Л. Н. Гумилев атындағы Еуразия
Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия
жүктеу/скачать 1,88 Mb. Pdf көрінісі
|
| Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия
ұлттық университеті Пәннің оқу-әдістемелік кешені Басылым: жетінші ЕҰУ Ф 703-08-18. Пәннің оқу-әдістемелік кешені. Жетінші басылым әрекеттері мен қызметтеріне араласып (немесе араласуға тиісті деген), олардың барлық қарым қатынастарын басқарады деген бұрыс түсінікті қалыптастырады. Тек тоталитарлық мемлекет оның шеткі көрінісінде осыған үұсас әрекеттерді істеуге тырысты, дегенмен қоғам үстіне тотальдық бақылауды орнатудың мүмкін еместігінен бұны жүзеге асыра алмады. Соңғысында үнем, көп болмаса да, дегенмен қандай да болмасын еркіндік қалып отырды. Мемлекет пен қоғамның қалыпты қарым қатынасы адамдардың қалыпты өмірлері еркіндіктің кең көлемі мен өзін өзі басқарушылықтың болуын көздейді. Бірақ берілген еркіндіктің, өзін өзі басқарушылықтың «жағалары», шекаралары қоғамдық институттар мен мемлекетпен анықталады. Мемлекет заңдылық негізінде қоғам өмірінің барлық сфераларында адамдар іс әрекетінің негізгі, жалпы және типтік ережелерді бекітіп, өз билік күшімен оның орындалуын қамтамасыз етеді. Берілген контекстіде жиі бұрыс көрсетілетін жағдайға назар адарғымыз келеді. Яғни бұл, бір жағынан, адамдар еркіндігі мен қоғам еркіндігіның қатынасы, екінші жағынан, мемлекеттің қатынасы. Көбінесе мемлекет еркіндікке қарсы тұрып, ол жағынан басқару тек шектеулер, санкциялар мен тыйым салулар болып есептеледі (әсіресе Ресей интеллектуалдық дәстүрде). Және мемлекет қоғамдық процестерді неғұрлым аз реттейтін болса, соғұрлым бұл адамдар үшін тиімді болып, қоғамдық мәселелер тезірек шешіледі деп есептеледі. Үлкен тарихи тәжірибе негізінде әділдік заңмен, идеалды заң мен табиғи құқық негізінде іске асырылу керек» деген шешім жасалды. Дегенмен, осы идеалды заң өзіне заңдар жасап, оларға бағынатын қоғамның тарихи заңы ретінде іске асады. Адамның еркіндігі ол тұратын мемлекетте іске «қабылданған заңдар» күшіне енген кезден бастап бастауын алады. Нағыз еркіндік мемлекетке қарсылықта емес, ал онымен бірге, оның көмегімен жүзеге асырылып, оның мәні болуы керек. «Мемлекеттік басқарудың қоғамға таралғандықтың» үлкен мәселесі болып қоғамның осы не басқа сферасынан алыстатылып, сол не басқа процестерді ұйымдастырудан бас тарту, осы не басқа әрекетті ретеуді тоқтату болып табылмайды. Барлығы сапаның өзінен, оның объективтік өзін өзі реттеу мен субъективті өзін өзі басқару деңгейіне, адамдардың нақты мінез құлығына, соның ішінде қылмыстық деп есептелетін деңгейіне байланысты. Осыдан басқа, қоғам мен адам өмірінің әр сферасын реттеу, оның ішінде еркіндікті ашу мемлекет іс әрекеттің жалпы қабылданған, әрі бекітілген ережелерін (нормаларын) қаншалықты қолдап отыратынына тікелей байланысты. Ең ұзақ перспективада мемлекет өзінің қоғамға әсер ету қаситеін сақтайды деген көптеген негіздер бар (3 дәріс). Сұрақтары: 1. Басқаруда тұлға қандай орын алады? 2. Басқаруда әсер етудің негізгі элементтерін атаңыз? 3. Әртүрлі бағыттағы басқару себептері. Ұсынылған әдебиеттер: 1. Оспанов Қ.И. Құқық негіздері.- Алматы: Жеті жарғы, 2007. 2. Қазақстан Республикасының мемлекеті мен құқығының негіздері: оқулық. – Құраст. Е. Баянов.- Алматы, 2003. жүктеу/скачать 1,88 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|