Конференциясының ЕҢбектері
жүктеу/скачать 5,18 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Сәбденов Қ.С., Қҧлатаев Б.Т.
Контакт. Участники игры делятся на две команды. Первая втайне загадывает какое-либо понятие (например «дееспособность»), затем выбирает одного человека из второй команды и называет ему задуманное слово. Последний без слов, только жестами, мимикой, некоторыми условными знаками, которые будут выработаны во время игрового общения, должен «объяснить» своей команде замысел соперников.
А) «Прерванный рассказ». Команды (обычно две) рассказывают историю на правовую тему, неожиданно прерывая ее на самом интересном месте: «И вдруг...», «И в эту самую минуту...». Задача соперников - продолжить рассказ. Б) «Рассказ наоборот». Педагог придумывает казус и говорит последние 1-2 фразы, например: «И тогда ей присудили пять миллионов долларов...». Играющие дополняют рассказ по одной фразе в обратном порядке. Играть можно до завершения сюжета.
ситуация, которая носит правовой характер. Ее ведущим компонентом специалисты называют сюжет. Он может быть вымышленным или реальным. Участники игры распределяют между собой роли, «исполнение» которых предполагается в ее процессе. Не целесообразно превращать игру в спектакль, заставляя учеников лишь воспроизводить сценарий. Учитель может быть организатором игры, имея право вносить исправления, пояснения в случае ошибок. Так закрепляется правильная модель поведения в процессе игры с помощью специальных приемов. Ход игры продумывается заранее. Допускаются некоторые отклонения от тактики игры. Педагог может сам выполнять определенную роль.
(при этом темы должны быть связаны между собой логическим путем). Так можно воспроизводить различные стадии процесса: уголовного, гражданского. Например: «Пенсионер защищает свое право на дачный участок. Местные власти захотели забрать его под предлогом отчуждения для строительства дороги за мизерную компенсацию в ценах пятилетней давности. Пенсионер полагает, что это место просто понравилось кому-то из начальства и решает обратиться в суд». Каждая группа показывает свой этап в развитии этого дела: — подачу искового заявления; — суд первой инстанции; — суд второй инстанции. Деловые игры. Основная цель деловой игры заключается в том, чтобы обучить школьников умению применять правовые знания при решении важных, глобальных проблем жизни, где взаимодействуют различные субъекты права, разрабатываются нестандартные выходы из сложившихся противоречий, возникают новые идеи и проекты. Здесь нет заранее прогнозируемого результата, требуется творческое и многоаспектное поведение участников. Деловые игры популярны не только в обучении будущих учителей права, но и управленцев, экономистов и юристов в системе профессионального образования. Они призваны моделировать важные процессы правовой жизни общества. В школьном правовом образовании уже есть примеры использования деловых игр.
228 Иллюстративные игры. Иллюстративные игры применяются в обучении с целью детального разъяснения правовых явлений, понятий. Каждая такая игра создается для иллюстрации определенного конкретного юридического понятия, явления, мысли: поэтому она не может служить моделью, на ее основе не может быть сконструировано несколько идентичных игр с другими подробностями (как в ролевых). (4)
1.
Словарь античности. / Перевод с нем. — М., 1989. 2.
Пронькин В.Н., Гутников А.Б. Живое право. Занимательная энциклопедия практического права. Книга для ученика. Т. 1: Учеб. пособие для 8-11 кл.-СПб., 2000, с. 78. 3.
Методические рекомендации. — Улан-Уде, 1993. 4.
Внеурочная деятельность по правовому образованию школьников // Уколова И.Е., Друбочевская И.Л. и др. — РФПР. 2001. // Основы государства и права. № 5-7, 1999.
«ҚОЙ ШАРУАШЫЛЫҒЫ, ҚОЙ ЕТІН ЖӘНЕ ЖҤНІН ӚНДІРУ ТЕХНОЛОГИЯСЫ» ПӘНІН КРЕДИТТІК ЖҤЙЕ ЖАҒДАЙЫНДА ОҚЫТУДЫҢ ҦЙЫМДАСТЫРУ ЕРЕЖЕЛЕРІ
Қазақ ҧлттық аграрлық университеті, Алматы, Қазақстан
The introduction of innovative technology in teaching the subject "Sheep, wool production technology, lamb and sheepskin".
Ауыл шаруашылық ғылыми-техникалық ҥрдісі осы саланың барлық ҿндіріс қимылдарына жан-жақты, айтарлықтай ҽсер етеді. Бҧл, ең алдымен, ғылым мен озық тҽжірибиені шаруашылыққа енгізуден, техникалық кҥш пен еңбек ҿнімділігі ҥдеуінен жҽне ауыл шаруашылығы дақылдары мен мал ҿнімдерін ҧлғайтудан байқалады. Қазіргі уақытта, барлық агроҿнеркҽсіп кешені мекемелері ҽртҥрлі меншіктегі (акционерлік қоғам, қожалық, меншіктік, фермерлік т.с.с.) шаруашылыққа кҿшіп (ауысып) жатыр. Сондықтан «Қой шаруашылығы, қой еті жҽне жҥнін ҿндіру технологиясы» курсы бағдарламасында казіргі жағдайда қой ҿсірудің, бағып-кҥтудің жҽне азықтандырудың, сондай-ақ қой шаруашылығы ҿнімдерін ҿндіру мен оны алғашқы ҿңдеу негіздері каралады. Білім берудің басты мақсаты – білім, білік пен дағдыға қол жеткізу ғана емес, сонымен қатар жылдам қарқында ҿзгеріп жатқан бҥгінгі дҥниеде лайықты ҿмір сҥру жҽне жҧмыс істеу болып табылады. Осыған орай - студенттерді қой шаруашлығы жҿнінен арнайы терең біліммен қаруландырып, ҧйымдастыру жҧмыстарын қазіргі кездегі ғылым жетістіктерімен сабақтастыра, озық тҽжірибе деңгейінде жҥргізе алуы. Сондай-ақ, ТМД мемлекеттері мен Қазақстан Республикасындағы қой шаруашылығының қазіргі жағдайы, қой шаруашылығы- жҥн, ет, май, тері, елтірі, сҥт-ҿнеркҽсіптік қҧнды шикізат ҽрі адам тағамдарының маңызды кҿзі. Қой шаруашылығынан тҥсетін ҿнімдерді молайту жолдары, білім саласындағы жҥргізіліп жатқан тҥбегейлі ҿзгерістер, оның ішінде оқу ҥдерісіне кредиттік жҥйенің енгізілуі студенттердің ҿзіндік жҧмысын жаңа дидактикалық негізде ҧйымдастыруды, жаңа статусын қалыптастыруды, оның мҽні мен мағынасын кеңейтуді талап етеді. Студенттердің ҿзіндік жҧмыстары бҥгінгі таңда оқу-тҽрбие ҥдерісін тікелей игеруді жҥзеге асырудың, олардың оқу ҽрекетіндегі еңбегінің нҽтижелері мен тиімділігіне қол жеткізудің бірден-бір қағидасына айналып отыр. Қазіргі студент-ертеңгі ірі тҧлға, ҧстаз, ҿскелең ҧрпақ тағдыры соның қолында. Бҥгінгі игерілген білім ертеңгі дамып кеткен оқу-тҽрбие ісін қанағаттандыра алмайды. Сондықтан алғашқы курстардан бастап ҿз бетінше білім алу біліктіліктері мен дағдысын қалыптастыру оқытушының ең басты міндеті болуы тиіс. Соңғы жылдары оқыту ҥдерісінде кредиттік технологияны қолдану енгізілуде. Ҽрбір студент білім беру стандартына сай деңгейге жету ҥшін дҽстҥрлі оқытудың орнына оқытудың жаңа технологияларын меңгеруі қажет. Кредиттік жҥйе бойынша оқытуда білімалушылар оқу бағдарламасын меңгерудің 229 жолдарын таңдай отырып, ҿздігінен жҧмыс істеуге машықтанады . Сонымен кредит – студенттің оқу жҧмысының кҿлемін ҿлшеу бірлігі болып табылады, яғни студенттің білімі, іскерлігі дҽрісханалық сағатпен емес, «кредитпен» ҿлшенеді. «Кредит» - латын тілінен аударғанда «ол сенеді» деген мағына береді. Кредиттік оқыуда оқытушы студенттермен осы уақытқа дейін байланыстың жетілмеген ҥш тҥрін пайдаланады: - білім мен білікті зертханалық сабақтарда тексеру; - семинар сабақтарын ҿткізу; - сол пҽн бойынша семестрдің соңында сынақ немесе емтихан ҿткізу. Яғни, білім беру саласының оқыту жҽне тҽрбие ҥдерістерінде жаңа кҿзқарастар, жаңаша ойлау қалыптаса бастады, сондықтан да білім беру саласын ҧйымдастыруға, технологияларға, бағдарламаларға жҽне оқулықтарға заманға сай жаңалықтар ендіріп отыру керек. Осы мақсатта Қазақ ҧлттық аграрлық университетінің бірқатар профессор-оқытушылары, атап айтсақ Қазақ ССР ауыл шараушылығына еңбегі сіңген қызметкер, КСРО ҿнертапқышы, ауылшаруашылық ғылымдарының докторы, профессор Сҽбденов Қалдыбек Сҽбденҧлы жҽне ауылшаруашылығы ғылымдарының кандидаты, доцент Қҧлатаев Бейбіт Тҧрғанбекҧлдарының, осы салаға қосқан еңбектері. Мысалы, Қазақстан Республикасы егемендігін алған уақыттан бері ҿзі жазған, жҽне сол кісінің басшылық етуімен шығарылған қазақ-орыс тілдеріндегі оқулықтар мен оқу қҧралдар, ҽдістемелік нҧсқаулар мен ҧсыныстарды кҿптеп атап ҿтуге болады. Солардың бірі: 1.«Қой шаруашылығы жҽне, қаракҿл мен қой етін ҿндіру тҽсілдері» (Оқу қҧралы 18, 25 б.б., Алматы 1992 ж.); 2.«Қой шаруашылығы, қой етін, жҥнін, елтірісін ҿңдеу технологиясы», (Типтік оқу бағдарламасы 1,0 б.б., Алматы 1992, 2005, 2006 ж.ж); 3.«Қой шаруашылығы 1 кітап», (Оқулық 11,75 б.б., Алматы 1993ж.); 4.«Қой шаруашылығы 2 кітап», (Оқулық 17,75 б.б. Алматы 1993 ж.) 5.«Жҥнді тауар ретінде тану» (Оқулық 17,25 б.б., Алматы, 1997 ж.); 6.«Қазақтың архармеринос қой тҧқымы жҥн ҿнімділігін арттыруда қанның биохимиялық кҿрсеткіштерін пайдалану» (Ҧсыныстар, 6,1 б.б., Алматы, 2007 ж.); 7. «Қой шаруашылығының тиімділігін арттыру жҿніндегі ҧсыныстар» (Ҧсыныстар 6,2 б.б., Алматы, 2008 ж.); 8. «Ешкі шаруашылығы» (Оқулық 11,7 б.б., Алматы, 2008 ж.); 9. «Қой шаруашылығының технологиясы» (Оқулық, 11,7 б.б., Астана, 2008); 10.«Қой шарушылығы» (Оқулық 27,5 б.б., Павлодар, 2010 ж.) ал, орыс тілдерінде: 1.«Практикум по овцеводству и технологии производства шерсти, каракуля и баранины» (Учебное пособие 16,25 п.л., Алматы, 1992 г.); 2.«Казахская мясо- шерстная порода овец Часть 1, 2 Чуйский тип» (Учебное пособие 18,25 п.л., Алматы, 1992 г.); 3.«Поточно-цеховая технология ягнения и выращивания молодняка на овцеводческих фермах и комплексах» (Рекомендация 1,3 п.л., Алматы, 1992 г.); 4.«Овцеводство, технология производства шерсти и баранины» (Типовая учебная программа 1,0 п.л., Алматы, 1993, 2005, 2006 г.г.); 5.«Новые породы и типы овец и коз Казахстана Часть 1, 2» (Учебные пособие 18,85 п.л., Алматы, 1997 г.); 6.«Интенсификация и адаптирование технологии искусственного осеменения овец к условиям фермерских хозяйств юга и юго-востока Казахстана» (Рекомендация, 0,75 п.л. Алматы, 2007 г.); 7. «Рекомендации по рациональному использованию пастбищ Юга и Юго- Востока Казахстана в овцеводстве» (Рекомендация 1,5 п.л., Алматы, 2007 г.), осылай профессор Қ.С.Сҽбденов жҽне доцент Б.Т.Қҧлатаевтардың студенттерге осы сала бойынша студенттердің толық қанды білім алуларына ҥлес қосатын оқулықтары мен оқу-ҽдістемелік кешендерін атай беруге болады. Осы кітаптардың ішінде қазіргі кередиттік жҥйе бойынша студенттердің қазіргі талаптарын қанағаттандыратын кҥнделікті оқу-қҧралдарына айналған 2007 жылы жарық кҿрген: 1.«Методические рекомендации по внедрению инновационных технологий обучения и организации тренинга-центра» атты ҽдістемелік нҧсқауын . 2. АРМ «Бонтировка сельскохозяйственных животных» атты электронды оқулықтарын ерекше айтып кетуге болады. Ал, осы аталған мамандық бойынша «Қой шаруашылығы жҽне жҥн, қой еті мен қаракҿл 230 ҿндіру технологиясы» пҽнін оқытудың ерекшеліктеріне тоқталатын болсақ, бҧл пҽн «Зоотехния» мамандығы бойынша 4 курс студенттеріне ҿткізіледі. Студенттердің қойдың шығу тегі, биологиялық ерекшеліктері, дене бітімі мен сыртқы дене пішіні, қой шаруашылығы ҿнімдері, қой тҧқымдары, қой ҿсіру жҽне жҧптау ҽдістері, генетикалық негіздері, асылдандыру жҧмысын ҧйымдастыру техникасы жҽне жоспарлау, қой шаруашылығы ҿнімдерін ҿндіру технологиясын жҽне ҿзіндік жҧмыстары болашақ мамандарды дайындау мен оқытудың сапасын жетілдірудің ең маңызды талаптарының бірі болып табылады. Осыған орай кредиттік жҥйені енгізу жағдайында студенттердің ҿзіндік жҧмысын ҧйымдастырудың қарқындылығын кҥшейту мҽселесі ҿзекті. Қойларды сырт пішініне қарап бағалау, ҽртҥрлі тҧқым қойларын бонитировкалау, қой қырқу, жҥнді класқа бҿлу ҿзіндік жҧмыстар-арнайы ҿз бетімен ҧйымдастырылған, кҽсіби шеберлікті жетілдіру, жалпы мҽдениет пен кҽсіби талаптарды ҿтеу, танымдық мҥддені қанағаттандыру мақсатына бағышталған жҥйелі танымдық қызмет. Студеттің оқытушы кҿмегімен ҿзіндік жҧмысы(СОҾЖ). Қойдың сҥт ет, тері жҽне елтірі ҿнімі қазіргі замандағы мамандар дайындау талаптарын қанағаттандыру бойынша жоспарланған СОҾЖ формаларының тізімі алуан тҥрлі интерактивті оқыту ҽдістерін қамтылған. Ҽр пҽннің СОҾЖ тҥрін жҽне формасын таңдау пҽннің мақсат-міндеттеріне сай болуы керек. Студенттің ҿз бетінше ізденуі, жҧмыстану біліктілігі оның маңызды қасиеттерінің қатарында болуы керек. Бҧл оқып-ҥйренушінің тек ҽдебиетпен ҿз бетінше жҧмыс істеу кезінде ақпарат жинауы, қажетті деректерді іздеуді мақсатты жҥзеге асыруы ғана емес, сонымен қатар, ең бастысы–ҿзінің оқу-танымдық қызметін бақылай отырып, оқу ҥдерісін ҥздік бағалау қабілеттілігінің дербестігін аңғартады. Ҿз бетінше жҧмыс істеу шеберлігі мен дағдылары ҿзінен-ҿзі пайда болмайды, ол мақсатты оқу қызметінің нҽтижесі жҽне ҿз кезегінде шығармашылық жҽне практикалық сипаттағы ҽр тҥрлі тапсырмаларды орындау ҥрдісінде қалыптасады, сҿйтіп ҥздіксіз білім алуға кең жол ашады. Ҿздігінен оқу дағдысын қалыптастырмайынша ешкім де, ешуақытта ҥздіксіз білім алу жҽне кҽсіби мамандығын ҧдайы жетілдіріп отыру мҥмкін емес. Студент ҿз бетінше жҧмыс істей отырып, теориялық білімді тҽжірибемен ҧштастыруға, жауаптардың тиімді тҽсілдерін жҥйелеуге ҥйренеді, білімнің игерілу деңгейіне орай бағаланады. Мҧнда ол ҿзі білетін ҽдіске сҥйене отырып, шығармашылық іс-ҽрекетке кҿшеді. Осылайша, студенттердің белсенділігі артып, ҿздігінен білім алуға практикалық жағынан қадам жасап, білімі толығады. Қазіргі таңда Қазақстандағы ЖОО-ның кредиттік жҥйеге жаппай кҿшуіне байланысты студенттердің ҿзіндік жҧмыстарын ҧйымдастыруды дамытуға мҥмкіндік беретін жаңа амал- тҽсілдер пайдаланылуда. Олардың ішінен мыналарды бҿліп айтуға болады: студенттерге ҿзіндік жҧмыс ҽдістерін ҥйрету қой қырқу, жҥн сорттау, қойларды бонитировкалау; студенттердің танымдық ҽрекеттерінде ҿзін-ҿзі реттеуді қалыптастыру; болашақтағы білім жҽне кҽсіптік ҽрекет ҥшін қажетті оқу материалын игеруде ҿзіндік жҧмыс мотивациясын меңгеру қажеттілігі; студенттердің ҿзіндік жҧмыстары ҥшін тапсырмаларды дараландыру; танымға деген тҧрақты қатынасты қалыптастыру; студенттердің ҿзіндік жҧмыстарына ҽдістемелік қолдау; студенттердің ҿзіндік жҧмыстары ҥшін тапсырмалардың ҽртҥрлілігі; студенттердің ҿзіндік жҧмыстарын бақылауды ҧйымдастыру; студенттердің ҿзіндік жҧмыстарының нҽтижелерін бағалау; компьютерлік техниканы пайдалану мҥмкіндіктері. Оқытудың кредиттік жҥйесін жҥзеге асырудың мақсаты – ҿзін-ҿзі дамытуға қабілетті тҧлғаны қалыптастыру болып табылады. Жаңа жҥйеге кҿшу процесі білім парадигмасының ҿзгеруімен қатар жҥреді. Білім парадигмасының ҿзгеруімен басқаша дидактика, жаңаша қҧқықтық жҽне ҽлеуметтік қарым-қатынастар жҽне оқытушы мен оқып-ҥйренушінің басқаша менталитеті қалыптасуда. Білімді гуманитарландыру процесі жҥруде. Кредиттік оқытудың негізгі формасы – жекелеп жҽне топтық оқыту болып табылады. Топты басқаруда оқытушы меңгерілуге тиіс материалдың талқылануын ҧйымдастырып, қорытуға жағдай жасайды. Кредиттік оқыту жҥйесінің тиімділігі: - оқып-ҥйренуші оқу бағдарламасымен ҿз бетінше жҧмыс істей алады; - оқытушы мен оқып-ҥйренушінің арасында тығыз байланыс жҥзеге асады; - оқытудың белсенді ҽдістерін қолдану арқылы оқу ҥдерісінің ҧйымдастырылуы кҥшейтіледі; - пҽнішілік сипаттағы байланыстар ашылады жҽне олар толығырақ іске асады; - оқу материалын сапалы жҽне белсенді меңгеруге қолайлы жағдайлар тудырылады, 231 танымдық қызығушылық қалыптасады; - студенттер ҿзіндік жҧмыспен айналысудың ҽдіс-тҽсілдерін меңгереді; - ҿз бетінше жҧмыс істеу біліктері дамиды. Кредиттік жҥйе бойынша сабақты ҿткізудің дҽстҥрлі ҽдістерімен бірге тренинг, диалогтық технология, «Портфель», жҽне рефлекциялық технологияларды жиі пайдаланған жҿн. Тҿменде осы технологияларға жеке-жеке тоқталамыз. Тренинг – жеке тҧлға бағыттылығын, белсенділігін жҽне топтың даму деңгейін кҿтеруге бағытталған – белсенді ҽлеуметтік-психологиялық оқыту. Тренинг технологиялары қарым- қатынас жасау барысында оқытушының тҧлғааралық жҽне кҽсіби мінез-қҧлқын жетілдіруді кҿздейді. Бҧл технология ынтымақтастықта оқытуға бағытталған, «жай ғана бір нҽрселерді бірге орындау емес, бірге оқу» идеясын іске асырады, мҧнда оқып-ҥйренілетін тақырып (проблема) бойынша жҧмыс істеу барысында ҽр топ (команда) мҥшесінің басқа топ мҥшелерімен ҥнемі ҿзара ҽрекет жасау арқылы ҿз бетімен жҧмыс істеуінің нҽтижесінде қол жеткізілген белгілі бір «топтық мақсатқа» жҽне барлық топтың жетістігіне ерекше кҿңіл аударылады. Тренингтің негізгі талаптары: - топта кез - келген басқа серіктестерімен ҿзара ҽрекетте болу; - берілген тапсырмаға жауапкершілікпен қарап, белсенді жҧмыс істеу; - серіктестерімен сыйлы қатынаста болу; - ҿз жетістіктеріне қарап, барлық серіктестерінің, топтың жетістіктеріне жауапкершілікті сезіну;
топта бірлесіп жҧмыс істеу – бҧл кҥрделі жҽне ҿте жауапкершілікті еңбек екенін толығымен саналы мойындау. Тренинг технологияларын пайдалануда оның ерекшеліктерін білу қажет: - топ мҥшелерінің бір-біріне ҿзара тҽуелділігі; - ҽрбір топ мҥшесінің ҿз жетістіктері жҽне жолдастарының жетістіктері ҥшін жеке жауапкершілігінің болуы;
бірлескен оқу-танымдық, шығармашылық жҽне топтағы басқа да жҧмыс тҥрлерінің болуы;
топтағы студенттер іс-ҽрекетін ҽлеуметтендіру; - топ жҧмысын жалпы бағалау. Осы ерекшеліктеріне байланысты тренинг технологиялары ҥш негізгі принципке сҥйенеді:
барлығына ортақ марапат, яғни топ бірлесіп ҽрекет ету арқылы барлығына ортақ бір ғана бағаға ие бола алады;
ҽрбір топ мҥшесінің жеке жауапкершілігі, яғни топтың жетістіктеріне ие болуы немесе болмауы оның ҽрбір мҥшесіне байланысты;
жетістікке жетуде ҽрбір топ мҥшесінің бірдей мҥмкіндіктері, яғни ҽрбір топ мҥшесінің ҿз тобына ҧпай ҽперу мҥмкіндігі бар. Тренингтің барысында «ҽр адамға ҿз пікірі тиесілі, ҽркімнің идеясы ҽрқашанда дҧрыс» қағидасына сҥйеніп, студенттердің шығармашылықпен, ҿз бетінше жҧмыс істеуіне мҥмкіншілік беріледі. Мҧның ҿзі студенттердің пікірлерін еркін айтуға жҽне танымдық белсенділіктерін арттыруға септігін тигізеді. Диалогтық технология – сабақтың барлық бҿлігін қамтиды. жҿнінде айтсақ, рефлексия – латын сҿзінен шыққан «ҿзімізге ҥңілу» мағынасын береді. Бҧл субъектінің ҿзінше талдау жҽне тану процесі. Рефлексия оқытушының педагогикалық ҽрекетінің табыстылығы мен тиімділігіне ҿзіндік диагностика жасау технологиясы, белгілі бір педагогикалық қҧбылыс пен ҿмірлік жағдаятты еппен сезіну қҧралы болып табылады. Рефлексия технологиясын меңгерудің негізгі шарттары мыналар:
педагогтың ҿз жҧмысын толығымен беріліп істеуі; - ҿзінің ішкі дауысын «қоса білуі»; - ҿз ҽрекеттерін ҿз бетінше талдауға психологиялық даярлығы; - педагогикалық іс-ҽрекетінің нҽтижелеріне жауапкершіліктің болуы; - кҽсіби шебер болуға тырысу; - ішкі ҽлемнің (қырағылық, қарапайымдылық, т.б.) белгілі бір деңгейде дамуы; - сырттан алынған вербальды(сҿз жҥзінде) жҽне вербальды емес (сҿз жҥзінде емес) ақпараттарды білу жҽне мҽнін тҥсіну. Рефлексия кезеңдері мынадай алгоритм тҥрінде беріледі: 1.
санасына жағдаятты, аудиторияның, жекеленген адамдардың,
232 педагогикалық процеске немесе коммуникацияға қатынасушылардың реакциясын бағалауға мҥмкіндік беретін минуттың «тоқта» белгісі. 2.
«Мен не істеп жатырмын? Осы сҽтте не болып жатыр? Қалай істеу керек?» деген ойлардың жҧмысын «іске қосу». 3.
жағдайына баға беру. 4.
Инсайт (аяқ астынан шешім қабылдау, «қалай екенін... білемін, ҽзірше білмеймін, бірақ ойланып тҧрмын... » деген сияқты кҥтпеген шығармашылық ойлардың туындауы). 5.
сипатының, жҧмыс формасының, жҥріс-тҧрыстың, бет ҽлпетінің ҿзгеруі). 6.
Педагогикалық импровизация. Рефлексия - ҿзі туралы білім жҽне тҥсінік қана емес, ҿзгелердің ҿзіне деген кҿзқарастарының қандай екенін де анықтау [199]. «Портфель» технологиясы рефлексия дағдыларының қалыптасуына ҥлкен ҥлес қосады, яғни ҿзін-ҿзі бақылау мен ҿзіндік ойлау дамиды. Қазіргі кезде «Портфель» технологиясы мектеп табалдырығынан бастау алып, жоғары оқу орындарында жалғасын тауып отыр. Ол студенттің ҿзінің шығармашылық жҽне танымдық ҽрекетін ҿзіндік бағалаудағы негізгі қҧрал болып табылады. «Портфель» студенттердің ҿзіндік жҧмыстары мен қҧжаттар жиынтығын қамтиды. Студент «Портфель» арқылы оқытушы берген баға мен ҿзіндік бағалауды салыстыра отырып ҿз жетістіктері мен кемшіліктерін кҿруге ҥйренеді. Сондықтан студенттер «Портфеліне» ерекше кҿңіл бҿлу қажет деп санаймыз. Сабақтар тҿмендегідей топтық ережелерге негізделе отырып ҿткізіледі: Белсенділік – жеке тҧлғаның топқа кірігуі, яғни, белсенді тыңдау, ҿзін, серіктесін жеке топты толығымен сезіне білуі. Сенімділік – қатысушылардың ҿз сезімдерін білдіргенде ашық-жарқындылықты шындық тҥсініктерді талап етеді. Ҿзара-тҥсінісу –«қазір», «осы жерде» тҽсілімен жҧмыстануды қамтиды. Осыған байланысты психологиялық қорғану деңгейі тҿмендейді жҽне қауіпсіздік сезімі кҥшейеді. Ой-пікірдің даралануы – қатысушылардан «ҿзіндік» жақта сҿйлеуді талап етеді. Мҽселен: «Менің ойымша», «Менің пікірім» т.б. Топтық қолдау - ҿзін-ҿзі бақылауға, бағалауға жағымды ҽсер етеді. Ҿзін-ҿзі сыйлау дҽрежесін кҿтереді. Ҽсіресе жан кҥйзелісі мен келеңсіз жағдайларда, тілегіне жетуге кедергілерді жоюда ерекше орын алады. Кері байланыс – топ мҥшелерінің кҿңіл-кҥйі, эмоциялық сілкіністері арқылы, қатысушының ҿз қылықтары жайлы тҥсінік жинақтауы. Топтық кҥтулер – топтың ҽрбір мҥшесі ҿз қызметін орындаумен қатар, басқа қҧрдастарымен қабылданады жҽне бағаланады. Қазіргі жоғары оқу орнындағы оқыту ҥрдісінде бақылаудың тҥрлі ҽдістері қолданылады. Тест арқылы оқу материалдарының игерілу деңгейі мен сапасын айқындауға болады. Сондықтан тест арқылы бақылау ҽдісі оқыту ҥрдісінде студенттердің білімі мен біліктерін тексеруге қолайлы деп ойлаймыз. Тестілеуді ҧйымдастыру оқытушыдан кҽсіби шеберлікті, тиянақты дайындықты талап етеді. Тестілеу ҥдерісі сҽйкес мазмҧндағы жҽне тҥрлі кҥрделілік деңгейіндегі тестілік сҧрақтар мен тапсырмалар арқылы жҥргізіледі. Тестілік сҧрақтарды дайындағанда, студенттер ҥлгерімдері есепке алынбауы қажет. Сондықтан сҧрақтар тым кҥрделі де, тым қарапайым да болмауы керек. Олар жаңа материалға қызығушылық туғызуы қажет, студенттерді ҽрі қарай белсенді, саналы, танымдық қызметке тартуға ықпал жасауы тиіс. Жоғарыда айтылғандарды қорытындылай келе, жоғары оқу орнында ҿзіндік жҧмыс арқылы студенттердің оқу біліктерін қалыптастырудың басты ерекшеліктері мынадай сипатта болады:
- модульдік оқыту жаңа оқу материалдарын ҿзбетінше игеру мен соған сҽйкес іс-ҽркеттерді меңгерудегі студенттердің ҽрекеттерін жҥзеге асырады. жүктеу/скачать 5,18 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|