Курстық ЖҰмыс пән: км 06-3 «Табиғатты пайдаланудың экономикалық негіздері»
жүктеу/скачать 133,02 Kb.
|
DOC-20230522-WA0019.
| Қазақстанның жер қоры. Жер еліміздің баға жетпес табиғи байлығы, асыраушы анамыз, дүниедегі тіршілік көзі, күш қуаттың қайнар бұлағы, биосфераның дамуының негізі. Сол үшін де жерді тиімді колдану, оның құнарлығын арттыру, оны ластаудан және азып-тозудан қорғау мемлекеттік маңызы бар іс. Қазақстан үкіметі 2003 жылы 20 маусымда жерді ұтымды пайдаланып және қорғауды заңды негізінде жүзінде бекіткен. Қазақстан Республикасының жер кодексінде жүзеге асырылады. Жер ресурстары төмендегідей бөлуге болады: a)егістік жерлер, б)ауылшаруашылық жерлер, в)аумақтық (территориялық жерлер). Жер қайта қалпына келетін ресурс болып есептеледі егер белгілі бір жағдайда сақтап үздіксіз пайдаланған жағдайда. Егістік мақсатпен пайдаланғанда жер қоры өңдеу құралы болып табылады. Осындай жәйтта табиғаттан жер қоры емес, соның көмегі арқылы өсімдік өнімдері алынады. Жер қорын қолдануда барлық табиғи компоненттердің өзара әрекетескенің ықпалы байқалады-жанама болып ландшафтың негізгі компоненттердің әрекеттестігін интегралды сәулелендіретін топырақ арқылы немесе тура, себебі жер бедері климатын, сулардың, өсімдіктердің және де жануарлар дүниесінің болып табылады. Ауыл шаруашылығы әрекеттің процесінде тіке ықпалы бар. Сол себепті топырақты немесе әдебиетте жиі айтылатын <<топырақ климаттық қорлары>> ауыл шаруашылығы деп қарастыру бірнеше тұлғалар дұрыс емес деп есептейді. Ауыл шаруашылық қорлары табиғи кешендер деп түсінеміз, яғни ауыл шаруашылығы қорлардың табиғи территориялық кешеннің қалыптасуы заңдарымен анықтау көзделеді. Осыларға тікелей байланысты шаруашылықта, жерде қолданудың географиялық айырмашылықтарын пайда болды. Биологиялық немесе құнарлық ауылшаруашылық өнімдерін де қолданатын жердің негізгі қасиетті, табиғи өнімдер бізге деңгейдегі географиялық айырмашылықтарын білуге мүмкіндік беріп отыр. Жердің ерекшелігі бізге пайдаланудың әмбебаптылығында. Себебі адамдардың іс-әрекеттердің барлығы жер қолданумен байланысты. Жұмысты яғни кез келген материалдық өндірістің керегі шарт. Қолданудың түрлері бар, олардың арасында жер бөлістірудің экономикалық, әлеуметтік факторлармен анықталды. Бізге жоспарлы механизм қалыстасуы алғышарттары болып территория шектеулі мен ауыспаушылығы, адамдарға оның қолдану да көп түрлері бір-бірін жоққа шығаратындықтан сипатсыз, керексіз болып саналады. Ауылшаруашылық жерлердің қолдану да дәнді дақылдар түрлері аса көп емес, себебі дәнді дақылдардың түрі әр ауданда экономикалық және тағы да басқа себеп түрлері бойынша ауылшаруашылық бағыттарымен болып табылады, бірақта уақыт қатты өзгеруі мүмкін. Таралу аймақ бойынша дәнді дақылдардың өсімділігіндегі географиялық айырмашылықтары байқалады, осындай таңдауларға әсрін тигізетін факторлар бірегей бола алады. Дақылдардың әр түрлі экологиялық талаптар себебінен әр дақыл өнімділігі, айырмашылық ерекше келеді. Жердің түрлерінің өнімі мен айырмасы онда егілетін дәнді дақылдарға байланысты. Егістікпен айналысу экологиялық тиім болып табылады. Сонымен ауылшаруашылық өндірісте ұтымды. Бір қасиеті Қазақстан аса зор жер қорына ие. Егістектерге жарамды жерлердің аймағы 30,2 млн.га болды. Жайылымдық және шабындық жерлерде 190 млн.га. Қазақстан Республикасы жайымдылық жерді негізгісін шөлейтті және шөлді зоналарында орналасқан. Осыған мысал ландшафтың шөлге айналуы. Қазіргі таңдағы өте жоғары температура ең басты мәселелердің бірі болып отыр. Қазақстанның жерінің шөлге айналуының себебі неде? Мысалы: антропогендік және табиғи шөлді және шөлейттенуі биологиялық өнімнің кемуі. Қазақстан жерінің 60/70 пайызы жазық шөлді дала болып табылады. Бұл егістікпен айналысуға басты мәселе болып саналады. Басқа да мәселелер өте көп. Бұған мысал Қазақстанның су тапшылығы, ғалымдардың зерттеулері бойынша 2030-2035 жылға қарай Қазақстанда су тапшылығы өте қатты байқалды мүмкін.
жүктеу/скачать 133,02 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|