Курстық ЖҰмыс тақырыбы: «Бастауыш сынып оқушыларына сыныптан тыс жұмыстар арқылы эстетикалық тәрбие беру» Топ студенті: Оқытушы: (қолы) Қорғау күні: 2022 ж Бағасы: мазмұны кіріспе І эстетикалық ТӘрбиені қалыптастырудың теориялық негіздері
жүктеу/скачать 229,01 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Зерттеу жұмыстың болжамы
- Зерттеу жұмыстың зерттеу пәні
- І ЭСТЕТИКАЛЫҚ ТӘРБИЕНІ ҚАЛЫПТАСТЫРУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ Эстетикалық тәрбиенің мазмұны мен міндеттері
| Курстық жұмыстың мақсаты - Бастауыш сынып оқушыларына сыныптан тыс жұмыстар арқылы эстетикалық тәрбие берудің педагогикалық шарттарын анықтау.
Курстық жұмыстың міндеттері: Эстетикалық тәрбиеге түсінік беру, мазмұны мен міндеттері анықтау; Бастауыш сынып оқушыларына эстетикалық тәрбие беру мәселелері мен ерекшеліктерін талдау; Бастауыш сынып оқушыларына эстетикалық тәрбие берудің тиімді әдіс-тәсілдерін ұсыну. Зерттеу жұмыстың болжамы: Егер мектепте сыныптан тыс жұмыстары арқылы балалардың эстетикалық талғамын қалыптастырудың педагогикалық, психологиялық, философиялық тұстары нақтыланса,онда соның негізінде эстетикалық тәрбие беруді жүзеге асыруға себепші болатын тиімді әдіс-тәсілдер олардың тәрбиелік әлеуетін толық пайдалануға жол ашады. Зерттеу жұмыстың зерттеу пәні: Педагогика Зерттеу нысаны: Бастауыш сынып оқушылары Зерттеу жұмыстың құрылымы: Жұмыс кіріспеден, екі бөлімнен, қорытындыдан, әдебиеттер тізімінен және қосымшадан тұрады. Бұл зерттеудің ғылыми тұжырымдамасын негіздеу зерттеушілердің ғылыми еңбектерін зерттеуге, тиісті әдістемелік әдебиеттерді, ғылыми мақалалар мен хабарламалар жинақтарын талдау мен шығармашылық өңдеуге негізделген, сонымен қатар бастауыш сынып мұғалімдерінің практикалық тәжірибесі негізінде жасалған. І ЭСТЕТИКАЛЫҚ ТӘРБИЕНІ ҚАЛЫПТАСТЫРУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ Эстетикалық тәрбиенің мазмұны мен міндеттері Эстетикалық тәрбиенің мазмұнын, оның мақсаттары мен міндеттерін түсіну Платон, Аристотель, Конфуций заманынан бастап қазіргі уақытқа дейін өзгерді. Бұл көзқарастардың генезисі ғылым ретінде эстетиканың дамуымен және оның пәнінің шын мәнін түсінуімен анықталады. Эстетикалық тәрбие - өмірге деген көзқарас белсенділігінің тууына әсерін тигізетін қабылдаудың, қиялдаудың, естің қалыптасуына және ынтаның, сезімнің, бейімділік пен қабілеттің дамуына, жалпы жан сұлулығына бағытталған. Бұл қасиеттердің көрініс беруін және олардың дамуын қадағалау білім және дағдыны үйретудің нақты нәтижелерінен қиындау. Бұл дамудың бірізділігін анықтау маңызды. Эстетикалық тәрбие — күрделі процесс. Сондықтан біз кейде «балаларды эмоциялы қабылдауға үйрету», «рахаттана білу», «сүю және ұмтылу», «қабілеттілік көрсету» деген сияқты тұжырымды сөздерді жадымызда ұстаймыз да, оның қалай көрініс беретінін нақтылай отырамыз. Мәселен, баланың «музыкалық және поэтикалық есту қабілетін көрсету» талабына тап болдық делік, дәл осы жерде мүны қалай тексеруге болатындығы және балалардан не талап етілетіндігі түсіндіріледі: «таза интонациялау, әннің дұрыс салынғандығын, есту арқылы анықтау, дыбыстардың жоғарылығын және төмендігін, олардың күшін және шарықтауын, ән салу, өлең оқудағы қарқын ауысуын айыра білу. Кең мағынада эстетикалық тәрбие деп адамда оның шындыққа деген эстетикалық көзқарасын мақсатты қалыптастыру түсініледі. Бұл субъекті (қоғам және оның мамандандырылған институттары) мен объектіге қатысты (индивид, жеке тұлға, топ, ұжым, қауымдастық) жүзеге асыратын қоғамдық маңызы бар қызметтің ерекше түрі. Тәрбие процесінде индивидтерді құндылықтарға тарту, оларды интериоризация арқылы ішкі рухани мазмұнға аудару жүреді. Осы негізде адамның эстетикалық қабылдау және уайымдау қабілеті, оның эстетикалық талғамы мен идеал туралы түсінігі қалыптасады және дамиды. Сұлулық пен сұлулық арқылы тәрбиелеу жеке тұлғаның эстетикалық – құндылықты бағдарын қалыптастырып қана қоймай, сонымен қатар шығармашылыққа, еңбек қызметі саласында, тұрмыста, іс – әрекет пен мінез – құлықта және, әрине, өнерде эстетикалық құндылықтарды құру қабілетін дамытады. Тұлғаның жан-жақты үйлесімді дамуының факторларының бірі оның эстетикалық тәрбиесі болып табылады. Эстетикалық тәрбие – адам қызметінің барлық салаларында сұлулық заңдары бойынша шындықты қабылдау және қайта құру қабілетін қалыптастыруға бағытталған тәрбие процесінің құрамдас бөлігі. Эстетикалық тәрбиенің методологиялық негізі адамның болмысын көркем игерудің жалпы заңдылықтары туралы, сұлулықтың заңдары бойынша өмірді бейнелеудің мәні мен формалары туралы, қоғамның дамуындағы өнердің рөлі туралы ғылым болып табылады [3]. Эстетикалық тәрбие үдерісінде оқушының эстетикалық санасы мен эстетикалық мінез – құлқы қалыптасады. Эстетикалық сана – эстетикалық сезімдер, уайымдар, бағалар, талғамдар, идеалдар және т. б. арқылы шындықты көркемдік – эмоциялық игеру ретінде іске асырылатын қоғамдық сананың нысаны. Ол қоғамның тарихи дамуы барысында эстетикалық тәжірибе негізінде қалыптасады. Оның маңызды элементтері эстетикалық сезімдер – шын мәнінде және өнер туындыларында тамаша сезімді қабылдай отырып, адам бастан кешетін ерекше рахат сезімдері; эстетикалық талғамы – адамның әдемілікті дұрыс бағалай білу қабілеті, шын мәнінде әдемі әдеттен бөліп алу қабілеті; эстетикалық идеал – адамның әдемілік туралы түсінігі, ол неге ұмтылады, не тең болады. Олар адамның іс – әрекеттерінде (еңбекке және қоғамға, мәнерде және сыртқы түрде, адамдармен қарым-қатынас түрінде қарым-қатынас жасау) тамаша белгілері – тұлғаның мінез – құлқының эстетикасын негіздейді. Эстетикалық тәрбие үдерісінде оқушыларды сұлулықты түсінуге және түсінуге үйрету маңызды. Сондықтан, балалардың шынымен әдемілікті және білімділікті ажырата алуы маңызды. Эстетикалық қабылдау кезінде белгілі бір эмоциялар пайда болады,сондықтан тәрбие оқушылардың эмоционалдық саласын қалыптастыру үшін қолайлы болуы керек, себебі адамның эмоционалдық саласының байлығы оның рухани байлығын көрсетеді. Олардың өнер туындыларын толыққанды қабылдау қабілетін қалыптастыру аса маңызды. Бұл үшін оқушыларға қарапайым теориялық дайындық қажет. Бұл музыка, бейнелеу өнері, мүсін эстетикалық тәрбиелеуде ерекше маңызға ие. Қалыптасқан эстетикалық талғамдар, эстетикалық идеал, әсемдікті бағалау қабілеті адамға әсемдіктің мәнін түсінуге мүмкіндік береді. Әдемі қабылдау, оны талдай отырып, бұрын белгілі және белгісіз адаммен салыстыра отырып, ол тиісінше оны бағалайды. Осындай эстетикалық ойлау деңгейі ақыл-ой тәрбиесіне, ойлау операцияларын жүзеге асыруға байланысты. Сурет 1. Эстетикалық тәрбие жүйесінің әртүрлілігі Эстетикалық қабылдау кезінде белгілі бір эмоциялар пайда болады,сондықтан тәрбие оқушылардың эмоционалдық саласын қалыптастыру үшін қолайлы болуы керек, себебі адамның эмоционалдық саласының байлығы оның рухани байлығын көрсетеді. Олардың өнер туындыларын толыққанды қабылдау қабілетін қалыптастыру аса маңызды. Бұл үшін оқушыларға қарапайым теориялық дайындық қажет. Бұл музыка, бейнелеу өнері, мүсін эстетикалық тәрбиелеуде ерекше маңызға ие. Қалыптасқан эстетикалық талғамдар, эстетикалық идеал, әсемдікті бағалау қабілеті адамға әсемдіктің мәнін түсінуге мүмкіндік береді. Әдемі қабылдау, оны талдай отырып, бұрын белгілі және белгісіз адаммен салыстыра отырып, ол тиісінше оны бағалайды. Осындай эстетикалық ойлау деңгейі ақыл-ой тәрбиесіне, ойлау операцияларын жүзеге асыруға байланысты. Эстетикалық қабылдауды дамытумен қатар, эстетикалық тәрбие үдерісінде оқушылардың эстетикалық талғамдарын дамытумен қатар қоршаған шындыққа эстетикалық көзқарасты қалыптастырады, өйткені адам табиғат сұлулығымен, мәдениет ескерткіштерімен ғана емес, оларды сақтау және қорғау керек. Мектеп оқушыларының мінез – құлық эстетикасын тәрбиелеу-киімдегі ұқыптылық, әдемі арқа және мәнер, өз эмоцияларын еркін, табиғи, мәдени және эстетикалық таныта білу. Бұл қасиеттер оқушының адамгершілік қасиетімен тығыз байланысты. Эстетикалық қабылдауды дамытумен қатар, эстетикалық тәрбие үдерісінде оқушылардың эстетикалық талғамдарын дамытумен қатар қоршаған шындыққа эстетикалық көзқарасты қалыптастырады, өйткені адам табиғат сұлулығымен, мәдениет ескерткіштерімен ғана емес, оларды сақтау және қорғау керек [4]. Мектеп оқушыларының мінез – құлық эстетикасын тәрбиелеу-киімдегі ұқыптылық, әдемі арқа және мәнер, өз эмоцияларын еркін, табиғи, мәдени және эстетикалық таныта білу. Бұл қасиеттер оқушының адамгершілік қасиетімен тығыз байланысты. Эстетикалық тәрбие адамның шығармашылықтың әр түрлі салаларында қажетті барлық рухани қабілеттерін үйлестіріп, дамытады. Ол адамгершілік тәрбиемен тығыз байланысты, өйткені сұлулық адам қарым – қатынасының өзіндік реттеушісі болып табылады. Тұлғаның танымдық қабілетін дамытудағы эстетикалық тәрбиенің рөлі өте маңызды. Зерттеушілер "эстетикалық ойлауды" қалыптастыра отырып, тәрбие осы дәуірдің мәдениетінің ерекшеліктерін жеке деңгейде тұтас қамтуға, оның бірлігі мен стилистикалық туыстық түсінуіне ықпал ететінін атап өтті. Эстетикалық білім беру, әлемдік мәдениет пен өнер қазынасына адамдарды тарту – осының барлығы эстетикалық тәрбиенің басты мақсатына жетудің қажетті шарты. Эстетикалық тәрбиенің басты мақсаты – адамның эстетикалық мәдениетін көтеру, оған келесі компоненттер кіреді: 1. Қабылдау – бұл табиғатта, өнерде, тұлғааралық қатынастарда тамаша көріністі көру қабілеті. 2. Сезіну – эмоционалдық бағалау. 3. Қажеттіліктер – ойлау арқылы эстетикалық тәжірибе алу ниеті мен қажеттілігі. 4. Талғамы – қоршаған ортаның эстетикалық идеалдарына сәйкестігі тұрғысынан бағалай білу және талдау. 5. Идеалдар – табиғаттағы, адамның, өнердегі әсемдік туралы жеке түсінік. Міндеттері: үйлесімді тұлғаны қалыптастыру; адамның әсемдікті көру және бағалау қабілетін дамыту; тамаша идеалдарды қалау және эстетикалық талғамдарды жасау; шығармашылық қабілеттерін дамытуға ынталандыру. Эстетикалық тәрбие – тек тәрбиешілер мен мұғалімдердің міндеті емес. Бұл отбасында өз бастауын алатын үздіксіз процесс. Отбасындағы эстетикалық даму мазмұны: 1. ата-аналардың жеке үлгісі – отбасы мүшелері, өзара сыйластық атмосферасы, шынайы эмоциялар, өз сезімдерін сөзбен жеткізе білу, тәртіп пен мінез-құлық ережелерінің болуы-бұл баланың дұрыс эстетикалық санасезімінің негізі. 2. ән айту – музыкалық талғамды қалыптастыру бесік әндерін, тақпақтарды, балалар әндерін айтудан басталады. 3. сурет салу – өнер туындыларын бағалай білу, сурет салуды дамытады. Әр түрлі техникаларды қолдану: қарындаш, гуашь, акварель, фломастерлер, қарындаштар, балаға түстермен, олардың үйлесімдерімен танысуға көмектеседі, пішін мен мазмұнын көру қабілетін дамытады. 4. кітап оқу, ертегі айту – кітап оқу, ертегі айту балаға ана тілінің барлық байлығын меңгеруге, сөзді эмоцияны білдіру құралы ретінде пайдалануға көмектеседі. 5. әңгімелесу – қоршаған ортаны тану кезінде туындайтын сұрақтарға жауап беру үшін әңгімелесулер қажет. Олар әдемі үйлесімділіктен ерекшеленуге, ойпаттан биік хаос үйлесімділігінен ажыратуға көмектеседі. 6. тұрмыс эстетикасы – тұрмыс эстетикасына балалар бөлмесінің дизайны, тұрғын үй кеңістігін жалпы безендірілуі: қабырғалардағы суреттер, тірі гүлдер, тәртіп, тазалық кіреді. Осының бәрі бала кезінен бастап балада әдемілікке деген ішкі сезімді қалыптастырады, содан кейін эстетикалық санада өз көрінісін табады [5]. жүктеу/скачать 229,01 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|