бастауы кәмелетке толмағандардың қылмысы көбейіп бара жатқандығын аң- ғар тады десек те болады. Мәселен, 2008- 2010 жылдар аралығында Астананың өзінде ғана кәмелетке толмағандар істері бойынша мамандандырылған сот 338 баланы жауапкершілікке тартқан. Оның 35-і бас бостандығынан айырылса, 207-сі шартты түрде жазаланған. Ал 86 жасөс- пірімнің ісі бітімгерлікпен біткен. АУРУ ҚАЛСА ДА, ӘДЕТ ҚАЛМАЙДЫ-АУ... Бүгінде, расын айтсақ, полицияға жолап кетуге қорқасың. Есеп беру үшін қалтаңа есірткі тыға салудан тайынбайтын полиция қызметкерлерінің мұндай әрекеті қанша әшкереленсе де, бұл «әдеттері» әлі күнге дейін қалмай келеді. Қарағанды облысында да осындай жағдай болған екен. Полиция қызметкерлері К. есімді жігіттің қалтасынан 2,4 грамм героин тауып алады. Алайда айыпталушы бұл есірткіні қалтасына полиция қызметкерлерінің салып жібергенін айтып, Жоғарғы сотқа ша ғымданады. Судьялар істі қарау бары- сында жедел бейнетүсірілімнің жасалып жатқан әрекетті толыққанды түсірмегендігін ескере келе, жергілікті соттардың қабылдаған сот актілерінің күшін жойып, айыпталушы азаматты кінәсіз деп тауып, жауапкершіліктен босатады. Бұл өзгелер үшін де сабақ болу керек. Бірақ, қайдам... Ауру қалса да, әдет қалмайды ғой. ЕСІ АУЫСҚАН ДЕСЕҢ, САРАПТАМА САУ ДЕП КӨРСЕТІП ТҰР... Тағы да сол Қарағандыдан шыққан қыл мыс жайында. Жантүршігерлік жағдай- ларға барған 28 бен 33 жас аралығындағы ұйымдасқан қылмыстық топ сазайын тарт- ты. Бұл қылмыстық топ көшедегі адамдарды тонаушылықтан бастап, қыз зорлауға дейін барған. 2010 жылы қараша айында бұлар ішіп отырып, В. есімді азаматпен қақтығы- сып қалады. Ақыр аяғы әлгі жәбірленушіні ұрып-соғып, мойнына арқан салып, авто- кө лікке байлап, тұншықтырып өлтірген. Бұдан кейін олар мұнымен шектелмей, қала көшелерінен кездестірген таныс бойжеткенді көліктеріне алдап отырғызып, қала сыртына алып шығып, зорлап, өмірін қиған. Есі ауысқан біреулер ме десең, сот- психикалық сараптамасы бұларды сау деп көрсеткен. Сот қылмыстық топтың «серке- сіне» 22 жылға бас бостандығынан айыру туралы шешім кесіп береді, ал қалған да- рына 16-18 жылдан тиеді. Сотталғандар өз жазасын қатаң режимдегі түзеу колония- сында өтейтін болады. Қыз зорлағандардың мұндай түрмелерде көрген күні қараң деп естуші едік. Салтан СӘКЕН Кейінгі кезде зираттарды қиратып, басындағы құлпытастарды күл- талқан етіп кету әрекеті көбейіп барады. Мұндай оқиғалардың көбісі еліміздің батыс өңірлерінде болып жататыны жасырын емес. Себебі радикалды ағымдардың көптеп шоғырланған жері осы аймақтар десе де болады. «Ширк» деп елді шатастырған шатақ діндердің шатпағына ерген жүктеу/скачать 2,53 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|