Китаб-ус-салат намаз кітабы даярлаған: Хасан Яваш Жетінші басылым



Pdf көрінісі
бет13/33
Дата03.03.2017
өлшемі2,61 Mb.
#6690
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   33

Ғұсыл
Намаздың дұрыс болуы үшiн дəреттiң де, ғұсылдың да дұрыс 
алынуы керек. Жүнiптiкке жыныстық қатынас жəне ихтилам себеп 
болады. Жүнiп болған əйел жəне еркек, хайз немесе нифастан босаған 
əйелдерге намаз уақытының соңында сол намазды оқитындай уақыт 
қалғанда ғұсыл алуы парыз болады. 
Пайғамбарымыз  хадис  шəрифте  былай  деген:  «Ғұсыл  алу 
үшін орнынан тұрған адамға денесіндегі түк санынша (яғни өте 
көп)  сауап  берiледi.  Сонша  күнəсi  де  кешiрiледi.  Жəннаттағы 
дəрежесi көтеріледі. Ғұсылы үшiн оған берiлетiн сауап дүниедегi 
барлық нəрседен де артық болады. Аллаһу та’ала перiштелерге 
бұл  құлыма  қарандар!  Түнде  менiң  əмiрiмдi  ойлап,  ерінбей 
жүнiптіктен ғұсыл алып жатыр. Куə болыңдар, бұл құлымның 
күнəларын кешiремiн дейдi». 
Басқа бiр хадисте: «Жүнiп болғанда жылдам ғұсыл алыңыздар! 
Өйткенi Кирамен кəтибин перiштелерi жүнiп адамға ренжидi, 
өкпелейдi». Имам Ғазали айтады: «Қайтыс болған бiр адам түсiмде 
былай  дедi:  “Өмірімде  аз  уақыт  жүнiп  халде  жүрген  едiм.  Қазiр 
ендi үстiме оттан көйлек кигiздi. Əлi де оттамын”- дедi.» Бiр хадис 
шəрифте: «Жанды сурет, ит жəне жүнiп адам болған үйге рах-
мет перiштелерi кiрмейдi» делінді. 
Намаз  оқитын  кез-келген  адам  намаз  уақытын  жүнiп  хал-
де  өткiзсе,  қатты  азапталады.  Сумен  жуынуға  мүмкiндiгi  болмаса, 
тəйəммум алуы керек. Жүнiп болған адамдар төмендегi нəрселердi 
iстей  алмайды:  1.  Еш  бір  намаз  жəне  сүре  оқи  алмайды.  2.  Құран 
Кəрiмдi ұстай алмайды. 3. Қағбаны тауап ете алмайды. 4. Мешiтке 
кiре алмайды. 
Ғұсылдың парыздары
 Ханафи мазһабында ғұсылдың парыздары үшеу: 
Ауыз  ішін  шаю.
1. 
  Ауыз  ішінде  иненiң  ұшындай  су  тиме-
ген жер қалса, тiстерінiң тесiктерiне су тимесе ғұсыл алған болып 
есептелмейдi.
Мұрынды  шаю.
2. 
  Мұрындағы  құрғақ  кiрдiң  астына  жəне 
ауыздағы  нанның  астына  су  тимесе  ғұсыл  өтпейді.  Ханбали 
мазһабында ауызды жəне мұрынды шаю дəретте де, ғұсылда да па-
рыз. Шафии мазһабында болса, ғұсыл алуға ниет ету де парыз.
Дененiң барлық жерiн жуу.
3. 
 Кiндiктiң iшiн, мұрт, қас жəне 
сақал,  оның  астын  жəне  шашты  жуу  парыз.  Тырнақта,  ерiнде,  көз 
қабағында немесе дененiң қандай да бiр жерiнде су өткiзбейтiн зат-
тар  болатын болса, ғұсыл өтпейді. 
Ғұсылдың сүннеттерi
 
Алдымен қолын жуу.
1. 
Əурет  жерлерiн жуу.
2. 
Дененi нəжістен тазалау.  
3. 
Ғұсылдан бұрын дəрет алу, жүзiн жуып жатқанда, ғұсылға 
4. 
ниет ету. Шафииде ниет парыз. 
Барлық дененi үш рет жуу.
5. 
Барлық дененi жуған соң, екi аяқты жуу.
6. 
Ғұсыл қалай алынады?
Сүннетке сай ғұсыл былай алынады:
Таза болса да əуелi екi қолды, содан кейін əурет жерiн жəне 
1. 
дененiң басқа да нəжіс тиген жерлерiн жуады. 
Одан соң толық дəрет алады. Жүзiн жуып жатқанда ғұсылға 
2. 
ниет етеді. Аяқтың астына су жиналмаса, аяқты да жуады. 
Одан соң дененiң барлық жерiне үш рет су құяды. Алдымен 
3. 
басқа, содан соң оң иыққа, кейiн сол иыққа үш реттен су құйылады. 
Əр құйғанда сол мүшелерге толық су тию керек. Бірінші құйғанда 
ысқылау керек. 
 
Ғұсылда  дененiң  бiр  мүшесiне  құйылған  су  басқа  мүшеге  
тисе, ол жер де таза болады. Өйткенi ғұсылда бүкіл дене бiр мүше 
болып есептеледi. Ал дəретте бiр мүшеге құйылған су басқа мүшеге 
тисе,  толық  жуылған  болып  есептелмейдi.  Ғұсыл  алғаннан  кейін 
қайта  дəрет  алу  мəкрух  болады.  Бiрақ,  ғұсыл  алу  кезінде  дəретi 
бұзылса, қайта дəрет алу керек. 
Ескерту: Пломба жəне қаптама тiсi болғандар үшін
Ханафи  мазһабында  тiстiң  арасына  жəне  тiс  шұнқырларына 
су  тимесе,  ғұсыл  дұрыс  алынбаған  болып  есептеледі.  Сондықтан 
тiсiнде коронкасы немесе пломбасы болғандардың ғұсылы өтпейді, 
яғни  адам  жүнiптiктен  құтыла  алмайды.  Алтын,  күмiс  жəне  нəжіс 

- 62 -
НАМАЗ КІТАБЫ
- 63 -
НАМАЗ КІТАБЫ
Ғұсыл
Намаздың дұрыс болуы үшiн дəреттiң де, ғұсылдың да дұрыс 
алынуы керек. Жүнiптiкке жыныстық қатынас жəне ихтилам себеп 
болады. Жүнiп болған əйел жəне еркек, хайз немесе нифастан босаған 
əйелдерге намаз уақытының соңында сол намазды оқитындай уақыт 
қалғанда ғұсыл алуы парыз болады. 
Пайғамбарымыз  хадис  шəрифте  былай  деген:  «Ғұсыл  алу 
үшін орнынан тұрған адамға денесіндегі түк санынша (яғни өте 
көп)  сауап  берiледi.  Сонша  күнəсi  де  кешiрiледi.  Жəннаттағы 
дəрежесi көтеріледі. Ғұсылы үшiн оған берiлетiн сауап дүниедегi 
барлық нəрседен де артық болады. Аллаһу та’ала перiштелерге 
бұл  құлыма  қарандар!  Түнде  менiң  əмiрiмдi  ойлап,  ерінбей 
жүнiптіктен ғұсыл алып жатыр. Куə болыңдар, бұл құлымның 
күнəларын кешiремiн дейдi». 
Басқа бiр хадисте: «Жүнiп болғанда жылдам ғұсыл алыңыздар! 
Өйткенi Кирамен кəтибин перiштелерi жүнiп адамға ренжидi, 
өкпелейдi». Имам Ғазали айтады: «Қайтыс болған бiр адам түсiмде 
былай  дедi:  “Өмірімде  аз  уақыт  жүнiп  халде  жүрген  едiм.  Қазiр 
ендi үстiме оттан көйлек кигiздi. Əлi де оттамын”- дедi.» Бiр хадис 
шəрифте: «Жанды сурет, ит жəне жүнiп адам болған үйге рах-
мет перiштелерi кiрмейдi» делінді. 
Намаз  оқитын  кез-келген  адам  намаз  уақытын  жүнiп  хал-
де  өткiзсе,  қатты  азапталады.  Сумен  жуынуға  мүмкiндiгi  болмаса, 
тəйəммум алуы керек. Жүнiп болған адамдар төмендегi нəрселердi 
iстей  алмайды:  1.  Еш  бір  намаз  жəне  сүре  оқи  алмайды.  2.  Құран 
Кəрiмдi ұстай алмайды. 3. Қағбаны тауап ете алмайды. 4. Мешiтке 
кiре алмайды. 
Ғұсылдың парыздары
 Ханафи мазһабында ғұсылдың парыздары үшеу: 
Ауыз  ішін  шаю.
1. 
  Ауыз  ішінде  иненiң  ұшындай  су  тиме-
ген жер қалса, тiстерінiң тесiктерiне су тимесе ғұсыл алған болып 
есептелмейдi.
Мұрынды  шаю.
2. 
  Мұрындағы  құрғақ  кiрдiң  астына  жəне 
ауыздағы  нанның  астына  су  тимесе  ғұсыл  өтпейді.  Ханбали 
мазһабында ауызды жəне мұрынды шаю дəретте де, ғұсылда да па-
рыз. Шафии мазһабында болса, ғұсыл алуға ниет ету де парыз.
Дененiң барлық жерiн жуу.
3. 
 Кiндiктiң iшiн, мұрт, қас жəне 
сақал,  оның  астын  жəне  шашты  жуу  парыз.  Тырнақта,  ерiнде,  көз 
қабағында немесе дененiң қандай да бiр жерiнде су өткiзбейтiн зат-
тар  болатын болса, ғұсыл өтпейді. 
Ғұсылдың сүннеттерi
 
Алдымен қолын жуу.
1. 
Əурет  жерлерiн жуу.
2. 
Дененi нəжістен тазалау.  
3. 
Ғұсылдан бұрын дəрет алу, жүзiн жуып жатқанда, ғұсылға 
4. 
ниет ету. Шафииде ниет парыз. 
Барлық дененi үш рет жуу.
5. 
Барлық дененi жуған соң, екi аяқты жуу.
6. 
Ғұсыл қалай алынады?
Сүннетке сай ғұсыл былай алынады:
Таза болса да əуелi екi қолды, содан кейін əурет жерiн жəне 
1. 
дененiң басқа да нəжіс тиген жерлерiн жуады. 
Одан соң толық дəрет алады. Жүзiн жуып жатқанда ғұсылға 
2. 
ниет етеді. Аяқтың астына су жиналмаса, аяқты да жуады. 
Одан соң дененiң барлық жерiне үш рет су құяды. Алдымен 
3. 
басқа, содан соң оң иыққа, кейiн сол иыққа үш реттен су құйылады. 
Əр құйғанда сол мүшелерге толық су тию керек. Бірінші құйғанда 
ысқылау керек. 
 
Ғұсылда  дененiң  бiр  мүшесiне  құйылған  су  басқа  мүшеге  
тисе, ол жер де таза болады. Өйткенi ғұсылда бүкіл дене бiр мүше 
болып есептеледi. Ал дəретте бiр мүшеге құйылған су басқа мүшеге 
тисе,  толық  жуылған  болып  есептелмейдi.  Ғұсыл  алғаннан  кейін 
қайта  дəрет  алу  мəкрух  болады.  Бiрақ,  ғұсыл  алу  кезінде  дəретi 
бұзылса, қайта дəрет алу керек. 
Ескерту: Пломба жəне қаптама тiсi болғандар үшін
Ханафи  мазһабында  тiстiң  арасына  жəне  тiс  шұнқырларына 
су  тимесе,  ғұсыл  дұрыс  алынбаған  болып  есептеледі.  Сондықтан 
тiсiнде коронкасы немесе пломбасы болғандардың ғұсылы өтпейді, 
яғни  адам  жүнiптiктен  құтыла  алмайды.  Алтын,  күмiс  жəне  нəжіс 

- 64 -
НАМАЗ КІТАБЫ
- 65 -
НАМАЗ КІТАБЫ
болмаған  басқа  заттардан  жасалған  қаптама  жəне  пломбалардың 
астына  су  кірмейінше,  Ханафи  ғалымдарының  барлығының  үкімі 
бойынша ғұсыл жаиз болмайды. 
Тахтавидiң  «Мəрақил-фалаһ»  кiтабының  96–шы  бетiнде 
жəне де мұның аудармасы «Ниматул-Ислам» кiтабында былай деп 
жазылған:  «Ханафи  мазһабындағы  адам  өзiнiң  мазһабы  бойынша 
iстей алмаған бiр амалды iстеу үшiн Шафии мазһабын тақлид ете 
алады, яғни сол мазһабтың үкімдерінен пайдалана алады». «Бахр-
ур-раиқ» жəне «Нахр-ул-фаиқ» кітаптарында да солай жазылған. 
Бiрақ,  бұл  амалды  орындау  кезінде  сол  мазһабтың  шарттарын  да 
орындауы  керек.  Осындай  бір  қиындық  туындамай  тұрып  жəне 
шарттарын орындамай басқа мазһабқа елiктеуге рұқсат жоқ! 
Өз мазһабындағы бiр парызды орындай алмаған адамның, тек 
қана осы парызды орындауы үшiн ыңғайлы басқа мазһабты тақлид 
етуі қажет. Бiрақ, бұл амалды орындау барысында тақлид еткен, яғни 
үкімдерін пайдаланып отырған мазһабының шарттарын да міндетті 
түрде ұстану қажет.
Тiсiн қаптатқан жəне пломбалаған ханафилердің ғұсылы дұрыс 
болмайды.  Бұлардың  пломбасын,  не  коронкасын  алып  тастауы 
машақат  болғандықтан,  ғұсылда  ауыз  ішін  жууды  парыз  санамай-
тын мазһабтар бойынша ғұсыл алуы керек болады. Ал хақ мазһабтар 
ішінде  ауыз  ішін  жуу  сүннет  болғандары  -  Малики  жəне  Шафии 
мазһабтары. Демек, тісінде коронка, пломба болған ханафилер осы 
екі мазһабты тақлид ету үшiн ғұсылға, дəретке жəне намазға ниет 
етерде имам Маликке немесе имам Шафииге ұйыдым деп көңілінен 
өткізеді. Яғни ғұсыл алуды бастағанда, мысалыға Малики мазһабы 
бойынша ғұсыл алуға ниет еттім деген сөзді жүрегiнен өткізген 
адамның ғұсылы сахих болады. Жүнiптiктен құтылады. 
Осылайша Малики немесе Шафии мазһабын тақлид еткендердің 
ғұсылы,  дəреті  жəне  намазы  да  сахих  болады.  Бұлар  коронкасы, 
пломбасы жоқ адамдарға да имам бола алады. 
Шафииді тақлид еткен кісі имамның артында тұрғанда фатиха 
сүресін оқуы; өзінің жəне басқалардың дəрет мүшесіне алақаны ти-
генде; некелесуі харам болған 18 əйелден басқа əйелдердің денесіне 
қолы тигенде дəрет алуы, дəретке ниет етуі фарз.
Құран Кəрімді қолға ұстайтын кезде де Шафии бойынша дəретті 
болу тиіс. Ханафилердің Шафииді тақлид етіп, бесін мен екінді жəне 
шам мен құптан намаздарын өз арасында жəм қылып  (қосып) оқи 
алуы үшін тағы да Шафии бойынша дəрет алуы керек.
  
Хайз жəне Нифас
Он бiр түрлi ғұсыл бар. Бесеуi парыз. Бұлардың екеуi əйелдiң 
хайз жəне нифастан арылғаннан кейiн ғұсыл алуы. 
Ибн  Абидин  «Менһал-ул  Варидин»  атты  кiтабында  бы-
лай дейдi: “Фиқһ ғалымдары əрбiр мұсылман еркек пен əйел үшiн 
ғылымхалды  үйренудің  парыз  екендігін  білдірді.  Əрбiр  мұсылман 
еркек үйленетiн кезде хайз жəне нифас мəселелерін үйренуi керек. 
Үйленген соң əйелiне де үйретуi керек”.
Хайз  деп  -  сегiз  жасынан  асып,  тоғыз  жасына  аяқ  басқан, 
денсаулығы  дұрыс  қыз  баладан  немесе  əдет  уақытысынан  он  бес 
күн өткен əйелден келетін, ең азы үш күнге созылатын қан. Қыз бала 
алғашқы  хайз  қанын  көргенде  балиғат  жасына  толып,  əйел  үкiмiн 
алады да, дiннiң əмiрі  мен тыйымдарына жауапты болады. Қан кел-
ген уақыттан тоқтаған уақытқа дейiнгi күндердi əдет уақыты деп 
атайды. Бұл уақыттың ең азы үш күн, ең көбi он күн. Əр əйел қан 
келу күнiн, санын жəне сағатын бiлуі керек. Сегiз жасқа толған қызға 
шешесi, шешесi болмаса əжесi, əпкесi, нағашы əпкесi хайз жəне ни-
фас жағдайларын үйретуi парыз. 
Нифас дегенiмiз - əйел кісіден жас босанғаннан кейiн келетін 
қан. Қан тоқтауымен ғұсыл алуы қажет. Ең ұзақ уақыты қырық күн. 
Қырық күн бiтiсiмен қан тоқтамаса да ғұсыл алып, намаз оқуы ке-
рек. Қырық күннен кейiн келетін қан истихаза (яғни үзiр) болады. 
Əйелдердiң нифас күндерiн де жатқа бiлуi керек. 
Истихаза 
(үзiр  қаны) -  үш  күннен,  яғни  жетпiс  екi  сағаттан, 
жəне  де  енді  басталғандарда  он  күннен  көп  жалғасатын  бірнеше 
рет келгендерде əдет уақытынан көп болып, 10 күннен асатын жəне 
екiқабат əйелден, 55 жасынан өткен əйелдерден, тоғыз жастан төмен 
қыздардан келетін қан. Бұл қан аурудың белгiсi. Қанның ағуы көп 
уақытқа созылуы қауiптi, бұл кезде дəрiгерге бару керек. Истихаза 
күндерiнде əйел жиi-жиi мұрнынан қан аққан адам сияқты болып, 
бұл жағдайда намаз да оқиды, ораза да тұтады. 
Хайз жəне нифас жағдайында əйел  кісі намаз оқымайды, ораза 
тұтпайды. Тилəует жəне шүкiр сəждесiн де жасай алмайды. Құран 
Кəрімді ұстай алмайды. Мешiтке кiре алмайды, Қағбаны тауап ете 
алмайды. Жыныстық қатынаста бола алмайды. Тазаланған соң бұл 
күндердің  оразаларының  қазасын  тұтады,  бірақ  намаздарының 
қазасын оқымайды. Əйел кiсi хайзының басталуын өз ерiне бiлдiруi 

- 64 -
НАМАЗ КІТАБЫ
- 65 -
НАМАЗ КІТАБЫ
болмаған  басқа  заттардан  жасалған  қаптама  жəне  пломбалардың 
астына  су  кірмейінше,  Ханафи  ғалымдарының  барлығының  үкімі 
бойынша ғұсыл жаиз болмайды. 
Тахтавидiң  «Мəрақил-фалаһ»  кiтабының  96–шы  бетiнде 
жəне де мұның аудармасы «Ниматул-Ислам» кiтабында былай деп 
жазылған:  «Ханафи  мазһабындағы  адам  өзiнiң  мазһабы  бойынша 
iстей алмаған бiр амалды iстеу үшiн Шафии мазһабын тақлид ете 
алады, яғни сол мазһабтың үкімдерінен пайдалана алады». «Бахр-
ур-раиқ» жəне «Нахр-ул-фаиқ» кітаптарында да солай жазылған. 
Бiрақ,  бұл  амалды  орындау  кезінде  сол  мазһабтың  шарттарын  да 
орындауы  керек.  Осындай  бір  қиындық  туындамай  тұрып  жəне 
шарттарын орындамай басқа мазһабқа елiктеуге рұқсат жоқ! 
Өз мазһабындағы бiр парызды орындай алмаған адамның, тек 
қана осы парызды орындауы үшiн ыңғайлы басқа мазһабты тақлид 
етуі қажет. Бiрақ, бұл амалды орындау барысында тақлид еткен, яғни 
үкімдерін пайдаланып отырған мазһабының шарттарын да міндетті 
түрде ұстану қажет.
Тiсiн қаптатқан жəне пломбалаған ханафилердің ғұсылы дұрыс 
болмайды.  Бұлардың  пломбасын,  не  коронкасын  алып  тастауы 
машақат  болғандықтан,  ғұсылда  ауыз  ішін  жууды  парыз  санамай-
тын мазһабтар бойынша ғұсыл алуы керек болады. Ал хақ мазһабтар 
ішінде  ауыз  ішін  жуу  сүннет  болғандары  -  Малики  жəне  Шафии 
мазһабтары. Демек, тісінде коронка, пломба болған ханафилер осы 
екі мазһабты тақлид ету үшiн ғұсылға, дəретке жəне намазға ниет 
етерде имам Маликке немесе имам Шафииге ұйыдым деп көңілінен 
өткізеді. Яғни ғұсыл алуды бастағанда, мысалыға Малики мазһабы 
бойынша ғұсыл алуға ниет еттім деген сөзді жүрегiнен өткізген 
адамның ғұсылы сахих болады. Жүнiптiктен құтылады. 
Осылайша Малики немесе Шафии мазһабын тақлид еткендердің 
ғұсылы,  дəреті  жəне  намазы  да  сахих  болады.  Бұлар  коронкасы, 
пломбасы жоқ адамдарға да имам бола алады. 
Шафииді тақлид еткен кісі имамның артында тұрғанда фатиха 
сүресін оқуы; өзінің жəне басқалардың дəрет мүшесіне алақаны ти-
генде; некелесуі харам болған 18 əйелден басқа əйелдердің денесіне 
қолы тигенде дəрет алуы, дəретке ниет етуі фарз.
Құран Кəрімді қолға ұстайтын кезде де Шафии бойынша дəретті 
болу тиіс. Ханафилердің Шафииді тақлид етіп, бесін мен екінді жəне 
шам мен құптан намаздарын өз арасында жəм қылып  (қосып) оқи 
алуы үшін тағы да Шафии бойынша дəрет алуы керек.
  
Хайз жəне Нифас
Он бiр түрлi ғұсыл бар. Бесеуi парыз. Бұлардың екеуi əйелдiң 
хайз жəне нифастан арылғаннан кейiн ғұсыл алуы. 
Ибн  Абидин  «Менһал-ул  Варидин»  атты  кiтабында  бы-
лай дейдi: “Фиқһ ғалымдары əрбiр мұсылман еркек пен əйел үшiн 
ғылымхалды  үйренудің  парыз  екендігін  білдірді.  Əрбiр  мұсылман 
еркек үйленетiн кезде хайз жəне нифас мəселелерін үйренуi керек. 
Үйленген соң əйелiне де үйретуi керек”.
Хайз  деп  -  сегiз  жасынан  асып,  тоғыз  жасына  аяқ  басқан, 
денсаулығы  дұрыс  қыз  баладан  немесе  əдет  уақытысынан  он  бес 
күн өткен əйелден келетін, ең азы үш күнге созылатын қан. Қыз бала 
алғашқы  хайз  қанын  көргенде  балиғат  жасына  толып,  əйел  үкiмiн 
алады да, дiннiң əмiрі  мен тыйымдарына жауапты болады. Қан кел-
ген уақыттан тоқтаған уақытқа дейiнгi күндердi əдет уақыты деп 
атайды. Бұл уақыттың ең азы үш күн, ең көбi он күн. Əр əйел қан 
келу күнiн, санын жəне сағатын бiлуі керек. Сегiз жасқа толған қызға 
шешесi, шешесi болмаса əжесi, əпкесi, нағашы əпкесi хайз жəне ни-
фас жағдайларын үйретуi парыз. 
Нифас дегенiмiз - əйел кісіден жас босанғаннан кейiн келетін 
қан. Қан тоқтауымен ғұсыл алуы қажет. Ең ұзақ уақыты қырық күн. 
Қырық күн бiтiсiмен қан тоқтамаса да ғұсыл алып, намаз оқуы ке-
рек. Қырық күннен кейiн келетін қан истихаза (яғни үзiр) болады. 
Əйелдердiң нифас күндерiн де жатқа бiлуi керек. 
Истихаза 
(үзiр  қаны) -  үш  күннен,  яғни  жетпiс  екi  сағаттан, 
жəне  де  енді  басталғандарда  он  күннен  көп  жалғасатын  бірнеше 
рет келгендерде əдет уақытынан көп болып, 10 күннен асатын жəне 
екiқабат əйелден, 55 жасынан өткен əйелдерден, тоғыз жастан төмен 
қыздардан келетін қан. Бұл қан аурудың белгiсi. Қанның ағуы көп 
уақытқа созылуы қауiптi, бұл кезде дəрiгерге бару керек. Истихаза 
күндерiнде əйел жиi-жиi мұрнынан қан аққан адам сияқты болып, 
бұл жағдайда намаз да оқиды, ораза да тұтады. 
Хайз жəне нифас жағдайында əйел  кісі намаз оқымайды, ораза 
тұтпайды. Тилəует жəне шүкiр сəждесiн де жасай алмайды. Құран 
Кəрімді ұстай алмайды. Мешiтке кiре алмайды, Қағбаны тауап ете 
алмайды. Жыныстық қатынаста бола алмайды. Тазаланған соң бұл 
күндердің  оразаларының  қазасын  тұтады,  бірақ  намаздарының 
қазасын оқымайды. Əйел кiсi хайзының басталуын өз ерiне бiлдiруi 

- 66 -
НАМАЗ КІТАБЫ
- 67 -
НАМАЗ КІТАБЫ
керек. Пайғамбарымыз алейһиссалам былай дейдi: «Хайзының ба-
сталуын жəне бiтуiн өз ерiнен жасырған əйел малғұн». Хайз жəне 
нифас бiтiсiмен дереу ғұсыл алып шомылу парыз. 
Тəйəммум
Тəйəммум топырақпен тазалану деген сөз. Дəрет немесе ғұсыл 
алу  үшiн  су  табылмаса  немесе  су  болса  да  қолдануға  мүмкіндік 
болмаған жағдайда таза топырақ, құм жəне тас сияқты таза нəрсемен 
ханафи мазһабында тəйəммум етiледi. 
Тəйəммум  дəрет  жəне  ғұсыл  үшiн  үлкен  жеңiлдiк.  Дiнiмiзде 
топырақпен  тəйəммум  алу  сумен  дəрет  алу  сияқты.  Дiнiмiз  лас 
нəрселердi топырақпен тазалаудың мүмкiн екендiгiн бiлдiрген. 
Тəйəммумға себеп болатын жағдайлар:
1. Дəрет жəне ғұсыл үшiн су табылмау. (қалада əрқашан су iздеу 
парыз)
2. Су қолдануға кедергі болатын ауру, су қолданғанда суықтан 
өлу немесе ауырып қалу қаупiнің болуы.
3. Судың қасында дұшпан немесе жыртқыш жануардың болуы.
4. Қамауда болып су қолдана алмау.
5. Өлiммен қорқытылу.
6. Жолаушылап жүргенде iшетiн судан басқа суы болмау.
7. Құдықтан су шығаруға мүмкiндiгi болмау.
Тəйəммумның парыздары
Тəйəммумның үш парызы бар. Дəрет жəне ғұсыл үшiн тəйəммум 
бірдей алынады. Тек қана ниеттерi басқа. Дəрет ниетімен алынған 
тəйəммум ғұсыл орнына жатпайды. Бiрақ сол тəйəммум ғұсылға жа-
рамды болу үшiн ғұсылға да ниет ету керек. 
1. Ниет ету. 
2. Екi алақанын таза топыраққа сүртіп, бетiн толығымен мəсих 
ету. 
3.  Қолдарын  таза  топыраққа  ұрып,  алдымен  оң,  сосын  сол 
қолын шынтаққа дейін мəсих ету. Тəйəммумның парызы екеу деген 
ғалымдар  да  бар.  Олар  екінші  мен  үшінші  парызды  қоса  санаған. 
Екеуi де дұрыс.
Тəйəммумның сүннеттерi
1. Бисмилламен бастау.
2. Топыраққа алақанын батыру. 
3. Алақандарын топырақтың үстiне сүрту. 
4. Алақанда топырақ қалса, топырақ төгiлгенге дейiн екi қолдың 
бас бармақтарын бір-бірімен ұрыстырып қағу. 
5. Қолдарын топыраққа қойғанда бармақтарының арасын ашу. 
6. Алдымен бетiн, кейін оң, сосын сол қолын мəсих ету. 
7. Дəрет алғандай тез алу. 
8. Қолдарында жəне бетiнде мəсих етiлмеген жер қалмау. 
9. Тəйəммумнан бұрын үміт еткен жерлерден су iздеу. 
10. Қолдарын топыраққа ұрып, қаттырақ батыру. 
11. Қолдарын жоғарыда айтылғандай мəсих ету. 
12. Бармақтарының арасын мəсих ету жəне де сақинасын айнал-
дыру.
Тəйəммумда мына нəрселерге көңiл бөлу керек
Дəретсiз  кісі  шəкiртiне  үйрету  мақсатында  тəйəммум  алуды 
1. 
көрсетсе,  ол  дəрет  алған  болып  есептелмейді  жəне  намаз  оқи 
алмайды.
Тəйəммуммен  намаз  оқу  үшiн  тек  қана  тəйəммумға  ниет  ету 
2. 
жеткiлiктi емес. Намаз үшiн де ниет ету керек.
Бiр  топырақтан  бiрнеше  адам  тəйəммум  ала  алады.  Өйткенi 
3. 
тəйəммум алынған топырақ мұстамал (қолданылған) болмайды. 
Тəйəммумнан  кейiн  қолдан,  беттен  төгiлген  құм  түйіршіктері 
мұстамал болып есептеледi.
Шафии  жəне  Ханбали  мазһабтарында  тəйəммум  тек  қана 
4. 
топырақпен  алынады.  Басқа  мазһабтарда  құрамында  топырақ 
бар таза нəрсемен тəйəммум алынады. Жанып күл болатын не-
месе  ыстыққа  ерiп  кететiн  нəрселер  топырақ  жынысына  жат-
пайды. Олай болса ағаш, өсiмдiк, темiр, күрiш, сырланған дуал, 
мыс, алтын, айнамен тəйəммум етiлмейдi. Құммен алуға бола-
ды.  Əк  жəне  гипспен  жуылған  мəрмəр,  цемент,  сырланбаған 
кафель, сырланбаған шыны заттар жəне лаймен алуға болады. 
Тек лай табылып, суы жартысынан аз болғанда ғана тəйəммум 
алынады.
Бiр тəйəммуммен түрлi намаздар оқуға болады. 
5. 

- 66 -
НАМАЗ КІТАБЫ
- 67 -
НАМАЗ КІТАБЫ
керек. Пайғамбарымыз алейһиссалам былай дейдi: «Хайзының ба-
сталуын жəне бiтуiн өз ерiнен жасырған əйел малғұн». Хайз жəне 
нифас бiтiсiмен дереу ғұсыл алып шомылу парыз. 
Тəйəммум
Тəйəммум топырақпен тазалану деген сөз. Дəрет немесе ғұсыл 
алу  үшiн  су  табылмаса  немесе  су  болса  да  қолдануға  мүмкіндік 
болмаған жағдайда таза топырақ, құм жəне тас сияқты таза нəрсемен 
ханафи мазһабында тəйəммум етiледi. 
Тəйəммум  дəрет  жəне  ғұсыл  үшiн  үлкен  жеңiлдiк.  Дiнiмiзде 
топырақпен  тəйəммум  алу  сумен  дəрет  алу  сияқты.  Дiнiмiз  лас 
нəрселердi топырақпен тазалаудың мүмкiн екендiгiн бiлдiрген. 
Тəйəммумға себеп болатын жағдайлар:
1. Дəрет жəне ғұсыл үшiн су табылмау. (қалада əрқашан су iздеу 
парыз)
2. Су қолдануға кедергі болатын ауру, су қолданғанда суықтан 
өлу немесе ауырып қалу қаупiнің болуы.
3. Судың қасында дұшпан немесе жыртқыш жануардың болуы.
4. Қамауда болып су қолдана алмау.
5. Өлiммен қорқытылу.
6. Жолаушылап жүргенде iшетiн судан басқа суы болмау.
7. Құдықтан су шығаруға мүмкiндiгi болмау.

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   33




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет