М.Оспанов атындағы БҚМУ
“ESOPHAGEAL CANCER”
Тексерген: Жарылгапов А.Б
Орындағандар: Темірбек Т
Әмірханқызы Д
Рамазан Е
Ибатова М
Амантайқызы Д
Аманжарықова І
“ӨКПЕ ОБЫРЫ”
ЖОСПАРЫ:
Анықтамасы, этиологиясы
Жіктелуі
Даму сатылары
Клиникалық белгілері
Диагностикасы, емі
ӨҢЕШ РАГЫ — ТІНДЕР МЕН МҮШЕЛЕРДІ БҰЗЫП-ЖАРЫП ӨСЕТІН, ӨНЕШТІ ТАРЫЛТЫП, ЫДЫРАТАТЫН, МЕТАСТАЗДАНАТЫН, АУЫР ИНТОКСИКАЦИЯМЕН ЖӘНЕ ПРОГРЕССИВТІ ТҮРДЕ ДАМИТЫН КАХЕКСИЯМЕН КӨРІНІС БЕРЕТІН ҚАТЕРЛІ ІСІК.
Этиологиясы:
• Шылым шегу және алкогольді ішімдіктерді пайдалану;
• Сүйегі майда балықтарды, мұздалан қатты еттерді жиі
қабылдау;
• Өте ыстық сусындар мен тағамдарды қабылдау;
• Баррет өңеші;
• Химиялық фактор әсері;
• Физикалық фактор асері- иондалған сәуле;
• Созылмалы өңеш аурулары, химилық күйіктен кейінгі
тыртықтану, кардия ахалазиясы, рефлюкс-эзофагит;
• Теміржетіспеушілік анемия;
• Пламмер —Винсон ауруы.
ӨҢЕШ РАГЫНЫҢ КЛАССИФИКАЦИЯСЫ
(МКБ 10):
І. Ісіктік процестің таралуна
байланысты:
• Өңеш-жұтқыншақтық
• Мойындық
• Жоғары кеуделік бөлім
• Ретро-бифуркациялық
• Субаортальды
• Ортанғы кеуделік бөлім
• Диафрагама үсті бөлім
• Диафрагмальды бөлім
• Абдоминальды бөлім
II. Макроскопиялық белгісі
бойынша:
• Жаралы рак
• Түйінді рак
III. Гистологиялық көрінісі бойнша:
• Жалпақжасушалы
(түлейтін, түлемейтін)
• Аденокарцинома
IV. Таралуы бойынша:
• Лимфогенді
• Гемотогенді
ӨҢЕШ РАГЫНЫҢ ДАМУ САТЫЛАРЫ
• І. Өсу кезінде түйіннің көлемі 3 см-ден аспайды, сырқат кілегейлі қабықшада дамиды, лимфа түйіндерінде метастаз жоқ.
• ІІ. Өсу сатысы. Ісік бұлшық етке жетеді де метастаздар бермейді (II А), көлемі 5 см-ге дейін барады. Лимфа түйіндерінің бір-екеуінде метастаздар бар (II В).
• III. Өсу сатысы. Ісіктің көлемі 5 см-ден асып, мүше қабырғасының түгел жарақаттануы, лимфа түйіндеріне метастаздардың көп берілуі.
• IV. Өсу сатысы. Ісік сау мүшелерге тарап, лимфа түйңндерінің метастаздан қозғалмай қалуы, алыс мүшелердің жарақаттануы.
КЛИНИКАЛЫҚ БЕЛГІЛЕРІ
1. Жалпы клиникалық белгілері:
I – қатты тағамды жұту қиындайды (қыжылдау, жырылулар, ауырсыну).
II – қатты тағамдар өңештен өтпей тұрып қалатындықтан сумен бірге ішеді.
III –қатты тағам өтпейді, науқас сұйық және жартылай сұйық тағаммен қоректенеді.
IV – өңештен тек сұйықтық қана өтеді.
V – толық өңеш өтімсіздігі, науқас жұтыну барысында сілекей де өтпейді.
Тағамды қабылдау кезіндегі регургитация, ауыздан жағымсыз иістің шығуы.
Оперативті емі:
Льюис әдісі: Ішті жарады, іш қуысындағы мүшелердің жағдайын тексереді. Асқазанды жоғары кеуде қуысына көтереді, ол үшін диафрагмадағы өңеш тесігін кеңейтіп, сол жерден өткіузге даярлайды.
Гарлок әдісі: солжақтың VІІ қабырға аралығынан кеуде қуысы жарылады, өңештің ортаңғы бөлігі жарақаттанған жерден сылынады да, қалған өңеш қалдығы және диафрагма тесігі арқылы жоғары көтерілген асқазан бір-бірімен тігіледі.
Савиных әдісі: іш қуысы жарылады, диафрагма кесіледі. Өңештің ортаңғы бөлігі іш қуысы арқылы жолмен сылынады да жоғарғы бөлігі мойын арқылы ортаңғы кеуде қуысында жіңішке ішекпен жалғасады.
Гаврилиу әдісі: асқазанның үлкен иінінен түтікше жасалынады (ұзындығы кардия аймағынан басталып асқазан түбіне дейін, яғни пилорусқа сәл жетпей қалады), сөйтіп асқазанның қашық жері диафрагма тесігі арқылы өткізіп, өңеш қалдығымен бір-бірімен қосылады.
Өңеш экстрипациясы (сылынуы): екі кезеңге созылу мумкін; бірінші кезеңде іш қуысы жарылып, ондағы мүшелердің барлығы тексеріліп, асқазанды өңешпен қосуға даярлайды, сөйтіп 7-10 куннен соң екінші кезеңде оң жақтан кеуде қуысы жарылып, өңеш сылынады, содан кейін асқазан-өңеш немесе өңеш-ішек пластикасы орындалады.
Сәулелі әдіс: қазіргі таңда да кеңінен колданыс тауып жүр, бірақ емнің нәтижесі жеткіліксіз. Әдістері:
• Дистанционды - тері арқылы
• Жанаспалы - брахитерапия - сәуле көзі өңеш қуысымен байланысады және ісікке тікелей әсер етеді
• Аралас
ХИРУРГИЯЛЫҚ ЕМ ТҮРЛЕРІ
Резекция - өңештің ісікпен зақымдалған жері алынады.
Экстирпация - зақымдалған мүшені (өңешті) толығымен алып тастау.
Өңеш қуысының реканализациясы - лазер арқылы ісікті алып тастап өңеш қуысын қалпына келтіру.
Өңешті стендтеу - дисфагияның дамуын тоқтатады.
Трансхитиальды алып тастау - мойынның сол жағынан және эпигастриден тесу арқылы өңешті алып тастау.