Көлденең цилиндрлік
Жабдықтың құрылысы және жұмыс принципі
жүктеу/скачать 0,65 Mb.
|
Бақтыбеков М
| 1.2 Жабдықтың құрылысы және жұмыс принципі
Көлденең цилиндрлік резервуарлар - технологиялық жабдықпен және қосалқы металл конструкциялар жиынтығымен-баспалдақпен, өткелдермен, қоршауы бар қызмет көрсету алаңымен (жер үсті үшін), технологиялық құдықтармен (жерасты үшін), пайдалану орнына дейін тіректермен толық зауыттық дайындықта жеткізеді. Технологиялық жабдықтың құрамы тапсырыс бойынша есептеледі және сақталған өнімнің қасиеттеріне және пайдалану талаптарына байланысты. Құрылымдық жағынан көлденең резервуарлар-бұл ішкі артық қысымға байланысты тегіс немесе конустық түбі бар цилиндрлік ыдыс (сәйкесінше 0,04 МПа және 0,07 МПа). Төменгі бөлігінде корпус іргетасқа бекітілген тіректер бар. Резервуарлар қысыммен пайдаланылатындығына, сондай-ақ топырақтан түсетін жүктемелерді қабылдайтындығына байланысты (жер асты орналастырылған кезде) корпуста құрылымның геометриясы мен тұрақтылығын сақтайтын қаттылық шеттері көзделеді. Пайдалану жағдайларына байланысты БНАЖ резервуарлары жерүсті немесе жерасты болуы мүмкін. Орнатудың соңғы нұсқасы неғұрлым жарылғыш және отқа төзімді, сонымен қатар объектінің аумағын үнемдейді. Көбінесе жер асты резервуарлары отын ретінде қолданылады (мысалы, жанармай құю станцияларында немесе қазандықтарды отынмен қамтамасыз ету жүйелерінде) немесе өртке қарсы, ЧЕСН мен РТСП құрылғысындағы айырмашылықтар корпустың жоғары гидрооқшаулауын қамтамасыз ететін өте күшейтілген типтегі коррозияға қарсы қорғаныстың болуы болып табылады. Мұндай қорғаныс битум-полимерлі мастикалардан жасалады. Конструктивті орындалуы бойынша жер асты көлденең резервуарлар, жер үсті резервуарлары сияқты, екі қабырғалы түрде жасалуы мүмкін, бұл негізгі сыйымдылықтың қысымы төмендеген жағдайда максималды экологиялық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге мүмкіндік береді. Ішкі және сыртқы корпус арасындағы қашықтық кем дегенде 4 мм болуы керек, ол инертті газбен, антифризмен немесе антифризмен толтырылады. Бөлімдердің санына байланысты екі немесе одан да көп сұйықтықты бір уақытта сақтауға мүмкіндік беретін екі камералы және көп секциялы көлденең резервуарларды жеткізуге болады. Камерааралық бөлімдер қосарланған түрде жасалады, осылайша олардың біреуінің тұтастығы бұзылған жағдайда да камералардың тығыздығын қамтамасыз етеді. Атмосфералық типті (яғни, төменгі қысымдағы) резервуарлардың газ кеңістігіндегі ішкі қысымы атмосфералық қысымға жақын, оларға төбесі конус тәріздес болып келген резервуарлар жатады. Болаттан жасалған резервуарларды зауытта жасалған элементтер мен дайын рулондық дайындамаларды пайдалана отырып индустриялық құрастыру әдістерін қолданып пісіріп-жабыстыру (сваркілеу) арқылы тұрғызады. Резервуардың корпусы сұйықтың гидростатикалық қысымына шыдайтындай етіп есептелген цилиндрлі қап тәрізді болып келеді. Резервуардың іргесі мен табаны құрылғаннан кейін зауыттан дайын түрде жасалып әкелінген резервуар түбі салынады. Содан соң резервуардың бірінші белбеуі пісіріліп-құрастырыла бастайды. Құрастыру жұмыстары жүргізілген кезде шеңбер ұзындығына және геометриялық пішініне тұрақты бақылау жасалып отырады. Резервуардың бірінші белбеуінің тік қосылған жерін ультрадыбыспен және гамма-сәулелерін түсіріп тексереді. Болаттан жасалынған резервуарлардың жабдықтары Шикі және тауарлық мұнайды қабылдап алу, сақтау және өткізу шараларын жүргізу үшін резервуарлар арнайы арматуралармен және жабдықтармен жабдықталады. Резервуарлардың жабдықтары мыналарды қамтамасыз етеді: резервуарлардың толуын және босауын; мұнай деңгейін өлшеуді; мұнай сынамасын алуды; резервуарлардың тазалануын және жөнделуін; мұнайдың тұнуын және тауарлы мұнайдың астындағы судың жойылуын; резервуардағы қысымды қауіпсіздік шегінде ұстап тұруды.
Көлденең болат резервуарлар 1000 кг/м3 дейін тығыздылығымен мұнай өнімдерін сақтау және тапсыру, қабылдау үшін тағайындалған. Орнату тәсілінен байланысты: Жер үсті (Н); Жер асты (П). Резервуарлардың сыйымдылығы – 3 бастап 200 м3 дейін. Жартылай автоматты дәнекерлеуі резервуарлардың өндірісінің барлық кезеңдерінде қолданылады, бұл өз кезегінде дәнекерлеу қосылыстарының жоғары сапасын қамтамасыз етеді. Дәнекерлеу жіктері тепе-тең болады. Түбі көмкерілген, салалы арнайы білдегінде және жартылай автоматты дәнекерлеуін қолдануымен дайындалған. Жеңіл фракциялардың булануына байланысты мұнайдың негізгі шығындары резервуарлардың кіші және үлкен көлемде “тыныс алуының” әсерінен болады. Резервуарлардың кіші “тыныс алуы” тәуліктік температураның және сырттағы ауаның барометрлік қысымының өзгеруі әсерінен болады. Күндіз резервуарлардың және оның ішіндегі мұнайдың жоғарғы бөлігі қызған кезде саңылаусыз жабылған резервуардағы булардың мөлшері мен олардың серпімділігі ұлғаяды және егер қысым резервуарға есептелген қысымнан асып түссе, онда булардың бір бөлігі сақтандырушы немесе тыныс алу (яғни, қысымды және вакуумды реттеуші) клапандары арқылы резервуарлардан атмосфераға (яғни, сыртқа шығады) шығады. Түнгі уақыттарда ауаның температурасы төмендеген кезде резервуардағы мұнай буларының бір бөлігі конденсацияланады да, қысым төмендейді және пайда болған вакуум резервуарға есептелген вакуумнан көп болған кезде резервуардың газды кеңістігіне сырттан ауа кіреді. Резервуарларды мұнаймен толтырғанда және оны босатқанда бу қоспаларын шығару және сырттағы ауаны кіргізу процестері жүреді, оны үлкен “тыныс алуы” деп атайды. Үлкен “тыныс алуы” кезіндегі жеңіл фракциялардың шығыны резервуарлардың кіші “тыныс алуы” кезіндегіге қарағанда айтарлықтай үлкен. Резервуарлардағы мұнайдың булануы кезіндегі көмірсутектердің шығынын азайту әдістерін шартты түрде үш топқа бөлуге болады: мұнайдың булануын ескертетін әдістер; булануды азайтатын әдістер; булану өнімдеріп жинау әдістері. Мұнай шығындары – бұл негізінен мұнайды саңылаулы резервуарларда сақтау кезінде болатын жағдай, көбінесе мұнайдың булану дәрежесіне, яғни берілген температура мен қысым кезінде газ тәрізді күйге өту қабілеттілігіне тәуелді болады. Неғұрлым мұнайда жеңіл фракциялар көп болған сайын, соғұрлым оның булануы да жоғары болады. Буланудан болатын мұнай шығындарын азайту үшін мұнайдың қаныққан бу қысымынан асып түсетін қысымды резервуарларда ұстап тұру қажет. Бірақта бұл әдіс көлемі үлкен резсрвуарларға жарамайды, өйткені олар 1962 Па-дан жоғары қысымға есептелінбеген, сондықтан қазіргі уақытта қалтқымалы қалпақшаны немесе понтондарды қолдана отырып, резервуардың газды кеңістігін азайту немесе минимумға дейін апаруды қолданады. Қалқып жүретіп қалпақшасы бар резервуарлардың тұрақты жамылғысы болмайды (яғни, төбесі жабылмайды), ал шатырдың ролін сұйықтық бетінде қалқып жүретін болат листтерден жасалған диск қалпақша атқарады. Қалқып жүретін қалпақшасы бар резервуарлар тыныс алу клапан-дарымен, өлшеу қондырғыларымен және люктармен жабдықталады. Тыныс алу клапаны резервуар қалпақшасын (шатырын) резервуардағы өнімді толығымен алу, яғни босату кезінде пайда болатын вакуумнан және резервуар қалпақшасы (шатыры) төменгі жағдайда болған кезде резервуарға өнімді құю, яғни толтыру барысында пайда болатын артық қысымнан қорғау үшін қажет. Шатырдың батпауын саңылаусыз бөлім – понтондар қамтамасыз етеді. Қалқып жүретін қалпақшалар қалыңдығы 4-5мм болатын болат листтерден пісіріліп жасалады және өткізгіштілікке сыналады. Резервуардың қалпақшасы (шатыры) мен қабырғасының арасындағы саңылауды түсті металдан немесе асбесттік матадан жасалған арнайы тығындармен нығыздайды. Жауын сулары резервуар төбесінен дренажды құбырлар бойымен ағып, резервуардан тысқары жерге тасталады. Понтондары бар резервуарлар қалқып жүретін қалпақшасы бар резервуарлармен салыстырғанда едәуір қарапайым болып табылады. Понтондар металдан немесе пластмассадан жасалады. Понтондар, оның жүзбелігін қамтамасыз ететін қалқымалары бар дискті білдіреді. Понтон мен резервуар тұрқы (корпусы) арасындағы саңылауды тығындау үшін беизинге төзімді резинамен сіңірілген асбестік матадан немесе түсті металдардан жасалған арнайы тығындар жасалады, олар ішіне серпімді материал салынған пілте (петля) тәріздес пішінге ие. Тұрақты төбесі (шатыры) бар резервуарларда тұрғызылатын понтондар атмосфералық жауын-шашынның түсуінен сақтандырылған, ол синтетикалық жұқа материалдардан жасалған жеңілдетілген конструкцияларды қолдануға мүмкіндік береді. Шет елдерде пластмассалық тегіс шариктерден және пластмассалық пленкадан жасалған экрандар кеңінен қолдау тапты. Қалқып жүретін қалпақшаларды және понтондарды қолдану жиі толтырылатын және босатылатын резервуарлар үшін едәуір тиімді, яғни айналу коэффициенті үлкен. Қалқып жүретін қалпақшаның және понтондардың құрылысы резервуардың тұрақты төбесіне (шатырына) қарағанда қымбатқа түседі, алайда бағасындағы айырмашылық мұнайдың жеңіл фракцияларының шығынын үнемдеу есебінен бір жылдың ішінде-ақ өтеледі. Резервуарларда мұнайдың буланып ұшып кетуін азайту тәсілдеріне күн сәулесінің әсерінен қызудан қорғауды жатқызуға болады. Бұл үшін резервуарларды сәулені шағылыстыратын бояумен бояйды (ақ немесе алюминий түсімен), негізі ақ бояумен бояған алюминий түсімен бояғанға қарағанда едәуір тиімді. Резервуарларды бояу бір жағынан атмосфералық тоттанудан қорғау болып табылады, сондықтан да бояулар тоттануға төзімді болуы керек. Мұнайды резервуарда сақтау барысында мұнай шығынын (яғни, жеңіл фракциясының ұшып кетуін) азайту үшін газ теңестіру жүйесін пайдаланады. Резервуарлардың газды кеңістіктері газ құбырлары жүйесі арқылы бір-бірімен байланысады, яғни мұнай өнімімен толтырылып жатқан резервуарлардағы газдар босап жатқан резервуарларға өтеді, бірақ та резервуарлар жүйесінің синхронды жұмыс жасауын жүзеге асырудағы қиыншылықтарына байланысты оларға әдетте резервуар-компенсаторды және төбесі көтерілетін резервуарларды жатқызады. Бұл резервуарға (яғни, резервуар-компенсаторға) – резервуарларды толтыру барысында пайда болған артық газ келіп түседі және керісінше, резервуарлардан мұнайды босату (шығару) оны толтырудан асып түскен жағдайда, резервуар-компенсатордағы газ резервуарларға барады. жүктеу/скачать 0,65 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|