Лекция Лекция 7-тақырып. Зейін. Қиял
жүктеу/скачать 22,91 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Зейін бөлінушілігі
- Зейін ауысуы
- Зейін көлемі
- Зейін аударылуы
| Зейіннің шоғырлануы - бұл зейін шоғырлануының интенсивтілігі немесе деңгейі; А.А. Ухтомский зейін шоғырлануы ми қабығында доминатты (үстемдік) жанудың қозуының функционалдануының ерекшеліктерімен байланысты деген. Жеке алғанда ол шоғырлану бас ми қабығының қалған зоналарын бір уақытта тежелуінде доминатты қозудың салдары болып табылады.
Зейін бөлінушілігі – адамның бір уақытта бірнеше іс-әрекеттің түрін орындай алу қабілеті. Бірақ өмірлік практика адамның бір әрекетті ғана саналы түрде орындап, қалғандарын бір іс-әрекеттен екіншісіне тез ауыса алудың нәтижесі болып табылады. Вундт адам бір уақытта 2 көрсеткен тітіркендіргіштерге шоғырлана алмайтынын дәлелдеген. Зейін бөлінуінің зерттеудің практикалық маңызы зор. Мұнда Шульте таблицасы қолданылады (қызыл-қара кесте). Бұл кестеде 2 қатар қызыл және қара сандар тәртіпсіз орналасқан. Зерттелінуші тәртіппен қызыл және қара сандарды тізбектей сандар қатарын атауы қажет. Зейін ауысуы – зейіннің саналы және мағыналы түрде 1 обьекттен 2 обьектіге ауысуы жалпы зейін переключениесі күрделі жағдайда тез бағдарланумен қабілеттілікті білдіреді. Зейіннің жеңіл переключится етілуі әр адамда әр түрлі және көптеген шарттарда тұрады (ең бір бұл өткен және келер іс-әрекеттің өзара қатынасы және субьектінің оларға деген қатынасына байланысты). Іс-әрекет қызықты болған сайын оған зейіннің переключится етілуі жеңіл. Зейін көлемі – бір уақытта қанша обьектілердің санын түсіне аламыз, сол зейін көлемі болып табылады. Зейін көлемінің маңызды және анықтаушы ерекшелігі болып оның оқу (үйрену) және жаттығу кезінде мүлде өзгермейді. Зейін көлемі зерттеу әдетте субьекттің анық қабылдауын 1 уақытта көрсететін элементтерді, сандарды анализдеу жолымен іске асады. Бұл мақсатта тахситоскоп – зерттелінушінің көздері бір заттан 2-не түспеуі үшін белгілі тітіркендіргіштер санын тез көрсететін құрал. Бұл бір уақытта тануға мүмкіндік беретін обьектілер санын өлшеуге мүмкіндік береді. Зейін көлемінің көрсеткіші болып, оның қабылдаған заттар саны табылады. Зейін көлемі – индивидуалды өзгеретін салмақтың, әдетте адамдардағы оның көрсеткіші=5+-2-ге тең. Зейін аударылуы – зейіннің бір обьекттен екіншіге еріксіз ауысуы. Бұл бір уақытта бір іспен шұғылданып отырған адамға сырттан әсер ететін тітіркендіргіштердің әсерінен пайда болады. З. аударылу сыртқы және ішкі болып табылады. Сыртқы аударылу сыртқы тітіркендіргіштің әсерінен болады. Ішкі аударылу қазіргі уақытта адамның бір әрекетпен айналысудағы жауапкершілік сезімі мен қызығушылықтың жоқтығынан, бөтен эмоциялардың күші бастан кешіруінің әсерінен пайда болады. М: оқушы зерделі жақсы оқуы үшін, сабағына кері әсер ететін перексиваниялар: қорқыныш, ыза, өкпе-реніштерді шектеу қажет. Зейін түрлерінің отандық (Н.Н Ланге) және шетелдік (У. Джеймс) психологиядағы жүйелі классификациясы, олардың сипаттамасы. Николай Николаевич Ланге (1858-1921)-орыс психологі, Ресейдегі эксперимент. психол. негізін қалаушылардың бірі. Зейін психикалық құбылыстардың ерекше қасиеті, себебі олар бір индивидуум санасына тәуелді. Бұл құбылыстар бір-біріне кедергі келтіруінен тұрады. Біз бір уақытта әртүрлі нәрселерді ойлап, әртүрлі жұмыстарды орындай алмаймыз. Сананың бұл қасиеті сананың тарлығы (узость) д.а. Берілген уақытқа қатысты басқарушы елестетулер обьективті қарастырылып отырған зейін болып табылады. Субьективтілік саналы адам үшін осы әсерге шоғырланған зейінді дегенді білдіреді. жүктеу/скачать 22,91 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|