Көшбасшылық теориясы пәнінен емтихан сұрақтары Адами машықтарды жазыңыз
Трансформациялық көшбасшылық және харизманы жазыңыз
жүктеу/скачать 1,49 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Харизмалы көшбасшы жеке басының кейбір қасиеттерін көрсетін қана қоймайды, сондай-ақ жүріс-тұрысы да ерекше болады.
- Төртіншіден, харизмалы көшбасшы өз ізбасарларына үлкен сенім ар
| Трансформациялық көшбасшылық және харизманы жазыңыз.
Бернстін кітабы жарыққа шыққан уақытта Хаус (1976) харизмалық кошбасшылық теориясын жариялады. Осыдан кейін харизмалық кош- басшылық зерттеушілердің едәуір қызығушылығын туғызды (мәселенConger, 1999; Hunt & Conger, 1999). Ол әдетте трансформациялық кон- басшылық ұғымымен сипоним болмаса да, соны еске түсіретіндей күйде сипатталады. Харизма созі алгаш рет кейбір адамдардың бойындагы елден ерек- ше дуниелерді жасауға қабілетті ететін айрықша талантты сипаттау ушін пайдаланылды. Вебер (1947) харизма ұғымына «адамға ғажайып немесе айрықша күш-қуат дарытатын және санаулы кісіге гана берілетін, Құдай- дын озі жіберген, сондай-ақ адамға көшбасшы ретінде қарауга алып келе- тін ерекше тұлғалық қасиет» деген анықтама ұсынды. Ол харизмаға тұл- калык касиет ретінде екпін түсіргенімен, сол көшбасшының бойындағы харизманы растауда ізбасарлардың атқарар маңызды рөлін де назардан тыс қалдырмады (Bryman, 1992; House, 1976). Харизмалық көшбасшылық теориясында Хаус «харизмалы көшбас- шы ізбасарларына харизмалық әсер дарытатын ерекше тәсіл арқылы әрекет етеді» деп тұжырымдады (8.1-кесте). Оған харизмалы көшбас- шының тұлғалық ерекшеліктеріне үстемшіл болу, өзгелерге ықпал етуді ерекше калау, өзіне-өзі сенімді болу және өзінің моральдық құндылықтарын жақсы білу кіреді. Харизмалы көшбасшы жеке басының кейбір қасиеттерін көрсетін қана қоймайды, сондай-ақ жүріс-тұрысы да ерекше болады. Біріншіден, мұндай басшы өз ізбасарларының сенім мен құндылықтардың мықты үлгісі болғанын қалайды. Мысалы, Ганди зорлық-зомбылыққа қарсы шыгып, азаматтық наразылықтын үлгілі мысалын көрсетті. Екіншіден, харизмалы көшбасшы ізбасарларга білікті болып көрінеді. Үшіншіден, олар моральдык астары бар идеологиялық мақсаттарды тұжырымдайды. Кипі Мартин Лютер Кингтің «Менің арманым бар» атты көпшілік ал- дында сөйлеген әйгілі сөзі осының бір мысалы. Төртіншіден, харизмалы көшбасшы өз ізбасарларына үлкен сенім ар- татынын білдіріп, сол сенімнің үдесінен шыгуына ізбасарының қабілеті жеткілікті екеніне сенімділік танытадыОсындай болмыс-бітімнің нәтижесінде ізбасарлардың білігі мен өзіндік тиімділігі дамиды (Avolio & Gibbons, 1988)Бүл, өз кезегінде, олардың өнімділігін арттырады. Бесіншіден, харизмалы көшбасшы ізбасарлардың бойындагы жауап- кершілік ынтасын оятадыОган мүшелікке ену, күш-қуат немесе күрмет жатуы мүмкін. Мәселен, АҚШ-тың бұрынғы президенті Джон Ф.Кеннеди- дін «Мемлекет мен үшін не істеді деместен бұрын, мен мемлекет үшін не істей алдым деп сұраңыз» деген сөзі америкалықтардың адами құнды- лыктарын еске салды. Ұйымдық контексте харизмалы бас директорлар трансформациялық кошбасшылық ортасын қалыптастырып, соны да мыту арқылы өз ұйымының мүшелерін ынталандыруы мүмкін (Boehm, Dwertmann, Bruch, & Shamir, 2015). Бұдан қызметкерлердін ұйыммен тығыз байланысы және жалпы үйым өнімділігі артуы ықтимал Хаустың харизмалық теориясы бойынша, бірқатар салдар харизма- лық көшбасшылықтың тікелей нәтижесі болып саналады. Оның ішіне Ізбасардың көшбасшы идеологиясына сенім артуы, ізбасар пікірі мен комбасты көзқарасы арасындағы ұқсастық, көшбасшыны сөзсіз қа былдау, оған деген сүйіспеншілік, ізбасардын бойсұнуы, көшбасшымен тыгыз байланыс, жетекшінің мақсатына жетуде эмоциялық белсенділік таныту, ізбасардың биік мақсат-мұратқа қол созуы және соған жетуде із- басарлардын бойындағы мықты сенімділік кіреді. Вебердің пікіріне сәй- кес, Хаус «бүл харизмалық салдарлардың пайда болу ықтималдығы ізба- сарлар озін жайсыз сезінгенде жогары, өйткені стрестік ситуацияларда ізбасарлар киындықтан құтылу үшін көшбасшының соңынан ереді» деп мәлімдеді Хаустың харизмалық теориясы жылдар бойы жетілдіріліп, қайта қа- растырылды (Conger, 1999; Conger & Kanungo, 1998). Үлкен өзгерістің бірін теорияға Шамир, Хаус және Артур (1993) енгізген еді. Олардыц не- гіздеуінше, харизмалық көшбасшылық ізбасарлардың өзі туралы ойын озгертіп, олардың бірегейлігін ұйымның ұжымдық бірегейлігімен байла- ныстыруга тырысады. Харизмалы көшбасшы істелген жұмысқа беріле- тін ішкі сыйақының маңызын арттырып, ал сыртқы сыйақының маңы- зын томендету арқылы әлгі байланысты нығайтады. Соның нәтижесінде ізбасарлар жұмысты өз-өзін көрсету тәсілі ретінде қарастыруы мүмкін. Бүкіл процесс бойы көшбасшы ізбасарларга үлкен сенім артып, олардың сенімділік пен дербес тиімділікке ие болуына көмек береді. жүктеу/скачать 1,49 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|