Коммуникация
[Намек на татарское происхожде
жүктеу/скачать 11,31 Mb. Pdf көрінісі
|
1 тер-минасова
| [Намек на
татарское происхожде ние Годунова] (Ibid., Р- 121). Қазіргі оқырман тарапынан умыт қалған сонау Пушкин заман- дастарына жақсы таныс сол кезеңнің өмір суру салтын, турмыстағы көнеленген детальдарды түсіндіріп беру кеңінен таралған коммен тарий саналады. Мундай умыт қалған, көнеленген детальдар кейіп- керлердің сыртқы және ішкі жан дүниесін ашып көрсетуге, автор- дың кейіпкерге деген қарым-қатынасын, сол кезеңге деген қазіргі оқырман қауымның бағасын көрсетуде маңызды саналады. «Көзілдірік» арқылы станционный смотритель (станция бекетші- сі) уғымының қалыптасу тарихы туралы комментарийді қарастырайық. Находился я в мелком чине, ехал на перекладных и платил прогоны за две лошади. «Белкин повестерінің» оқулык, мақсатында шығарылған ба- сылымдарының комментаторларының көбі бұл фразаның ағылшын тілінде аудармасын берумен ғана шектеледі, кейде ешқандай ком ментарий берілмейді. Алайда қазіргі оқырманға Пушкин кезеңінен бері қоғамда орын алған өзгерістер жүйесін түсіндіріп отыру керек. Әрбір бекет сайын алмасып жегілетін үш атпен жүру (езда на пе рекладных) тек пошта тасуға арналған жолмен жүргенде ғана іске асады. Ондай жолмен пошта жүйелі түрде өз аялдамасы бар стан- саларға тасымалданады. Станса бекетшісіне (станционный смотри тель) подорожная, яғни жегілетін аттың тиісті мөлшерін анықтай- тын шені бар куәлігін көрсетеді. Прогоны - қазынадан бөлінетін жол жүруге арналған ақы. Ең бастысы, ең төменгі қызметшіге үш ат- тың орнына екі аттан берілетін болған.7 Осылардың барлығы әңгіме айтушының да, өз оқиғасын өзі сияңты төмен сословиеден шыққан адамға сеніп тапсырған қамқорлықты сипаттайды. Мұндай мысалдарды көптеп келтіруге болады, негізгі айтыла- тын ой анық: қоғам үнемі даму, өзгеру үстінде болады, сол қоғам- дык, өзгерістерді бейнелейтін тілдік жүйе де өзгеріске түседі. Өз- герістер ңаншалықты күшті болса, мәдени ақпаратты соншалықты толықтыратын комментарийлер керек. 5. Оқырман тарапынан ұғынылмайтын «түсініксіз жерлер» та- рихи фактілерге қатысты туспалдар, өмір салты, оқиғалар, тұрмыс детальдары. 7 For the travels o f low- ranking officials th e State Treasury paid for only tw o horses (out o f usual team o f three) жүктеу/скачать 11,31 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|