3.Комплекс ионының зарядына байланысты.
катион типi: [Ag+(NH3)20]+Cl
Комплекс анион типi: [Na2+Pt+4Cl2-(CN)-4]2-
электронейтралды: [Cr+3(H2O)40PO43-]
болады.
4. Комплекс түзушi иондарының саны бойынша.
моноядролық: K3[Fe(CN)6]
екi ядролық: [(NH3)5Cr – O – Cr(NH3)5]Cl
|
Комплекс O
(көпiрше топтар болады) OH-, O2-, S2-, SO42-,
полиядролық:
болып бөлiнедi.
Лигандалары би – немесе полидентатты болса, онда циклды немесе хелатты комплекс болады.
O
Мысалы: аминсiрке қышқылы H2N – CH2 – C хелаттар түзе алады:
OH
H2 O
Н2С – N: O – C
׀ Cu
C – O :N – CH2
O H2
Комплексттердiң тұрақтылығы. Координациялық қосылыстар екi сатыдан диссоциацияланыды. 1-шi сатыда. Комплекс ионымен сыртқы сфера ионы әлсiз электростатикалық күшпен байланысқандықтан, су ерiтiндiлерiнде оңай түзiлiп, күштi электролиттер сияқты диссоциацияланады. 1 саты: [Pt(NH3)4]Cl2 [Pt(NH3)4]2+ + 2Cl- (1) Лигандалар комплекс түзушiмен берiгiрек байланысқан, сондықтан әлсiз электролит сияқты ыдырайды. Диссоциация процессi қайтымды және сатылап жүредi. Оны II-реттi диссоциация дейдi. V1 [PtCl4]2- [PtCl3]- + Cl-
V2
V1 [PtCl3]- [PtCl2]0 + Cl (2)
V21
V3 [PtCl2]0 [PtCl]+ + Cl-
V21
V4 [PtCl]+ V41- Pt2+ + Cl-
Шын мәнiнде, ерiтiндiде комплекс ионының бос координациялық орны су молекуласымен орын босады. Сондықтан комплекс ионының диссоциациясын орынбасу реакциясы деп қарастыруға болады.
[PtCl4]2- + H2O [PtCl3∙H2O]-+Cl- [PtCl3∙H2O]- + H2O [PtCl2(H2O)2]-+Cl- [PtCl2(H2O)2]+ H2O [PtCl(H2O)3]++Cl- [PtCl(H2O)3]+ + H2O [Pt(H2O)4]2++Cl-
(2) теңдеудегiдей иондарды шартты түрде жазғандықтан “лигандалық” деген термин қолданылады. Pt2+ ионының к.с.= 4. ал ерiтiндiдегi лигандылығы 3;2;1.
II – реттi диссоциация қайтымды болғандықтан әрекеттесушi массалар заңы қолданып тепе – теңдiк константасын қорытып шығаруға болады.
(2) – шi теңдеудегi I – шi сатысына әрекеттесушi массалар заңын қолдансақ: диссоциация жылдамдығы V1= K1[PtCl42-] – пропорционалдық коэффициент. Тiк жақша иондардың молярлық концентрациясын көрсетедi.
Молизация жылдамдығы V2 = K2[PtCl3-]·[Cl-] тепе - теңдiкте V2 = V1, ендеше K1[PtCl42-] = K2[PtCl3-]·[Cl-]
тұрақсыздық константа.
К1(т-с) = ;
Екiншi, үшiншi, төртiншi сатылыры үшiн тұрақсыздық константалары:
К2(т-с) = ;
К3(т-с) = ;
Сатыланған сайын Сl- ионының бөлiнуi қиын.
К4(т-с) = ; Сондықтан: К1>К2>К3>К4.
Әр сатыдағы тұрақсыздық константаларының көбейтiндiсi – комплекстiң жалпы тұрақсыздық константасы болады.
К(т-с)= К1(т-с) · К2(т-с) · К3(т-с) · К4(т-с)
егер коэффициенттер мәндерiн қойып көбейтсек жалпы комплекстiң тұрақсыздық константасы таблицада берiлген.
Соңғы кезде комплекс ионын сипаттау үшiн, тұрақсыздық константасының керi мәнi тұрақтылық константасын қолданады.
К(т-т) = ; Бұдан, неғұрлым тұрақсызыдық константасы кіші болса, комплекс соғұрлым тұрақтырақ.
Достарыңызбен бөлісу: |