Лекция Тақырыбы: Саясаттану ғылым және оқу пәні ретінде
жүктеу/скачать 145,18 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Француз либерализмі.
| Ағылшын либерализмі.Ағылшын либерализмінің көрнекті өкілі И.Бентам /1748-1832 ж.ж./ утилитаризм теориясының негізін салушы. Негізгі элементтері: “Үкімет туралы үзінділер”, “Деонтология немесе мораль туралы ғылым”, “Заң қағидалары”. И.Бентам либерализмінің ең негізгісі- индивид бостандығы туралы ереже.
И.Бентам қоғам мен мемлекет қоғамдық келсім негізінде пайда болады деген идеяны сынады.Мемлекеттік билік ұйымдары туралы мәселеде ол демократиялық бағытта болды.Ол монархия мен мұрагерлік аристократияны жақтамады, мемлеекттік құрылыстың республикалық формасын қолдады.Биліктің үш тармағы—заңшығарушы,атқарушы,сотбилігі болу керек деп есептеді.Бірақ олар бір-біріне тәуелсіз болуы керек дегенмен келіспеді.Демократиялық республикалық құрылысты жақтаған И.Бентам Англияға бір палаталы парламеттік жүйені енгізіп,лордтар палатасын жою керек деп санаған. Демократия тек қана мемлекеттік билікте ғана жүргізілмесе, ол бүкіл саяси жүйені қамтуы керек, ол үшін сайлау құқығын кеңейтуді ұсынды. Дж. Милль /1806-1873 ж.ж./ либералды-демократиялық идеяны әрі қарай дамытушы.Оның негізгі еңбектері: “Бостандық туралы”, “Өкілдік басқару”, “Саяси экономика негіздері”. Ол И.Бентам утилитаризм идеясының жақтаушысы болды, бірақ кейін одан бас тартты. Өйткені ол барлық нәрсені экономикалық пайдамен өлшеуге болмайды деп есептеді. Француз либерализмі. Жаңа буржуазиялық қатынастың идеялық негізін салушы дарынды ойшылдар қалыптасты.Оларға Б.Констан мен А.Токвиль жатады. Б. Констан /1767-1830 ж.ж/ оны зерттеушілер либерализмнің рухани әкесі деп есептейді. Б. Констан саяси ілімінің негізгі көзі – жеке бостандық дегеніміз антикалық дәуірдегі проблемасы. Мұнда бостандық дегеніміз антикалық дәуірдегі бостандықтан ерекше болады. Б.Констан үшін адамның материялдық және рухани автономисы, оны заңның сенімді қорғауы бірінші кезекте тұрады.Оның ілімі бойынша бұл құндылықтарға мемлекет құрылысы мен мақсаты тәуелді болуы керек. А.Токвиль /1805-1859 ж.ж/ “Америкадағы демократия туралы”, “Ескі тәртіп және революция” атты еңбектерінде демократияның практикалық аспектілерін зерттеді.Оның пікірі бойынща демократия “теңдік” және “бостандық” құндылықтарымен тығыз байланыста ғана мүмкін.Демократия үшін шексіз орталықтанған биліктің қажеті жоқ. жүктеу/скачать 145,18 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|