Клинические дисциплины chapter clinical disciplines акушерство и гинекология obstetrics and gynecology



Pdf көрінісі
бет150/170
Дата12.03.2017
өлшемі19,82 Mb.
#9104
1   ...   146   147   148   149   150   151   152   153   ...   170

здоровья  людей,  демографическими,  экономическими  и 

другими 


факторами. 

Целесообразно 

рассматривать 

механизм  формирования 

потребления 

лекарственных 

средств  на  примере  конкретной  группы  заболеваний.  В 

Казахстане,    особенно  в  последнее  время,    наиболее 

распространенными  считаются  -  заболевания  сердечно-

сосудистой системы, сахарный диабет  и туберкулез. В связи 

с  этим,  в  работе  рассматриваются  сердечно-сосудистые, 

противодибетические  и  противотуберкулезные    средства  в 

«Перечнях 

жизненно 

необходимых 

и 

важнейших 



лекарственных  средствах».  Поэтому  знания    специалистов 

сегодня  являются  важными  аспектами,  которые  должны 

постоянно  получать  при    повышении  профессиональной 

квалификации  т.е.  ФПК.  Фармацевт,    имеющий  высшее 

фармацевтическое образование,  обязан через каждые 5 лет 

и  со  средним  фармацевтическим  образованием,    через 

каждые  3  года    повышать  свою  квалификацию  и  в 

доказательство  иметь    сертификат  по  прохождению 

специализации: 

например 



фармакогнозии 

(фармацевтическая  наука  о  лекарственных  средствах, 

получаемые из лекарственного  растительного и животного 

сырья),  так  как  тесно  связаны  с    лекарственным  оборотом. 

Для получения сертификата требуется специализированное 

обучение  по  утвержденным  программам  послевузовского 

профессионального  образования,  прохождение    факультета 

повышения  квалификации  (ФПК).    Обучение  на  ФПК 

осуществляются 

по 


вопросам 

организации, 

анализу, 

контролю  и  стандартизации    лекарственных  растений  и 

сырья 

растительного 



и 

животного 

происхождения  

(примеры  -  змеиного  или    пчелиного  яда,  пиявки  и  т.д.), 

особенно  в  последние  годы,  когда  заметно  наблюдается 

становление  фармацевтов,  как  профессионалов  в  области 

здравоохранения,  их  активное  и  ответственное  участие  в 

жизни мирового сообщества. 



Важные  качества.  При  создании  лекарств  из    сырья 

растительного  и  животного  происхождения,    необходимо 

предметно-действенное 

мышление, 

высокий 

уровень 


концентрации 

внимания, 

развитое 

чувство 


ответственности.  А  разработка  новых  препаратов  требует 

склонности  к  исследовательской  работе.  Если  фармацевт 

работает в торговом зале аптеки, ему приходится общаться с 

пациентами.  Это  требует  терпения,  доброжелательности, 

культуры общения, профессиональные знания по лечебным 

растениям.  Перспективы  работ  по  поиску  и  изучению 

лекарственных  средств  из  растений  огромны.  Всему  этому 

можно  научиться  у  фармацевтов  -  фармакогностов 

совместно  с  сотрудниками  кафедры  по  коммуникативным 

навыкам (пройти например -  специальные тренинги). 



Знания  и  навыки.  Фармацевты    должны  знать  различные 

свойства 

фитопрепаратов, 

правила 


их 

хранения 

и 

медицинское  применение,  обязаны  хорошо  разбираться  в 



исходном 

сырье. 


При 

работе 


в 

лекарственной 

промышленности 

необходимы 

знания 

современного 



фармацевтического 

оборудования,  принципов 

работы 

«чистых 


зон», 

мировых  стандартов 

GMP  и  основ 

биотехнологического 

производства. 

Для 


организации 

аптечного 

дела, 

производства, 



оптовой 

торговли 

лекарствами  не  обязательно  во  всех  тонкостях  знать 

технологический процесс, но совершенно необходимо знать 

конъюнктуру  рынка  медицинских  средств,  обладать 

знаниями  по  маркетингу,  разбираться  в  юридических 

законах, регулирующих торговлю, производство препаратов 

и  фитопрепаратов,  уметь  квалифицированно  осуществлять 

анализ и контроль их качества.  

  

На 



курсах 

ФПК 


 

по 


стандартизации 

и 

сертификации 



лекарственного 

растительного 

сырья  

предусматривается  освоение  основной    цели  -  обеспечение 



высокого  качества  сырья.  Доля  исследований  по  этому 

направлению  возросла  с  5  до  22¿,    что  связано  с 

возрастающими  требованиями.  По  степени  изученности  и 

состоянию  практического  применения,    лекарственные 

растения 

делятся 


на 

три 


группы: 

эффективные, 

перспективные  и  потенциальные.  К  эффективным  

относятся  виды,  используемые  в  качестве  лекарственных 

растений  в  настоящее  время.  Перспективными  считаются 

виды,  возможность  применения,  которых  в  медицине 

установлена,  но  в  настоящее  время  они  не  используются 

либо из-за незавершенности работ в области фармакологии, 

способов  возделывания,    из-за  несовершенства  технологии 

переработки,  недостатка  производственных  площадей. 

Потенциальными  лекарственными  растениями  считаются 

виды, проявившие тот или иной фармакологический эффект 

в  опытах,  но  не  прошедшие  клинические  испытания. 

Возможность  практического  использования  этих  видов  

должна 

быть 


выяснена 

путем 


дополнительных 

исследований.  



Методы 

обучения: 

лекции, 


тренинги, 

упражнения, 

практическая работа, закрепление  практических навыков. 

Продолжительность  курса:  36,  76  ,  108    академических 

часов 


Где,  как  и  кто  учит?  В  Казахском  национальном 

государственном университете имени С.Д. Асфендиярова на 

модуле 

«Фармацевт-фармакогност» 



раз 

в 



лет 

фармацевтыили  специалисты    с  высшим  образованием  и  3 

года 

специалисты 



со 

средним 


фармацевтическим 

образованием  проходят  курсы  повышения  квалификации и 

получают  сертификат,  дающий  право  на  дальнейшую 

работу.  ФПК  могут  проходить  специалисты  не  только 

фармацевтической, но и  других смежных специальностей и 

отраслей  народного  хозяйства.  В  условиях  перехода 

экономики  страны  к  рыночным  отношениям  сотрудникам 

модуля    пришлось  полностью  реорганизовать  учебный 

процесс  для  подготовки  специалистов  с  углубленными 

знаниями  в  области  фармацевтического  маркетинга  и 

менеджмента.  Процесс  обучения  обеспечен  современными 

информационными  технологиями  и  средствами:  интернет-

ресурсы,  надежная  правовая  справочно-информационная 

система,  фильмотека и т.д. . Все это позволяет специалистам 

обновлять 

информацию 

по 

различным 



аспектам 

практической 

деятельности. 

Накопленный 

потенциал 

кафедры,  стремление  к  совершенствованию  знаний  в 

современных изменяющихся  условиях  позволяют  повысить 

уровень  профессиональной  подготовки  специалистов  для 

обеспечения качественной лекарственной помощи.  

Сегодня  модуль  «Фармацевт-фармакогност»      -    одна  из 

профильных  специальностей    на  факультете  повышения 

квалификации 

и 

профессиональной 



переподготовки 

специалистов.  Свою  главную  задачу  -  обеспечивать 

последипломное 

обучение 

специалистов 

с 

высшим 



фармацевтическим  образованием  –  обязуется  успешно 

выполнять    благодаря   высокому  уровню  преподавания. 

Такую 

подготовку 



обеспечивает 

высококвалифицированный 

профессорско-

преподавательский  состав  модуля:  свои  и    приглашенные 

доктора  и    кандидаты  фармацевтических  наук.  Объем 

повышения 

уровня 

обучения 



ФПК 

 

составляют  



лекарственные  растения,  входящие  в  Государственную 

фармакопею  РК,  стран  СНГ  и  зарубежные  Фармакопеи,  а 

также  лекарственные  растения,  качество  сырья  которых 

регламентируется 

другой 

официальной 



нормативно-

технической документацией (НТД). 



Социальная 

роль 

фармацевтических 

услуг, 

как 

интеграция медицины и бизнеса. 

Особая  опасность  развития  лекарственных  эпидемий  в 

нашей 

стране 


обусловливается 

рядом 


факторов: 

безнадзорность 

продажи 

лекарственных 

препаратов; 

стихийный рост количества аптек, где лекарствами торгуют 

в  основном  люди,  не  имеющие  специального  образования; 

дезориентация 

врачей 

в 

огромном 



количестве 

наименований  ЛС,  что  дает  возможность  фармфирмам 

манипулировать 

их 


назначениями; 

сомнительные 



 

634


 

источники  появления  многих  препаратов.  Сложившаяся 

система  социальных  ролей  в  фармацевтике  позволяет 

говорить  о  высокой  степени  ее  институализации.  Однако, 

структурирование  отрасли  происходит  не  по  критериям 

медицины  и  фармации,  а  по  критериям  торговой 

деятельности. 

Собственно 

медицинских 

ролей 


в 

фармацевтике  мало  и  они  не  являются  ключевыми. 

Противоречия  между  ролью  продавца  лекарств  и  ролью 

медицинского 

консультанта-помощника 

пациента 

становится  обычным  явлением.  Именно  это  противоречие 

снижает  эффективность  проигрывания  социальных  ролей 

работниками фармацевтической отрасли, что отрицательно 

сказывается на качественном удовлетворении потребностей 

пациентов. Подобные проблемы  вынесены  на семинарские 

курсы  ФПК. 

Фармацевтические  компании,  хотя  и  поддерживают  свой 

имидж только благодаря выпуску качественной продукции, 

основной  целью  имеют  получение  доходов  от  продажи 

лекарств,  что  является  фактором  злоупотреблений  и 

спекуляций  на  здоровье  потребителей  лекарственных 

средств.  Для  врачей  эффективность  лечения  является 

основной  целью  лекарственных  назначений,  но  под 

влиянием представителей фармацевтических компаний они 

могут варьировать свои рекомендации в пользу удорожания 

лечения,  что  этически  неоправданно.  Поэтому    большую 

роль в деле сохранения здоровья приобретает «третья сила» 

специалисты 



фармацевты. 

Возникновение 

профессиональных  объединений  фармацевтов,  интеграция 

их в рыночную экономику, как активных игроков на рынке 

лекарств,  приобретение  влияния  в  медицинской  среде  и 

ключевая  роль  в  медикализации  заставляют  говорить  о 

возможности  ориентации  пациентов  в  правильном  выборе 

медицинских  препаратов,  что  является  одним  из  вопросов 

ФПК. 

Основными 



требованиями 

к 

социальной 



роли 

фармацевтических 

услуг 

являются 



следующие: 

информированность  о  основных  фитопрепаратах.    А  также  

применения  при    различных    заболеваниях,  владение 

основами  рационального  применения  лекарств;  владение 

правилами 

проведения 

консультаций; 

контроль 

информации, поступающей к фармацевту от производителя 

лекарств через их представителей и рекламу. 



Фармацевтическая  услуга  фармацевта  -  фармакогноста 

сочетает  в  себе  целевые  установки  фармацевтической 

деятельности следующим образом: 

информирование 



населения 

о 

наличии, 



фармакологическом действии, применение, способах приема 

и  хранения  лекарственных  средств,  растительного  и 

животного  происхождения,  по  вопросам  профилактики 

заболеваний; 

-  консультационные  услуги  по  вопросам  сохранения  и 

обеспечения  здоровья,  нормативно-правовым  вопросам, 

регламентирующим  лекарственное  обращение,  правам  и 

обязанностям потребителей ЛС.  

-  отпуск  населению  готовых  лекарственных  средств, 

растительного и животного происхождения; 

информирование 



государственных 

органов, 

осуществляющих  контроль  и  надзор  за  фармацевтической 

деятельностью, о количественных и качественных аспектах 

фармацевтической деятельности; 

- эффективность, не говоря уже о безопасности, необходимо 

иметь  постоянный  доступ  к  профессионалу.  И  этот 

профессионал  –  фармацевт  -  фармакогност,  даст  пациенту 

необходимый 

совет, 


таким 

образом, 

способствуя 

расширению его познаний в области медицины. 

Перспективы  факультета  связаны  с  тем,  чтобы  и  дальше 

развивать  ключевые  направления  фармации  в  Казахстане. 

Задача    специалистов    модуля  «Фармацевт-фармакогност» 

по    внедрению  ФПК  на  факультете  состоит  в  том,  чтобы  и 

обучить  специалистов,  дать  им  новые  знания,  и  проверить 

качество  их  подготовки  на  соответствие  действующим 

стандартам. 

Статус 


Казахского 

национального  

медицинского  университета  обязывает  быть  на  должной 

высоте. Факультет располагает мощной базой для успешной 

реализации  поставленных  задач.  Сегодня  факультет 

повышения 

квалификации 

и 

профессиональной 



переподготовки  специалистов  -  это  творческий  коллектив 

единомышленников,  где  много  перспектив  и  планов  на 

будущее,  которые  направлены  на  совершенствование 

системы последипломного образования для удовлетворения 

потребностей практического здравоохранения. 

Вывод:  Таким  образом,  сегодняшнее  время    диктует  

большой 


спрос 

и 

профессиональный 



подход 

 

в 



совершенствовании  своих      знаний,  которые  должны 

постоянно 

пополнятся 

за 


счет 

прохождения 

ФПК. 

Организованы  курсы  ФПК  по  направлению  «Фармацевт-



фармакогност»,  на  которые  приглашаются  все  желающие  и  

специалисты других смежных специальностей. 

 

 

 



СПИСОК ЛИТЕРАТУРЫ 

1

 



Морозова, Н.Г. Учителю о познавательном интересе: монография/ Н.Г.Морозова – М.: Знание, 2000. С. 32-69  

2

 



Леванов  Г.Ж.  Познавательная  самостоятельность  обучающихся  –  непременное  условие  повышения  качества  знаний  // 

Преподавание истории в школе. - 2014. - С. 79 – 89. 

3

 

Методические рекомендации по курсам повышения квалификациию  /Отв. Ред. В.М.Соломин – М.: НИИ школ, 2015  – 59 с 



4

 

Пенов В.М. Глобальные проблемы современной цивилизации //Актуальные проблемы современной цивилизации // «Основы 



современной цивилизации». – Хабаровск: 2013 – С.22 –32. 

 

 

Г.М. 

САЯКОВА

 , Г.Р. ТҰРҒАНОВ 

« Фармацевт - фармакогност » модулі 

С.Д.Асфендияров атындағы Қазақ Ұлттық медицина университеті 

 

ФАРМАЦИЯ ФАКУЛЬТЕТІНДЕ БІЛІКТІЛІГІН АРТТЫРАТЫН ОҚЫТУДЫ ЕНГІЗУ 



 

Түйін: Халықты және медициналық мекемелерді дәрілік өнімдермен қамтамасыз ету негізінен фармацевтикалық 

қызметкерлердің біліктілігіне байланысты. Фармацевтикалық қызметке жүктелген міндеттерді шешу үшін жоғары кәсібилік 

қажет. Сондықтан, бірінші кезекте кәсіби мәртебесіне жету үшін және дәйекті  мәселелерді шешу үшін фармацевт-

фармакогносттарға үздіксіз дайындық қажет. Кәсіби білімдерің жетілдіру үшін және біліктіктерін арттыру үшін С.Д.Асфендияров 

атындағы ҚазҰМУ-нде «Фармацевт-фармакогност» модулінде циклдар ұйымдастырылады. 

Түйінді сөздер: кәсіби білімдерді дамыту факультеті, фармацевт-фармакогност, дәрілік заттар мен фитопрепараттардың табиғи 

көздерін табу.  



 

 

 

 

635



 

 

G.M. SAYAKOVA , G.R. TURGANOV 



Model " Pharmacist - pharmacognosists " Kazakh National Medical University SD Asfendiyarov 

 

IMPLEMENTATION OF TRAINING AT THE FACULTY FACULTY OF PHARMACY 

 

Resume: Drug provision of population and medical institutions largely depends on the qualification of pharmaceutical personnel. The high 

professionalism of the specialists needs to solve the problem assigned to pharmaceutical service. Therefore, to achieve professional status 

primarily requires ongoing professional development of pharmacist-pharmacognostics that consistently solve urgent problems. On the 

module "The pharmacist-pharmacognosist" organized cycles to improve first of all their professional knowledge and wishing to take FPD on 

the basis of KazNMU named after S. D. Asfendiyarov.  

Keywords:  Faculty  Professional  Development,  pharmacist-pharmacognosist,  the  search  for  natural  sources  of  medicinal  substances  and 

medicines 

 

 

 



 

 

 



УДК 616.31-089-615.03-378.147 

 

Р.Е. ТУЛЕУТАЕВА, Л.М. САДВОКАСОВА, А.Р. МАХАТОВА, А.Е. МУСИНА  

Государственный медицинский университет г. Семей  

 

ВНЕДРЕНИЕ ИНТЕГРАЦИИ ХИРУРГИЧЕСКОЙ СТОМАТОЛОГИИ С КЛИНИЧЕСКОЙ ФАРМАКОЛОГИЕЙ В УЧЕБНЫЙ ПРОЦЕСС 

  

С  2012  года  на  дисциплине  хирургическая  стоматология  ряд  изучаемых  тем  проводится  в  рамках  горизонтальной  интеграции  с 



клинической  фармакологией.  Выбор  тем  для  проведения  таких  занятий  определялся  наиболее  частыми  нозологиями  челюстно-

лицевой хирургии. 

Цель  исследования.  Изучить  эффективность  проведения  лекций  и  практических  занятий  у  студентов  и  интернов 

стоматологического факультета в рамках горизонтальной интеграции на основе анализа обратной связи от обучающихся. 

Материалы  и  методы:  Интегрированные  лекции  и  практические  занятия  проведены  по  9  темам  в  12  группах  бакалавриата  (78 

студентов), 10 группах интернатуры (57 интернов стоматологов общей практики). Проанализировано 135  анкет обратной связи 

от обучающихся ГМУг.Семей по внедрению новых образовательных технологий. 

Результаты исследования: На вопрос в анекте «Понравилось ли вам занятие по технологии» все обучающиеся ответили «да». 86% 

респондентов отметили, что хотели бы изучать клиническую фармакологию как самостоятельную дисциплину. 

Таким  образом,  интегрированное  преподавание  двух  и  более  смежных  дисциплин  улучшает  освоение  изучаемой  проблемы,  навыки 

клинического и критического мышления и вызывает интерес к научно-исследовательской работе обучающихся.  

Ключевые  слова:  образовательные  технологии,  горизонтальная  интеграция,  хирургическая  стоматология,  клиническая 

фармакология. 

 

Современные 



тенденции 

развития 

медицинского 

образования,  а  именно  необходимость  перехода  от 

традиционных 

образовательных 

программ 

к 

интегрированным 



программам, 

ориентации 

образовательных  программ  на  потребности  системы 

здравоохранения  и  на  достижение  конечных  результатов 

обучения, 

внедрения 

эффективных 

образовательных 

стратегий  требуют  изменения  принципов  подготовки 

медицинских  специалистов  как  на  додипломном,  так  и  на 

последипломном  уровне,  что  тесно  взаимосвязано  с 

формированием  и  развитием  основных  компетентностей 

преподавателей 

медицинских 

вузов 

и 

изменением 



отношения 

студентов 

к 

освоению 



медицинской 

образовательной 

программы 

М.К.Телеуов, 



Р.С. 

Досмагамбетова, Ш. С. Калиева, 2011).  

Известно, 

что 


необходимость 

обращения 

к 

интегрированному  обучению  вызвана  рядом  объективных 



причин:  заметное  снижение  интереса  обучающихся  к 

предметам,  недостаточная  разработанность  действующих 

образовательных 

программ, 

разобщенность  

этапов 


формирования  у  студентов  знаний,  выработки  у  них 

обобщенных умений и навыков (1,5,7). 

Сущность  самого  процесса  интеграции  заключается  в 

возможности  качественных  преобразований  и  улучшений 

внутри  каждого  составляющего,  входящего  в  эту  систему 

(2,9,4).  Интегративный  подход  обеспечивает  целостность  и 

системность образовательного процесса (3,8,6). 

С 2012 года на дисциплине хирургическая стоматология ряд 

изучаемых  тем  проводится  в  рамках  горизонтальной 

интеграции  с  клинической  фармакологией.  Выбор  тем  для 

проведения  таких  занятий  определялся  наиболее  частыми 

нозологиями челюстно-лицевой хирургии.  

Знание  фармакологических  особенностей  лекарственных 

средств, умение использовать их в конкретных клинических 

ситуациях  -  обязательное  условие  успешной  работы  врача 

любой 


специальности. 

Очень 


важным 

является 

рациональный  выбор  лекарственных  средств,  с  учетом  их 

основных 

параметров 

(фармакокинетика, 

фармакодинамика, взаимодействие, побочные эффекты). 

Студенты-стоматологи  изучают  общую  фармакологию  на 

начальных  курсах  обучения  в  бакалавриате,  и  зачастую 

ответить  на  все  возникающие  вопросы  по  надлежащей 

лекарственной  терапии  им  бывает  сложно.  В  связи  с  этим 

создание 

горизонтальной 

интеграции, 

включающее 

изучение 

клинической 

фармакологии 

основных 

лекарственных  средств,  применяемых  в  стоматологии 

является актуальным. 

Цель исследования. 

Изучить эффективность проведения лекций и практических 

занятий  у  студентов  и  интернов  стоматологического 

факультета в рамках горизонтальной интеграции  на основе 

анализа обратной связи от обучающихся. 

Материалы и методы.  

В 

рамках 



проводимого 

исследования 

проведено 

анкетирование  обучающихся  в    2012-2013,  2013-2014  и 

2014-2015 

уч.гг. 


Анкеты 

обратной 

связи 

были 


унифицированными, 

утвержденными 

отделом 

СМК 


университета,  на  проводимый  формат  занятий  были 

получены 

рецензии 

с 

отдела 



инновационно 

образовательной деятельности университета.  



Всего  интегрированные  лекции  и  практические  занятия 

проведены  по  9  темам  в  12  группах  бакалавриата  (78 

студентов),  10  группах  интернатуры  (57  интернов 

стоматологов  общей  практики).  Проанализировано  135  



 

636


 

анкет  обратной  связи  от  обучающихся  ГМУг.Семей  по 

внедрению новых образовательных технологий. 

Результаты. 

На 


вопрос, 

«Какие 


компетенции  помогает 

развить 


проводимая технология обучения», студенты-стоматологи 4 

и  5  курса    74  ¿  обучающихся  выбрали  ответ  «знание  и 

понимание 

в 

изучаемой 



области», 

16¿ 


«критическое/клиническое  мышление»,  10  ¿  ответили 

«навыки  работы  в  команде».  Тогда  как,  интерны-

стоматологи  общей  практики  в  большинстве  случаев,  92¿, 

отметили 

преимущественное 

развитие 

критического/клинического мышления.  

На  вопрос  в  анекте  «Понравилось  ли  вам  занятие  по 

технологии» все обучающиеся ответили «да». 

В  заключение  обучающиеся  отмечали  свои  рекомендации, 

замечания  и  предложения.  Здесь  86¿  респондентов 

отметили, 

что 

хотели 


бы 

изучать 


клиническую 

фармакологию 

как 

отдельную, 



самостоятельную 

дисциплину, в рамках компонента по выбору. 



Обсуждение и заключение. 

Все изучаемые темы проводились в рамках Типовой учебной 

программы бакалавриата и интернатуры по стоматологии, с 

учетом  Протоколов  диагностики  и  лечения  и  данных 

доказательной медицины.  

Основной идеей интеграции двух дисциплин было развитие 

способности  у  студентов  не  только  навыков  правильной 

постановки 

диагноза, 

проведения 

дифференциальной 

диагностики,  определения  диагностических  мероприятий,  

но  и  умение  определять  цели  лечения  и  выбор 

рациональной фармакотерапии. 

Важным  в  изучении  клинической  фармакологии  является 

изучение  особенностей  лекарственной  терапии  с  учетом 

определенных  возрастных  групп  и  состояний:  дети  и 

пожилые пациенты, беременные и лактирующие женщины, 

наличие сопутствующих заболеваний у пациентов.  

На дисциплинах пропедевтика хирургической стоматологии 

и  хирургическая стоматология 20 ¿ лекций и практических 

занятий на бакалавриате и 30 ¿ на интернатуре проводятся 

в  интерактивном  режиме,  с  использованием  технологии 

проблемно-ориентированного 

обучения, 

который 


способствует  развитию  навыков  работы  в  команде  и 

обучения на основе решения клинических случаев.  

Например,  при  изучении  разделов  касающихся  гнойно-

воспалительных  процессов,  на  примере  клинического 

случая  стоматологического  пациента  проводился  разбор 

тем 


«Клиническая 

фармакология 

антибактериальных 

препаратов»,  «Клиническая  фармакология  нестероидных 

противовоспалительных 

средств», 

«Клиническая 

фармакология  лекарственных  средств  для  инфузионной 

терапии», 

«Клиническая 

фармакология 

антитромботических 

лекарственных 

средств» 

и 

«Клиническая фармакология иммуномодуляторов». В итоге, 



проводился 

выбор 


рациональной 

фармакотерапии, 

основанный 

на 


эффективности, 

безопасности 

и 

приверженности 



к  лечению 

в 

каждом 



конкретной 

клинической ситуации. 

При  изучении  раздела  обезболивание  в  стоматологии 

дополнительно 

изучалась 

клиническая 

фармакология 

лекарственных средств для общей и местной анестезии.  

В  образовательном  процессе  ключевую  роль  играет  оценка 

знаний,  навыков,  умений  студента,  анализ  качества 

обучения,  что  в  конечном  итоге  направлено  на  оценку 

компетентности.  В  то  время,  когда  преподаватель 

размышляет  над  качеством  образовательной  программы, 

студента  волнует вопрос, как его будут оценивать. Поэтому 

интегрированная  система  оценки,  включающая  и  оценку 

входного  и  заключительного  уровня  знаний,  оценку  за 

клиническую  ситуацию,  устный  опрос,  является  мощным 

мотивационным  стимулом  к  самоподготовке  в  разрезе 

изучаемых дисциплин.  

Кроме всего этого, изучение проблем стоматологии в рамках 

интеграции  вызвало  интерес  у  обучающихся  в  научно-

исследовательской работе. Результатом этого стало участие 

исследователей-студентов 

в 

научно-студенческих 



конференциях  с  докладами, совместные  с  преподавателями 

публикации в журналах, в пределах Республики Казахстан и 

Российской Федерации.   

Выводы. 

4.

 



Внедрение  инновационных  методов  обучения  позволяет 

улучшить освоение обучающимися как основного предмета, 

пропедевтики 

хирургической 

стоматологии 

 

и 



хирургической стоматологии, так и способность проведения 

рациональной фармакотерапии у больных с заболеваниями 

челюстно-лицевой области. 

5.

 



Одним  из  способов  мотивации  обучающихся  является 

проведение  интегрированной  оценки  знаний,  включающей 

в себя все ключевые разделы изучаемой темы. 

6.

 



Интегрированное  преподавание  двух  и  более  смежных 

дисциплин  вызывает  интерес  к  научно-исследовательской 

работе  обучающихся  и  позволяет  улучшить  навыки 

клинического и критического мышления. 

 

 

 



 

 

СПИСОК ЛИТЕРАТУРЫ 



1

 

Телеуов  М.К.,  Досмагамбетова  Р.С.,  Тайжанова  Д.Ж.,  Мулдаева  Г.М.,  Кемелова  Г.С.,  Риклефс  В.П.  Сферы  компетентности 



выпускника  Карагандинского  государственного  медицинского  универститета  //  Методические  рекомендации.  –  Караганда: 

2010. - №2. – С. 98-104. 

2

 

Frank J, Snell L, Cate O, Holmboe E, Carraccio C, Swing S, et al. Competencybased medical education: theory to practice // Medical Teacher.-



NY:  2010. - 32(8).  – Р. 638-645. 

3

 



Eraut M. Learning from other people in the workplace // Oxford Review of  Education. – Oxford: 2007. - 33(4). – Р. 403-422. 

4

 



Kilminster S, Cottrell D, Grant J, Jolly B. Effective  educational and clinical supervision // AMEE Guide. – 2009. -  No. 27. – Р. 49-61. 

5

 



Rich N.D. Pharmacology in a Private Medical College // World Journal of Pharmaceutical Research. - 2(6). – 2013. – Р. 2172-2180. 

6

 



Malik A.Sh., Hussain R. 2011 Twelve tips for developing an integrated curriculum // Medical teacher. – 2009. -  №33. - Р. 99-104. 

7

 



Фуллан  М.  Новое  понимание  реформ  в  образовании  –  The  new  meaning  of  educational  change  /  М.  Фуллан;  Пер.  с  англ.  Е.Л. 

Фруминой. – М.: 2006. – 418 с. 

8

 

Ramani S, Leinster S. AMEE Guide no.34: teaching in the clinical environment // Medical Teacher. – 2008. - 30(4). – Р. 347-364. 



9

 

Prideaux D. Integrated Learning. A practical guide for medical teachers. Churchill Livingstone // Elsevier. – 2009. - №2. - Р.181-186. 



 

 

 

 

 

637



 

 

Р.Е. ТУЛЕУТАЕВА, Л.М. САДВОКАСОВА, А.Р. МАХАТОВА, А.Е. МУСИНА  



Семей қ.мемлекеттік медицина университеті 

 

ОҚУ ПРОЦЕССІНЕ  ХИРУРГИЯЛЫҚ  СТОМАТОЛОГИЯ ЖӘНЕ  КЛИНИКАЛЫҚ ФАРМАКОЛОГИЯНЫҢ  

ИНТЕГРАЦИЯСЫН ЕҢГІЗУ 

 

Түйін:  2012  жылдан  бастап  хирургиялық  стоматология  пәніндегі  бір  қатар  тақырыптар  клиникалық  фармакологиямен  бірге 

деңгейлес біріктіру (горизонталды интеграция) аясында жүргізледі. Осындай сабақтардың тақырыптары жақ-бет хирургияда ең 

жиі нозологиялармен анықталған.   

Зерттеу мақсаты: стоматология факультетіндегі студенттер мен интерндерде, кері байланыс сараптамасы негізінде, дәрістермен 

тәжірибелік сабақтардың деңгейлес біріктіру аясында жүргізілудің тиімділігін  зерттеу. 

Материалдар  мен  әдістер:  біріктірілген  дәрістермен  тәжірибелік  сабақтар  бакалавриаттағы  12  топта  (78  студент)  9  тақырып 

бойынша, интернатурадағы 10 топта (57 жалпы тәжірибедегі стоматолог интерндерде) жүргізілген.  СқММУ білім алушыларынан 

жаңа білім беру технологиялары бойынша 135 кері байланыс  анкеталары  сараптамаланған. 

Зерттеу  нәтижелері:  «Технология  бойынша  жүргізілген  сабақ  ұнадыма»деген  анкетадағы  сұраққа  барлық  білім  алушылар  «ия» 

деген жауап берген. респонденттердің  86¿ клиникалық фармакологияны жеке пән ретінде оқуға ниет білдірді.  

Сонымен,  екі  және  одан  көп  шектес  пәндердің  білім  беруді  деңгейлес  біріктіру  арқылы  өткізілуі  қойылған  мәселені  игеруін, 

клиникалық  және  критикалық  ойлау  қабылетін  жақсартады  және  білім  алушылардың  ғылыми-зерттеу  жұмысына 

қызығушылығын арттырады. 

Түйінді сөздер: білім беру технологиялардеңгейлес біріктіру, хирургиялық стоматология, клиникалық фармакология 

 

 

 

 

R.YE TULEUTAYEVA, L.M. SADVOKASSOVA, A.R MAKHATOVA, A.E MUSSINA 

Semey State Medical University 

 

IMPLEMENTATION IN THE LEARNING PROCESS OF INTEGRATION SURGICAL DENTISTRY  

WITH CLINICAL PHARMACOLOGY 

 

Resume: From 2012y on discipline of dental surgery studied a number of topics in the framework of the horizontal integration with clinical 

pharmacology. The choice of topics for such studies was determined according to the most frequent nosologies in maxillofacial surgery. 

Aim of research. To study the effectiveness of lectures and practical training in students and interns of Dentistry Faculty in the framework of 

the horizontal integration, based on the analysis of the feedback from the students. 

Materials  and  methods:  Integrated  lectures  and  workshops  held  on  9  topics  in  12  groups  of  undergraduate  (78  students),  10  groups  of 

internship (57 interns general dentist). Was analyzed 135 questionnaires of feedback from the students of Semey State Medical University on 

the introduction of new educational technologies. 

Results:  On  a question in  the  questionnaire  "Do you  like the session on  technology" all  the  students  answered  "yes."  86% of  respondents 

indicated that they would like to study clinical pharmacology as an independent discipline. 

Thus, the integrated teaching of two or more related disciplines improves the absorption of the studied problems, clinical skills, and critical 

thinking and arouses interest to the research work at students. 

Keywords: educational technologyhorizontal integration, dental surgery, clinical pharmacology 

 

 



 

 

 



 

 

УДК 614.252.1/.3 



 

А.Д.СОКОЛОВ, Т.А.ЖУМАКОВА, Ш.О.РЫСПЕКОВА 

С.Ж.Асфендияров атындағы Қазақ Ұлттық медициналық университеті 

 

АУДИТОРИЯДАН ТЫС ЖҰМЫСТАРДЫҢ БОЛАШАҚ ДӘРІГЕРДІҢ ТҰЛҒАСЫН ҚАЛЫПТАСТЫРУДАҒЫ МАҢЫЗЫ 

 

Соңғы  жылдары  білім  беруде  студенттің  тұлғасын  дамытуда  аудиториядан  тыс  жұмыстар  зор  қарқынмен  орындалуда. 

Аудиториядан  тыс  жұмыстар  болашақ  дәрігерді  дайындауда  ерекше  орын  алады.  Білім  беруде  гуманизация  және  арнайы  кәсіби 

медициналық пәндермен қатар аудиториядан тыс жұмыстар жоспарға енгізілді. 

Түйінді сөздері: оқу үрдісі, студенттердің өзіндік жұмысы, студент, теория, дағдылар, дәріс, дәріскер. 

 

Жұмыстың  өзектілігі.  Медициналық  ЖОО-да  білім  беру 

үрдісінде 

басты 

мәселе 


студенттің 

 

белсенді 



мамандандырылған 

жұмысқа 


кірісе 

алатын, 


өмірлік 

ұстанымдарын  нақты  анықтап,  сол  бойынша    әрекет  ете 

алатын  болашақ  дәрігердің  тұлғасын  қалыптастыру. 

Болашақ  дәрігердің  тұлғасын  дамыту  үлкен  мақсатқа 

бағытталған  жұмысты  қажет  етеді.  Оқытушының    алдына 

қойылған тапсырма – әр студенттің жеке потенциалын ашу, 

қойған  мақсатқа  жетуде  өз  жолын  дұрыс  таңдауға 

көмектесу,  яғни  болашақ  маманды  мамандандырылған 

түрде дайындау.  

Жұмыстың 

мақсаты. 

Инновациялық 

педагогикалық 

кәсіпкерліктің 

дәйекті 

элементі 

студенттердің  

психологиялық  іс-әрекетін  қайта  құрастыру,  жаңа  талапқа 

сай 

адамның 


бұрын 

қалыптасқан 

психологиялық 

ерекшеліктері  мен  оны  пайдалану  қажеттілігіне  орай  оның 

кәсіпкерлігін 

өзгерту, 

яғни 

болашақ 


маманды 

мамандандырылған 

түрде 

дайындау. 



Студенттердің 

аудиториялық және аудиториядан тыс өзіндік жұмыстарын 

қарастыру.  Олардың  айырмашылығы  қандай  екені  анық. 

Бірақ  ең  бастысы  –  олар  бір-бірін  толықтырып,  дамытып 

отырады.  Бірінші  кезекте  студенттің  өзіндік  жұмысы  дәріс 

алуға  даярлық  болып  табылады.  Студент  дәріс  сабағына 



 

638


 

дәріскердің  қатысуымен  түсінуге  қиындық  тудыратын 

сұрақтарды  қарастыру  үшін  алдын  ала  даярлықпен  келуі 

қажет.  Нақты  тәжірибенің  арқасында  студенттерді  үш 

санатқа  бөліп  қарастырамыз.  Бірінші  топ,  студенттердің 

көбісі,  дәрістік  мәліметтерді  жеңіл  қабылдап,  түсіне  алады. 

Олар сұрақты сирек қояды, бірақ олардың сұрақтары көбіне 

дәріс  кезінде  практикалық  маңыздылықты  анықтаушы 

және  сол  және  басқа  теориялық  жағдайды  қолдануда 

дамытушы  мәселер  туралы  ақпаратты  алумен  байланысты. 

Екінші  топ  дәріске  қатысты  түсінбеушілік  тудырған 

сұрақтарды қояды. Студенттердің ішінде сұрақты өте сирек 

қоятындары бар,олар  үзіліс кезінде пәндік курсқа қатысты 

кеңінен 


берілген 

физиологиялық 

механизмдердің 

түсініксіздігіне  шағымданады.  Жалпы  дәрісті  жүргізген 

кезде екінші және үшінші топқа көп мән беру керек. Кейбір 

жағдайларда  студенттер  дәріс  кезінде  емес,  практикалық 

сабақта  сұрақ  қояды.  Бірақ  жұмыс  тәжірибелері  бар 

дәріскерлер 

өзіндік 

жұмыста 


қиындық 

тудыратын 

сұрақтарға  аса  мән  береді.  Осы  айтылғандарға  жүгіне 

отырып,  өзіндік  жұмысқа  дайындалудың  жалпы  әдістері 

жүзеге  асырылады.  Студенттің  өзіндік  жұмысының  негізі 

теориялық  білім  мен  практикалық  дағдыларға  сәйкес  курс 

болып  табылады.  Жұмысты  бастамас  бұрын,  студенттерге 

өзіндік  жұмысты  орындау  туралы  толық  ақпарат  беру 

қажет. Студенттерге қойылатын талаптар, бақылау әдістері 

анықталады,  электронды  кітапханадағы  бар  әдістемелік  

талдамалар,  әр  практикалық  сабақтарды  жүргізу  туралы 

нақты  ақпарат,  кітаптар, ұсынбалы  оқу құралы  көрсетіледі. 

Дәрістер  мен  практикалық  сабақтарға  дайындық  өзіндік 

жұмыс ретінде қарастырылады және ұйымдастырылады.  

Өзіндік  жұмысты  жетістікпен  орындау  іске  асырылады: 

1)Оқу  тапсырмаларын  орындауға  мотивация,  студент 

жүргізілген  жұмыстың  теориялық  және  практикалық 

мағынасын  нақты  сезінуі  тиіс.  2)Болжанған  жұмысқа  анық 

мақсат  пен  міндеттің  қойылуы.  3)Барлық  тапсырманың 

орындалу  алгоритмі.  4)Кесте  бойынша  кейбір  жағдайларда 

студенттердің  қажеттілігін  тудырған  кезде  топтық  және 

жеке  кеңес  жүргізу  және  ұйымдастыру.  5)Жұмыс  көлемін, 

есеп  түрлерін,  нәтиженің  берілген  мерзімін  анықтау. 

6)Тапсырманы  жекелендіру.  7)Жұмыстың  нәтижесі    әрбір 

студентке  түсінікті  болуы  қажет.  Кейбір  жағдайларда  егер 

жұмыс  белгіленген  мерзімнен  кейін  ұсынылса,  студентке 

бағасының  төмендетілетіні  ескертіледі.  8)Баяндаманы  

талқылауға  студенттердің  қатысуын  ұлғайту  қажет. 

9)Оқытушы  қай  жағынан  болса  да  тыңдалған  жұмысты 

еркін  толықтыру  үшін  және  аргументті  қорытынды  жасау 

үшін  студенттен  гөрі  жақсы  білуі  қажет.  10)Көрсетілген 

материалды 

ұсынуда 

студенттің 

 

жүріс-тұрысына, 



дикциясына аса мән беру қажет,  өйткені студент болашақта 

еңбек үрдісін ұйымдастыратын маман болады және келешек 

ұжымның әр қатысушысы не талап етілетінін түсінуі керек.  

Сонымен  қатар  өзіндік  жұмыстың  ерекшелігі  оның  өзіндік 

ерекшелігінде. 

Студент 


өзінің 

шығармашылық 

қабілеттілігін  көрсете  білуі  қажет.  Ол  оқытушысыз  жүзеге 

асатын  іс-әрекеттерді  жүргізуде  дербестік  танытуы  керек. 

Студент  тапсырмаға  сәйкес  іс-әрекеттерді  жүзеге  асыру 

үшін 


тәсілдерді 

өзі 


таңдайды. 

Студенттің 

өзіндік 

жұмысының ең маңызды кезі студент өзі жасаған жұмысын 

бағалау  үшін  өзін-өзі  басқару  мен  өзін-өзі  сынау  болып 

табылады. 

Бұл 

шығармашыл 



ойлаушы 

маманды 


дайындауда ең маңызды кезең болып саналады.  

Егер  студент  өзінің  іс-әрекетін  басқара  алмаса,  болжанған 

қорытындылар  жүзеге  аспайды.  Студент  жүргізу  және 

басқару жұмыстарын бір уақытта жүзеге асырғаны дұрыс.  

Аудиториядан  тыс  жұмысты  орынды  ұйымдастыруда 

студентте  істелінген  жұмыстың  барлық  түрі  кіргізілетін 

портфолио болуы керек.  

Өзіндік  жұмыстың  ең  маңызды  кезеңі  мәлімдемелер  мен 

презентацияларды  практикалық  сабақтың  жоспарына 

кіргізілмеген 

бөлек  тақырыптар 

бойынша 


жасалған 

жұмыстарды  тыңдау  болып  саналады.  Көп  жағдайларда 

студенттер  мәлімдемелерін  көрнекті

 

иллюстрациялармен 



өте 

жақсы 


дайындайды. 

Студент 


тыңдармандардың  

өздерінің  жолдас-мәлімдемешілерінің  жұмысын    жеткілікті 

мұқият  тыңдамауы  үлкен  өкініш  тудырады.  Әрине, 

мәлімдемешінің  өзі  көп  ақпарат  алады  және  әр  студентке 

мәлімдеме  тақырыбын  көп  беруге  қызығушылық  артады, 

бірақ бұл шамадан артық жүк тиеу болып кетеді. Жаңа білім 

беру парадигмасына сәйкес келешек мамандығына тәуелсіз 

әр  білім  алушы  сапалы  білімге,  кәсіби  дағдыға,  өмір 

көрсеткен 

мәселені 

шешуде 

зерттелетін 



және 

шығармашылық  әрекетті  тәжірибеге  ие  болуы  қажет.  Бұл 

білім  беру  сапалары  студенттің  өзіндік  жұмысында 

қалыптасады.  Кафедраның  міндеті  болашақ  мамандарға 

байланысты  дербестіктің  дифференциальды  критериі 

болып  табылатыны  анық.  Түптеп  келгенде  оқытушы 

студенттің  танымдық  әрекетін  өзі  ұйымдастыруы  қажет. 

Студент  танымды  өзі  іске  асырады.  Өзіндік  жұмыс  барлық 

оқыту  жұмыстарының  түрлерін  тиімді  қылады.  Өзіндік 

жұмыспен  нығайтылмаған  ешқандай  білім  адамның 

шынайы игілігі бола алмайды. Сонымен қатар өзіндік жұмыс 

тәрбиелеу  мәніне  ие.  Ол  дербестікті  тек  білім  мен 

икеділіктің  қосындысы  ретінде  ғана  емес,  сонымен  қатар 

жоғары кваливикациялы маманның жеке бас құрылымында 

маңызды 

роль 


атқаратын 

мінез 


ерекшелігін 

қалыптастырады.  

Сондықтан  кафедрада  студенттің  өзіндік  жұмысының 

материалы 

оқытушылардың 

басшылығымен 

ұқыпты 

дайындалуы  қажет.  Өзіндік  жұмысқа  екі  немесе  үш  адам 



қатысса,  ол  көбірек  нәтижелі  болып  саналады.  Топпен 

жұмыс  мотивацияның  факторын  және  өзара  ақыл-ой 

белсенділігін  арттырады,  өзара  бақылау  немесе  оқылатын 

материалды  жай  ғана  талқылау  студенттердің  танымдық 

әректтерінің  тиімділік  деңгейін  жақсартады.  Жолдасының 

қатысуы  студенттің 

психологиясын 

өзгертеді. 

Жеке 

дайындалу  барысында  студент  өзінің  іс-әрекетін  толық 



жарамды  және  аяқталған  деп  санайды,  бірақ  бұл  бағалау 

қате  болуы  мүмкін.  Ол  оқытушының  бағасымен  келіспеуі 

мүмкін.  Топтық  жеке  жұмыста  оқытушының  кейінгі 

түзетулерімен  топтық  тексеріс  жүргізіледі.  Топтық  жұмыс 

бүкіл  жұмыстың  тиімділігін  қамтамасыз  етеді.  Өзіндік 

жұмыстың    жеткілікті  жоғары  деңгейінде  студент 

жұмыстың  жеке  бөлімін  өзі  істеп  және  оны  жолдас-

курстасына  көрсете  алады.  Бүкіл  әлемде  аудиторияға 

бөлінген  және  студенттің  өзіндік  жұмысында  уақыттың 

арақатынасы 1:3,5. 

Сонымен,  студент  өзіндік  жұмысын  орындау  барысында 

жұмысын тек орындап қана қоймай, зерттеу жұмыстарымен 

айналысады,  сонымен  қатар  өзіне  деген  сенімділігін 

арттырады  және  басқалармен  дұрыс  қарым-қатынасты 

қалыптастырады, ортасы кеңейеді. 

 

 

 



ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 

1

 



Гарунов М.Г. Самостоятельная работа студентов. - М.: Знание, 1998. - 34 с.  

2

 



Жиркова З.С. Основы педагогического проектирования. Учебно-методический комплекс. -  Якутск: 2008. - 75 с. 

3

 



Кукушкин В.С. Введение в педагогическую деятельность // Учеб. пособие. - Ростов н/Д: МарТ, 2002. - 217 с. 

4

 



Пидкасистый  П.И.,  Фридман  Л.М.,  Гарунов  М.Г.  Психолого-дидактический    справочник  преподавателя  высшей  школы.  -  М.: 

Педагогическое общество России, 1999.  – 354 с. 

 

 

 


 

 

639



 

 

А.Д. СОКОЛОВ, Т.А. ЖУМАКОВА, Ш.О. РЫСПЕКОВА 



Кафедра нормальной физиологии 

 

ЗНАЧЕНИЕ ВНЕАУДИТОРНЫЙ РАБОТЫ В ФОРМИРОВАНИИ ЛИЧНОСТИ БУДУЩЕГО ВРАЧА 

 

Резюме:  В  данной  статье  рассматривается  роль  самостоятельной  работы  студентов  в  подготовке  будущих  врачей.  Основой  для 

самостоятельной  работы  студентов  является  курс  теоретических  знаний  и  практических  навыков.  Важным  моментом  при 

выполнении  самостоятельной  работы  студентов  является  включение  в  план  отдельных  тем  программы,  не  включенных  в  план 

лабораторных занятий и СРСП. 



Ключевые слова: учебный процесс,самостоятельная работа, студент, теория, навыки, лекция, преподаватель. 

 

 



 

A.D. SOKOLOV, T.A. ZHUMAKOVA, S.O. RYSPEKOVA 

Department of normal physiology 

 

THE VALUE OF EXTRACURRICULAR WORK IN SHAPING THE OF PERSONALITY 



 OF FUTURE DOCTOR 

 

Resume: This article examines the role of independent work of students in the preparation of future physicians. Basis for independent work 

of students is a course of theoretical knowledge and practical skills. An important point in students' independent work is the inclusion in the 

plan of individual topics of the program are not included in the plan labs and SRSP.  



Keywords: educational process, independent work, student, theory, skills, lecture, lecturer.  

 

 



 

 

 



 

 

УДК 373.147-322+61:88.03 

 

О.Я. СУЛЕЙМЕНОВА, М.А. ШАИХОВА, Р.Р. ТУРУМБАЕВА  

С.Д. Асфендияров атындағы Қазақ Ұлттық медицина университеті 

Шет тілдер кафедрасы 

 

МЕДИЦИНА УНИВЕРСИТЕТІНДЕ  ШЕТ  ТІЛІ САБАҒЫН КӘСІБИ ОҚЫТУДЫҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ 

 

Бұл мақалада шет тілін кәсіптік бағытта оқытудың ерекшелігі, тиісті оқу әдісі  мен тақырыптардың материалдары таңдалып, 

болашақ кәсіби маманға қажетті қабілеттіліктерді дамытудың жолдары қарастырылады. Кәсіптік бағытта шет тілінен сабақ 

беретін оқытушы көп қиыншылықтарға тап болып жатады. Осы мәселелерді шешу жолдары  қарастырылып, кәсіби бағытталған 

шет тілін оқытудың сипаттамасы  айқын көрсетілген. 

Түйінді сөздер: кәсіби шет тілі, кәсіби лексика, кәсіби қарым – қатынас, кәсіби бағдар, әлеуметтік бағдар, психологиялық жағдай, 

сөйлеу дағдысы, концептуалдық қиындықтар, коммуникативтік дағды,  мәтінмен жұмыс,  рөлдік ойындар.  

 

Кіріспе  Жаңарған  Қазақстанның  әлеуметтік-экономикалық 

дамуындағы  басты  мақсаттарының  бірі  ретінде  әлемдік 

деңгейдегі  бәсекеге  қабілетті  елу  елдің  қатарына  ену 

бағыттары  адамды  жоғары  маңызды  құндылық  деп  танып, 

қоғамның  дамуының  өзегі  болып  табылатын  болашақ 

мамандарды  кәсіби  даярлау  сапасын  жетілдіру  басты 

бағдар. Шет тілін кәсіптік бағытта оқытудың ерекшелігі, ол 

жоспарланған  курс  нақты  кәсіби  мағынасы  бар  мақсаттан 

және  міндеттерден  құрылуы.  Тиісті  оқу  әдісі    мен 

тақырыптардың  материалдары  таңдалып,  болашақ  кәсіби 

маманға қажетті қабілеттіліктерді дамыту көзделеді. Кәсіби 

бағытталған  шет  тілі  екі  жағдайда  оқытылуы  мүмкін.  Олар 

болашақ мамандықтары  туралы  ешбір  хабарсыз  болады  да, 

оқытушының 

көмегіне 

жүгіне 


отырып, 

оқылатын 

материалды,  кәсіби  тақырыптарды  болашақ  мамандығына 

қажетті  лексиканы  үйренуді  мақсат  етеді.  Ал  кадрларды 

қайта  даярлауды  оқыту  анағұрлым  жеңілірек,  себебі 

студенттер  арнайы  берілген  тақырыпқа  оңай  бағытталып, 

кәсіби  лексиканы  тез  меңгереді.  Олар  өзіне  қажетті  кәсіби 

қарым-  қатынас  қабілетін  біледі  де,    ең  қажеттісіне  көңіл 

бөледі.  Демек,шет  тілін  оқытуда  екі  жағдайда  екі  түрлі 

болып  келеді.  Шет  елдердің  әдістемесінде  ағылшын  тілін 

оқытудың  зерттеу  үрдісі  «ағылшын  тілінде  білім  беру» 

(instructional English) және  «жедел ағылшын тілі» (orentional 

English) деп ажыратылады. Қай елдің болсын өсіп өркендеуі,  

әлемдік  ортада  алдыңғы  шептен  орын  алуы  оның  ұлттық 

білім  беру  жүйесінің  қалыптасуына,  даму  бағытына,  қазіргі 

таңдағы  оқытудың  дидактикалық  жаңа  сипаты  –  жаңа 

оқыту  технологияларын,  оқу  ақпараттарын  ұтымды 

қолдану, 

шығармашылық 

оқыту 


түрлерін 

кеңінен 


пайдалануына байланысты. 

 

Материалдар  мен  тәсілдер.  Кәсіби  құзыреттілік  деп 

маманның  жеке  бас  сапалары  мен  оның  психологиялық  – 

педогогикалық және теориялық білімінің,  кәсіби біліктілігі 

мен  дағдысының,  тәжірибесінің  бір  арнада  тоғысуы  деуге 

болады.    Кәсіби  шет  тілін  оқытудың  ерекшелігі,әр  салада 

(мысалы    тарих,  эканомика,  ғылым,  бизнес,  медицина) 

немесе    арнайы  сабақтарға  ғана  тиесілі  болуы.  Осындай 

жағдайларды  ескере  отырып,шет  тілін  оқытқанда  әр 

мамандыққа    көңіл    бөлініп    отырады.    Яғни,  таңдалған 

лексикалық  бірліктер,    жазбаша мәтіндер    барлығы    дерлік 

студенттің  болашақ  мамандығын  ескеріп  құралады. 

Ағылшын  тілі  кәсіби  шет  тілінде  басынан  бастап 

оқытылмайды.  Себебі,  кәсіптік  білім  берудің  мақсаты  тек 

кәсіби  қарым-қатынасқа  бағытталады    және  кәсіби  білімді  

тек  ересек  адамдар  ғана  жалғастырып  оқиды.  Кәсіби  шет 

тілін  оқыту  жағдайлары  тек  оқу  үдерісінде  өзгеріп  отыруы 

мүмкін, себебі оқыту материалдары жаңарып отырады. 

Медицина  университеттерінде  1-ші  және  2-ші  курстарда 

ағылшын тілі  теория жүзінде медициналық тақырыптарды 

толығымен  дерлік  қамтылып  оқытылады.  Осы  алынған 

білімнің  нәтижесінде  3-ші  курстан  бастап,  кәсіби  қарым-

қатынасқа бағытталып оқытылады. Бұл сабақтарды шет тілі 

пәні оқытушылары емес арнаулы кәсіби мамандар жүргізеді. 

Кәсіби  шет  тілін  ауызша  оқыту  барысында  кәсіби  қарым-

қатынастардың 

сөйлеу 


үрдісі 

жүзеге 


асырылады. 

Сондықтан, оқу үдерісінде типтік жағдайлар ескерілуі керек.  



 

640


 

Өйткені  олар  кәсіби  байланыстарға  ғана  тән  болмақ.Олар 

мотивациялық  қажеттіліктерді  шет  тілдік  қарым-  қатынас 

жасауда 


қолданады, 

сондықтан 

шет 

тілін 


кәсіби 

бағдарламалық  түрде  оқыту  кезінде  тек  қана  тиімді 

түрлерді қарастырып қана қоймай, тәжірибе түрінде әртүрлі 

тілдік  оқу,  сөйлеу  шаралары,  рөлдік  ойындарды  қолданған 

жөн.    Бұл  кәсіби  шет  тілді  ортаның  имитациясын 

арттырады.  Сонымен  қатар,  шет  тілдік  қарым  қатынас 

жасауда  студенттің  мотивациясын  жігерлендіреді.  Осындай 

әдістен  кейін  ғана  сөйлеу  түрлерінесөйлеу  мәнеріндегі 

тактикалар  қалыптасады.  Шет  тілі  болашақ  маманның 

кәсіби 


бағыттарын 

қалыптастыру 

тәсілі 

ретінде 


Н.Д.Гальскова  шет  тілін  кәсіби  бағдарлап  оқытуда 

студенттің 

екі 

жақты 


бағытта 

дамитынын 

атап 

өткен,яғни,студент арнайы білімді игерумен қатар шет тілін 



де  жетік  меңгере  алады  деген.    Оның  ойынша  тілдік  емес 

ЖОО-дарда  шет  тілін  кәсіби  және  әлеуметтік  бағдарда 

оқыту  тиімді  тәсіл  болып  табылады.  Н.Д.Гальскованың 

зерттеуі  бойынша,  шет  тілін  кәсіби  бағдарлап  оқытуды 

жүзеге асыру үшін келесі жағдайларды ескеру қажет [1,49]:  

-

 



Шет  тілінде  сөйлеу  әрекетінің  нақты  мақсаттарын 

анықтау; 

-

 

Сөйлеу әрекетінің әлеуметтік және кәсіби бағдарлары; 



-

 

Тапсырмаларды  орындау  барысында  студенттердің 



қанағаттануы; 

-

 



Студенттердің  тапсырмаларды  орындау    барысында 

твочествалық жағынан қарауды қалыптастыру; 

-

 

Қолайлы психологиялық жағдай жасау; 



Н.Д.Гальскова мен П.И.Образцовтың зерттеу жұмыстарының 

бірі  шет  тілін  кәсіби  бағдарлап  оқытудың  теориясы  болып 

табылады, олар тілдік емес ЖОО-дарда шет тілін оқытудың 

кәсіби  бағыттағы  ұстанымның  ірге  тасын  қалады.  Бұл 

авторлардың  тұжырымдамасы  бойынша,    шет  тілін 

оқытудың  мақсаты  өз  мамандығының  аясында  білім 

жетілдірудің  бір  тәсілі  ретінде  қабылдануы  қажет.    Яғни, 

студентті  өз  мамандығының  бағыты  бойынша  оқыту, 

арнайы мәтіндермен жұмыс жасау, сөйлеу дағдысын дамыту 

үшін  арнайы  мәтіндерді  оқу,  мамандығына  байланысты 

сөздік қорын кеңейтіп байыту. 

Тілдік  емес  ЖОО-дарында  болашақ  мамандарды  дайындау 

барысында тілді кәсіби бағдарлап оқытудың мәселелері көп 

аспектілі  болып  сипатталады.    Ғылыми  және  ғылыми-

әдістемелік  әдебиеттерде  шет  тілі  жоғарғы  кәсіби  білім 

жүйесінде  оқыту  пәні  ретінде  көптеген  ғалымдармен  жан-

жақты  зеріттелген.    Атап  айтқанда  И.Л.Бим,  Н.Н.Гез, 

И.А.Зимняя  «Жоғары  мектеп  шет  тілі  қарым-қатынас 

құралы  ретінде  оқытудың  мәселелері»  ,  В.М.Кузовлев, 

В.Т.Костомаров,  А.А.Леонтьев, Е.И.Пасов «Шет  тілін  оқытуда 

коммуникативті  дағдыларды  қалыптастыру  мәселелері»  

Л.Ш.Гегечгори,  Н.И.Гез,  М.А.Давыдова,    Р.П.Мильруд  «Кәсіби 

бағытты қалыптастыру».   

Кәсіби  шет  тілінің  арнайы  сипаттамасы  тұрақты  (absolute)  

және ауыспалы  (variable) болып келеді. [1,24] 

Тұрақты (absolute) сипаттама: 

-

 

Арайы  пәндерді  оқытуда  қолданылатын  әдістерді 



пайдалану; 

-

 



Лингвистикалық  жанрға  сүйене  отырып,  тақырыптық 

мәтіндермен жұмыс жасау; 

-

 

Ауыспалы (variable)  сипаттама; 



-

 

Кәсіби  шет  тілі  әр  түрлі  арнайы  пәндер  үшін    әзірленуі 



мүмкін; 

-

 



Оқу  жағдаятына  байланысты  кәсіби  бағытталған  шет 

тілі пәнінің әдістемесі жалпы шет тілі пәнінің әдістемесінен 

өзгеше болып келеді; 

-

 



Кәсіби  бағытталған  шет  тілі  жоғарғы  оқу  орнында 

оқитын студенттерге арналады; 

-

 

Кәсіби  бағытталған  шет  тілі  шет  тілінен  базалық  білімі 



бар студенттерге оқытылады. 

Сонымен,  кәсіби  бағытталған  шет  тілін  оқытудың 

сипаттамасы: 

1)

 



Курстың  құрылымы  мен  оқыту  мақсатына  байланысты 

оқытылуы,  яғни  мамандарды  дайындауға  немесе  санатты 

жоғарылатуға; 

2)

 



Кәсіби тілді оқыту үшін шет тілінен алған базалық тілді 

қолдану, 

3)

 

Курстың нақты кәсіби бағдарға бағытталуы (эканомика, 



қаржы,  бизнес,  медицина,  маркетинг)  әр  мамандықтың 

ерекшелігін  ескере  отырып,  лексикалық  біліктіліктерді 

қалыптастыру; 

Қазіргі  кезде  елімізде  «шет  тіліне  арнайы  мақсатта 

оқытушы» 

деген 


мамандық 

ешбір 


университетте 

оқытылмайды.  Сондықтан,  кәсіптік  шет  тілі  пәнін 

педагогикалық  университеттердің  шет  тілі  мамандығын 

бітірген  немесе  филолог  мамандары  оқытуда.  Шет  тілін 

кәсіптік бағытта оқыту өте кең көлемде деп айтуға болады. 

Себебі оқытушы тек шет тілін оқытып қана қоймай,  термин 

сөздерді  де  өздігінен  жақсылап  меңгертуі  керек.  Бірақ,  ол 

жас  мамандардың  кез  келгенінің  қолынан  келе  бермейді.  

Сондықтан, кәсіптік шет тілінен сабақ берген оқытушы көп 

қиыншылыққа  тап  болып  жатады.  Осы  мәселелерді  5 

категорияға бөліп қарастыруға болады: 

1)

 



Психологиялық қиыншылықтар (жалпы шет тілі пәнінің 

оқытушысын,  кәсіптік  шет  тілі  пәнінің  оқытушысын 

даярлау); 

2)

 



Концептуалдық  қиыншылықтар  (кәсіптік  мәтіннің 

мазмұнын түсінбеушілік); 

3)

 

Лингвистикалық  қиыншылықтар  (арнайы  мақсатқа 



арналған  шет  тіліндегі  лексиканы  студенттердің  толық 

меңгере алмауы); 

4)

 

Ұйымдастыруда  кездесетін  қиыншылықтар  (оқытудың 



мақсаты  мен  міндетіне  бағытталған  курстық  оқыту 

бағдарламасын жасағанда кездесетін қиыншылықтар) 

Шет  мемлекетттердің  әдіскерлері  кәсіби  бағытталған  шет 

тілі  пәнін  оқытуда  оқытушыларға  келесі  ұсыныстарды 

ұсынады: 

-

 



Кәсіп бойынша оқу материалдарын меңгеруге; 

-

 



Мамандық тілін меңгеруге; 

-

 



Студенттер  оқытушының  қателерін  түзеуге  дайын 

болуы тиіс. 

Әрине  мұндай  қателіктер  шет  тілінен  емес  кәсіптік  сала 

жағынан  болуы  мүмкін.  Британдық  әдіскерлер  жүргізген 

зерттеулерде    шет  тілінің  оқытушылары  кәсіптік  пәннің 

негізін  толық  білмегендіктен  мәтіндерді  аударғанда  түрлі 

келеңсіздікке  тап  болып  жататынын  дәлелдеген.  Шет  тілі 

пәні оқытушысы қандай тәсілді таңдамасын, міндетті түрде 

берілген  кәсіптік  бағыттан    хабардар  болуы  тиісті.  

Оқытушының оқыту әрекетін сәтті етудің бір жолы «топпен 

оқыту»(team teaching), екі немесе одан да көп мамандықтың 

оқытушыларының  бірігіп  жұмыс  жасауы  [2,38].  Мұндай 

топтық  жұмыс  жүргізу  жайлы  шетелдік және қазақстандық 

авторлар  кейінгі  кезде  көп  сөз  етуде.  Топтап  оқытудың 

мынандай жақсы жақтарын кездестіруге болады: 

-

 



Студент  өзінің  жетістіктерін  академиялық  талаптар 

жағынан  бағалап,  бұрын  түсінбеген  немесе  жіберіп  алған 

материалдарды қайталайды. 

-

 



Студенттер бұрын дәріс  түрінде жазған тақырыптарын 

шет тілінде қарым –қатынас жасау арқылы тәжірибе ретінде 

қайталауға мүмкіншілік алады. 

Қорытындылай  айтқанда,    медицина  университеттерінде 

шет  тілін  оқыту  барысында  кәсіби  мамандыққа  бағыттау  

дағдысымен 

іс-әрекет 

негізінде 

өздігінен 

ізденетін, 

өздігінен шешім қабылдайтын,нарық заманында өмір сүріп, 

адал  еңбектенетін,  бәсекелестікке  қабілетті  жеке  тұлғаны 

қалыптастыруға септігін тигізеді.  

Елбасымыздың  бастамасы  бойынша  университетімізде 

«Тілдің үш тұғырлығы»  ұлттық мәдени жобасын іске асыру 

жұмыстары  жүргізілуде.  Бүгінде  осы  жоба  аясында  Алматы 

қаласы  әкімдігінің  тапсырысы  бойынша  Мемлекеттік  тілді 

дамыту  бөлімі  мен  біздің  шет  тілдер  кафедрасы  бірігіп 

«Тілдарын»  олимпиадасына  студенттерді    қатыстыру 

дәстүрге айналып отыр. Бұл олимпиаданың негізгі мақсаты  

университетті  бітіруші  болашақ  дәрігерлер    үш  тілдік 

тосқауыл,  тілмашқа    мұқтаждық  болмауы  керек.  Сонымен 

қатар  біздің  университетімізде  үшінші  курстан  бастап 

клиникалық  сабақтар  кәсіби  ағылшын  тілінде  жүргізілуде. 

Бұл  өз  кезегінде    дәрігерге  деген  сұранысты  арттырады, 

олардың бәсекеге қабілеттілігін  жоғарылатады.  

 

 


 

 

641



 

 

ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 



1

 

Гальскова Н.Д., Н.И.Гез. Теория обучения иностранным языкам. – М.: Издательский центр «Академия», 2009. 



2

 

Поляков  О.Г.  Теоретические  и  практические  аспекты  разработки  профильно-ориентированных  программ  по  английскому 



языку \\ ИЯШ.-2004.№1.-С.12-16. 

3

 



Бородуллина М.К., Карлин А.М., Лурье А.С., Минина Н.М. Обучение иностранному языку как специальности(Немецкий язык)  – 

М.:«Высшая школа»,1975. – С. 5-10 



 

 

 

 

 

О.Я. СУЛЕЙМЕНОВА, М.А. ШАИХОВА, Р.Р.ТУРУМБАЕВА  

ОСОБЕННОСТИ  ПРОФЕССИОНАЛЬНОГО  ОБУЧЕНИЯ  НА  ЗАНЯТИЯХ ИНОСТРАННОГО   

ЯЗЫКА  В МЕДИЦИНСКИХ ВУЗАХ 



 

Резюме: в данной статье рассматривается теория и практика профессинально-ориентированного обучения иностранному языку в 

неязыковых вузах в процессе его исторического развития, а также раскрывается его сущность и содержание на современном этапе. 

Иностранный язык в неязыковых вузах значительно возрастает в связи с тем, что иноязычное общение в современных условиях 

становится  существенным  компонентом  будущей  профессиональной  деятельности  специалиста.  В  настоящее  время 

профессионально-ориентированное  обучение  иностранному  языку  является  приоритетным  направлением  в  обновлении 

образования. 

В статье описываются такие методы обучения профессиональному иностранному языку, как ролевая игра, погружение в речевую 

среду путем моделирования различных профессиональных ситуаций, работа в группах и др. 

Автор приводит методические рекомендации зарубежных специалистов, которые могут быть с успехом использованы в процессе 

обучения языку как неродному и иностранному в неязыковых вузах. 



Кючевые 

слова: 

профессиональный 

иностранный 

язык, 


профессиональная 

лексика,профессиональное 

отношение, 

профессиональное  направление,  социальное  направление,  психологическое  состояние,  навыки  говорения,  коммуникативные 

навыки, концептуальные трудности, лингвистические трудности, применение базовых знаний. 

 

 



 

 

 



O.YA. SULEIMENOVA, M.A. SHAIKHOVA, R.R. TURUMBAEVA  

THE  CHARACTERISTICS  OF  PROFESSIONAL ENGLISH TEACHING   

AT MEDICAL UNIVERSITIES 

 

Resume: This article first defines the importance of LSP as a widely applied approach to second or foreign language teaching and training 

that  addresses  immediate  and  very  specific  needs  of  learners  who  need  that  language  as  a  tool  in  their  education,  training  or  job.  Needs 

analysis is the underlying “driver” for the development of LSP programs. 

Such methods of  teaching  to  professional  foreign  language  as  role  play, immersion in  speech medium  in  the way of  designing of  different 

professional situations, work in groups and etc. are describing in this article. 

The author leads methodical recommendations of foreign specialists, which may be used with success in the process of learning language as 

non-authentic language and foreign at non linguistic high schools. 

Key  words:  professional  English, professional  lexics,  professional  attitude,    professional  direction,  social  direction,  phycological  situation, 

research work, speaking habits, communicative direction, work on the text, role plays, conceptual difficulties, linguistical difficulties, using of 

basic knowledge, absolute characterics, variable characterics. 

 

 



 

642


 



Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   146   147   148   149   150   151   152   153   ...   170




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет