Экологиялық ақпараттың бірыңғай дерекқорын құру. Қоғамның экологиялық ақпаратқа қол жетімділігі
Қазақстан Республикасы Конституциясының 20-бабына сәйкес «Әркімнің заңмен тыйым салынбаған кез-келген тәсілмен ақпарат алуға және таратуға құқығы бар». Қазақстан Республикасы 2000 жылғы 23 қазандағы № 92-II Заңымен Ақпаратқа қолжетімділік туралы, шешімдер қабылдауға қатысуға және қоршаған ортаға қатысты мәселелер бойынша сот төрелігіне қол жеткізу туралы Конвенцияны (Орхус конвенциясы) ратификациялады.
Орхус конвенциясының тақырыбы мемлекеттік органдар мен жұртшылық арасында салауатты қоршаған ортаға құқықты жүзеге асырумен байланысты қоғамдық қатынастар болып табылады. Осылайша, Орхус конвенциясы қоғамның ақпаратқа қол жеткізу, шешімдер қабылдау үдерістеріне қатысу, қоршаған ортаға қатысты мәселелер бойынша сот төрелігіне қол жеткізу құқығын таниды және оларға қатысушы мемлекеттерге оларды қамтамасыз ету бойынша міндеттемелер жүктейді. Конвенция қоршаған ортаны қорғауды адам құқықтары саласындағы нормалармен байланыстырады. Орхусс конвенциясының 2-бабының 3-тармағына сәйкес «экологиялық ақпарат» жазбаша, аудиовизуалды, электрондық немесе кез келген басқа материалдық нысан бойынша кез келген ақпаратты білдіреді:
- ауаның, атмосфераның, судың, топырақтың, жердің және табиғи объектілердің, биологиялық әртүрліліктің және оның компоненттерінің, соның ішінде генетикалық өзгерген ағзалар сияқты қоршаған орта элементтерінің жағдайы және осы элементтермен өзара әрекеттесу;
- заттар, энергия, шу және радиация сияқты факторлар, сондай-ақ әкімшілік шаралар, қоршаған ортаны қорғау туралы келісімдер, шығын-пайда талдау, денсаулық жағдайы және адам қауіпсіздігі сияқты іс-шаралар немесе шаралар.
Қазақстан Республикасының қолданыстағы Экологиялық кодексінің 139-бабында бірыңғай әдістемелік негізде ақпараттарды жинақтау, өңдеу және сақтауға бағытталған бірыңғай ақпараттық жүйені құру үшін жағдай жасалады. Қазіргі жағдайда бұл бағыт өте маңызды, бірақ Қазақстанда жұмыс істейтін экологиялық ақпаратты қалыптастыру жүйесі Орхус конвенциясының талаптарын толықтай қанағаттандырмайды. Қоғам әр түрлі мемлекеттік (салалық) органдарға қажетті (қызықты) ақпарат алу үшін:
- Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігі Жер ресурстарын басқару комитетіне жер телімінің (Мемлекеттік жер кадастры) туралы; (Қазақстан Республикасының Жер кодексі);
- ормандардың жай-күйі туралы (Мемлекеттік орман кадастры) - Ауыл шаруашылығы министрлігінің Орман және жануарлар әлемі комитеті (Қазақстан Республикасының орман кодексі);
- қорғалатын табиғи аумақтардың (ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың мемлекеттік кадастры) жай-күйі туралы - ( «Ерекше қорғалатын табиғи аумақтар туралы» Қазақстан Республикасының Заңы) Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы орман комитеті және Wildlife министрлігі;
- жануарлар әлемі мемлекет (жануарлар әлемінің мемлекеттік кадастры) туралы - Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы орман комитеті және Wildlife министрлігі (шілде 2004 жылғы 9 Қазақстан Республикасының Заңы «Жануарлар дүниесiн қорғау, өсiмiн молайту және пайдалану туралы 593-II» №)
- су ресурстарының жағдайы туралы - Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігінің Су ресурстары комитетіне (Су кодексі)
- Халық денсаулығы және жүйесі туралы қоғамдық денсаулық сақтау Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің және басқа да құқықтарын қорғау комитетінің (Code «- қоршаған орта жағдайына және денсаулық сақтау, эпидемиология және радиациялық қоршаған ортаға, азық-түлік және ауыз су, соның ішінде өндірілген тұтыну тауарларын, ретінде. денсаулық »);
- пайдалы қазбалар кен орындарының және көрiнiс мәртебесі, техногендік минералдық түзілімдер (кен орындарының және пайдалы қазбалардың көрініс-белгілерінің мемлекеттік кадастры, техногендік минералдық түзілімдер) - ( «Жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы» кодексі) Қазақстан геологиялық КОМИТЕТІ Дүниежүзілік Республикасы.
Көптеген уәкілетті органдар мен ұйымдар өздерінің ақпараттық ресурстарында жиі бір-бірімен байланысы жоқ мемлекеттік экологиялық мониторингтің және ақпараттық талдаудың тиімділігін арттыру мақсатында ақпараттық және телекоммуникация саласындағы заманауи талаптарға жауап беретін бірыңғай ақпараттық ресурс туралы деректерді жинақтау қажет. технологиялар.
Кодекс жобасында:
Орхус конвенцияларының нормаларын жүзеге асыру;
мемлекеттік бақылаудың бар барлық түрлерін бірыңғай функционалдық жүйеге біріктіреді, қоршаған ортаны, табиғи ресурстарды және мониторингтің арнайы түрлерін қамтитын мәліметтер тізбесін жаңартады, сонымен бірге барлық уәкілетті мемлекеттік органдардың және басқа да мүдделі тараптардың бірыңғай ақпаратты құру мақсатында өзара іс-қимыл жасау үшін қажетті құзыреттілікті және механизмдерді нақты анықтайды жүйелер;
«Өндiрiс пен тұтынудың мемлекеттiк кадастры», «Қауiпсiз заттардың, радиоактивтi қалдықтардың және сарқынды суды ағызудың мемлекеттiк кадастры туралы» деректердi қоса алғанда, экологиялық ақпарат үшiн бiрыңғай деректер базасының (банкiнiң) жұмыс iстеуiнiң қажеттi нормалары мен тетiктерiн белгiлеу және нормативтiк құқықтық қамтамасыз ету «Парниктік газдардың эмиссиясы мен сіңірілу көздерін мемлекеттік есепке алу» және т.б.
гең жақсы халықаралық практиканы ескере отырып және өндіріс пен тұтынумен қалдықтарды басқару саласында дөңгелек шаруашылықты енгізуді, өндіріс және тұтыну қалдықтарын жинау, тасымалдау, кәдеге жарату, өңдеу жөніндегі қажетті ақпарат тізбесін кеңейту;
ақпараттың ашылу қағидатын, жүйедегі қатысушылардың ақысыз ақпарат алмасуын қалыптастыру.