Кудайбергенова кунимжан тыныштыкбековна

7 
КІРІСПЕ 
 
Зерттеудің өзектілігі. 
Қазақстан Республикасында соңғы жылдары білім 
беру саласындағы жүргізіліп жатқан реформалар еліміздегі білім беру 
сапасының əлемдік деңгейге сəйкес келуін қамтамасыз ету, сол арқылы əлемдік 
сұранысқа жауап бере алатын мамандарды даярлау жəне бəсекеге қабілетті 
білім беру талабын алдыға тартуда. Білім берудің жаңа парадигмасының 
«өмірлік» білім беру идеясына бағыт алуы жеке тұлғаны қалыптастыруда 
ғылыми-танымдық, ізденімдік-зерттеушілік, шығармашылық əрекеттерге 
сүйену қажеттілігін көрсетеді. Сондықтан да жеке тұлғаға психологиялық, 
эмпатиялы-эстетикалық əсер ете отырып білімнің өміршеңдігін қамтамасыз 
етуге басымдылық беріледі.
 
Қазіргі заман ұстаздарының алдында тұрған басты міндеттердің бірі – 
білім алушылар бойында танымдық-интеллектуалдық жəне зерттеу мəдениетін 
қалыптастыру, білімі мен тəжірибесін практикалық тұрғыда қолдана білуге 
баулу. Яғни, білім алушылардың функционалдық сауаттылығын қалыптастыру.
Функционалдық сауаттылықтың ең үлкен ерекшелігі – өзгермелі қоғамда 
əртүрлі салалардағы қолданбалы білімдер негізінде өмірлік мəселелерді шешу. 
Қазақстанның тəуелсіз ел атанып, дүниежүзінің өркениетті елдерінің қатарынан 
көріне бастауы оның экономикалық жəне материалдық жағдайының мол 
мүмкіндіктерімен ғана емес, қазақ халқы арқылы ғасырлар бойы бүгінгі 
ұрпақтың игілігіне айналудағы рухани бай мұрасының тудырған молдығымен 
де байланысты екені белгілі.
 
Ал тұлғаның рухани болмысын қалыптастыру оның интеллектуалды 
жетілуінен кейінгі орынға шегерілмейтін басты қағидаттардың бірі. Тұлғаның 
эмационалды-эстетикалық, рухани қалыптасуына ықпал етуші көркем өнердің 
ерекше қасиеті бейнелі қолданыстар мен көркем образ арқылы ашылады. 
Көркем бейнеде объективті-танымдық жəне субъективті - шығармашылық 
ұстанымдар бір-бірімен тығыз байланысып жатады. Әдебиеттің көркемдік 
ерекшелігі оның бар іс-əрекетті бейнелейтіндігімен жəне шығармашылық 
тұлғаның дүниетаным құндылықтарын, ұлттың мұрат-мүддесін, көркем 
танымын көрсетуімен де маңызды.
Белгілі бір өңірдің ғана емес, тұтас қазақ əдебиетінің жауһар туындылары 
қатарына қосылатын Сыр өңірі ақын, жыршы, жырау, сүлейлерінің 
шығармашылығы осындай көркем ойдың жемісі, қазақ əдебиеті делінетін үлкен 
өнердің құрамдас бөлігі. Сол себепті Сыр сүлейлерінің əдебиет тарихындағы 
орнын айқындап, көркемдік ерекшеліктерін бүгінгі əдебиеттану ғылымының 
талап-талғамдарына сəйкес зерделеу аса маңызды.
Осы тұрғыдан келгенде, Сыр сүлейлері шығармаларын оның бейне, 
бейнелілік тұрғыдан жəне оқыту əдістерін зерделеу - зерттеу жұмысының 
өзектілігін дəлелдейді.
Диссертациялық жұмыста Сыр өлкесі қаламгерлерінің шығармашылығын 
зерделей отырып, қазақ əдебиеті нысанына айналған шығармалардағы əдеби 
образ жəне образды қолданыстарды, суреткерлік дүниетанымды, ұлттық мінез 

8 
бен көркемдік ойдың көріністерін талдау мақсат етілді. Осы тұрғыдан 
бүкілəлемдік көркем ой дамуындағы гуманистік жəне ұлттық өлшемдерін, 
көркемдік бағыттарын анықтау арқылы ұлттық көркемдік дамудың нақты 
көрсеткіштерін тани аламыз.
Сыр сүлейлерінің шығармашылығы осыған дейін де біраз зерттеу 
жұмыстарына арқау болған. Ал біз өз зерттеуімізде аталған тақырып аясында 
Сыр сүлейлері шығармаларының əдеби мұрасына жалпылама сипаттама 
жасаумен шектелмей, олардың шығармаларының мазмұндық-құрылымдық 
ерекшелігін қарастырып, сол арқылы əдебиеттану ғылымындағы сөз образы 
мен əдеби образ теориясына қатысты мəселелерді сараладық. Осылайша Сыр 
сүлейлерінің шығармашылық дəстүрін зерттеу, негізінен, суреткерлік 
дүниетаным, көркемдік ойының қалыптасуы мен даму дəрежесін, стилін, өзіне 
тəн əдеби бейне жасаудағы ерекшеліктерін талдау тақырыптың өзектілігін 
айқындайды.

жүктеу/скачать 4,13 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: