Әсер ету. Ықпал ету
Адамдарға әсер ету қабілетінің белгілері әр түрлі: нақты тыңдаушыға жүгінген кезде дұрыс тонды таңдай білуден бастап, мүдделі тараптарды сіздің жағыңызға тарту және сіздің бастамаңызға жаппай қолдау табу қабілетіне дейін. Осындай шеберлікке ие көшбасшылар топқа жақындағанда, олар әрдайым сендіргіш және сүйкімді болады.
Өзін-өзі жетілдіруге көмектесу.
Адам қабілеттерін дамыту тәжірибесі бар көшбасшылар өз қарамағындағылардың өзін-өзі жетілдіруіне көмектесуде шынай қызығушылық танытып, олардың мақсаттарын, күшті және әлсіз жақтарын көре алады. Мұндай басшылар өз қарамағындағыларға дер кезінде құнды кеңестер бере алады. Олар табиғатынан мықты мұғалімдер мен тәлімгерлер.
Өзгерістерге ықпал ету.
Өзгерістерді бастауға болатын көшбасшылар өзгерістің қажеттілігін анықтай алады, белгіленген тәртіпке қарсы шығып, жаңасын қолдайды. Олар тіпті қарсыласу жағдайында да өзгеріс туралы мәжбүрлі насихат жүргізе алады, бұл өзгеріске мәжбүр етеді. Олар өздерінің жолында кездесетін кедергілерді жеңудің практикалық тәсілдерін табуды біледі.
Жанжалды шешу.Жанжалдарды келіспеушіліктерді шешуге шебер, көшбасшылар жанжалдасушы екі жақты ашық әңгімеге шақырады;олар әр түрлi пiкiрлердi түсінуге қабілеттілік танытып жанжалды ушықтырмай, жанжалдасушы әрбір адамның позициясын тыңдап, жалпыға ортақ идеяға қарай бағыттайды.
Топтық жұмыс және ынтымақтастық.
Ұжымның тамаша ойыншылары ретінде сипаттауға болатын көшбасшылар ұйымда қоғамдастық атмосферасын құрып, адамдарға өздеріне деген құрметпен, жауапкершілікпен және достық қарым-қатынастың үлгісін көрсетеді. Олар айналасындағыларды жалпыға ортақ идеаларға белсенді қызығушылық танытуға тартып, мораль мен командалық бірлік сезімін нығайтады. Олар жұмыстан тыс уақытта да адамдар арасындағы тығыз қарым-қатынасты орнатуға және байланыстыруға аянып қалмайды.
Сонымен қатар, психологияда кеңінен таңылған модельдердін бірі Люсиннің эмоционалды интеллект моделі Д. В. Люсин эмоционалды интеллектті өзінің және басқалардың эмоцияларын түсіну және басқару қабілеті ретінде анықтайды. Бұл анықтаманы нақтылау үшін эмоцияларды түсіну және басқару қабілеті нені білдіретінін ашу керек.
Эмоцияны түсіну қабілеті адвмның негізгі қабілеттерінің бірі, ол эмоцияны тани алады, яғни. өзіне немесе басқа адамға эмоционалды тәжірибенің болу фактісін анықтаңыз; ол эмоцияны анықтай алады, яғни. өзі немесе басқа адам қандай эмоцияны бастан кешіретінін анықтап, оған ауызша сөз таба алады;
бұл эмоцияны тудырған себептерді және оның салдарын түсінеді.
Эмоцияны басқару қабілеті адамның:
- эмоциялардың қарқындылығын басқара алады, ең алдымен шамадан тыс күшті эмоцияларды өшіреді;
- эмоциялардың сыртқы көрінісін басқара алады;
- қажет болса, белгілі бір эмоцияны ерікті түрде тудыруы мүмкін.
Түсіну қабілеті де, эмоцияларды басқару қабілеті де өз эмоцияларына және басқа адамдардың эмоцияларына бағытталуы мүмкін. Осылайша, тұлғаішілік және тұлғааралық эмоционалды интеллект туралы айтуға болады (сәйкесінше Wei және Mei). Бұл екі нұсқа әртүрлі танымдық процестер мен дағдыларды жаңартуды қамтиды, бірақ бір-бірімен байланысты болуы керек.
Люсиннің көзқарасы бойынша эмоционалды интеллектті кеңістіктік немесе ауызша интеллектке ұқсастығы бойынша таза когнитивті қабілет ретінде түсіндіру дұрыс емес сияқты. Эмоцияларды түсіну және басқару қабілеті адамның эмоционалды салаға жалпы бағытталуымен, яғни адамдардың ішкі әлеміне қызығушылықпен (оның ішінде өз әлеміне), мінез-құлықты психологиялық талдауға бейімділікпен, эмоционалды тәжірибеге жатқызылған құндылықтармен өте тығыз байланысты деп болжауға болады. Сондықтан эмоционалды интеллект екі жақты сипатқа ие және бір жағынан когнитивті қабілеттермен, екінші жағынан жеке сипаттамалармен байланысты құрылым ретінде ұсынылуы мүмкін.
Достарыңызбен бөлісу: |