Кіріспе. Шап өзегі, шап жарығы. Негізгі бөлім
Шап жарығына операция түрлері
жүктеу/скачать 99,14 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Тұншықтырылған шап жарығын емдеу
- Шап жарығының алдын алу
- Пайдалынған әдебиеттер
| Шап жарығына операция түрлері. Шап жарығын құрсақ қабырғасында кесу (ашық әдіс) немесе пункция (лапароскопия) арқылы жасауға болады. Операцияны орындайтын хирург әр жағдайда мүмкін болатын ең қолайлы нұсқаны таңдайды. Операция жалпы анестезиямен жасалады.
Тұншықтырылған шап жарығын емдеу. Ұстамды органда қан айналымы қиын, бұл кез келген уақытта оның некрозына және науқастың жалпы жағдайының нашарлауына әкелуі мүмкін. Сондықтан шап жарығы бұзылған жағдайда шұғыл түрде хирургиялық араласу жүргізіледі. Хирургиялық емнен кейін шап жарығы кейбір жағдайларда қайталанады. Қайталанудың мүмкін себептері: операциядан кейінгі қарқынды дене белсенділігі, ауыр жөтелмен жүретін қатар жүретін аурулар, іш қату, операцияға дейін емделмеген қуық асты безінің аденомасы, емделушінің операциядан кейінгі кезенде рецепттер мен дәрігердің ұсыныстарын орындамауы болып табылады. Шап жарығының алдын алу: Шап жарығы туа біткен болса, оның алдын алу мүмкін емес. Ал бұл жағдайда алдын алу шаралары операциядан аулақ болуға көмектеспейді. Бірақ олар операциядан кейінгі және жүре пайда болған шап жарығын алдын алуда тиімді болады. Оған: сауатты көтеру техникасы, артық салмақ пен шамадан тыс жүктерді көтеруден аулақ болу, күш жаттығулары кезінде таңғыш тағу, тұрақты физикалық белсенділік, кем дегенде - күнделікті таңертеңгілік жаттығулар, іш бұлшықеттерін жаттықтыру, дене салмағын қалыпқа келтіру, дұрыс тамақтану. Талшықты жеткілікті мөлшерде тұтыну, іштің кебуін және іш қатуды тудыратын диетадан бас тарту, тұрақты жөтелмен жүретін ауруларды уақтылы емдеу және жүктіліктің соңғы триместріндегі таңғышты айтсақ болады. Қорытындылай келе шап өзегі мен шап жарығы туралы біз шап өзегі, canalis inguinalis, саңылау болып табылады, ол аркылы еркектерде шәует шылбыры, funiculus spermaticus, ал әйелдерде жатырдың жұмыр байламы, lig. teres, өтеді. Ол іш қабырғасының төменгі бөлімінде іштің скі жағында да, ілс - шала шап байламының үстінде орналасады да, жоғарыдан төмен, сырткы жағынан ішке, арткы жағынан алға қарай өтеді. Оның ұзындығы 4,5 см. Ол былай түзіледі: шап байламынын сырткы үштен екісіне ішкі қиғаш және көлденен бұлшықеттер бітісіп өседі, ал байламның медиалды үштен бірінде мұндай бітісіп - өсу болмайды да, бұлшыкеттер шәует шылбыры немесе жұмыр байламы аркылы асып өтеді. Сөйтіп, жоғарғы жағынан ішкі қиғаш және көлденең бұлшыкеттердін төменгі жиектері томенгі жағынан шап байламының медиалды бөлімі арасында үшбұрышты немесе сопақша саңылау пайда болады, оған жоғарыда аталған кұрылымдардың біреуі орналасады. Осы саңылау шап өзегі деп аталады. Сөйтіп шап озегінде төрт қабырғаны ажыратуға болады: 1. Алдыңғы қабырға – алдыңғы қабырғаны іштің сыртқы қиғаш бұлшықетінің апоневрозы түзеді. 2. Aртқы қабырға артқы қабырғаны fascia transversalis түзеді; 3. Жоғарғы қабырға ішкі қиғаш және колденен бұлшыкеттердің төменгі жиегі. 4. Төменгі кабырга төменгі кабырганы шап байламы кұрайды. Шап өзегінің алдыңғы және артқы қабырғаларында бір-бірден шап сакинасы деп аталатын беткей және терең тесіктер бар: Беткей шап сақинасы, annulus inguinalis superficialis, (алдыңғы кабыргада) сыртқы қиғаш бұлшықет апоневрозы талшықтарының екі аякшага ажырауы арқылы түзілген, ол аяқшалардын бipeyi, crus laterale, tuberculum bicum - ro бекиді, ал екіншісі, crus mediale касаға симфизіне бекиді. Шап өзегінің жоғарғы және төменгі шапаралық қабырғалары арасындағы кеңістік. Шапаралықтың екі пішінін ажыратады: саңылау тәрізді сопақша және үшбұрышты. Саңылау тәрізді сопақша пішіндегі шапаралықтың биіктігі 1–2, ал үшбұрышты 2—3 см. Әйелдерде шапаралық ерлерге қарағанда кішірек. Шап аралығының ұзындығы үлкен болған сайын, шап жарықтарының пайда болу мүмкіндігі артады. Шап байламы тығыз бекітілгендіктен және тартылып тұрғандықтан қозғалыссыз , ал шапаралықтың биіктігі ішкі қиғаш және көлденең бұлшықеттердің төменгі жиектері деңгейінің өзгеруіне байланысты өзгеріп тұрады. Терең шап сақинасы ( anulus inguinalis profundus ) құрсақ қуысының латеральды ойысы түбiнде субперитонеальды орналасқан. Қалыпты жағдайда ерлерде құрсақ қуысы жағынан ұрық шылбырының шап өзегіне , әйелдерде жатырдың жұмыр байламы енетін орын болып табылады, ал патологиялық жағдайларда қиғаш шап жарықтарының шығатын орны. Ішкі шап сақинасының жиектері көлденең шандырдың тығыздалған талшықтарынан түзіледі. Ішкі шап сақинасы сырттан шап байламымен, ішкі жақтан ойысаралық қатпармен және сыртқы кіндіктік қатпармен шектелген. Ер лерде аталык бездiн ұмаға түсуі барсында көлденең шандырдың шапаралыққа тартылуынан су құйғыш тәрізді пішінге келеді. Көлденең шандыр ұрық шылбырының ішкі қабығын ( fascia spermatica interna ) түзеді. Беткі шап сақинасы ( anulus inguinalis superficialis ) сыртқы қиғаш бұлшыкет апоневрозының екі аякшасымен шектеледі: медиаль ды - шат сүйектердің біріккен жері буынының алдыңғы бетіне бекидi және латеральды - шат сүйектің төмпешігіне бекітіледі. Түзілген үшбұрыш жоғарыдан және сырттан апоневроздық талшықтармен сакинаны түзеді, олар пупартов байламының ортасына барып іштің ақ сызығынан жоғары және медиальды ( fibrae intercruralis ) , ал төмен және ішкері lig. reflexum түзеді. Беткі шап сақинасы аркылы өзектен ерлерде ұрық шылбыры не месе әйелдерде жатырдың жұмыр байламы шығады. Беткі шап сақинасының өлшемі орта есеппен ерлерде 2,5 × 1,5 см . Бұл ұма терісінің инвагинациясы кезінде оған сұқ саусақты кіргізуге мүмкіндік береді. Тоқ ішек (жуан ішек) жіңішке ішектің шетінен артқы тесікке дейін мынандай бөліктерге бөлінеді: құрттәрізді өсіндісі бар сокыр ішек 2) жоғарылаган жиек ішек 3)көлденен жиек ішек 4)төмендеген жиек ішек 5) сигма тәрізді ішек 6 ) тік ішек. Ток ішектің жалпы ұзындығы 1,0 мен 1,5 м аралыгында езгеріп отырады. Тоқ ішектің диаметірінің үлкендігінен баска мынандай белгілердін болуымен ерекшеленеді : 1) Ерекше бойлык бұлшыкетті таспалардың болуы 2 )Өзіне тән кампайларының болуы және 3)майы бар сінірлі кабык өсінділерінің болуы. Жиек ішек таспалары, саны үшсу : олар сокыр ішектің кұрттәрізді өсіндісінің түбінен басталып бір бірімен шамамен бірдей қашықтықта орналасып, rectum басталатын жерге дейін созылады. Шап жарығы. Шап жарығы қиғаш және тура шап жарығы болып екіге бөлінеді. Қиғаш шап жарығы ішкі шап сақинасы арқылы қиғаш өтіп, m. cremaster, талшықтарымен қоршалған сперматикалық сым мен аталық тамырларға параллель шап арнасынан төмен түсетін жерде болады. Тікелей шап жарығы шап сақинасының түбінен өтеді. Жанама шап жарығы құрсақ қуысынан төменгі эпигастрий артериясы мен венаға латеральды шығады, ал тікелей шап жарығы құрсақ қуысынан осы тамырларға медиальды түрде шығады. Шап жарығы туа біткен болса, ол туа біткен ақау болып саналады. Адам дүниеге келгенде жарығы бар. Оның пайда болуына жол бермеу үшін шамадан тыс физикалық күш салудан және ауыр жүк көтеруден аулақ болу керек. Егер байқалған белгілер бұл шап грыжасының көрінісі деп алаңдататын болса, хирургпен кеңесу керек. Шап аймағындағы шығыңқы және индурация кейде қатерлі ісіктің метастазасы болуы мүмкін. Қазіргі уақытта шап жарығын емдеудің жалғыз тиімді әдісі хирургиялық араласу болып табылады. Бүгінде ол кез келген жаста жүзеге асырылады. Бұл мәселеден құтылудың консервативті әдістерінің ішінен таңғышты кию қолданылады. Бірақ бұл өте сирек және операцияға қарсы көрсетілімдер болған жағдайда ғана: жүктілік, қатты шаршау, науқастың егде жасы, ауыр қатар жүретін аурулар, шап жарығына операциядан кейін қайталанудың алдын алу үшін, жоғары физикалық жүктеме кезінде профилактика үшін болады. Пайдалынған әдебиеттер: Т.С. Қосманбетов, А.М. Искиндирова, Б.Ш. Шакенов, Л.А. Искакова, А.Б. Аубакиров, Т.М. Досаев: «Адам анатомиясы» 2013ж. Ә.Б. Әубәкіров, Ф.М. Сүлейменова «Адам анатомиясы» (Атлас) 2011ж. https://melimde.com/jalpi-medicina-3-kurs-studentteri-shin-2shi-arali-bailau-srata.html?page=3 https://stud.kz/referat/show/65469 https://meduniver.com/Medical/Topochka/382.html жүктеу/скачать 99,14 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|